장음표시 사용
391쪽
Hugonis Donelli Comment. in Cod.
Ad L. Falcidiae rationem. a. Idem A. Sanctiano.'hidiae rationem Moersus omnes pro modo legatorum re sdeicommissorum locum habere, certi N explorati iuris est. PP. Kal. LI. Laterano
a. An si Iegata dodrantem excedust, he rex is, quod amplius est. adversus
unum legatarium. au adversus ori mnes retinere .ebeat p*. Legata dodrantem exeedentia interis
te, quae deduci debebat, aestimatio
aliaude praestatur. 3. Si res Iegata divasionem aec'it. in ipsa re dedactio sit. non tu aria, is fit, quatenus Iegatam do an
CUM legata dodrantem excedunt. id
retinere heres potest, quod amplius est . Quaeritur , t utrum adversus unum legatari uin retinere id totum posuit . an adversus omnes id retinere debeat Hiescriptum est, retinere dehere non ad verissus unum. sed adversus omnes. quibus quid testamento relictum est . Sed cur id potius adversus omnes est retinenadum, quam adversus unum, cum L. Faliseidia io solum caveatur, ut heres quar Iam partem hereditatis habeat: unde autem habeat, L. Falcidia non exprimitur Respon. L. Falcidia non de quarta tantum bereditatis heredi relinquenda cavet. sed etiam maxime de legatis praestandis .intra dodrantem, qua in parte L. Falcidia legatariis ex aequo consultum voluit. Proinde usque ad dodrantem singulis legata praestabuntur. Quod dodrantem ex- Cedit, non poterit ab uno deduci quia illo
modo huic uni detraheretur, ut augerentur caeterorum legata, quod est contra sentem iam legis. Ut adversus omnes legatarios detrahitur id, quod dodrantem excedit: ita consequens eli, id, quod heres habere debet ultra quartam, non posse eum deducere in una aliqua re legata, quae esticiat universam eam summam, quae heredi debetur supra dodrantem: sed linguis lotum legata per Faleidiam minui, ut quod in singulis supra dodrantem patrimonii leatum, id de singulis pro portione detra-atur, & quidem ipso iure. L. in quantitate, I. ult. D eod. s quis ex mortis. B. quod legat. id hanc vim habet, ut ii Proponas, patrimonium legatis exhaustum
es Ie, & fundum Tusculanum legatum esse Titio . dieendum sit, in hoc fundo partes tres esse Titii legatarii, quartam partem esse ipso iure hereditatis, quasi nec legatam: ut intelligamus ex hoe iplo praedici quartam deduci & deduci ipso iure, quasi semper apud heredem mansis et . Hinc fit, ut heres natura quartam, quae dodrantem excedit, iure vindicare posse in eo fundo, & a legatario, & a quovis possessore, ut scriptum est L. tineam, D. eod. Quod non fieret, nisi dominium iure mansisset heredis i quia non alii competit
in rem actio, quam domino. L. in rem
D. de rei vind. interdum tamen 1 ipsa Llegata non minuuntur, tametsi supra dodrantem legatum sit, sed pro ea parte, quae deduci ex L. debebat , praestatur aliunde heredi aellimatio. Id autem contingit ubi res legata natura divisionem non recipit. Huius generis servitus est. Si defunctus legaverit Titio ius eundi, agendi per fundum hereditarium, iter solidum praestabitur legatario. etiam si L.Fale idiae locus sit; quoniam pro parte iter praestiri non potest, sed cum pars itineris raellari non possit, pro ea parte praelia-itur aestimatio, ut legi Falcidiae satisfiat,
L. 7. D. eod. idem accidit in libertate seruo a testatore relicta , si eidem servo aliquid legatum sit. Nam ii legata omnia conistributa dodrantem excedant, nihilominus
libertas in solidum praestabitur; quia pro parte non potest, sed aestimabitur servus, cuius aestimationis pars heredi relinquitur,
quatenus legatum dodrantem excedit, idque sumetur ex eo legato. quod manum illo datum est L. pune, L. seq. v.
