장음표시 사용
371쪽
is Hugonis Donelli Comment . in Cod. 7 16
s tellator indefinite ita dicat, se velle hereditatem ad illos, vel ad illas pertinere. L. eam quain, fust. de s deis. I'oit temo teum heredes legitimi rogati sunt hereditatem totam rellituere, non minus & ipsi . quam scripti heredes quartam retinere Pollunt, eκ sententia senatusconsulti, ita ut reliquum restituant deducto aere alieno , quod est ultra quartam. Haec est sententia postremorum verborum.
Quo loco i diligenter animadvertendum
ell, locum vulgo vitiose interpunctum ense, & proinde ne interpunctio falsas sententias efficiat, interpungendum ita esse :poli verbum , obtinere debet interponi
comma; post verba, conventor, esse debet virgula. Est autem haec sentensia huius loci: proponitur uxor quae voluit he reditatem obtineri a suo marito & privigno. Respondent impp. Et si heredes legitimi rogati sint hereditatem totam re iti-
tuere, lamen voluntas eius servari non debet , nisi ad dodrantem usque; & rationem reddunt, cur ultra servari non debeat, quia inquiunt, constitit heredes legitimos de fidei eommisso restituendo conventos tantum obtinere debere , quantum apud eos relinquit sententia senatusconsulti , praecipue autem relinqui quartam: Proinde quartam legitimi retinere pollunt, idque perfacile aere alieno ultra quartam deducto. Vulgaris interpunctio facit, ut Proponatur. de iunctum voluisse hereditatem a solei commissariis suis retineri usque ad dodrantem, quae sententia evidenter falsa est. Nam hoc casu quarta non reti neretur ex sententia senatusconsulit, sed ex
lege 12. tahularum, nempe ex aperto iudicio testatoris. Deinde eadem interpunctio vulgaris iacit . ut dicantur heredes legitimi conventi elle ultra quartam, quod& ipsum salsum eli. Nam si dicuntur ultra quartam conveniri, hi convenientur de quarta & amplius. Nunc autem ImpP. volunt eos conveniri tantum posse usque ad dodrantem. interitn ex his verbis notanda sunt duo ox hae posteriore senten-
ό tia I. heredes t segitimos rogatos relli-
tuere hereditatem. etiam quartam retine
re pol Ie, non ex verbis senatusconsulti . sed ex sententia. Cur ex sententia duntaxat Quia senatusconsultum scriptum est de heredibus institutis, non etiam de legitimis; sed placuit propter eandem rationem etiam ius idem transferri ad legitimos. L. recusare, I. I. v. eod.
Alterum est, legitimos heredes t reti- fnere quartam & restituere dodrantem , aere alieno ultra quartam deducto. Hoc si ita accipimus, ut cum dicitur in lege Ealcidia, exquiri quantitatem patrimonii deducto prius aere alieno, ut eli in L. in imponenda, infra, proxim. sq. titui. ln-llit. de Ieg. Fastidia sententia aperte falsa eii, minime reeipienda. Nam cum dicimus in lege Falcidia ponenda, ex quo legala praestantur, ante deduci aes alienum, hoc significatur, heredem ante Omnia deducere tantum, quantum sum ciet ad aes alienum creditoribus, & praeterea id ita deducere, ut ipse retineat, quia heres solus est is, qui obligatur creditori-hus . fit cum de hereditate ex fideicommisto restituenda agitur, nihil tale facere heres potest, dua hus de caussis: nam heres. qui legata praestat, etiam legatis dinsolutis, solus est heres, ut merito aes alienum suo iure deductum habeat, & praeterea solus tenetur creditoribus hereditariis L. an. Od. de hered act. Ut sit aequissimum eum retinere de hereditate , unde solvat creditoribus ne cogatur dependere de suo, atque ila fraudetur quarta parte hereditatis. At cum agitur de hereditate ex fidei commisso restimenda ,
ideo heres retinere aes alienum non potest, quia non est solus heres, sed fidei commissarius usque ad dodrantem heredis
loco habetur L. postulaute, vers. vam Squodammodo. v. h. t. Deinde esset iniquissimum, heredem rogatum restituere hereditatem, deducere & retinere tolum aes alienum, cum ipse aeri alieno non obligetur. Nam in fidei commissarium actiones omnes transeunt ex senatusconsulto. a. I. v. b. t. Denique ideo heres rogatus restituere hereditatem, aes alienum non
deducit, quia. scindi debet aes alienum in ter heredem & fideicommissarium. Hoc nos dici intelligimus, cum dicuntur inter eos scindi actiones. I. si quis una b. t.
Quod i igitur hie dicitur, heredes legi- 8timos conventos retinere quartam, aere alieno ultra quartam deducto, se intelli-
.gere debemus: eos retinere quartam aere
alieno dedueto, idest, non retento, sed deducto de quarta. quam retinent, quo
niam hoc aes alidatim, quod ultra quartam est, transiit in fideicommissarium, &aeris alieni actiones.
