장음표시 사용
341쪽
ε sue Hugonis Donelli Comment. in Cod. 656
sonam ex eadem caussa descendente ' Respuadeo, differentiae ratio eit, quia si dominium statim aequireretur legatariis, &immutabiliter, id nulla repudiatione amitti pote it, neque iure, neque per excepti nem . Non poteli ipso iure ; quia ut dominium & corpore & animo acquiritur non sola voluntate . sic sola voluntate amitti non potet t. L. si quis, 3. disseren-xia, D. de aequir. ρυs . Ut autem post repudiationem nihilominus maneret dominium rei penes fideleommistari uin; ita si fideicommissarius rem fideicommissam peteret, exceptione doli mali, aut alia quavis removeri non pollet ab herede. Nam omnis exceptio iure eorum aestimanda est, qui eauluntur, L. pena v. in fine, δε bon. ρ N. feeund. tabul. At in proposito ex repudiatione fideicommissi nullum ius acquirit hedires in dominio rei legatae, si posuerimus,fidei commitIarium repudiantem nihilominus dominum manere. Proinde quaevia exceptio ab illo allata illi prodesse non poteli.
Ob hane caussam cautum est, ut ne ante dominium certo aequireret, quam Constitisset illum repudiasse, ut lic repudiatione vere dominium amitteret. At hoc incommodum non metuitur in actione in personam, si illa statim fideicommissario, aut legatario acquiratur; quan vis enim semel quaesita repudiatione non amittitur ipso iure; tamen excluditur per exceptionem, quae acquiritur hereditate heredi, utpote ei, qui dedit fidei commissum. Nihil autem interest effectu, utrum quis actionem non habeat, an per exceptionem actio infirmetur . L. nihil interes, de reg. iur
Ad L. Fideicommissum. 2Z.Lidem A A. Ac CC. Olympiadi . fideicommissum eius, qui reliquerat, ρaenitentia probata successsores nunquam praestare compelluntur. Datum V. Kalen. Octob. I immacti. CC. CULSUM MARI R.
r. Fide eommifum paenitentia reliu uen- ιιs Probata, neque ab heredibus,
ID recte relictum debetur, nisi eum, qui
reliquit, poeniteat relicti. Nam revo-eati fideicommistum & legatum semper potest ex paenitentia, L. datum, δερ. dea legatis. Poenitentia t eius probata, fideicommissum neque ah heredibus, neque ab aliis ullis, a quibus relictum , debe-α tur, ut hic. Poenitentia i probatur & ex verbis defuncti. & ex re ipsa Ex ver- his, si aperte ademit: ex re, si inimi et tiae capitales inten defunctum & legatarium incidant, aut ineidat aliqua indignitas fineque ab acis aliis debetur. S u. s.
a. Paruitentia haec quomodo probetur.
dei commissarii adversus defunctum, unde intelligi possit, nolle defunctum in tam indignum quicquam conserre, L. 3. s. MD. L. sequent. de arimend. IV. Sic t 3
ex poenitentia legatum revocatum non de-hetur, ut alias non debeatur ipso iure, alias heres tutus sit exceptione. Ipso iure non debetur, si legitima voluntate ademptum eit, puta tellamento, aut codicillis: alias exceptione tantum doli mali: quae heredi competit, L L. 3. I. au. de adimend. Ieg.
342쪽
ss Ad Tit. XLII. Lib. VI C. de Fideicommissis. 6sa
m L. ta Fideicommisso. 2 8. - ΑA. & CC. Tiberio. Ex fideicommisso sub condisione sine liberiale servis propriis inutiliter dato liberias peti nan potest. Dat. XV Kal. Novembr. nam mare CC Cose.
De hae lege dixi ad L. servus. 4. fustr. de Iegat.
Ad L. Ex me menso. 29. Idem ΑΑ. de CC. Achilleo. Ex te mento , quod iure non valet, nec fideicommissium quidem, se non ob intesato quoque succedentes rogati probentur, peti potes . Dai. VIII. Hal. Dec. CC. Coss.
Ad L. Cum acutissimi. 3O. IN. Iustinianus A. Demostheni Praefecto praetorio. Cum acutissimi ingenii Dir, θ' merito ante alios excellens Papinianus
in suis flatueri responsis, s quis Alium suum heredem instituit, re resim-
tionis post mortem oneri subegit, non abier hoc videre disposuisse, nis cum lius euu sue sobole sitam suam reliqueris: nos huius sensum merito mmau, plenissimum ei donamus mentum, uι si quis haec disposueris, non tantum Alium heredem instituens, sed etiam Miam: Dei ab initio nepotem vel neptem pronepotem vel proneptem vel aliam deinceps posteritatem, es eam restiu-ιsonis pos obitum gravamini subiugaserit: non aliter hoc sensi se videatur , nisii qui restitutione oneraιι funρ, sne filiis vel fliabus, nepotibus vel neptibus, pronepotibus vel proneptibus fuerint defuncti, ne videatur testator alienas fue- cessiones propriis anteponere. Recitata septimo in novo consorio Palatii Impiniani. Dat. III. Kal. Novemb. Decio V. C. Coss. SUMMARIA.