392쪽
uer Ad Tit. XLIX. Lib. V l. C. ad L. Falcidiam. 7s
. Caeterum t si res legata divitionem re- rum, aestimatio legata intelligitur ; prout eipiat. in ea ipsa re deductio fit. non in heredi visum fuerit, ut dixi.
alia, & fit, quatenus legalum dodrantem opponitur L. meam. D. eo. . ubi rem, excedit. Est autem ita, ut in eo legato ex qua heres quartam Falcidiam detrahe- deductio fiat pro capietis legalis. Oppo- re poterat, cum ea esset apud legatarium initur L. fitium quem. δερ. famiL erci . non pro parte tantum repeti. sed repeti ubi heres rogatus rellii uere hereditatem, tolam proPonitur. quartam retinet in uno certo fundo. Re- Respondeo: Cum rei legatum apud lespondeo: id ideo fit, quia is fundus le- gatarium reperitur sine voluntate heredis,gatus erat. & heres ex aliis rebus quar- eam heres repetere potest interdidici, quod tam deducere non poterat. Nam illic he- legatorum, &c. L. I. M. quod Iegatores rogatus erat restituere hereditatem ha- rum. Sc. Sed haec repetitio non eo perbens fundum. id est restituere ea lege, linet, ut totam rem legatam heres habeat,
ut sibi fundum praeciperet, & sibi habe- sed ut pollit iudicio communi dividundo,
ret . Eum igitur fundum heres iure prae- aut Privato consensu portionem, quae ei legati habuit, & ut habet . ita in quartam ex L Falcidia debetur, retinere. Polire- imputat, L. in quartam, D. ad leg GL mo opponitur si ex purιbas, v eod. eidiam. Cum autem fundus sufficeret ad ubi pluribus rebus uni legatis, cum locus quartam una cum caeteris rebus, quae he- L. Falcidiae ellet, & heres quasdam ex redi relictae, aut ab eo deductae: eo fie- his rebus in solidum legatario p ae Ilitillet, bat, ut de caeteris rebus Falcidiam de- poteli reliquas in solidum retinere, nistrahere non posset. Nos autem hic dici- rartio Fale idiae in reliquis iam lolutis demus , cum de caeteris rebus Falcidia de- bita praei etur . Respondeo : Nunquam trahi potest, nunquam heres eam portio- portio Falcidiae, quae ex certis rebus de-nem Falcidiae in alia re deducere potest . betur, aut maior peti, retinerive potest, Opponitur L. non a rius, s. r. de quam debetur, aut in aliis rebus rei in eis. legat. I. ubi pars bonorum legata est, pla- quam in quibus debetur: sed eius portio-eet heredem pro rebus hereditariis es i- nis consequendae non una ratio est. Nammationem praestare potIe. Respondeo: Hic interdum recta deducitur. interdum obli- locus nihil ad rem pertinet: nam illic ap- qua via. dum aut res legata. quae est apud 'Paret, non quando quid heres retinere legatarium, repetitur interdi Ao quod le- possiti sed quid praestari debeat legata- gatorum, aut aliae res legatae nondum prae rio. Et placet eum debere praestare aut iiitae per exceptionem doli mali retinen- res, aut aestimationem, ut illi commodum turr nisi legatarius, quod in caeteris rebus visum fuerit. Et quanuis diceremus he- iam ei solutis, dodrantem excedit, para- redem polle ex ea aestimatione , quam tus sit re itituere. Quae sunt rationes exis
praestat . deducere Falcidiae portionem ι positae in L L. lineam, S d. L. s ex
tamen non deduceret ex alia re, quam puribus, v. eod. quae legata eit: nam legata parte bono-
393쪽
Hugonis Donelli Comment . in Cod.