372쪽
Ad L. Iubemus. 6. p. Zeno A. Dioscoro Praefecto praetorio. Iubemus, quotiens pater vel mater filio seu filia, filus vel filiabus , ex aequis vel in aequis partibus heredibus inflitutis, invicem seu simpliciter quosdam ex his, aut quendam rogaverit, qui prior Fne liberis decesserit, portionem hereditaris suae supersiti, seu supersitibus restituere: ut omnibus modis retenta quarta pro auissioritate Trebelliam senatusconsulit, non per imputationem redituum si cet hoc testator rogaverit, vel iusseris 3 sed de ipsis rebus hered tariis dodrans res tuatur. Idemque in resinenda legis Ralcidiae portione obtinere iubemus, N
s pater, vel mater stis, seu flia institutis sicut supra dictum es) hered
bus, rogaverit eos e De nepotibus vel neptibus, pronepotibus vel proneptibus suis, ac deinceps restituere hereditatem.
r. Decies huias Deis . . 2. In quartam Falaidiam imparanturo uta. quae iure fideicommissario
3. Fructus penden e conditiane fideicom-T T C ius eonstituitur de eerta specie II heredum rogatorum . & fidei committorum. & in hae specie singularia duo
hic constituuntur ei rea fidei commissarias hereditates . ex quibus prius constituitur in r. alterum in I. I. Caeterum ad pleniorem interpretationem iuris propositi , pertinet species, de qua hie ius constitui-r tur, quae haec est. Cum t pater. aut mater filium, vel filiam heredem instituit. &rogat, ut si sine liberis decesserit filius, retinuat hereditatem fratri suo superiliti, aut restituat filio suo, eidemque nepoti . testatoris, & aliis deinceps liberis. Haec species proponitur initio . in hac, ut dixi duo singularia constitu'ptur, prius pertinet ad quartae rei edtionem, deque eo ita constituitur in . prinςipio, filium rogatum eodem modo. restituere hereditatem, vel potjus heredem filii mortui restituς re hereditatem, ita ut quartam retinere ponsit: hoc commune cum caeteris heredibus rogatis hereditatem rellituere r praeterea fructus a vivo filio perceptos apud heredem filii manere, nec venire in fidei commissi relli tutionem. Hoc quoque ius cum caeteris commune, quoniam hi Ductus ,
qui pendente conditione fideicommissi , aut a me fideicommissi diem ab herede
missi pereepti. item pereepti auteinem fideicommissi eedentem lare deleommisiario percistiuntur. . Fructas bi an in Fastidiam impa
percipluntur, iudicio testatoris percipluntur, idest, ideo, quia testator voluit eos heredis esse, L. mutier, I si heris, N. h. t. Sed quod sequitur, singulare est &novum: nam heres filii rogati ita hos Ductus a filio vivo perceptos retinet. Hi etiam praecipuos sibi habeat, id eli,' in quar tam non imputet . sed ex iis bonis, quae fuerunt mortui testatoris, quartam ampnus retinere potest; id vero est, quod hic constituitur, ius, ut dixi, novum & singu
Nam hoe ius commune est & exploratum . in t quartam Falcidiae multoque ma- gis in quartam hereditatis. quae ex sena
tusconsulto retinetur, imputari omnia, quae
iure fideleommissario eapiuntur; lia ut ' si ea tantum efficiant. quanta est quarta, quae retineri debet . nihil aesphus deducat .' L. in quartam. ad GDιd Frue t enim a pendente conditione fideicommissi phreepti. item percepti ante diem fideicomis misti eedentem, tu e fidei eommissario percipiuntur d. L. mutier, I. si heres. Unde generaliter traditur m L. Futu I. aude
si quis, de ino F testam. huiusmodi t Du-
ctus sine exceptione in Falcidiam imputari. ob hane caussam huic loco opponitur L L. Papι a. I. ande s quis. Nam
373쪽
i 9 Hugonis Donelli Comment. in Cod. 72O
non tantum in hoc loco superior defini- x. ubi dicitur, pater si rogatus sit post tio generaliter traditur, sed traditur in mortem restituere hereditatem filio tuo. persona filiorum & heredum influuiorum hereditatem reliit uel lotam, nec quartam S rogatorum hereditatem poli certum ex Lege Faleidia retinebit. Sed dissimi- tempus rei tituere, quae species est contra les species utroque loco proponuntur: L. rubemus. Nam In d. I. unde se quis . nam illic filiusfamilias institutus erat heis agitur de his heredibus rogatis, qui de res ι & quia per filiumfamilias hereditas inoffieiolo potuerunt queri, hi enim sunt patri eius quaerebatur iure veteri, ideo ro- liberi, quibus quarta non relinquitur te- gatus est pater eam hereditalem rellituere flamento. Si haec lex i bemus, esset lu- filio, cum pater moreretur. In hac autem iliniani una ex so. eius decisionibus, sine lege pater ipse heres inllitutus ell, & ro- hae litatione diceremus, hae conlii tutione gatus restituere hereditatem filio.
Iuttiniani dictam L. Papiniani emendari: Differentiae ratio inter has speetes haec Nunc autem haec lex Lenonis non lu- est, quia cum pater ipse heres est inlit-stiniani est, & in his Legibus quae sunt tutus, quartam retinet ex persona sua, in Digeil. & Codie. Iustinianus vetat quie- quod facere potest ex senatusconsulto. quam ite accipi, ut sit contrarium L. L. At in specie d. L. eam Miussam. ubi pa-
I. coutraria. Cossi de vet. iur. euaeleanc ter institutus non Elt, quartam retinet exhinc di tricultas nata ab interpretibus. Ad persona filii, qui heres inititutus erat. hanc quaellionem dissolvendam dicendum Non potest autem idem filius & heredieli, ius generale & commune else, fru- tatem ex fideicommisso consequi,&quarinctus pendente conditione perceptoς ab tam retinere, proinde nec Pater, aut pa- herede rogato restituere hereditatem im- tris heres, quia quarta ex persona filii re putari in quartam, quam ex senatuscon- tinetur.