. Heres rogatus portionem hereditatis dat, an fideicommissism debeata . post morsem restituere fratri, veI 1. Tria in responso Papiniani nota. . patruo, si fusceptis liberis dece- Si parens t filium, vel nepotem here- suo. Hic mortuo eo. qui rogatus est, se dem inlli tutum rogat, ut rellituat poris eundum verba, fideleommissum debetur,tionem hereditatis, cum morietur, vel sue filius is, aut nepos deeesserit sine libe- poli mortem suain , fratri, vel patruo ris, sue liberis susceptis. Nam mortuo e Tota. IX. T i con-
343쪽
6s 9 Hugonis Donelli Comment . in Cod.
conditio fideicommissi exstitit: ecinditione impleta fidei commissum debetur, etiamsi liberos susceperit; quoniam fidei comini Dsum non fuit relictum sub hae eonditione, se sine Iiberis decederet. Et haec ita sunt, si verba sequimur: sed in hae specie Papinianus olim respondit: si filius, aut nepos litteris laseeptis decesserit , fideicommiliarium coniectura voluntatis desecisse videri a quanquam fideiecim misso in ecset haec conditia ex voluntate defuncti, si nepor decesserit, idque sine tiberis. Εκ- ilat eius responsum in L. eum avus, de condit. S demonst. Cuius voluntatis coniecturam & rationem explicat lustinianus in B. L. cum ait in . non esse velisimile quenquam alienas successiones propriis anteponere. Hoc responsum, cum ellet plenum aequitatis & certam rationem haberet , sustinianus dua hus constitutionibus confirmavit. & ita explicavit, ut ad alios multos usus produceret. Constitutiones eius sunt hae L. eum aeutismi, & L. generaliter, g ult. θρ. de ins fg Iubstit. in t responso Papiniani tria notanda
sunt. I. de persona r gati, x. de liberis ab eo susceptis, 3. de fidei eommissis. Haec capita lustinianus ita tractavit: Papinianus de nepotibus loquitur in L L. cum avus. Iullinianin produxit hoc responsum ad pronepotem & Omnem alium posterum . Hie Papinianus de nepote loquitur in sexu in aseulino: iustinianus in hoc rescripto producit ad filias neptes, proneptes S alias in infinitum. Papinianus de nepote loquitur, legitimoque filio patris: iustinianus ind. L. geueratiter, I . . D. produxit ad liberos in Ilitutos, etiamsi naturales tantum
sint. In liberis susceptis Papinianus deliberis generaliter & indistincte loquitur: Iustinianus hoc revocavit ad liberos tantum legitime susceptos, & eavit, ut si filius rogatus poli mortem suam hereditatem restituere, decedat liberis non ex iusto matrimonio susceptis, fidei commissum aeque debeatur, ac si sine liberis decessiliet. Hoein d. L. eeneraliter, eir. μου. lignificatur quoque illis verbis. sine issa prose, ut ibi locum exposuimus. Postremo Papinianus de fidei eommisso hereditatis loquitur: Iustinianus hoc produxit etiam ad fidei-eommissi singula & legata, d. L. genera Iiter, in M.
Ad L. penuis. Idem A. Ioanni Praefecto praetorio. Gidam filium Dum a Deris palernis remisit, re postea testamento com
aeto eum praeteriit, nullo ei penitus reticto, aliis heremibus derelictis. Ipsum Gutem , quem neque heredem, neque exheredatum fecit, Deicommisso praegravavit: quaerebatur, s titile esses huiusmodi fideicommissum. Tota igitur antiqua dubietate super hoc explosa, nobis in hoc casu placuit, ut emanc/patus sutpote iniuria a patre adfectus) non compellatur Ideicommifum a ius persona relictum ρr stare. aeuod etiam in abis personis, quar exberedari necesse es, locum habere ceUemus. Dat. prid. Kal. Mart. Constanim.
ps consulatum Lampadii N Orestis. m. CC. SUMMARIUM.
AB exheredari substituto legari nihil
potell, multo minus ah exheredato, L. eum quidam, δερ. de Iegat. ubi hielocus apertius constitutus est a lustiniano Qii aestum est. si t pater filium emancipaverit , an possit eo exheredato nihil minus ab eo fidei commissum relinqueret De
hae specie dubitatum fuit, propterea quod to N postea exheredato relinqui
pater emancipatione libertatem in filium contulerit: haec res inaestim ahitis eli. Regula autem iuris facit, ut cui aliquid dedimus, etiam ab eo relinquere possimus. I. . ab eo, δερ. h. t. Iustinianus eam dubitalionem omnem removens hic constituit, ab exheredato filio, quan vis antea emancipato, relinqui nihil pollis. Non ob-
344쪽
661 Ad Tit. XLII. Lib. VI. C. de Fideicommissis. 66 a
stat, quod dicitur ab eo cui dedimus, et iam relinqui polle. Hoc enim ita dictumeli,' si modo ei aliquid dederimus, quod
ad eum pervenit morte nostra, L. I. I. sciendum, de Iegat. 3. Libertas autem, quae emancipatione consertur, consertur inter vivos, nec suprema voluntate revocari potest; unde intelligitur eam libertatem morte noltra ad alium non pervenire. Hoe amplius, libertas haec, quae ex emancipatione ea nascitur, nullam te itimationem habet, ut se iri polIi t, quid pro carelinqui possit. C. sistitissam. de Iegat. 1.
