장음표시 사용
361쪽
6sue Hugonis Donelli Comment . in Cod. 696
ordo, & qui hic servatur, & qui servatur illie, rectus est, & suam rationem habet, prout diverias res spectamus. Lex Falcidia de legalis minuendis prius lataeit, quam SenitusconL Trebelli aimm constitutum. Hoc amplius, quod Senatusc. Pegasiano cautum est, ut heres rogatus hereditatem restituere, possit retinere quartam, ad exemplum L. Fale idiae cautum
est d. g. sed quia, Iustit. h. t. Proinde cum S tempus spectamus, quo haec L. co situla fuit, & similitudinem, quam legislatores hic secuti sunt, prius est, ut de L. Falcidia cognoscatur, quam de Senatusconsulto vel Trebelliano, vel Pegasiano. Prius enim est id, ex quo exemplum deducitur, quam exemplum, quod inde ducitur. Rursum quoniam sub hoc titulo ad Senatusconsultum Trebeia. non tantum de imminutione fidei commissi, sed etiam de hereditatis restitutione agitur, non male fit, si habita rei de qua agitur, ratione, rius de fidei eo inmissa hereditate agitur ac lege, quam de singulis legatis & fideicommissis quae lege Falcidia minuun-s tur . in summa t de fideicommisss hereditatibus restituendis locus his breviter
continetur. Nam cum constabit aliquem heredem rogatum esse a defuncto, ut heredita em rei tituat, primo quaerendum est, an fideicommissum restituere debeati secundo loco, si restituere debet; quando debeat; tertio, quid & quantum veniat in eam re1litutionem; quarto, quomodo hereditas restituatur; postremo, restituta hereditate, quid inde apud heredem maneat, quid in fidei commissarium transseratur, & in summa restitutionis effectus quis sit.
ε Prima quaestio 1 est, an fidei commissum heres restituere debeat ' Dieimus fideicommissum omne, quatenus fideleommissum est, iure valere; sed non continuo fidei commissario hereditas velli tui debet , sed his conditionibus, si & fidei commissum recte relictum est, & is qui rogatus est, adierit, vel quo alio modor aequisierit hereditatem. Recte t fideicommissam hereditatem relinquit, si rite relinquitur. ω ab his, a quibus oportet,& quando oportet. Rite relinquitur citra
controversiam testamento, I. in primis.
I αδ eod. sed & rite relinquitur codicilialis . Quod enim dicitur hereditatem codicillis dari non posse, tunc locum habet, cum hereditas directo datur, quod fit her de instituto. aut substituto; non etiam cum hereditas relinquitur verbis precariis seu fideicommissariis, L. L. Dp. de codiciII. Quisquis autem est, ad quem hereditas nostra pesventu a est, recte rogatur ut eam rellituat, ut sunt primo scripti a nobis, d. g. ivr1mis: deinde etiam hereis des legitimi; nam & ab intellato fideicommissum relinqui potest. Hoc amplius& hi omnes, quibus ex fidei commisso hein editas nostra restituta est i quoniam de hi heredum loco habentur, ut postea dicetur. Haec in I. praeterea vers. tum au
tem, IV. b. t. Porro hie autem fidel- commissa hereditas rocte relinquitur: ut& pure & sub conditione, & in diem,
seu ex certo die recte relinquatur, a. I. inprimis, vers. ρotes autem, in quo pro- peiuni ius fideicommissarum hereditatum constituitur . Nam hereditas directe ex certo die & ad certum diem dari nequit: sed si dies adiectus fuerit, vitio temporis sublato, pro pura habetur, I. heres, IV. de ber. inst. L. hereditas, 3 . P . eod.
Quod, ut dixi, in fideicommissa heredia
late danda contra observatur, & merito:
quia ubi quis heres directe ad diem institutus est, nemo ante diem est heres, qui solvat creditoribus hereditariis, quod contra fit, cum quis heres inlii cuius r status est post annum hereditatem restituere: nam interim heres institutus est heres, & idem, qui creditoribus hereditariis respondeat. Non est satis fidele om- missum recte relinqui, ut is qui rogatus est, restituere debeat, nisi prius S ipse hereditatem adeundo aequisierit. Natura enim nemo restituere potest . quod non habet, nec unquam habuit: hereditas autem heredi non nisi adeundo, aut pro herede gerendo acquiritur, I. ult. IV. de
her. quaI. Quid igitur t fiet, s heres in. 8stitutus rogatus restituere hereditatem,
eam adire nolit, ut ita fideicommissum intercidati Adversus hoc periculum prol- pectum est Senatu onsulto Trebelliano& Pegasiano. Nam quoniam ita iusserat,
ut nemo invitus hereditatem adire coge retur, quoniam aditio voluntate conflat, L. nec emere, fur. de iur. delib. Ideo
placuit initio heredes inllituros & rogatos hereditatem restituere, adeoque caeteros heredes eodem modo invitare ad hereditatem adeundam: primo, periculi aditionis metu amotor secundo, praemio etiam adeunti constituto. Metus onerum
hereditatiorum iustus est in herede, qui
hereditatem adit: nam heteditas adita he. redem obligat aeri alieno, etiamsi solvendo non sit, L. mθre, de aeq. her. Nec
ad rem prodest heredi, si eam hereditatem postea restituat: nam qui semel heres ςxstitit, iure civili heres esse non desinit,
362쪽
ες Ad Tit. XLVIII. Lib. VI. C. ad SC tum Treb. 698 in