ulto retinere debet: sed ex hoe iure spe- Notandum est in pr. LV portionem ciem hic propositam, eum filius institutus L. Fale idiae, quae in extremo dicitur . ean-
est & rogatus restituere fratri, vel liberis dem elIe postionem, quam appellaverat suis. Neque ideo elt contraria L. Fayiis quartam, quae relinetur ex auctoritate niau. I u de si quis, de inos'. testam. Trebelliani: ut intelligamus, cum heres alioqui etiam contrarium dicere oporte- rogatus est relii tuere hereditatem, quarret, L. in quartam. D. a L. Falciae tam quae ab eo ex hereditate fideicomae L. mulier, I. si heres. D. eod. Non missaria retinetur, dici retineri ex sena- sunt vero hi loci contrarii, quia generali- tusconsulto, & nihilominus recte ex Leter scripti sunt de his fructibus in quar- ge Faleidia. Et ita elt usus iuris aucto- tam imputandis, sine exceptione heredis rum, ut hanc ipsam quartam, quae vulgo& fidei commissi, quibus hereditas restitui Trebelli antea vocatur, vocent quartam debet. Sic ius est, priores leges ad polle- Legis Faleidiae, sive quae ex Lege Fal-riores trahi debere, L. non est novum, cidia retinetur. Id liquet ex I uis. huius Et L. sequent. D. de legib. Sensus ell, L. idem tum ex aliis locis innumeris, tum quod in prioribus legibus generaliter scri- ex his praecipue, dicta L. mutier, I siptum est, si quid in pollerioribus excipi- herer . L. ita tamen. I. Trebeu. D. eod. tur in aliqua specie, quaeque eius generis L. Titia D. ad L. Fauid. L. coheredi, sti priores accipi debent, quasi de cae- I. cum sitia, D. de vulgar. Utriusqueteris tantum speciebus sentirent, non de appellationis haec ratio eli. Dicitur haee ea specie, quae postea est excepta. quasi quarta retineri ex senatusconsulto i quia Iolteriores lese ad priores retunssent. & naec senatusconsulto primum introducta cie est, quos aliis verbis dieitur: in toto est in hereditatibus filei commissariis, &iure generi .per speciem derogatur. L. in tamen nihilominus esse dicitur ex Legasoto, de res tur. Quod ait lex, si pater Falcidia, quia haec ex senatusconsulto ita rogatus sit reitituere hereditatem filio suo introducta est, ut sit nominatim introdu- poli mortem suam retinere quartam ex cta ex lententia eius legis, ut es in s.
Lege Falcidia, videri possit contrarium. 2 ia heredo. L. cum sillussam. vers. denique de legat.
374쪽
a1 Ad Tit. XLVIII. Lib. VI. C. ad SC tum Treb. 72a
AE S. In suprassictis. In fu Minis autem cassus, Meicommissorum servandorum satisdatio
nem cestare iubemus, s non specialiter eandem satisdationem testator exigi di-Dofuerat, re cum pater, vel mater fecundis existimant nuptiis non abstinem
aeum . In his enim duobus casibus, idest, cum testator specialiter Diisdari
voluerit, vel cum secundis se pater, vel mater matrimoniis iunxeru, n
x. Satisdare quid. 0s fideleommi rum nomine exi-Σ. Satisdatas an ab herede legatorum gatur. Hic alterum singulare & novum consti- posteriores ita sint trahendae. Sed exeituitur in specie suprascripta, circa piuntur hoc loco duo casus, quibus fidei satisdationem iideicommissi : nam in ea spe- commi starius satisdationem ab herede filiocie, quae initio est posita, vetatur fidei- instituto possit exigere in specie proposita :commissarius, live is sit frater filii institu- li videlicet testator nominatim iusserit, ut ii, sive sint liberi heredis instituti, exi- filius nominatus satisdaret: item si filius gere satisdationem ab herede instituto & rogatus secundas nuptias contraxerit: errogato initituere hereditatem. Singulare, go his casibus & frater a fratre rogato, inquam, hoc ius est: nam ius commune & liberi a patre instituto, satisdationem id est, ut heres legatorum & fideleommis- huius fidei commissi nomine exigere ponsorum nomine satis det legatariis & fidei- sunt: quae sententia in totum videri falsa commissariis postulantibus satisdari, idest, potest, hac ratione; quia nemo audiensi putantibus legatariis & fideleommissariis dus sit, qui solicitus est de hereditate vi- Promittere, se quibus diebus legata. aut ventis. quod is facit, qui de ea heredi-ndeicommissa relicta sunt, iisdem diebuε tale sibi caveri postulat, L. a. s. inter- legata & fidei commissa restituturum. & dum, de vast. Respondeo fideicommis
in hereditate ruenda a se dolum abfutu sarium, cum de ea hereditate, quae ei rerum malum. cui cautioni etiam heres fi stitui debet ex fidei commitso, sibi pollu- deiussores νdiicere de huit. id enim satis- lat caveri ab herede, qui rogatus est rex dare t significat cavere stipulanti fidei usi stituere, non sollicitum elle de hereditas oribus datis, L. r. qui satis r. eu. De te viventis, sed de mortui tellatoris he-
hac enim satisdatione seriptum est L. 1. reditate agere, quam hereditatem heres 'D. ut Iegator. Hui e cautioni loeus etiam rogatus eli rellituere.