Ad L. HL Idem A. Ioanni Praefecto praetorio.. esionem ex facto emergentem resecantes N voluntati mortuorum pro-θHenies sancimus, si sine scriptura re praesentia testium Id commisso aer licto Meicommi arius elegerii heredis iuramentum, vel forsitan legatarii, vel Meicommissarii, quotiens ab eo relictum es fideicommissum, sive universitatis, sive Deriale: necesse habere heredem, vel legatarium, seu Meicommisarium, prius iureiurando de calumnia maestito, vel sacramentum subire νει omni inquietudine sese relaxaro: vel se recusandum existimaverit fac mentum , aur certam partem, vel quantitatem manifestare sdeicommissario derelictam nolueris, si forsitan mmorem Meicommisarius expetaι omnimodo exactioni Id commissi subiacere, ae eum ad satisfactionem compelli cum
ipse sibi iudex, re iesiis ivveniatur, cuius religio re sides a Deicommissa
rio electa es, nultis resibus, nullisque aliis adventis is probationibus reqω- suis. Sed sive quinque sin/ testes, sive minores, vel nema caussam per i Itus sacramentum vel dandum vel recusandum suam habere tam frmitatem, quam exactionem, serve pater si qui Meicommissum dederit, sive extraneus:
ut aequitatis ratio communiter in omnes prεcedas. Cum enim res per testium solemnitatem ostendisure iunc re numerus testium, re nimia subtilitas requia renda es.
Lex etenim, ne quid fastatis incurrat per duos forte testes compostum
testamentum, maiorem numerum testum expostulat: ut per ampliores homi-ηes perfectissima veritas reveletur. Cum autem is qui aliquid ex voluntate defuncti lucratur. re maxime ipse heres cui summa auctoritas totius caussae commisa es,) dicere compeliitur veritatem per facramenti religionem: quesis locus testibus relinqua tur , vel quemadmodum ad extraneam fiam iacurratur, propria re indubitata Me relictu λ cum re in leges respeximus quae iustis daepositionibus te- satorum omnimodo heredes obed re compellunt: θ' sic primus caussam exigum , ui etiam amittere lucrum hereditatis Iancians eos qui testatoribus suis minime paruerint.
x. Fideicommi m aeon solemniter relictam an as herede praestandum sit. v. Heres nihιι a se relictam, iurare
Sic aliquot Ioeis constitutum est: ex imperserio testamento, item ex imperfectis codicillis, & generaliter ex omni Tom. IX. ree aus , Meleommissum Iuvere cogitur e S eury3. Ratio huius consitationis . suprema voluntate, nisi quinque cum minimum testes adhibiti sint, deberi nihil.& nihil peti posse. L. s veritas, θρ. b. T t x tit.
345쪽
663 Hugonis Donelli Comment . in Cod. 66
rit. L. ult. I. MD. Apr. de eodictu. Iustinianus illud ex his respontis excepit, de quo hic cautum est. Est autem constitutior rus haec sententia. Si t defunctus fine scriptura cum herede praesente egerit, eiusque fidei commissario, ut aliquid ei praeliaret, qua nuis nulli omnino adhibiti sint telles; tamen placet fideicommissum ab herede praeliandum duobus casibus: Uno, qui solis verbis huius constitutionis expressus est, si videlicet heres neget, quicquam a se relictum esse. & actus ad iusiurandum a fidei commissario, iurare nolit. Alinter casus ex superiori colligitur; si vide-lieet heres ultro confiteatur fidei commis. sum a se relictum elle, sed dicat, se non teneri, quia solemniter relictum non sit. Hic casus ex priori colligitur . intellecta
ratione huius constitutionis., Cur enim t heres iurare recusans, fi- .dei commistum solvere cogitur' Non alia ratio eli, quam quod recusatio iurisiurandi racitam confestionem habet; ideo enim non vult iurare, quia peierare non vult,
ite a se relictum esse, L. maηifestae, de iureiur. Si recte colligitur: propter quod unumquodque tale et t. illud magis taleelse existimandum est: quod probatur Vulgo ex auth. matio, δερ. de epis. Scuricis. Proire te fi recusatio iuri iturandi heredem obligat propter consestionem , quae in hac recusatione inesse intelligi iurimulto magis aperta eius consesso eum obligabit. liaque quod scriptum est in I. sit. in M. IV. de Mete. Ber. heredem in hae speeie confitentem obligari, si con- teatur , pos uam negaυerit, non se accipiendum eii, quod confitens de fidei commisso . non alia conditione obligetur, quam si prius negaverit: sed simpliciter, quisquis confitebitur, obligabitur. Intelligendum eli enim, quod hic
constitutum est, fidei commissum non esse conititutum poenae caussa, ut coerceatur inficiatio heredis, sed voluntatistellatoris tantum servandae caussa, ut diserte se pium eli in hae conlii tutione iaeκtremis verbis.