L. ait 'rator, g. sed quod Pap. v. de Tertium sequitur, t ut videndum si, rominor. S L. et aui, D. de hered. inst. I. cum hereditas res litui debeat. quid &restituta autem hereditate, IV. de fidele. quantum restituendum sit ' Et quid restitui her. Itaque non dubium est, quin hoc debeat, positum est in verbi significatione:
metu territi heredes, qui rogati erant he- hereditatem tullus est restituere; proinde reditatem rellituere, non facile adire he- id venit in restitutionem, quod hereditate reditatem vellent. Proinde hoc metu pri- continetur, id est, quod defuncti suit. mum liberati sunt Senatusconsulto Tre- cum moreretur, L. in fdeicom. 3. quo- helliano, quo essectum est, ut quae actio- ties, D. eod L. bereritas. de reg. mr. nes iure civili heredi & in heredem com- L. nihiI atiud, de Derb. R. Hereditatis petunt, hae ei & in eum dentur, cui ex verbo eadem continentur, quae verbo hn- fidei eommisso restituta est hereditas, L. r. norum, L. I. 1. 3. de bou pQ. Boi O- h. t. Sed rellabat adhuc hoc incommo- rum autem appellatione non tantum res dum . quod obstabat heredibus, quo mi- corporales eontinentur. sed iura & actionus hereditatem adirent, quam rogati erant nes, quae defuncto competebant, L. bo- restituere; quia nollent hereditatem adire nσrum, de ver. 9. Proinde quaecunque
sine ullo, aut perexiguo luero. Quare & actiones deiuncti fuerint, hae in fidei com- huic incommodo prospectum eli Sena- missarium sunt transferendae, L. postumos, tusconsulto Pegasiano quo cautum est, ut 3. sIt. D. eod. Qitae situm t eli de rerum II heredibus rogatis hereditatem restituere, hereditariarum fructibus. an & hi relli- non minus quartam partem retinere li- tuendi snt fideleommiliario ' Et placet, siceat, quam per L. Falcidiam de singulis hi post hereditatem aditam ab herede per- Iegatis retinere co ceditur. I. sed quaa cepti sint ante restitutionem hereditatis, heredes, Inst. h. t. His rehus fiebat, ut eos duobus tantum casibus restitui debe- invitati heredes ad adeundam heredita- re. Uno, si tellator voluerit restitui, L. tem facilius adire vellent hereditatem t ἐκ fidele in pr. D. eod. Altero, si mora sed nondum tamen his rebus perficieba- facta ab herede percepsi lint, d. L. eod. lur, ut hereditatem adirent. Nam fieri in quo ius proprium legatorum & fidei-Polerat, ut vel non necetIario metu mo- eommii fum nolandum est. Nam in cae- verentur, vel consulio hereditatem adire teris actionibus omnibus in personam, qui nollent, quo nocerent fideicommittario, has nos petimus quod antea nolitum fuit, vel quo voluntas suprema intercideret . fructus etiam post moram non praestan-Idei reo visum est eodem Senatusconsulto tur, L. videamus, g. actionem, de usur.
Pegasiano heredibus adire recusantibus ne- praeterquam in bonae fidei iudiciis, L. mo cessitatem imponere. Placuit igitur, ut ra. I in houae s. v. eod. Sed placuit desiderante fidei eommiliario. cui heredi- in hane rem legata & fidei commi Isa botas restituenda est, & pollulante suo pe- nae fidei iudicio comparari. L. 3. D eoaerieulo hereditatem adiri, cogatur heres Moram t autem facit heres in restitutio. ix per praetorem hereditatem adire & resti- ne hereditatis, eum a fidei cominissario intuere, sine ulla exceptione, L. . L. nam terpellatus opportuno loco & tempore, quod, S ult. de eodictu. I. sed si reeu- non restituit, L. mora, D de usur. Quod fabat, IV. b. t. Idque usque adeo; ut si fructus ante moram ab herede percepti quan vis heres ultro hereditatem repudi aD snt. neque de his restituendis rogatus iit, set a nihilominus tamen desiderante fidei- hi in restitutionem non veniunt, d. L. in commiliario adire cogeretur . L. nam quod, fidele. in ρr. S I quoties, v. eod. Quia, in r. v. eoae ut ibi seriptum et . ii magis rebus acce-Hereditate hoc modo adita . eum & pto serendi sunt Sensus eii: quia nihil ab fidei commisium valeret, nihil aliud relin- herede restitui debet, nisi quod est herequitur heredi rogato, nisi ut hereditatem ditarium, seu quod iure hereditario rece-9 restituat. Sed i quando restituere debet, plum est. Fructus enim ex rebus heredi- statimne, an postea quod secundo quaere- tariis non tam iure hereditario, seu exbatur. Res polita eli in voluntate desun- hereditate percipere heres intelligitur .cti: si sub conditione fideicommissum re- quam ex rebus ipsis, quae post aditam helictum ell, tune debebitur, cum conditio reditatem desierunt esse hereditariae&cce
exstiterit; si pure, statim & praesenti die perunt esse heredis, L. heres in rem, de debebitur. Haec vis est & conditioni & aeq. bered. L. eum heredes, de acquir. aditioni adiecta L. t. de eond. S demonstr. possesss. omnis, Ius. de vera. obtig. L. eedere Sed diligenter notandum est, hoc dici diem, de verb. R. de fructibus ab herede perceptis: proinde si usurae & pensiones ex caussa hereditaria
363쪽
699 Hugonis Donelli Comment. in Cod. Oo
ria debitae nondum ah herede exactae sunt, non fiunt heredis, sed actio ad eas
petendas tota in fideicommittarium transfertur, L. laut ei I. uIt. v. b. t.