fuit in fideicommissis hereditati hus, neque . Rursum si minus salsa haec sententia estiis tantum, quae pure essent relictae, sed in aliis fit ei commissariis, at lahem falsa iis etiam . quae in diem, aut sub condita est in liberis filii heredis instituti, quibustione relictae essent, L. fide sipulatio, filius rogatus est restituere hereditatem. D. ut legator. Nam si hi liberi sunt in potestate patris ἀ Quomodo i ergo id ius non potest huic rogati, frustra pollulant a patre itipulatio- legi videri contrarium, eum hie eonstitua- nem. cum inter patrem & filium, qui intur in specie proposita eiusmodi satisda- potestate ell, obligatio nulla possit subsitionem ab herede non exigi ' Respondeo, stere; I. hi, qui ιη parentum Insitur. quod supra dixi a principio, ideo ius com- de obtigat. quae ex deLLI. Unde in haemune huic parii contrarium non videri ipsa quaestione de satisdatione fideicom debere; quia generaliter scriptum est de miliaria exigenda, diserte scriptum L. Imissatisdatione exigenda. Hoc enim loco spe- perator, . ad Treb II. huiusmodi cau- Cies una ex genere excipitur; qua exce- tionem frustra pollulari a patre, manen-ptione fit, ut quod in lege generaliter est te patria pote ilate. Facilis & expedita scriptum, videatur eum hae ipsa exceptim res esset, si haec constitutio lata eiiet post ne elle scriptum: quia priores leges ad constitutionem luiliniam, nempe post L. Tom. IX. L 2 eum
375쪽
a 3 Hugonis Donelli Comment . in Cod. 72
eum oportet. X L. sis. inst. de bou. quae Iib. quibus I L. proprietas adventiliorum bonorum filiisfamilias attributa eli, post quas conlii tutiones inter patrem & filium obligatio & actio eonsistere potest de Pro-Prietate adventitiorum , quemadmodum olim poterat consistere de honis castrensibus, L. ix ναIIa, D. de iudie. Sed ad eas constitutiones confugere non possumus, quia haec constitutio Zenonis eo tempore eli lata , quo etiam adventilia patri in totum acquirebantur, praeterquam& certis quibusdam casibus, & paucis, ut apparet ex legibus, quae sunt usque ad L. cum Vortet, infra, de bou. quae lib. Itaque etiam obiectio adhuc madet, Re spondeo, secundum constitutiones Iulliniani novas rem elle expeditam, ut filius a patre satisdationem recte exigat de adventitiis, cum ea filio acquirantur. Quod vero ad tempora Lenonis attinuit, dicendum est, hanc eonditionem hic debuisse accipi ut nepos a patre rogato satisdationem possit exigere, quo casu sui iuris esset: nam si esset in eius potestate, iure communi uti debuit ex d. L. I p. ad TrebeII.
Ad g. Sin autem. Sin autem is, qui fide commissaria restitutione gravatus es, uno filio δε- perstite, vel nepote ex filo, seu stia nato, vel pronestote, vel postumo r
licto decesseris: non videtur extuisse eonditio: N ideo descit Mei commisse pe-
x. suis videatur Γώeris relictis deressisse fecundum conditionem. 2. Aa videatar tiberis relictis decessis
C Um in proposita speeie filius rogatus
sit restituere hereditatem, si sine li- heris decesserit: consequens est, si fine liberis non decederet, deficere restitutionem: proinde & fideicommissum intercidere. quod & eveniret, etiamsi de liheris nihil dictum esset, sed simpliciter i ullus esset restituere post mortem suam; quia placet semper eandem conditionem intelligi, si sine liberis decesserit, L. eam asteri . Dpr. de Meleom. L. eum onus, de eo L, S demoηst. Hinc quaeritur, t qu s videatur liberis relictis decessisse secundum conditionem. Et primum an videatur deeeDsile liberis relictis, qui decessit uno filio relicto ' Et placet videri hoe loco. Idque eit, quod dicitur in L. non es sine Ahems, de verb. n. non esse line liberis, cui unus filius, aut una filia est. Obiicitur pluralis numerus, cum dicitur. liberis, qui numerus cum minimum duos exigit. L. ubi de restib. Respond. hoc ita est. nisi aliud usus linguae observet. Nam uti linguae cuiusque est usus, ita testator senis
siste intelligitur. L. si servas, I. .D. de se, qui detest non uxo filio δε- persite, sed nepote, qua natur sit ex Aia.
legat. r. Nune autem Latini liberos plurali numero dicunt, non ut plures lignificarent, sed quia necesse habent pluralinum esci uti, cum singulari careant. Idem fieri videmus in his verbi si ρ ι uares Seodieius, in quibus pugillares dicimus, etiamsi sit unus libellus: codicillos, etiamsi sit unicum exemplum scripturae, idque eit, qand significatur, in L L. non es, de
Deinde quaestum ell, an videatur 4 de- hcessisse liberis relictis, qui decessit non uno filio superstite, sed ne pote, qui natus sit ex filia' Cuius dubii caussa est; quia qui ex filiabus nascuntur, non sunt in pote ilate avorum, sed in alienam familiam transeunt. Et placet liberorum appellatione omnes contineri, qui descendunt ex nobis, sive ex masculini sexus perinsonis, seu ex foeminini, L. liberorum, L. coquoscera, I. ult. de verb. Q. Hinc ell, quod hie dicitur & aliis locis, non videri decessisse fine liberis, qui etiam nepotem, quan vis ex filia natum, habeat. idem in L. 2. est conit. Iust.