Ptior casus ex iis duobus. cum aliquid iniquum & novum habere videretur: ideo Iustinianus hanc constitutionem adversus oh ectionem tacitam munivit, & praeterea addidit rationem, cur hoc ius constituerit. Primo dieeret aliquis non recte exigi fideiecim missum ab herede sine probatione, ubi heres negaret se scire quicquam relictum esse. Respondet Iustinianus in hac re iniquum non esse, ubi heres iurei rando tibi delato, in sua caussa conlii tuitur iellis & iudex, ut sit in eius potest te non teneri, iurando se nescire quie- quam relictum esse. Praeterea obiiceret etiam aliquis, videri hoc ius novum & contra omnes regulas iuris, secundum quas solemnis numerus exigitur, & in testamentis, & in codicillis, atque adeo in omni voluntate, ut initio hic diximus. Respondet Iustinianus, requiri hunc numerum solemnem & i ullum, cum res per telles probanda ell. ideo enim hic numerus exigitur, ne quid falsitatis admittatur, quod facile factu fuit, nisi hie numerus adhiberetur. Sed in hac speeie nihil falsitatis metui poteli, etiamsi nulli adhibiti sint testet, quia testimonium ab ipso herede, eodemque debitore exigitur: qui si iuraverit fideiecim missum a se relictum non esse,
liberatus discedit. Sin autem confiteatur, aut iurare nolit, ea recusatio confestionem tacitam habet. Haec confessio omni suspicione falsitatis caret, cum ipse de se
Ad extremum autem, ut dixi, rationem t 3 reddit, qua motus ius superioris constituerit. Ait igitur, se motum primo Iegibus veteribus, quae iubent, ratas esse lu- premas voluntates. Intelligit autem Legem m. tabularum . de qua L. verbis
legis, de verb. si g. item L. I. fur. deSS. Neles & similes. Deinde motus elii dem & iis legibus, quae exigunt ita ut
impleatur voluntas suprema, ut velim etiam eum, qui hereditatis lucrum accepit, id amittere, nisi teliatoribus suis paruerit. Quas leges hie intelligat, quaesitum est. lntelligere dicimus eas leges, quihus
legatum adimitur tutori, qui se a tutela excusavit. L. pos legatum, I. amittere, D. de his, quae ut in v. L. qui tute-Iam, 'R. de test. rateI. Nec obitat, quod Iuliiniani constitutio de lucro hereditatis amittendo loquitur: his enim verbis non hereditas accipienda est, sed legatum, aut fideicommissum. Nam legatum omne, aut fidei commissum est luerum delibatum exhereditate, ut declaratur definitione Iegati, L. Iegatum, de legat. I. Huic co
stitutioni opponitur. L. si υeritas, δερ. ubi scriptum est, ex imperfecta scriptura nihil deberi, nisi quis ultro agnoverit voluntatem defuncti. Respondeo , & hoe verisIimum est. neque contrarium huic constitutioni. Proinde etiam post hane constitutionem, id ius manere intelligitur. Quoties testator seriptura aliquid reliquit, fidem scripturae servari voluit: proinde fifides scripturae non constabit ex iusto numero testium, ius antiquum valebit. Iulliis niani haee constitutio loquitur de eo, quod sine scriptura relictum est, ubi scilicet testator
346쪽
66ue Ad Tit. XLII. Lib. VI. C. de F1dei commismis. 666
llator contempta omni alia probatione . vel scripturae. vel testium, rem fidei solius heredis commisit, ut in priueipio hic exprellum est. Rursum opponitur L. aD. I. ult. δερ. de eo dictu. ubi cautum ell, nisi quinque testibus adhibitis, nihil ex ulla suprema voluntate deberi. Respondeo,& haec constitutio hodie manebit, si defunctus absente herede aliquid reliquerit. Nam in absente haec constitutio locum non habet; quoniam heres, qui ignoravit, quid te itator dixerit, facile & liquido iurabit, senescire, quid ille dixerit, quo iuramento praeitito liberatur hac constitutione. Misium ergo relinquitur locus huic conititutioni, eum defunctus sine aba scriptura,& aliis probationibus, rem , qu m prae stari voluit, fidei heredis praesentis commisit.
me amplius qui defuncti iudicium lege non repraesentatum monitus a iudice intra annum non implet, excluditur eo, quod praeter debitum naturale perceperis ex eodem iudicio: hoc autem cum onere suo, danda oper hoc cautione, defertur primo substitutis, mox ordine servato coheredibus adeuntia
bus , vel generali fideicommissario, vel legatario δει, vel ex pluribus in parte potiori, vel speciali friuommifario, vel legatario maioris em lumenti,
vel omnibus, vel volentibus, vel libertate in resumento donatis, prout qui que eorum prior nominatus ese exheredatis ne hic quidem respectis: post mo defertur extraneo, vel Asco.