ΙIoe amplius exigimus, ut fructus pereeti sint post aditam hereditatem, ut sicant heredis . Nam si ante hereditatem aditam percepti erunt, hi in restitutionem venient, quemadmodum qui vivo adhue tellatore sunt percepti . L. ita tamen , vers. I. in βου. S. eod. Et merito Nam fructus vivo tellatore pereepti facti sunt tellatoris; proinde in hereditate eius reis periuntur Porro fructus mortuo tellatore ante aditam hereditatem percepti a desuncto intelliguntur; quia hereditas iam adita defuncti sustinet personam, L. Bereditas, de ae . rer. dom. Haec sunt, quae in restitutionem hereditatis veniunt: sed ita veniunt, ut debeant restitui tota, nisi quando ex SC. quarta pars apud heredem manere debet. interest igitur, utrum heres volens adierit hereditatem, an coactust si volens adiit, quartam retinere poteli ex Senatusconsulto: quod si eoactus adiit, totum restituere cogitur, quod restituere rogatus est, ita ut nullum commodum exhereditate sentiat, L. 4. 29. eod.
E3 Quartum t sequitur, quomodo hereditas restituatur. Restitutio hereditatis non continetur traditione rerum, ut fit in rebus corporalibus, quae non nisi traditione transferuntur, L. traditionibus. δερ. depact. Sed sola voluntate hereditas restiis tuitur, sive verbis hane voluntatem declaret heres, sive re aliqua & facto. Verbis, ut si aperte dicat fideicommissario. se illi hereditatem restituere. Re & facto, si vel rem unam minimam heredita etiam restituat fideicommissario , ut velit hereditatem illi restitutam esse. L. res tata, VI. eod. Ita restitutio hereditatis, quemadmodum & aditio hereditatis tota
voluntate perficitur, dum tantum restituatur sideicommissario, qui relli tutio em admittit, quod facere potest praesens, vel absens per nuntium, L. epipolam, ae L. restituta, et . eod. Restituta t hereditate, extremo loco de et enectu restitutionis quaeritur. Hic comprehensus est SC to Trebelliano, quo, ut supra dixi, effectum est, ut omnia cnmmoda hereditaria, & item incommoda in fideicommillarium transferantur, ae L. Te stituta. Quo SCto effectum est, ut fideicommissarii, quibus hereditas restituta est, heredum loco habeant omnia, L. popuIaπ- te, I. uis. D. eod. Et hoc fit in totum, quoties tota hereditas fideicommillario restituta est. Quod si heres voluntate testatoris, aut beneficio SCti huius quartam retinuerit & dodrantem fidei commissario restituerit: evenit, ut scindantur inter eos actiones hereditariae, qtem commoda &incommoda . pro portionibus unicuique competentibus, ita ut heres pro quarta parte teneatur creditoribus hereditariis
ipso iure; item & legatariis & fideicomis
missariis: & his omnibus teneatur utili actione ex SCto, sublato iure veterum , quo observabatur, ut fideicommissarius tantum teneretur stipulationibus interpositis inter eum & heredem, de quo videndum est, quid lustinianus scribat tu I. resiluta, I. sed quia heredex. I. sed quia sip. Inst. de fidele. her. Utriusque divisionis exempla & confirmatio petenda sunt ex L. m. h. t. filia verba inscriptionis huius tituli, de incertis personis , non sunt serenda . Non enim agitur hie de in- eertis personis.
364쪽
νoi Ad Tit. XLVIII. Lib. VI. C. ad SC tum Treb. oa
in L. S. ex. I. I p. Severus & Antoninus ΛΑ. Probo. Si ex Senatusconsulto quartam partem hereditatis retinuisti, ει δώ-iem fideicommissario restituisti: quod creditoribus hereditariis pro novem un
x. Resituta hereditate fideicommissarius
tenetur creditorrhus hereditariis iisdem actioWibus, quibus heres. v. Heres s quarta parte retenta ex
SQ dodrantem hereditatis restituit fideicommissario, di credito ribus bereditariis quod debebatur, solvit a solutum pro dodran-
Sl actiones, quae iure civili in heredem
competunt, transeunt in fideicomminiarium relli tuta hereditate, ut transeunt ex Senatusconsulto Trebelliano, L. I. D. h. t. s. re tiara. Instat. h. t. conlequens
et ell, t tellii uta hereditate, fideicommissa rium teneri creditoribus hereditariis, iliadem actionibus, quibus heres teneretur: nam onus aeris alieni heredis et . L. vlt. Ap. de hereae act. Si fidei commissarius tenetur creditoribus hereditariis , conse-
quens est, quod hic dicitur, si heres tquarta parte retenta ex Senatusconsulto
dodrantem hereditatis restituit fidei commiliario, & is heres creditoribus hereditariis solverit quod debebatur, eum pro dodrante repetere pol e a fidei eommiliario, quod solvit: consequens ideo, quia ea solutione fideicommittarium liberavit, quod sacere potuit. etiam pro invito solvendo, L. Diveudo, de neg. gest. eum liberando, negotium eius gessit: negotiorum gellorum nomine est actio negotiorum gestorum ei, qui gessit, adversus eum,
cuius nestolium gellum ell. L. I. 1. de
negot. sest. L. 3. IV. de treg. gest. Et hoc expeditum eii, ubi heres restituta hereditate iam solvit creditoribus: se enim, ut dixi, solvendo, vere fidei commissarium liberavit . qui iam teneri coeperat.