376쪽
νΣue Ad Tit. XLVIII. Lib. VI. C. ad SC tum Treb. et 26
AE S. Hι. Illud etiam admonemus, ea, quae de Fale di .e ρorsione non per reditus, sed per ipsas res hereditarias retinenda re de satisdatione Meleommimorum sicut supra dictum esὶ concedenda diximus, non uiserius, quam in his personis re casibus, quorum operius mentio facta es, oportere produci. PP.
I. An a uestote fati alis fideicommi nomine exigi possit, is anterim stu.
Q Uod de fructibus pendente conditi
ne ab herede perceptis in quartam non imputandis: item quod de satisdatione ab herede rogato non exigenda, supra constitutum eii. Zeno hoc loco nolle se locum habere dicit in aliis personis heredum, aut fidei commissariorum, item in aliis casibus, seu eonditionibus locum habere, quam in suprascriptis. Quod ideo cavet. ne quod de una dicitur perinsona, aut in unci genere conditionis, ad alias personas, aliasve conditiones transferamus, in quibus eadem sit ratio, quod secundum regulam iuris alioqui fieri oportebat. L. nou possunt, X L. fe . de Isgib. L. illud, ad L. AquiI. Hinc ecilligimus, si testator, quan vis alium ex liberis heredem instituat, quam filium, pulas avus nepotem instituat heredem, quan vis roget nepotem, hereditatem fratri suo restituere, aut alicui ex liberis suis; ta-
1 men i & a nepote satisdationem fideicomis missi nomine exigi posse, & interim Ductus ab eodem perceptos in quartam de- here computari, uti ius fuit antiquum. Huic loco de fructuum imputatione Op ponitur, L. quod bovis. I. avus, T. ad L. Faleiae ubi nepos ab avo inllitutus &rogatus post mortem suam rellituere hereditatem , non imputat in quartam fructus medio tempore perceptos. Respond.
Id fit in ea specie qua nepos fructus alios
ctus ab eodem ρercepti in quartam imputari debeant 'imputabat in debitum, quot ei ab avo
dehebatur, ut ibi nominatim scriptum est. Non potest eosdem fructus in duas res diversas simul imputare. Nam cum in unam
prius imputabit, deinde habetur, quasi fructus non percepisset. idem dicemus, si filius heres inititutus rogatus lit, si fine liberis decesserit , restituere hereditatem aliis, quam liberis, aut fratribus suis. Quinimci etsi filius heres institutus rogatus strestituere hereditatem fratri suo, vel liberis suis, sub alia quavis conditione , quam si sine liberis decederet : dicemus ex hoe loeo, & satisdationem ab eo exigi poste, & fructus ab eo pereeptos iaquartam imputatum iri. Quo loco opponetur nobis superior regula , de qua dixi, nempe in quibus causi is eadem est ratio, ibidem idem ius statui debere. Respontici facilis est, hoc enim ita intelligendum est, nisi legislatori aliud placuit e nominatim constet: nam in voluntate certa non est opus coniecturis. Et quanvis ni hil hie nominatim a Zenone cautum sit, nec ius ab eo constitutum ad alias caussas, aut conditiones transferatur i tamen
intelligere debemus, id non transferri deinbere, quanuis eadem sit ratio; quia quod supra constitutum est, ius est singulare ,& contra regulam iuris: quod ius eiusmodi est, ad eonsequentias deduci non deis
377쪽
Hugonis Donelli Comment . in Cod.
Ad Auth. Nisi rogati. Ut rogati restituere datum dotis caussa vel propter nuptias do tionis ,
vel relictum sub conditione nuptiarum vel liberorum, monasterium vel alium locum venerabilem ingrediamur: sive restitutio aut substitutio sat sub praediactis conditionibus, sive in redemptionem captimorum, seu in egentium alimenta .
1. 2uidquid ruatus quis es restitaere
sub eonditiove, non suscepturum,
non eontractarum, toties licet rogato contempta conditione monais
SUpra constitutum est in initio L. ἐ-bemus, si filius rogatus sit hereditatem rei iuuere, si sine liberis decederet, exsi-. 1lente conditione fideicommissum deberi. se tamen, ut quarta retineri possit: hie in hoc fragmento adiicitur exceptio: nisi is, qui sub ea conditione restituere rogalus eii, monasterium , aut coenobium ingrediatur, & ibi coelibem vitam agat,1 & t generaliter constituitur quicquid rogatus , aut iussus est quis restituere sub conditione, supple, non suscepturum, Vel
sub conditione, rursus supple, non contracturum , toties licere rogato, contem
pia conditione monasterium ingredi, idque si fecerit, posse datum & relictum sine fraude secum retinere. Intelligitur enim quis rogatus esse sub hae conditione, alias aperte, alias tacite: quomodo aperte, ex verbis notum est: id enim continetur in specie, de qua quaeritur in L. iubemus fustra. Tacite autem id agi intelligitur, cum quid datur dotis causta . a Nam haec t datio conditionem habet, si nuptiae sequantur, L. Plerau ue, I. si au- te, L. stipulat. D. de iur. At. idque
ideo, quia dos sua natura sine matrimonio esse non potest. L. r. 2. 3. de iuririt. Proinde cum eiusmodi datum detur ob caussam, ut nuptiae sequantur: consequens est, caussa non secuta, conditionem non competere ob caussam dati, tit. D. de cond. caussa data, caussa non fecuta. Ei uidem generis est, quod donatur prOPter nuptias: nam & hoe eandem conditionem habet, si nuptiae sequantur, 3. es s aliud, Ins. de donat. Idcirco & id ob caussam datum intelligitur, qua non secuta, eadem conditio est, ut datum restituatur, si videlicet nuptiae non sequantur.