x. Oceaso huius fragmenti subitetendi
x. Verba halus consitutionis expliean
x Ceasiot huius fragmenti subitelendinata eil ex poliretois verbis superioris legis, quibus lustinianus scripserat, adeo supremam voluntatem ex legibus servandam esse. ut placeat eos amittere lucrum hereditatis, qui testatoribus suis non paruerint: ubi lucrum hereditatis dixi accipiendum , legatum, aut fideicommissum alicui relictum, in hoe, ut aliquid ex iussis testatoris faceret. Adiicitur igitur apte haec Authentica, in qua superior sententia amplificatur, ut hoe aurius, quam
se ilicet in legatis & fideicommissis relictis, etiam hereditas in tantum amittatur ab eo herede, qui non praeitet id, quod testator fieri iusserit. Id autem aceidit ex constitutione Iustiniani, Noveu. r.3. st quis autem non implens in hae specie: Si heres aliquid facere, aut praestare iussus, &idem a iudice admonitas intra annum v -
luntati defuncti parere neglexerit. Si t erit
admonitus, ait constitutio: quibus verbis plures admonitiones non exiguntur. Pro inde una admonitio iudicis tu ilici ei; qu niam singulari numero haec oratio conten ta est, arg. in L. ubi, de testam. Ait constitutio, intra annum Quarti io, unde
annus numerandus sit. Apparet numeranis dum elle ex admonitione iudicis. Ait conis
stitutio . si praestare neglexerit : quibus verbis fgnifieatur is, qui alioqui de fideicommisso confitens, tamen negligenii a fidei eommissism non solvit. Quod si heres fidei eommissum negabit, I de eo usque ad sententiam litigaverit , eritque fidei commissum ad pias caussas relietum, dupli poena adversus heredem constituta eit, s. ex maleficiis, vers. item mixtae, Inst. de act. I. au. Instit. de obtigat. quae ex quasi contractu, Se. Ait conititutio, Si Meleommissum repraesentatam uou soriatur. His verbis fignifieatur fideicommisesum. quod lex repraesentare iubet, id est, quod iure valet. Poena autem heredi i lumna Quae sit, exprellum eis sequentibus verbis hui henticae. Sed multo explicatius
dieitur ia ipsa constitutione Novella.
347쪽
66 Hugonis Donelli Comment. in Cod. 66sAD TITULUM XLIII.
COD. COMMUNIA DE LEGATIS ET FIDEICOMMISSIS.
CUm intellectum erit, an legatum & praestetur, restat, ut videatur, quae fit eius fideicominissum relictum valeat, de obtinendi ratio: ea ratio posta est in actio- quo superioribus titulis de legatis & fidei- nibus, de quibus maxime hoc titulo agi- commissis tractatum est: superet , ut le- tur, praecipue autem Lege I. Eatum & fideicommissum prautetur: ni
Ad L. Cum hi. I. Cum hi, qui legatis vel Ideicommissis honorari sunt, personalem actionem plerunque habere noscantur: quis vel vindicationis, vel sinenae modo, aliorumque generum legatorum subtilitatem prono animo admittar, quam e feritas optimis rationibus usa nec facile sustepit, nec inextricabiles circuitur laudavit a quis in rem missionis si pulsis utatur ambagibus λ Rectius igitur esse censemus, in rem quidem missionem penitus aboleri: Omnibus vero tam legatariis, quam Meicommissariis unam naturam imponere: non solum personalem actionem praestare, sed in rem: quatenus eis licem easdem
res sive per quodcπnque genus legati, sise per fideicommissum fuerim δε-
rei elae , vindicare in rem actione instituenda: insuper uidem Servianam, idest, 'pothecariam super. his, quae fuerint derelicta, in res mortui strae flare. Cum enim iam hoc iure nostro increbuit, licere te tori h pothecam rerum suarum in testamento quibus volueris dare, re iterum novelli constitutiones in multis casibus re tacitas h pothecas introduxerunι: non as re setiam, nos m praesenti casu hUMhecariam donare aῆionem, quae etiam nullo
Uerbo praecedente possit ab ipsa lege induci. Si enim testator ideo legata,
Mel faeicommissa reliquit, ut omnimodo personae ab eo honoratae ea percia fiant : apparet ex eius voluntate etiam praefatas actiones contra res se toris esse instituendas, ut omnibus modis voluntati eius Iatisfiat: re praecipue eum talia sint legata, vel Meicommisa, quae piis actibus sint deputata. Et haec Hsposuimus non tantum si ab herede fuerit legatum Grelictum, velfdeicommissum: sed etsi a legatario, vel fideicommisario, vel alia persona, quam gravare fideicommio possumus, fideicommifum cuidam relinquatur. Cum enim non aliter valeat, nisi aliquid lucri adserat ei, a quo derelictumes: nihil est grave, etiam adversus eum, non tantum personalem, sed etiam
is rem S pothecariam extendere actionem in rebus, quas a te tore comsecutus es. In omnibus autem huiusmodi casibus in tantum N h pothecaria Mnumquemque conveniri volumus, in quantum personalis actio adversus eum
competit: ρο hVothecam esse non ipsius heredis, vel alterius personae quae gravata es fideicommisso rerum, sed rantummodo earum quae a resatore ad eum pervenerin . Data decimo quinto Kal. Oct. Chalcedone, Decio viro Harismo consule. sUMMΛRIA.
x. Legis huius tria eousitata. 3. Fideicomminorum eadem vis is umst. Legatorum omnium an eadem vis Et tura est.