3 At quid si heres t nondum relli tuta
hereditate solverit creditoribus i deinde non retento eo, quod solvit, restituat hereditatem, an quod solvit, poterit itidem
te a Meleommusario repetere potest. 3. 2uid si solverit noudum resiluta hereditate, nee retento eo quod δε vit, restituat hereditatem, an solutum itidem pro dodrante repetere possit. . Qua actιone id repetere pust. s. Notanda hie quae snt. repetere pro dodrante a fideleommissarici ' Movet dubitationem , quod heres
ante relli tutam hereditatem solvendo, negotium suum gerit, non fidei commissatii. seu vere se liberat. non fidei commissarium. Nam fidei commissarius nondum revilli tuta hereditate non ol,ligatur actionibus hereditariis, quae tunc solum transseruntur, cum restituta est hereditas, d. c. . I. h. t. ita solus heres actionibus hereditariis tenebat Wr. & quia solus tenebatur , solvendo se solum liberat, eoque & solius
negotium suum gerere videtur, atque itaem citur, ut nullam negotiorum gellorum actionem habeat adversus fidei commiliarium. Hic rescriptum eli, etiam hoc casu heredem, qui creditoribus solvit, reis petere polle a fidei commiliario , quamvis solverit non restituta hereditate.
Sed qua t a monet Ait Accursus, ne- εgotiorum gestorum, quod aliis displicet. RectisIime Aeeursius. Nam nisi iit actio
negotiorum gestorum adversus fidei commissarium, nulla esIe Poterit adversus eum actio. Et vero negotium fideicommistarii hae solutione aperte gessu in eis. Non ob stat. quod heres ante restitutionem hereia
ditatis se liberat, non fideicommissariu in . Subtilitate enim iuris & praesente tempore respecto fideicommiliarium non liberat: at essectu liberat, quia futurum erat, ut restituta hereditate fidei commissarius tene
retur: qun minus autem teneatur, conse
365쪽
ro 3 Hugonis Donelli Comment . in Cod. 7 o
Praeterea certius diei potest, heredem, dum ante rellitutam hereditatem solvit creditoribus, gerere negotium dideicommissarii, non quia eum liberat; sed quia solvendo locupletiorem faciat hereditatem, sublatis nimirum oneribus hereditariis. Quapropter cum eandem hereditatem fidei commilfario restituit locupletiorem, huius rei utilitas ad fideicommillarium pertineti sacere enim ad rem & utilitatem alterius. eit negotium eius gerei re, L. 1. de uex. gest. Notandum est tautem, quod hic dicitur, heredem, qui solvit creditoribus hereditariis, non repetere a fidei commissarici totum, quod solvit, sed tantum pro dodrante, ides i. n vem unctis. Ex quo colligitur, pro quarta parte quam heres retinuit, onus. aeris alieni ad heredem pertinere; unde rursus intelligitur, quod supra ad hunc titulum dictum, cum heres retenta quarta Parte hereditatem rellituit ex fidei commillo, inter heredem & fideicommissarium actiones hereditarias esse pro portioni hus hereditariis competentibus, quod & seriptum est
in Ins. de Meleomm. hered. I. si quis una, eod. & apertius comprehensum L. seq. b. t.
Ad L. AE eum. 2, p. Philippus A. re Philippus C. Iuliano. Ad eum, cui ex Trebelbano senatusconsulto pars hereditatis restituitur, successionis onera seu legatorum praestationem stro competenti portione spectare, indub tali iuris es. PP. XI III. Kal. Novemb. Peregrino N R iliano
x. Nesinitio, seu fumma tegis. a. onus hereditarium quid, S quatenus in fideicommissariam trauseat.
. An quemadmodum Meicommissarius legata pro dodrante praestare de ber i sta S heres stro quarta starte retenta eadem praesare leue a.
s. Verbum partis quid signi et .
6. Heres fa arta parte retenta, dodran-DEfinitio legis haec est: cum hereditas
fideicommissario pro dodrante i restituta eli. quarta parte ab herede retenta, onus aeris alieni. & item legata ad fideicommiliarium spectare : sed ut dixi, pro competente portione, quae illi resti- tuta eli. Onus t hereditarium est onus aeris alieni, quod debetur creditoribus defuncti. Hoc onus, ut dictum est, onus heredis elii quia hic solus ex lege II. . tabularum creditoribus hereditariis tenetur, 3 L. BD. fur. de her. act. Id t ex senatusconsulio Trebelliano transit in fidelia commis larium . restituta hereditate. Sed transit, quatenus ius & fructus hereditatis ad fideicommissarium transfertur, ut sunt verba senatusconsulti, L. I. D. hic. tem sum restituens, pro quarta parte is uomine Gue res a heres es. . Euoties iubetur heres reminere fi
reditatem non quarta tarte, sed una fumina , aut re atiqua sngulari deducta, toties omnes actiones in fides eo inmissarium transeunt, X ea pars, quae apud h redem manet, siue udo onere r
Proinde pro hae solum parte onus hoc ad fidei commissarium pertinet; pro pari autem ab herede retenta heres tenetur creditoribus. d. I. si quis una, Inst. h. t. Hoc ius in aere alieno nullam dubitatio. nem habet. Quaeritur t de legatis, an quemadmodum fidei commiliarius pro dodrante ea praei lare debet, ita & heres Pro quarta parte retenta ea praestare debeat Non dubitaremus, nili Accursus& alii hunc secuti statuerent, legata χ- Ium a fideicommittario deberi, ab herede autem qui solam quartam hereditatis retinuerit, non de heri, quod 1latuerunt
Qua sententia nihil magis falsum est, Proinde adversus eam conticinandi sumus. Sic
366쪽
oue Ad Tit. XLVIII. Lib. VI. C. ad SC tum Treb. 7O6
Sie igitur statuamus, legata testamento relicta, aut codicillis. refluuia hereditate seindi inter heredem & fidei commissa rium, itidem ut onus aeris alieni, ut ea ab utroque praestentur, pro portionibus hereditariis, quae illic obtigerunt. De fideicommiliario non dubitatur; de herede non minus ius certum est. Id probatur verbis huius legis, ubi dieitur. legata ad fideleommissarium spectare solum pro com- Petente portione: ex quo intelligimus pro alia parte, quae heredi competit. id onus ad heredem spectare, quemadmodum &de actionibus idem seret. Nec cavillari verba oportet, ut facit Accursus: nam in principio huius rescripti agitur de eo, cui pars hereditatis rellituta est. Aecursius ait, hoe intelligi debere de eo fidei comminsario, cui heres rogatus e it rettu uere dimidiam tantum partem hereditatis; quo casu fatentur. legata dividi inter heredem S: n dei commiliarium prn aequis partibus.