1. Datio dotis causa conditionem habet, si nuptiae sequantur.3. Conditiones in testamentis, quae eou-rra bonos mores sunt, pro non adiectis habentur. Sed huie constitutioni opponitur voluntas teilatoris: nam ex verbis manifellum est, tellatorem voluisse restitui hereditatem . si heres rogatus fine liberis decesserit. Hac conditione extillente Omnia iura clamant voluntatem tellatoris esse servandam. Sie in L. m. tabul. L. verbis ιegis, de verb. R. Confirmatur nominatim ab eodem lustiniano, in NoυeL de nupt.
I. disponat . ubi his verbis utitur, statuat restator, is erit lex. Huius enim iuris ratio & aequitas ostenditur supra in L. r. de scrofans. rectis. Ad hoc diluendum Accursius & plerique alii hac usi sunt exceptione, quod dicerent, heredem rogatum, qui monasterium ingrelsus et . videri filium genuisse, nempe monasterium, ut se iure diei possit conditionem fidei commissi defecisse. quod bene a Bartolonotatum est, & est absurdum. Nemo enam dicitur gignere eum locum, in quo est,& in quo alitur, sed potius ab eo gigni,
quomodo patriam noliram, parentem
mnium nostrum dicimus. Ratio huius conditionis ea est . quam luilinianus in N vel l . unde hoe fragmentum sumptum eli, reddidit. Voluit enim fidei eo minissum restitui non debere, quasi irrita conditione facta, ut intelligamus hoc casu reiici conditionem, se sue Iiberis decesserit. Sed tamen amplius quaerimus hic, cur
hane conditionem reiecit contra voluntatem testatoris. Hic enim eadem dubitatio relinquitur. Respondeo: hoc ex errore illorum temporum natum est. Nam iam tum invaluerat in ecclesia haec de Deo opinio, ut vitam monasticam cum coelibatu coniunctam existimarent coelestem ,
tanquam contemplationi soli deditam, usque
378쪽
que a deo: ut falligium pietatis in ea vita collocarent . ut intelligere possumus ex epistola Basl. Mag. ad Grego. Na Zian Zen. Quam recte, nostro saeculo Dei bene fidio intellectum eli. Et eum in eo de cultu Dei agatur, & re ad pietatem pertinente, quid ex eo sequendum sit, ex verbo Dei
iudicandum et t. Consat autem nihiI ve bo Mei ') tam contrarium esse, quam vitam monasticam X Diam, etiam eorum, qui optimi inter monachos habiti sunt . Caeterum hac opinione posita, quam lup. dixi, consequens fuit ut reiiceretur haec conditio, si heres me tiberis . a at nuptiis decesserit, tanquam quae esset contra bonos mores, quatenus praemio hereditatis proposito invitabatur heres ad repudiandum propositum tam sanctum vitae mona
sicae suseipiendum . Perinde est igitur. quasi ita diceretur a tulimiano: quod iubetur restitui sub eonditione, si is . qui accepit, sine liberis, aut nuptiis decessit, sub contraria conditione ei datum intelli. gitur . si nuptias contraxerit. s liberos susceperit, L. ati quando v. de eond w δε- mon Haec enim conditio dati, si quis nuρ fias eo utraverit, aut si liberos fusee- perit, est contra bonos mores in eo, qui vitam monasticam elegerit, ob eam, quam sup . dixi caussam. Placet igitur eam hoc casu reiici de-
3 bere. Certi iuris est enim, i conditiones
in testamentis, quae contra honos mores sunt, pro non adiectis haberi, L. condit Ioves, contra, de cond. insit. in coniractibus autem eodem numero habentur
caullae impollibiles, propter quas aliquid datum est, veluti si pecunia iit data, ut nuptiae sequamur. Si quid donatum iit
propter nuptias. L. dictam fuρ. de conindri. ob cass. dat. Caussa enim, quae contra honos mores eli, impol sibilis et t. L. sitius, de eond. ι st. Sed hic lus mi anus adiecit exceptionem . Quod enim dicitur, quod quιs roratur esset rest; tuere her
ditate . si si ne liberas decesserit, aut Menustitis, Meleommastum non deberi, si is,
quod rogatus est , monaserrum Iugrediatur: hoe ita esse placet, nisi rogatus sit. sub ea conditione rellituere, in redemptionem captivorum, aut in alimenta pauperum. Nam haec caussa, quae pietatis caussam habet, coniuncta cum voluntate defuncti, praevalet. Haec exceptio eil in
Noveu. de fantis γύ. I. sed S hoe praesenti in D. Unde monendi sumus, in hae Auth. nisi. vitiose legi haec verba
rum, nam pro sive legendum est ni f. Hic enim non continetur definitio praesens, sed eius definitionis exceptio subiicitur, nempe ea, quam modo diximus.