348쪽
669 Ad Tit. XLIII. Lib. VI. C. Communia irc. 6 o
Lex B e loquitur de fideicommi
particularibus. . Lex haec quid disierat a se uenti. s. Actiones legatorum S Meleommi rum tres, per uenalis, in rem, Sh othecaria.
6. Genera harum actionum quae .
Duam quibus competat, S adveris fui qxor. 9. Au etram eo erat de Iegato S Mei- commisso. Ria i hie constituuntur, ut breviter A comprehensum elt in veri. rectius, , infr. scilicet omnium t legatorum eandem vim & naturam esse, quod constitutum elia I uiliniano, propter veterum legatorum
disterentiam, quorum genera erant qua
uor, & singulorum vis & natura distincta, ut indicatur 3. de tegat. quod plenius expolitum est a Theophilo ibidem,& apud Ulpianum de legat. Sed hie oeia
curritur & negatur omnium legatorum eandem vim elle, exemplo eius, quod ad pias caussas eli relietum; nam huius Iegati eli haec natura, ut si heres inficietur eu perseveret in ea inficiatione usque ad sententiam, dupli condemnetur, quod non ita servatur in caeteris legatis. I. ex ma Iesiciis . vers. item in isti. IV. de amou. s. uis. Inst. de obtig. quae ex quasi con-rraes. Res p. non id, quod Aeeursius &caeteri hoc loco, nempe genera legatorum elle exaequata, non autem lingulas species generum ἔ aio enim & singulas species ense exaequatas, hoc amplius singula individua legata. Neque lamen superius exemplum adversatur. Quod enim dicitur, omnia legata esse exaequata, hanc significationem habet, ut sint exaequata, quatenus legata sunt, non autem amplius. Exempli gratia. Nemo dubitat aliud legatum esse, cum homo legatur, & aliud cum legatur pecunia; item aliud legatum esse centum aureorum, aliud ro. Sed haee ideo contingunt, non quia legata sunt, sed quia sunt res diversae: caeierum qua tenus legata sunt , eandem vim omnino obtinent. idem ae eidit in legato ad pias caussas; nam quatenus in eo legatum est, non differt a caeteris legatis. Quod autem heres inficians mulctatur dupli, non propter legatum, sed propter rem, seu per sonam cui legatur, contingit, cui hoc favoris gratia tributum est.
xo. Actio legati S fidele mmus in rem
eui, S de quibus rebux eo erat, s adversus quem. gr. Actio Serviana, seu hypotheearia quae sit. 1. Actia Serviana de quibus rebus, S
rum competunt etiam adverIus legatarias is fideicommissarior , aqaibus quid alteri reti tum es. I . Fideicommi m retictum legatario an valeat, si legatario nihiI Iucri aeis
Secundum i hie statuitur, fideicommissa ,
quoque esse exequata legatis, & omnium eandem esse naturam, de quo initio tituli de fidei eommissis dictum . Tantum hic notandum eit, quod illic omisimus, sententiam hanc & constitutionem de exaequatione fidei commissi & legati, accipiendam este de fideleommissis singularibus seu Pa ticularibus, quemadmodum & legata intelliguntur legata singularum rerum . non universi iuris. Nam quod ad universa iura attinet, puta cum heres eli rogatus hereditatem restituere: hic ius antiquum manet, quo iure ex hereditate haud quicquam transfertur in fideicommisiarium, antequam hereditas sit illi restituta, L. facta
in ρr. D. ad Treb. Cum in legatis contra ita ius sit, ut rei legatae dominium recta transferatur, & transeat ab herede in legatarium, quanuis re illi non tradita , dummodo legatum non repudiavit, L.