IN. Alexander August. Hermagorae. Etiamsi tacitum fideicommissum heredem administrasse apparuerit: legata ramen , seu fideicommissa, quae testamento relicta sunt, ρraestanda esse, a bigi non oportet: ast eum videlicet modum, quem lex Falcidia statitur: cumg- tam, quae aufertur heressi, qui contra legem fidem suam obtulit, lega-
I. Hereditas. quae ut indigus aufertur, ad si cum eum fuis oneribus Scommodis pertinet. idemque in ea vice beredis scripti fungitur, δε-
oties t heredita heredi scripto ranis
quam indigno ausertur, & fisco vinclicatur, toties hereditas ad fiscum eum suis oneribus & commodis pertinet, omninoque fiscus in ea hereditate vice
heredis se tipti fungitur; & ideo si quae
legata te lamento relicta sunt, ea fiscus pia flat. Sim liter si heres Falcidiam detrahere potuit, quia dodrantem legata eκ- cedunt . etiam silcus detrahere poterit, L. 3. I. uti. D. ad TrebeII. L. eam Aseus, 2 . de S u. SenatusconsuDo. idem confirmatur in hoc rescripto, in persona eius heredis, qui tacite fidem suam ac commodavit testatori, ut hereditatem restitueret ei, qui capere non poterst , quia fides hic accommodatur in fraudem legis. Placuit fraudem ita vindieare, ut hereditas tanquam indigno auferatur & vindicetur fisco, L. in fraudem, L. heres m. de his. quib. ut an dig. L. 3. L. cum taeitum. v. de iure Mei. Hoc autem cum fit, etiam fiscus in legatis eodem illo iure utitur, qu0d supra diximus: nam &legata praeliat, & praestat intra modum legis Faleidiae. id est, ut quartam partem hereditatis integram retineat, ut hic. Ethoe ius tunc certum est, cum heres, qui tacite fidem suam accommodauit, fideicommisiarici refluuit quarta retenta. d. c. cum tae/tum . de iure rae. Nam tune tuore heredas nicus utitur, ut videlicet quem-
gata praestando is Fastidiam δε-
admodum heres quartam retinuit, se possit & fiseus retinere. Quaesiium est, i an idem dicendum si, Ls heres in proposito solidum fideicommistum administravit, ut rogatus erat, ita totum re illiuens. quae propria huius rein scripti quae illo est Duhitationis cauila haee est; quia toto fideiecim millo relli tuto hereditas aufeitur fide commiliario, non heredi . Unde consequens est, fiscum iure fideicommiliarii uti uehere. non heredis. Orici certi iuris est, nunquam legatarium, aut fidei eomm:ilarium, etiam cui iure ex fideicommitto relinuta eli hereditas. L. Falcidiae bene feto uti mise in legatis, L. Iex Faleid. I. uis. D. eod. Proinde in proposito nec fileus. qui iure fideicommistarit utitur, poterit legis beneficio uti.& quartam hereditatis retinere. Rescriptum est, nihilominus etiam hoc calu heredem quartam hereditatis retinere polis, hac ratione; quia heres. qui tacite fidem suam in fraudem leg s accommodavit, etsi quartam retinere non pollit, tamen perinde habetur, ae si retinuis et, & quarta ad fiscum pertinet, L. beneflcio, iη M.
D. eod. d. L. eum tacitum . de lare rari. Et quarta sie ad fiseum pertinet ex con stitutionibus, ut fisco prosit, non ut pro- . si legatariis, quae ratio ligruficatur in e tremo hie.
394쪽
ν61 Ad Tit. XLIX. Lib. VI. C. ad L. Falcidiam. 6 a
Ad L. Et in legatis. q. Γdem Augustus Philetiano. Et in legatis Principi datis legem Falcid am locum habere merita di Hadriano placuit PP. V. Kalend. Ianuar. Alexandro A. Coss. SUMMARI Λ.
x. Cum fustra dodrantem hereditatis legatum est, nuIAus legatarii persona vel favor, veI a titudo, x Um supra drantem l hereditatis Ie' gatum eli Iullius leg tarii perscina. vel favor, vel amplitudo, vel neces litas etiam iacit, quo minus de legato ei relicto portio Falcidiae detrahi pollit; quoniam lex Falcidia non legatariorum caunsa constituta eli, sed tellatorum, IV. eod. xit. io priηe. idque eli. quod dicitur, legem Falcidiam & ad legata municipum,& legata Deo rete a pertinere, L. I. I.
ad eor, versic. ad municitum, D. eod.