s a Fatetur Donatius a D. Basilii usque temporitim eam de Monassio vita invaluisse in Catholiea Elaeelesa opini nem . t quae erat utique illi debit: atque honestissima ut tale Monachorum inititutum Ss. Eeelesae patres ono ore omnes coeleste vivendi genus dicerent & atque appella reni sanctitatis fastigium. Sed ipse ut te Cal ini errori- hos addi fius non dubitat deliri atque seditios hominis somnia veteri omnium Doctorum Ecelesiae. Patrumque traia ditioni anteponere: & quod non irrisione dignum, sed lacrynus . hae in re vilde sia plaeet & eo teste iratis Aestultitiae pervenit, ut novam qu1s lueem a Calvino Catholicae Doctrinae perduelli velit obortam, quae fulgidisismae vide ieri Christi atque Apostolorum doctrinae. atque
inde naiae veterum E esae patrum traditioni tenebras ob dueat: quis non miretur ingeniem hominis eonfidentiam 3 sed ne sorte putet sibi verba dari lector. dum ii e sne ullo teste assirmamus. eonsulat Emin. sejurnita. --m
qui Monachorum institutum ab Apostolorum tempore oh tinuisse in Ecelesia. meritoque habitum fuisse ea omni Etate sanctissimum ostendit . ubi se eius antiquitatem. Manctitatem ab omnibus Lutheri, Melanchionis. 8e Cil.ini eontumeliis atque calumniis vindicat.
379쪽
Hugonis Donelli Comment . in Cod.
Ad Auth. Contra. Contra cum rogatus fuerit quis ut sine liberis decedens, quod tune exhereditate superes, restitum, vel aliis huiusmori fideicommissi verbis gravarus: quartam institutionis fide commissario restituere cogitur. Super Ne igiturre cautionem, nisi a defuncto remisse sit, exponit. aeuod si contingat eam deminui: aut ex ipsus substantia suppletur, aut ea desciente, in rem acti ne hvothecaria fideicommis ario uti permittitur a Versus rerum acceptores. Ex caussa tamen dotis, seu propter nuptias donationis, seu captivorum redemptionis , vel si non habeat, unde faciat expensas, huius quartae permiti tur deminutio. SUMMARIA.
1. Heres au possit ex iudieis defuncti alienare , es eonsumere quodIibet
ex hereditate. 1. Quid iuris, s heres non tantum δε- antem , sed etiam quartam cou sumat.
HAC authenti ea nihil plane corrigitur
in L. iubemus, cui haec authentica subiecta est; sed declarat, quid intersit, utrum heres institutus rogetur simpliciter hereditatem restituere, an vero rngetur minstituere, quod ex hereditate supererit, cum decedet. Et hoc eli, quod significatur hoc verbo, contra, quoὸ sic aecipiendum est. uasi diceretur: cum heres rogatus eli reis ii uere hereditatem si fine liberis dee ferit. de hereditate suo arhitrio nihil imminuere potest, sed restituens cogitur dodrantem restituere, quartum retinere Potest. Contra diversum erit, cum rosatus
sit restituere decedens id, quod ex her ditate supererit. De quo quid hic constituatur, ut possit intelligi, latendum est, fuisse veterem quintionem in hoc generex fideicommissi, an heres ' his verbis r rius pollit ex iudicio defuncti alienare: consumere quidlibet ex hereditate, ut si quid ex ea supersit, id restituat; si nihil. nihil debeatur, id quod verbis fidei-eommissi videtur emci, cum ita dicit: U tuat, quod ex hereditate supererit . Haec verba, st quid supererit, conditionem ha-
Dent. L. f. de legat. I. Haec autem conditio, se quid supersi, resiluat contrariam conditionem tacitam habet: sn uihil pererit, neutiquam restitua. L. si quis,s. Σ. D. de cond. S dem. L. r. v. deis c. eius, cui masd. es iurisdict. Et boea. Suid si nihil asienaverit, nihilque
eo umpserit ex hereditate, utrum eo mortuo beres eias dodrantem retinere, ae suo arbitrio eo umere possit, ur taurum quartam consumere cogatur.
non aliter esse, & M. Antonino & Papiniano visum eli, qui tamen ut in hac fideicommissi specie bonam fidem heredis contineri , ita constituerunt heredi licere hereditatem imminuere prout liberet, nisi intervertendi fidei commissi caussa id probaretur factum. L. Titsus, v. eod. Sed hoe ius incertius visum est Iustiniano contra id ipsum, dg quo quaerebatur, &ideo visum est illi consultum esse, hac de re, id est de potestate imminuendi res hereditarias certi aliquid constituere, quod fecit μυeu. de restit. euius summa deseripta est in Auth. contra. Sic veνo de eo constituit: qui rogatus est restituere decedens quod ex hereditate supererit, iure suo de dodrante hereditatis statuere pro arbitrio potest, ut vel alienet, vel consumat, prout volet, ut omnibus iustis dominis in re sua agere licet: quartam reliquam attingere non P test . sed integram fideicommissario servare cogitur 3 quamobrem etiam huius quartae nomine satisdatio ab herede vivo exigi potest, nisi testator vetuerit nominatim exitigi. Quid si filius heres nominatim a patre institutus, rogatus sit restituere, si sine liberis decedat, id quod ex hereditate supererit; sed restituat fratri, aut liberis suis, an etiam hoc casu, huius quartae no mine satisdare debebiti Verba constituti senis generalia sunt, nullas anim Perso
380쪽
3 3 Ad Tit. XLVIII. Lib. VI. C. ad SC tum Treb. 73
nas heredum excepit: ut videri pollit in
specie hac corrigere L. ιubemus. I. I.