L. r. I. steu. 'D. eod Et moventur eo,
3 quia i verbum partis dimidium significat.
ut traditur diserte in L. nomen, I r. deverb. QM'. Sed additur ibidem partis
nomen non semper lignificare dimidiam, & generaliter non significare tunc, cum
additum eii aliquod verbum, quod aliam partem. quam dimidiam de monti rat . ut si quis dixerit, partem dimidiam, quartam . tertiam . id hoc loco iactum eis: nam quae initio huius legis dicitur pars, ea po stea dicitur pars fideicommissario competens. Scimus autem partem fidei commissario competentem else dodrantem, non
autem dimidiam . Omissis huius legis verbis, ratione minime dubia efiicitur heredem pro quarta parte hereditatis reten lateneri ad praeliandum legata. Nam certi iuris est, onus legatorum esse onus heredis non minus, quam onus geris alieni. id probat definitici legati. Dicitur enim legatum donatio tellamento relicta ab heredes Praulanda. I. r. IV. de Ieg. At cum t hetes quarta parte retenta dodrantem solum restituit, Pro quam a parte, & nomine &reipsa heres est. Nomine, quia heres semel factus . nunquam iure heres esse desinit, quan vis hereditatem restituit, 3. r sιtuta. Inst. hae L. ait praetor, I. sed uod PaρΠDan. D. de mis. R.e quoque
e res eis; quoniam eatenus hereditatis partem & emolumentum retinet: proinde iure eatenus onus legatorum & arris alieni ad eum pertinere debet. idem evidenter colligitur ex Senatusconsulto: nam verbis Senatusconsulti ante relli tutam hereditatem declaratur, omnes actiones in here
dem competere, quae intelliguntur acti Tom. IX. nes teris alieni & legatorum; neque haeactines ab eo discedunt, nili in fidei commissarium transeant: at quoties rellituitur hereditas pro dodrante , solum actiones pro ea parte in fidei commissarium tran feruntur, ut intelligitur ex verbis eius Senatusconsulti: nam eo cautum et t. ideo transferri actiones in filei commissarium, quia ius & fructus ad eum transeunt: ex qua ratione intelligimus, quatenus fructus hereditatis in fisei commissarium transeunt,
eatenus actiones in eum transire, quate
nus vero non transeunt, eatenus nec tran
sire actiones, quia ratione legis cessante, legi locus non eli, L. cyaod dierum. D.
de pau. Eodem pertinet, quod genera liter definitur in L I. si quis uπa. Iust.
eodem, quoties heres, relenta quarta Parte hereditatis, dodrantem restituit, se indemur inter heredem & filete ominillarium actiones, quibus heredes tenentur. Generaliter dictum est, actiones. Hae au tem non sunt tantum aeris alieni, sed &legatorum, quibus pariter heres tenetur.
Nihil ad rem pertinet L. f. I. ait. D. eodem. Nam in exemplo eius loci heres quartam hereditatis non retinet, sed i tam hereditatem restituit fit ei commissario Quo casu solus fidei commissarius te innetur, ut aeri alieno si obligatus, quod Senatu se onsulto effieitur. Id autem ut inintelligatur ita esse , observandum est, in specie illius loci heredem institutum rogatum esse, restituere hereditatem. deduAis Censum. Scire autem oportet, quoties t riubetur heres hereditatem restituere non deducta quaria parte hereditatis, sed una
summa deducta, aut aliqua certa re singulari, toties omnes actiones in fidei committarium transire, & eam partem, quae apud heredem manet, sitne ullo onere remanere, ut diserte in L I. st quir, I p.
h. t. dictum est. Et redditur alia ratio ma- nisella, quia hae casu iure singulari non heredi, sed legatario locus est; certi autem iuris est, heredes omnibus legatariis non premi L. uti. fur. de her actiou. L. si hereditati, II. maudisti: idem re sponsum else volumus ad L. uti. b. t. ubi
fidei commissarius solum legatum praestitit, sed ideo. quia proponitur tota hereditas illi restituta elis. Ad extremum seindi legata inter heredem & fidei commissarium,
diserte scriptum est L. r. I. Pen. D. eod. id quidem seriptum est in ea specie, cum heres iussus est dimidiam tantum hereditatis restituere. Sed quemadmodum heres dimidiam hereditatis retinens, dimidium legatorum praestare debet: sic quartam re tinens legata praeliare debet pro portione.
367쪽
o Hugonis Donelli Comment . in Cod.
Si per fideicommissum heressitas reipublicae relicta es: ex nebellianico senatusconsulto quod ab intestato quoque locum habet) quartae parili re fructus eius vobis restitutio competis: Sine die N consule .sUM MARIA.
x. Fid icommissum hereditatis etiam ab intestato ab heredibus legitimis relinqui potest.2. Cuicunque hereditas ex Meleommisso restituenda est, adversus eum quarta ex senatusconsulto retineri potes.