Eodem pertinet, quod de legato Princi- pi relicto hic cavetur. Sed i in Princi-vet necessitas facit. quo minus GAIeid a d trahi possit.
1. Didia an etiam contra Priveipem retinerι possiιν. pis persona haec dubitatio erat . cur no videretur adversus eam Fale idia retineripolis i quia Falcidia lex est in numero legum & conititutionum. Princeps vero legi hos solutus est. Sed adversus hanc obiectionem etiam haee responsio est in legi bus, erit Prine eps legi hus solutus sit; tamen Principem sua voluntate legibus vivere, ita ut in omnibus negotiis si.n libus Princeps privatorum iure uiatur. L. 3.itior de testam digna vox, δερr. delegi.. I. au. Instit. quibas mossis tesum. ins m.
Ad L. D mortis. F. Idem Augustus Damasatae.
Si mortis causa ἱωmod eas donationes in fororem tuam matrem contulisse probare potes: Legis Falcidiis ratione secundum constitutionem Het i S veri avi mei uti merito potes. PP. XV. MI. Nov. Maximo II. N AEli
r. Grea legis Falcidia ratiouem quae eous deranda, is quibus de causis.1 circa i rationem legis Falcidiae ponendam, semper quaerendum eli. quid& quant qm in numero legatorum haberi debeat duabus de ea ussis. l. Est, ut se iri
possit ex legatorum contributione, an legata patrimonii dodrantem excedam. ΑΙ- era, ut cum constabit, quae legata lint,
possit de lingulis detrabi, quod dodr a-A R I A.
2. res tu numero Iegatorum haberi debeant. tem excediti ut initio diximus blaee quaestio hoc rescripto ex parte attingitur Declaratur enim, quid innumerra legatorum haberi debeat, in quo lex Falcidia loeum babeat. De eo ita statuendum est. Cum t quaeritur, an supra dodrantem legatum a. sit , in quaestione legatorum non totum computari debent, quae vere dicuntur legat , .
395쪽
gata, tametsi L. Falcidis de legatis tantum nominatim scripta sit, sed etiam ex sementia legis, ea omnia, quaecunque vicem legato tum obtinent, cuiusmodi est donatio caussa mortis, de qua hic. Vicem autem legatorum haec obtinent. Primum, iam olim fideicommisi a. L. I de legat. 1. Proxime donationes caussa mortis, L. in Iad, de inortis eatissa donatio. Haec autem caulia ell, quia ut legata non nisi morte tellatoris confirmantur; sie nee d nationes eaulla mortis: cum possint hae donationes ex poe mentia revocari a donatore, usque ad ultimum vitae spiritum.
L. senatus, g. douatio v. de mortis Musifa donatromb. νHine placet, hoc loco eiusmodi do
nationes in contributionem legatorum venire, & simul ex iis polle deduei, quod
dodrantem excedit. in eodem numero habentur donationes inter virum & uxorem, ob eandem caussam, L. ru donatIsturba , in P. hoc tri Etiam quae donata non sunt. nec tellamento, nec a vivente tellatore
relicta, sed quae solum mortis causta capiuntur, si in fraudem legis a tellatore imia politae. accepta sunt. de quo genere dicitur ad L. Pen. inst.
Ab L. In imponenda 6. Idem Augustus Secundinae. Iis imponenda ratione legis Rhidiae omne aes alienum dinucitur, etiam quod ipsi heredi mortis tempore debitum fuerit, quamvis ad tione hereditatis eonfusae sint aditiones. g. i. Omnia autem legata, quamvis in operibus publicis conficiendis satusque ponendis data snt, ad contributionem dodrantis pro rata fuae cuiusque quantitatis revocantur. 9. 2. Nec si quid ultra solidum heres praestiterit, aut ρerfecerit, legitimae commations praeiudicatur.