fv. hic. ubi satisdatici a filio herede in- 1luuio & rogato reitituere hereditatem fratri, per liberos exigi prohibetur. Sed dicendum est hanc Authenticam, & constitutio in lut liniani ad eam speciem L.
ivbemus . non Pertinere. Quanuis enim
haec constitutio luiliniani generalis sit. potius quam L. ιubemur ; tamen semper hanc regulam tenere oportet, posteriores leges ad priores trahi, niti nominatim snt contrariae. L. sed S posteriores, v. de I gib. Sensus est: polleriores leges, nisi nominatim prioribus derogent, non videri prioribus derogare, sed cum exceptione priorum intelligendas esse, de qua re supra ad L. tabemus. dictum .
, Quid si heres t in specie proposta non
tantum dodrantem . sed etiam quartam
consumat ' Placet eum de suis bonis sarcire debere, si habet: si non habet, datur fideicommiliarici ad huius quartae persecutionem & rei vindicatio, & hypotbe
caria actio. quas actiones divertis de rebus dari intelligendum et t. Datur vindicatio de rebus hereditariis, quia conditione fidei commissi exiliente, & restituta hereditate fideicommiliarius rerum here-clitariarum dominus est effectus. At hypothecaria iisdem de rebus non comperit: nam hypotheearia pignora persequitur. I. item Serviana, inst. de arit. Nulli autem res sua pignori teneri potest. L.
neque pignora, 'D. de reg. tur. Sed datur haste aetio de rebus heredis, quae lunt alienae, de quo diximus sup. ad L. I. 2.co . de tet. Sic tamen prohibetur hic quarta ab herede imminui, ut quatuor in caullis etiam eius imminutio concedatur.
Nam primum, si heres dotem filiae con-llituere velit. & nihil habeat in bonis, unde dotem hanc cunili tuere, aut rei li- luere pollit ς licet quarta etiam reli tua hereditatis in hae eonilii utione & rellitutione dotis uti. Idem ei licet facere, ii dOnationem propter nuptias cautia mortis ve-lii constituere filiae nomine, aut cum muttur eiset rogata, ut soluto matrimonio donation m Propter nuptias restituere debeat; &non habeat, unde haec praellet. Sed horum uirumque concedi iur sul, conditione, si heres non habeat in suis facultatibus unde
dotem hanc, aut donationem propter nuptias praellet: quod si habebit, de tuo praestabit, non de quarta, ut nominatim in his duobus eastius cautum est NoveL lustin. Poteli & hane quartam consumere in re
demptionem captivorum, quod illi facere conceditur, sine ulla exceptione, sive habeat quid in bonis, live non habeat, ut apparet legenti Novel . luilin. Si nihil horum est, etiam permittitur heredi quartam consumere, si nihil habeat aliud , unde vivat. Caeterum his cavlIis exceptis, non permittitur ei quartam hereditatis attingere, dodrantem autem pro arbitrio contumere conceditur. Quod si i heres ho- 3 nam fidem secutus nihil alienaverit, nihil
consumpserit ex hereditate, utrum eo mortuo heres eius. dodrantem retinere pO- teli, & suo arbitrio consumere, ut lantum quartam restituere cogatur' Nos ita tenebimus, ubi de hereditate nihil eli imminutum, heredem heredis rogati nihil amplius ex hereditate retinere polle praeter quartam, dodrantem autem rellituere
cogendum est e. idque Senatusconsulto e ficitur. I. sed qu/a. Ins. eod. L. tubemus, fur. h. t. Hoc amplius ita statuemus; si heres rogatus, dum viveret, lantum ex fructibus hereditariis percepit , quantum ad quartam hereditatis tussieeret, eos fructus in quartam imputari, &ita totam hereditatem restitui debere , quarta exclusa, uti ius antiquum fuit. L. Papin. I. unde si quis, II. h. t. L. mu iter, x. reo. I. si heres, T. eod. L. in quartam, D. ad L. Falciae Haec ita sunt ex voluntate defuncti, qui hereditatem restitui volet, ut mutari non possit, ni ii adversus voluntatem tellatoris aperte faciamus . Nam verba fidei commissi sunt manifella; iubet testator heredem suum restituere, quod ex hereditate supererit: omnia supersunt ex hereditate, quia nihil consumptum est, ut fingimus t necelle est igitur secundum voluntatem hanc omnia restitui. Et quoniam Senatusconsultum potestatem facit quartae retinendae, ideo heres rogatus, aut, eo mortuo, heres eius quartam retinere ex Senatusconsulto poterit, sed nihil amplius. Haec ex iure veteri sunt rata; necesse est igitur eadem
nunc manere etiam, nisi pollertoribus constitutionibus lustiniani vel aliorum imperatorum mutata sint, & aperte mutata.
Tenenda enim semper eli haec regula: quicquid ex iure veteri correctum non ell, id veteris iuris regulis esse relinquendum . L. praecipimus, in D. in '. de appeII. At superiori iuri polleriores nullae leges adversantur. In primis non obstat tuitiniani Novella de restit. unde haec Authentica eit desumptat quia lustinianus lata ea Novella permittit heredi. qui ita, ut supra scriptum est, rogatus est rellituere, consumere ex hereditate, quantum velit, dummodo quartam non attingat, & in ea