servum Hii. I. r. L. si tibi. I eum servus, de Ieg. r. L. Legatum, de Ieg. L. Sed i cum eadem sententia repetatur in L. x. θ'. quid haec lex differt a .sequentit Res p. plurimum etiam in hac pam te. Nam de exaequatione legatorum & fideicommissorum hic obiter dicitur, & veluti Per consequentiam earum actionum , de quibus hic praecipue agitur. Statuitur in L. 2. haec sementia ex prosello i ita in L. 3. Hic dicitur eandem esse naturam fideicommissi & legati. in L. h. hoc amplius dieitur, quomodo & quando, & quibus in rebus eadem sit. Praeterea in hac L. dicitur, eandem naturam elle in rebus omnibus, idque declaratur. Tertium
caput & proprium huius loci eli de actionibus legatorum & fideicommissorum nomine constitutis. Has t actiones tres elle a placet, personalem, in rem, & hypothecariam . In his actionibus constituendis primum illud occurrit. quod dubitatur , quod Iullinianus ait, se hoc primum con- , stitue- Di ilige
349쪽
6 1 Hugonis Doneti 1 Comment. in Cod. 6 a
stituere, ut hae sint actiones, cum con- 1let etiam iure veteri plures actiones delegatis competiisse, L. cum sitius, g. varus, de Iegat. α. Respondeo: iure ueteri quoque suerunt plures actiones, sed de legatis : nam de filei commistis una fuit persecutio in personam extraordinaria, L. pecuniae, I. actionis, de verb. signis. Hoc primo Iullinianus hae conititutione immutavit, qui voluit, quae actiones competebant de legatis. easdem quoque de fideicommissis competere. Praeterea & de legatis duae tantum fuerunt actiones, actio in perlonam & actio in rem. Hypothecariam autem eci nomine non futile, ex eo intelligitur, quod edicto praetoris cavebatur, ut de legatis caveretur legatariis & fideleommiliariis stipulatione: quod nili caveretur, tum demum consequeretur legatarius & fideicommiliarius, ut mitteretur in bonorum pollessionem, & eadem pro misssione pignus praetorium nancisceretur, non ante, toto Tit. ut legat. S Ideicommissor. nomine eaveat, X Tit. δερ at in os Iegat. Se . L. nou est m/rum, de pigu. actro. Iuttinianus primus statim ab initio Iegatariis & fideiecim miliariis hypothecam dedit: quod quoniam novum constitue-hat , idcirco conatus est hic eius constitutionis rationem reddere in I. r. S
6 Genera i harum . actionum consideremus: quod ideo faciendum est, ne ex hac conititutione in errorem incidamus. Nam conlii tutio est ita scripta, quasi videatur de iisdem rebus adversus easdem personas tres actiones halae conitituere quod non est ita. Idque solum intelligitur cognita singularum actionum natura , quae ob id nobis singillatim est cognoscenda .
' l. Legati l & fidei commisit actionem in
personam competere conflat, non tantum
hae lege, sed iam olim. Sed tum nulla sit actio in personam, nisi ex obligatione, nec ulla obligatio, nisi aut ex contrariuaut maleficio, quasi contractu. aut quasi maleficio . g. r. Institution. de action. Unde potest hic actio elle adversus heredem . a quo quid relictum ell, cum is neque Contraxerit eum legatariis, aut fideicommissariis, neque quicquam adversus eos deliquerit . vel quasi r Respondeo , veteribus etiam actionem elle in personam ex quasi contra tu: quasi heres contraxerit cum legatariis & fideicommissariis. I. heres autem, Insit. de oblig. quae ex uasi eontractu . Sed unde hic quas contractus intellectus est Z id explicatur L. 3.uit. S L. seq. uib. ex eaus in posseaIur. hoc modo ut heres deundo, vel pro herede se gerendo. videatur hoc ipso suscipere necessitatem & solvendi legata& solvondi ereditoribus legatariis, v I qu eniam a defuncto hereditatem accipit, eo dem facto declaret se velle eius voluntati parere. Hinc illius obligatio t ex hac obligatione actio in personam eius.
Hi ne i intelligimus, quibus de rebus 8amo haec in personam competat, & ad
versus quos. Omnes res, non tantum, quae
defuncti fuerunt, sed etiam alienae legatae aut fidei commillae peti poliunt ab herede, ut vel eas redimat, vel earum restitutionem praeitet. I. non solum de Iegat. Prois inde haec actio de omnibus rebus obligatis competit. Sed & si quid heres facere iussus sit: peti ah eo potest . ut faciat, proinde & in iactis haec actio locum ha
het. Cum autem omnis actio in personam sit adversus eum qui obligatus est, L. ἀ-ctionum, de obL S act. . I. I. Inst. deact. Solus autem heres, & is a quo fidei commissum est relictum . obligatur ex quasi contractu: consequens eli igitur actionem hanc in personam i de legato & fideicom. ymisso non competere, niti ad verius heredem ipsum, qui fidei eommisio obligatus elli aut eo mortuo adversus heredem eius, quia actio in personam eriam adversus heia redes competit. I. r. IV. de perpe. Ste . as. Haec actio veteribus dicta ei tactio ex testamento, ut ex his locis patet, L. plane, 34 3 quod si rem emi em.
iam . de fota Quid ergo si fidei commi Dium sit codicillis relictum' Resp. Etiam de hoe fideiecim misso actio olim in personam competebat. sed haec dicebatur ex. raordinaria perseeutici fidei commisit. So lum ex testamento actio de legatis competebat, ut quae solum te flamento relin. qui pollenti nam codicillis non compete
bat I. praeterea, Inst. de M. Ber. Hodie poli constitutionem hanc Iulii niani. is pos
L. fef. cum omnium fideicommillorum &legatorum eadem natura lit: dicimus, si quid legatum, aut fidei commi Isum sit codicillis; actionem in personam compete. re, non ex testamento; quia eodicilli testamentum non sunt. Ita. si idem, 'ρ. de eodicili. sed ex suprema voluntate . idque hac eonititutione eam actionem indu
Secunda t actio est legatorum & fidei- xo commi illarum nomine prodita , actio in rem. Ex quo primum intelligi inus, quicquid legatum . aut fidei commis Ium eli ali-Cui , eius rei dominium recta transire in legatarium & fideiecim miliarium . si modorem non repudiaverit; idque ius erat olim
350쪽
6 3 Ad Tit. XLIII. Lib. VI. C. Communia &c. 6
in legatis, ut paulo ante dixi ex suis lo- eis. Nune idem hie in fideleommissis intelligimus conlii tutum. intest igitur autem hoe ipso, ut actio in rem & de fidei commisso constituatur. Nam actio in rem iure civili nulli competit, quam domino. 'L.