r. Tria huius legis e ita. . Computatio patrimonii quaIis esse δε-
s. abs ahenam deraucti quid. . Funeris impe a quid. s. Fretia fervorum mares missorum qu re deducantur, 'ue quomodo. o. Fretia fervoram, de quibus suρρδε- eium sumstam es, an dedacanxur,. T T le tria i capita sunt. I. De compu-LI tatione patrimonii, qualis elle de beat in ratione legis Falcidiae ineunda. ideli, cum quaeritur, an supra dodrantem patrimonii legitum sit. II. De legatis, quae in contributione legis Falcidiae veniant. lIl. De iure Falcidiae dedueendae. a Computatio t patrimonii haec est: computatur patrimonium, quod fuit tempore mortis testatoris deducio aere alieno, funeris impensa & pretiis servorum manu. missorum. L. in quantitate patrimonii, in ρν. v. eod. Id ita fieri debere intellectum est ex L. Falcidia: quia lex exigit, ut heres legatis solutis non minus , quam quartam partem hereditatis haheat . Non
s ad quod deductionis genus referenda sint. . Heres an in detractione aeris atieni etiam ρosse deducere id, quod sibia defuncto debetur. . Suae legata tu contribationem Iegis
9. Ius Fauidiae seducenda quale sit. videtur heres quartam habere, si quartam
praeliare postea cogitur . aut eo amplius, non est nottrum, quod mansurum non est, L. aliud es evere, de verb. si g. Nec idetur ea res penes nos ei e , cuius pretium abeli, L. cabeo S Sabin D. de ver . st g. At id futurum ell, si heres legata praellat luprascriptis rebus prius non detractis : nam ipse aes alieoum solvere debet, & impensas funeras facere & praeterea servi manum illi illi obfuturi lunt: uarum rerum aettimatio interdum qu ruplo maior erit quarta . Proinde ut qua tam habeat ex sententia legis, & quartam eum effectu. oportuit res luprascriptas antea de patrimonio deduci, ut reliqui pa
396쪽
νες Ad Τit. XLIX. Lib. VI. C. ad L. Falcidiam. 66
trimonii quartam heres habeat sine ullo
3 2Es alienum idefuncti est id, quod defunctus debuit, L. cedere, I. aes alie num, is verb. H. Et generaliter id omne quod defunctus praestare neces e habuit . . h. pater Miam, in ησ. v. eod. Funeris 'impenta est, quae fit funeris ea ulla. Funeris caulla intelligitur fieri, quae fit dedueendi funeris & sepeliendi mortui caussa, sine qua neque duci. neque sepeliri honelle potuit et . L. S si quis, I. funeris caussa . . funeris, de religios ita tuneris im- Mensaeli. quae ad necessitatem funeris sa eta est: non e it autem neeesse ad moris tuum sepeliendum monumentum illi aedificare, praesertim si sit sumptuosius. Proinde si quam impensam monumenti exstruendi caussa heres secit, praeterquam uod naeelle sit, quanWis iustus sit a te. alore exl l ruere; tamen hanc impensam non deducit, quia non est facta funeris caulla, ut definivimus. Hinc eii L. t. I uis. S L. Dq. D. eo . Pretia i servorum manum illorum ideo deducuntur, quia servi tempore mortis tellatoris, cum
nondum liberi est ent . in prelio defuncti computabantur; pollea adita hereditate. ut etiam non adita manumissi, in patrimonio defuncti esse detinunt, ut lic in patrimonio defuncti solum eorum pretia computentur, & pretia deducantur . id hoc fit modo, ut servi manumissi perinde habeantur, quasi in pretio defuncti non
fuerint tempore mortis eius. Notandum
est autem generaliter esse dictum, deduci
pretia servorum manumissorum, non au tem tellamento, aut aliter manumissorum.