3. Fideicommi artus, hereditate tota AHic tria statuuntur. Fideicommisi
sum t heredit alis, etiam ab intella to ab heredibus legitimis relinqui pollis.
I. praeterea. Insiit. eod. L eam quam,
hereditas ex fileicommitici relli tuenda est,ncin facere fidei commiliarii ullam auctoritatem, praerogativam. aut favorem, quominus adversus eum quarta retineri possit ex senatuseonsulto, quod eodem modo eo nitituitur, quo e converso placet qui Dquis ell heres qui rogatus lit hereditatem . restituere, nulla habita persona heredis, eum ex senatusconsulio teneri, ut here- . ditatem rei tituat, sive erit privatus, live fiscus, sive respub. L. recusare, g. Dco, D. eod. Hoc ideo, quia senatuscontuitum, quo de restitutione hereditatis, item quartae retentione cautum eli, de re seriptum
est, non de personis; ut dieendum sit, in quibuscunque caussis eadem res lit, idest, relli tutio hereditatis & quartae retentio, in his idem ius flatui debere ex senatu iaconsulio, neglecta personarum ratione, aqu)bus, aut quibus restituitur hereditas. 3 Hie t statuitur, notandum Praecipue,s hereditas relli tuta fidei commissario tota sit, eum heredi restituere oportere quartam hereditatis, una cum quartae fructibus, ut generaliter Koc statuendum sit, se heredem quartam hereditatis habere debere, ut eam heres habeat cum fructi-ε hus. in qua r parte notandum est discrimen inter eam partem hereditatis, quam
heres restituere fidei ommissario debet, Puta dodrantem hereditatis, & inter exinbi restituta. beredi quartam, uacum fructibus restituere tenetur. s uum. 6. . Discrimen inter ρartem hereditatis,
quam heres fideicommissario restituere debet, is eam, quam Mei-eommissarius hereda restituιt. Eiusdem ratio sub uum. s. partem, quam fidei eommissarius hereditatem pbllidens heredi rellit uete debet, nempe quartam partem hereditatis ex Senatuscohsulto. Nam heres sic dodrantem hereditatis ex senatusconsulto restituere debet fideicommissario, ut in hanc restitutionem solae res hereditariae veniant, fructus non veniant, sed heredis fiant; cum
ab illo percepti sint p6il'aditam hereditatem , & ante relli tutionem fideiecim milii . nisi aut laeerit moram in restituenda hereditate, aut nominatim fructus restituere rogatus iit L. in fidele. in ρr. S. quoties. D ad Trebeia Contra vero fidei commissarius si quo modo caeperit hereditatem totam possidere , quemadmodum ex senatusconsulto restituere debet' heredi, si e debet & fructus eius qua lae. ut hic. Cur haec tam variet D merentiaet ratio est, quia heres semel adita here- sditate, statim efiicitur dominus rerum hereditariarum. L. beres in Omue, de ac .her. L. eum heredes', in pr. D. de aeq. pos
Proinde & quariae pariis hereditatis d
minus est citra controversiam, & quanuis hereditas pervenerit ad fidei commissarium, tamen meres semper dominus manet, ut fuerat. Certi autem iuris est fructus ex
re nostra perceptos, noli ros esse . itaque
eum fidei commissarius fructus hereditarios percipit, quanuis ex re communi, in qua ipse dodrantem habet, heres quartam Partem ἔ tamen non pro maiore parte fructus suos facere potest, quam pro qua res ad eum pertinet. L qui scit, L s -- rennius de usurax. At idem heres ante relli-
368쪽
νού Ad Tit. XLVIII. Lib. VI. C. ad SC tum Treb. 7 Io
testitutam hereditatem non solum quartae partis dominus Hi, sed etiain dodrantis, ui relli tui debet, nec prius dominus esse e sinit, quam tranllulerit hereditatem infideleommissarium; quod solum poli restitutam hereditatem contingit ex senatuia consulto, L. I. h. e. Proinde qua ratione quartae fructus semper sunt heredis, quia heres semper eius dominus est: eadem ratione fructus dodrantis ante relli- tutam hereditatem ab herede percepti . fuerunt heredis, quia pro eo loto tempore heres dominus eii totius hereditatis. Do-drans quidem etiam ante fidei commissario debetur, sed fructus ex re debita percepti non sunt eius, cui res debetur. Et hoc amplius, nec restitui debent, nisi percepti sint post litem contestatam in strictis iudiciis, aut poli moram in honae fidei iudiciis, item in legatis & fidei commii sis, L. 3. in princ. L. videamus, I.
. si actionem , de usur. L. si rem, de verb. 6 ObI. Sed videri t potest falsum esse, quod
dicitur, quartam partem heredi restituendam esse cum fructibus: nam hic prop nitur heres restituisse fidei commissario re- ipsa. Quoties heres totam hereditatem restituit fideicommissario, quarta non retenta, non modo fructuum repetitionem sed etiam quartae repetitionem amittit. Nam si sciens se rogatum esse rei tituere , &quartam retinere posse, nihilominus totam hereditatem restituit, quartam donat: si in iure errans, Pulavit quartam se retinere non posse, iuris error ei non prodest ad repetendam quartam, quam solvit. L. emror , proxim. titulo seq. ad L. Falcid.