in rem, de rei vincHinc consequens est, actionem in rem legatorum aut fidei commissorum nomine, non de iisdem rebus competere, de quihus in personam actio et quoniam non Omnes res legatae, aut fideicommissae sunt in ea caussa. ut efficiantur legatarii, aut
fideicommissarii. Primo igitur, si quid fieri tellator iussit, hic locum habere non potest in rem actio, cum factum non sit res. quae dominio subiiciatur cuiusquam . Et ideo liberatione legata, id est tunc, cum iussus est heres debitorem liberare . non pra- teli huius liberationis consequendae caussa alia actio inlli tui, quam in personam ex testamento, ut & olim fiebat. L. 3. g. nune de essectu legati, L. . de lib. D-ga. Sed et ii res, quae subs stat. legata erit ι
tamen de aliena re legata actio in rem Competere non poteti. idemque dieendum, ii pecunia, aut res aliqua sit generaliter legata; nam hae res ideo non sunt legatarii, quia non prius fuerunt testat ris. Nemo autem plus iuris in alium trans ferre potest . quam ipse habet. L. nemo pur, de rex. iur. Ut autem in rem actio Competat legatario, prius et . ut legatarius sit eius rei dominus, ut supra dictum Solum ergo in rem actio competere poteth de rebus , quae fuerunt testatoris , quorum ipse dominium transferre potuit. Idque adeo verum est, ut quan vis res heredis propria fit legata; tamen nihilomagis transferatur eius rei dominium in legatarium, eoque nee in rem actio. Unde Plaeet heredem, priusquam rem suam legatam praei literit, posse suo iure eam alienare, & quovis modo de ea statuere, L. fl inquilinus, I. I. de legat. r. Nec ad rem pertinet, quod ille locus de iure veteri scriptus est: nam etiam nunc idem ius manere oportet, si rei quae heredis erat, dominium non transfertur in legatarium. Nunc autem non potest transferri invito heredet quoniam, ut dixi, semper verum est, testa lorem eius rei non fuisse dominum, neminem autem plus iuris insitum potui iIe transferre, quam ipse habuit.
Sed obstant verha huius constitutionis, d. vers. rectius. Quibuς diserte scribitur, actionem in rem de iisdem rebus competere, de quibus & actio in personam. Respondeo; Hoc interpretes sic recte a Tom. IX. ceperunt; ut in rem actio de iisdem rebus competat, si modo rerum natura patiatur, vel ut competat de iisdem rebus,
ubi per actionis naturam id fieri potest.
Natura autem actionis in rem exigit , ut is, qui in rem agit, seu vindicat, eius rei dominus fit, quam vindicat . in superiores autem res quas dixi, non cadit, ut iis legatis dominium a tellatore in legatarium transferatur. Quod si res tellatoris legata erit, hic demum concurrent de ea re actio in personam & actio in rem; lic tamen, non ut legatarius utraque actione
possit experiri, sed possit alterutra . quam elegerit, ut est in Z L. cum stius variis, de Iegat. 1. L. huiusmodi. I. ult.
Sed hoc loco opponitur regula iuris,
qua efficitur, neminem rem suam condicere posse, seu neminem posse de re sua agere actione in personam . ut intendat eam rem sibi dari oportere. s. sic itaque, Inst. de amoκib. L. Mu. D. de Uufr. id si verum est. consequens esse videtur, legatarium . qui rei legatae factus eii dominu . & oh id in rem actionem habet, non posse de ea re habere actionem in personam , etiamsi hanc solam eligat. Resp. Nihil adversatur superior regula . Nemo enim condicere potest rem suam, si con- dieit ut suam; vel nemo de re sua agere potest actione in personam, si, ut dixi, intendat eam rem sbi dari oportere: sed rem suam quilibet condicere potest, dummodo condicat non ut suam, sed tanquam si hi debita mi & de ea quivis agere potest actione in personam, dummodo nepetat, ut sibi res detu', quod fieri ne is
quit, nam iam est illius facta , sed petit eam rem sibi dari, vel restitui, seu quod
idem est, eius rei possessionem tradi. Nam haee omnia de re nostra licere, traditur exemplis: unusquisque enim potest rem
suam iiipulari sibi restitui, & erit ei ex
stipulatu actio, ut restituatur . L. nemorem fuam, de vers. obtigat. item constat , posse unumquemque rem suam comismodare, & apud alium deponere, ita ut sit illi commodati & depositi actio ad rem
suam repetendam: quae omnes actiones sunt actiones in personam, & de re nostra competunt: sed ideo de re nostra competunt, quia his actionibus agimus de re nostra, non ut nostra; sed ut nobis debita ex stipulatu, commodato, vel deinposito a nec petimus ut ea nobis detur,
sed restituatur. Nihil autem prohibet, quominus res nostra sit; & tamen possessio sit apud alium