Unde intelligimus, omnium manumissorum pretia deduci, non tantum, si teliamento liberi elle iusti sint a testatore, sed etiam pro pretio libertatem a tellatore acceperint. L. aeris alieni, D. eod. ε Etiam i pretia servorum deducuntur, de quibus servis sumptum est supplicium. d. L. aeris, in str. Unde quaeritur , ad quod genus illarum deductionum hi referri debeant, cum neque sint manumissi, neque in funeris lint impensa, neque videantur etiam elye in eo, quod debuit defunctust Et placuit, eorum pretia deduci, tanquam aes alienum, ut ibidem est scriptum. Recte. Nam servi, qui delinquunt , cum Rep. contrahere videntur poena, vel vindicta, quam luendo solvunt, L. 1. 29. de legib. Cirea i arris alieni deductionem quaeritur, an heres in aeris alieni deductione possit etiam detrahere, quod ei a defuncto debeturi Merito hoc quaesitum eli. Nam subtilitas rationis facere videbatur, ne possit detrahere : id enim debitum δed uel potes . si est aliquid debitum. At hereditate ab herede adita fit, ut quod prius ei debebatur delinat deberi a quoniam aditione actiones confunduntur, confusione tolluntur. L. debitori, fuρr. de ρact. L. Stichum, s. a Tiatio. D. de holui. Sic fit, ut quod debitum esse desiit, tanquam debitum deduei non possit. Et plaeuit nihilominus hereisdem deducere posse, quod sibi debebatur, de quo nominatim hic. Non obitat, quod confusione actiones sunt sublatae: quoniam in ratione L. Falcidiae, cum des aestimatione patrimonii agitur, spectatur ,
quemadmodum patrimonium fuerit tem pore mortis defuncti, ut dictum. Eo autem tempore nondum actiones consulae erant; proinde ex eo tempore aes alienum, quod heredi debebatur, deducitur. Hanc obiectionem hodie non debemus me uere in eo herede, qui inventarium faeit. Nam hoe beneficium ei tribuitur, ut nec adita ab eo hereditate actiones eius confundantur, L. ED. I. in computatione, IV. detur. deliber.
De legatis, i quae in contributionem glegis Faleidiae veniunt, ita est scriptum,
ut veniant omnia, quaecunque testamento
sunt relicta sive in dando, live in faciendo: ideli, ut non itantum aestimentur ea, quibus testatori iussit dare heredem, sed et iam ea, quibus eum iustit aliquid sacere, veluti opus exstruere, statuam alicui ponere, quod non fit luis sumptibus. Hoeamplius, additur etiam, facta in contrib tionem legatorum venire , quan vis heresi ullus sit facere, aut operibus publicis exstruendis, aut in statua publice ponenda. Quibus verbis id , quod dixi L. . in pr.& traditur in L. I. I. ad eos. vers. admuurcipium, S. eod. continetur: nempe
L. Falcidiam ad omnia legata etiam ciis vitati & Reipublicae relicta pertinere . Forma autem loquen/i, quae est in vers. x. de horum legatorum contributione no tanda est. Dicuntur enim omnia legata ad contributionem dodrantis revocari . Non videntur legata elle in dodrante patrimonii, & revera non sunt. Aliud est enim patrimonium, aliud legata, quae ex patrimonio debentur. Est igitur hic sensus: legata omnia revocari eo, ut contribuatur usque ad dodrantem, seu usque ad dodrantis patrimonii quantitatem: quod
amplius est, eatenus minuuntur, pro modo & quantitate cuiusque legali. Hoc autem quomodo intelligendum sit, deelaratur dilucide exemplo I. sis in fu Inst. eod. S in L. in quant ιςate patrι monιi,
397쪽
6 Hugonis Donelli Comment. in Cod. 76 s
excedit, sed etiam ea, quae solvit iam , amplius repetit. L. error, U. b. t. Quod si heres sciens quaedam solvit in solidum, sensus huius loci est, eam solutionem heis redi in reliquis legatis non noceret quoinniam in illis Falcidiam detrahat. Nam id. quod sponte ampliuς solvit, & ob id donari voluit, non repetit, ae L. error. Sed hic locus emendatur an auth. sed cum te sator. ius
Idem August. Primo & P. Pomponio. In testamento quidem milisis ius legis Falci e celsat, sed se eo, quae ad vos pertinent, defunctus tenuit, bonorum eius videri minime possunt: Nideo recte rarionem eorum, ut aeris alieni, haberi de erabitis. ρP. Kal.