Dicendum est, haee ita esse, si heres totam rellituat hereditatem; sed fieri potest, ut restituerit hereditatem ita, ut diceret fidei commissario, se restituere pro dodrante. qui illi competit, quartam autem ad se velle pertinere: poli quam rellitutionem factum sit . ut fideicommissarius
nihilominus totam hereditatem occuparit, non dolo aut fraude; sed ut res communes facilius administraret, cum res adhuc essent indivisae, & ipse pro maiore parte dominus esset rerum hereditariarum, quod
cum fit, heredi quarta salva eli, quam
Ad L. Non iustam . q. Impp. Diocletian. & Maximian. Α A. & CC. Quintianae. Non iustam re gerere solicitud nem per Me commissum relicLe portionis fereditatis perspicimus, verentem , ne fructum amittas' relicti Meicommissi, quoniam avia testatoris ex parte heres scripta, re tibi rogata restituere,
calliditate ac fraude repudiavit, ut ad alium nepotem, eundemque coher
Aem devolvatur ρortio, a quo tibi nominatim non fuerat Meicommissum relictum , re coacta I pectam hereditatem ad re, priusquam pro herede gereret , rebus sit bumanis exemptae cum divo Antonino parenti nostro deberi etiam a substitutis fideicommisseum contemplatione iudicii restatoris, quasi tacite ab his repetitum, iam dudum placuerit. Neque enim quartae retentio
nem, quam ' illa, quae repudiavit, hereditatem adire coacta, ut rassectam retinere nyn potuit, timere debes. S. VI. M. DL Philippo. AH CUC SUMMARlΛ.
2. Fideicommissaria, as, cum quae ro
saxa erat restituere, decedit non adita hereditate, o vel heredem habet neminem , vel non locupletem , fideicommissam amittat.
x Λ Viae t cum essent duo nepotes, unus uri ex his testamento facto, aviam dc
fratrem suum alterum aviae nepotem 'in.
Din. IX. 3. Fideicommissaria s partem ab aviesbi fideicommisso relictam a nestoteis coherede aviae petere Potest. an totam petere possi, coherede ultro eam resiluere parato. stituit, & si non heres esset avia. fratrem suum ei substituit, praeterea aviam rogavit, ut portionem hereditatis restitueret
369쪽
11 Hugonis Donelli Comment . in Cod. i et
Quintianae Felicitae. Quintiana fideiecimmissum ab avia defuncti petit. Illa adire non vult, sed repudiat hereditatem. Ideo consilio faciebat avia, ut ea portio hereditatis ad nepotem eius, qui illi subiti tutus erat , ex substitutione perveniret, fraudata fideicommissaria . Nam si here-gitatem adiisset avia, substitutio vulgaris
evanuisset, neque ea pars unquam ad nepotem pervenire potuisset ex testamento.
L. post aritam, supra, de impub. V aliis obstitution. Cum avia perseveravit in ea repudiatione, vocata est in ius ad praetorem a Quintiana fideicommissaria, ibi
per praetorem coacta est hereditatem adire, ut verba sunt huius rescripti, quae bene Accursus accepit, coactam esse verbis Praetoris, ut adiret, idest, iustam esse adire: nam revera non adivit, ut postea in rescripto narratur. Ergo cum iussa esset adire, priusquam adiret, aut pro heredegereret, decessit: ita hereditas ex subitiis tutione pervenit ad alterum coheredem nepotem eius, & quidem necessario, eum Prius ex portione sua nepos heres exstitistet
1 Hie duo quaesita sunt. Primo i quaerit
Quintiana, quid se facere oporteat, &num fidei eommissum amiserit, cum, quae rogata erat restituere, decesserit non aisita hereditate, & aut heredem habeat neminem, aut habeat heredem non locupletem. Hic respondent imperatores, non debere Quintianam sollicitam esse de fideicommilio, quali non pollit ec adire, quae de-- functa lit: nam omissa avia & nepotibus eius, poste Quintianam ah altero nepote aviae, eodemque coherede aviae repetere: quia ita ius constitutum sit, ut legata & fidei commissa ab herede defuncti relicta, etiam a substituto debeantur; cum portio instituti ad substitutum cum suo cinere pertinere debeat L. Leet de Ieg. I. idem dicendum esset, etiamsi nepos coheres aviae subiti tutus non esset: nam portio aviae deficientis accresceret nepoti coheredi eius, qui suam partem adi illet, &quidem invito, L. tes amento, de impub. substit. L. qai ex duobus, 3. uis. de acq. her. Accresceret autem aut cum onere fidei eommilli ex eadem conititutione, aut quia coheres coniunctus in deficiente portione
coheredis quodammodo substitutus est,&iam etiam olim lustinianus hoc probavit adversus luliani sententiam. ut exstat relatum in L. si Titio is Maevio. I. I. deIegat. 1. Quae sententia confirmata est lege luiliniani, L. unica. s. his ita, infri cad. toia. Cum Iuliano consensisse videtur Celsus: huius sententia refertur alias L. Celsus 19. de legat. 3. ubi haec sunt verba: si uni exheredibus nominatim fideicommilium sit, videri poteli fidei eomini Dium non deberi, si is heres non exiliterit. Sed non ideireo haec lex pugnat thisae L. s Titio, S Mevio, S. I. de legat. L.
Nam verum eit, videri id posse, quod Cel-χς dieebat. sed subiiciendum eis, quod Ulpian. in L L. β Tito Me Dio subiicit, nempe videri id polle: sed post decretum Imperatorum existimari debere , accrescentem portionem debere accrescere cum suo onere, quasi coheres, cui accrescit portio. st subiti tutus. Et ita eii, ut fideicommissum ab avia relictum peti possit ab herede & coherede eius, cui portio
Quaeritur, eur in proposito Quintiana fidei commissaria adeo laboraverit, ut avia
hereditatem adire cogeretur, Cum ea re
pudiante nihilominus fideicommilIaria salvum fidei commissum haberet 'Respondeo: 'Non potest diei Qnintianae hie quicquam
interesse, si neeos coheres portionem suam adierit. Nec limile est exemplum, quod affertur ab Recursio ex L. reensare, g. Titius, v. eod. Nam ibi subistitutus in totum non erat institutus. Sed ut Quintiana ita laborarit, multae sunt caussae. Primo ignorabat hoe ius, de quo hic rescribitur; nam si etiam mortua avia id ignoravit, multo magis ignorabat, dum avia adhue viveret: unde haec sollicitudo ex ignorantia huius iuris est nata. Deinde etiamsi Quintiana hoc ius tenuillet, tamen eius intererat aviam cogi adire, quia non erat certa nepotem coheredem partem suam aditurum. Postremo etsi is quovae suam partem adiret, tamen intererat fidei commissariae potius rem habere cum avia, quam Cum nepote coherede, vel quod nepos litigiosus homo erat, vel quod nimium posset, vel quod inimicus ellet.
Sequens t quaestio est, si fidei commisi ,
saria partem ab avia sibi ν fidei commissa relictam potest petere a nepote & coherede aviae, an possit totam petere, si nepos ultro paratus sit eam rellitueret Movet quaestionem Senatusconsultum , quo permissum est heredi rogato rellituere hereditatem, retinere quartam, si volens hereditatem adeat, ut initio huius tituli dictum est. Respondent Imperatores. Ne
hae quidem in parte Quintianam solliei- tam esse dehere de fideicommisso, quia non solum fideicommissum petere possita nepote, sed etiam totum possit petere. hac ratione, quia metui non debui, ne avia, quae coacta est hereditatem adire, possit quartam retinere L. deda et a starte
370쪽
13 Ad Tit. XLVIII. Lib. VI. C. ad SC tum Treb. 7i
quarta, S. eod. g. sed s recurabat, ras.
eodem. Sed videtur haec sententia falsa elle, & oratio minime cohaerens. Nam certi iuris est. heredem rogatum restituere hereditatem, si volens hereditatem adierit, quartam retinere polle. I. sed quia, Institui. eodem. At nepos in proposito volens adierat hereditatem, ratio autem adiecta est aliena. Nam de nepote quaeritur, an fidei commissum totum restituere debeat i imperatores rationem redindunt de avia, quae ratio ad rem nihil pertinet. Nam avia coacta est, sed nepos non est coactus. Respondeo, nihil rectius dici potest. neque magis ex sententia Senatusconlulli, quam quod hie rescriptum est. Verum enim est. nepotem hic volentem adiisse, sed fideicommisIum ab eo non petitur ex persona eius, sed ex persona aviae, & in eo restituendo ex perinsona aviae iudicandum est : nam portio aviae deficiens accrevit huic nepoti cum suo onere, ut supra dixi ex L. unica. I. bra ita, de ea tollend. L. si Titio S Maevio, I. r. ius de legat. 1. At onus aviae fuit non solum, ut fideicommissum restitueret, sed etiam, ut totum, quia coacta erat adire; proinde & hoc onus ad nepotem coheredem transiit: unis de intelligitur imp. recte reddidi se rationem ex persona aviae, cum ex eius persona de hoe fidei commisso iudicaretur. Huic I. adversari videtur L. ille, a quo I. i. in si P . eod. ubi signifieatur, si rogatus heres restituere, decedat, an tequam coactus sit hereditatem adire, fideicommilIum non deberi, & in eo fraudari fi ieiecim miliarium . Resp. Quod dicitur illic de herede coacto adire, intelligitur ex illius legis interpretatione de eo, qui iussus est a praetore adire, & ita verbis praetoris coactus. Estque hic sensus. Si heres rogatus hereditatem rellituere, neque hereditatem adiisset . nec verbis ivllus est a praetore hereditatem adire,& interim decessit, sine dubio fideicom mi issum non de heri. Sed si heres iustus sit a praetore hereditatem adire, statim heres fideicommissario obligatur, & fidei commissum peti poterit, ad quemcunque heredem pervenerit ex hac lege.
Ad L. H sine. F. Idem A A. & CC. Verissimo . Ei fine scriptura Der fide commissum hereditas recte relinquitur. Igitur
si uxor tua te primignum suum in discrimine mortis constituta designavit velle successionem obtinere usque ad dodrantem: eius voluntatem ratam se Dari convenis: cum ab intestato ei succedentes, de restituen o Meicommisso conventos ultra quartam, aere alieno deducto, quantum penes eos sententia
1. 2vataor in hoe rescripto notanda, S
s. Interpunctio fiasa huius loci emen
6. Heredes logitimi rogati restituere hereritatem, etiam quartam retinere
ofασο, nou ex verbis senatusconsulti . sed ex sententia. . Logati mi heredes retinent quartam
S rem tuu ut dodrantem aere alteis uo altra quartam deductor decla- . ratur num. 8.1 TN hoe t reseripto haec notanda sunt, 1 quae totidem constitvuptur: fidei commillum & sne scriptura relinqui potest . Hoc apertius in L. S in epistola, op. de fideicommissis .es item t fideicommissum non tantum testamento ab heredibus, sed etiam intestato ab heredi hus quibuslibet relinqui potest, codieillis, vel seripto, vel sine scripto, testatur lex. s. Odic. h. e. I. praete
rea, Inst. eod. Item t ut fidei commissum , ab intestato ab heredibus legitimis debeatur, non est necesse heredes legitimos nominatim rogare, ut restituant : satis est, si te