Maia, Agexandro II. N Marcello CUC
, a M. D. eod. Ius t autem Falcidiae por-s tionis detrahenda , de quo in extremo cavetur, tale est, ut heres hane possit deducere, nee de legitima ea computatione quicquam detrahatur, quanuis quaedam legata solida praestiterit: quod se eis interpretandum, siquidem ignorans L. Fal-eidiae locum esse, solida quaedam praestiterit. Nam non tantum de his, quae nondum praestitit, deducit, quod dodrantem
x. Heres testamexto militis insitutus L. Fauidiae beneficio non utitur.
x T TΕres t testamento militis institutus , T I a quo supra dodrantem legata relicta sunt, legis Falcidiae beneficio non utitur, ut quartam detrahat, sed solida Iegata praestare cogitur, id est quod hie dieitur, in testamento militis Fale id iam locum non habere. Id sumptum est ex
constitutionibus, quibus de testamento militis cavetur, ut quicquid statuerit miles de bonis. id ratum sit. L. r. de te. m. miΔt. L. I. g. δερ. eod. Sed mili- ω tem t accipere debemus, qui testamentum secit in expeditione: nam si alibi facit testamentum miles, is quidem recte testatur, etiamsi si filiussamilias, qui de Peculio castrensi testatur, aut quasi castrensi: sed iure communi testari debet, S. I. Instit. de testam. mitit. Proinde &in hoc testamento Iex Falcidia ex iure communi locum habehit. Hoc est, quod alibi traditur, ad veterani militis testa. menta. L. Faleidiam pertinere, L. ad 3 veterani, S. eod. Sed i quamvis heres ex testamento militis solida legata praestet, & hactenus L. Falcidia beneficio non utatur: tamen priusquam legata praestet, aes alienum, & quidem quod sibi a milite debebatur. ante omnia e test de- dueere, ut hic est scriptum. Et genera. 1. Miles hie quis aeri latur. . Lex Falcidia quibus ex eau D e set, is locum nos babeat. Iiter ita plaeet. etiam ex militis testamento heredem legata praestare Dran C -gi, ultra facultates patrimonii defuncti . quod patrimonium aestimatur deducto aere alieno. L. subsignatum, I. bona. D. de ver . fg. Idque ita definitum eli in L. I. I. denique. v. ad Treb. Sed constitutiones superiores obstant, latae de testamento militis, quibus sine exceptione cavetur, ut quod testator statuit, quodque, voluit, id tanquam ius servetur. Responsio additur illis constitutionibus, quod voluit de rebus suis. L. r. de te m. mitit. Proinde de alieno si quid miles statuerit, ratum non erit, L. eum filiusfam. D. eod. Testabitur autem de alieno, si heres ultra quantitatem patrimonii militis legata prv-
stare cogetur. Huie rescripto opponitur L. I. I. hoc Senatusconsultum. D. ad Treb. ubi seribitur: hoe Senatusconsultum etiam in militis testamento locum habet. Constat autem Senatusconsulto Pegasiano, cuius auctoritas postea Trebelliano est tributa . quartam ex fidei commisso hereditatis detrahi posse. g. sed quia hered. S I. sed
quia sipuiationes, D. de Id. hereditatis. ita suprascriptis verbis haec sententia exprimitur, etiam in militis testamen-
398쪽
69 Ad Tit. XLIX. Lib. VI. C. ad L. Falcidia m. Iro
to quartam ex Senatusconsulto retineri posse, si heres rogatus sit hereditatem restituere supra dodrantem. Nec ad rem pertinet, quod illic agitur de quarta Trebellianica quae ex hereditate deducitur ,
non de singulis legatis. Nam Trebelliani ea nihil est aliud nisi Falcidiae quarta,
intro lueta ad exemplum eius quartae, quae
de singulis legatis detrahitur per legem Faleidiam dict. I. sed quia beredes, Instit.
de fideleom. ber. Respond. Si L. I. ac i-pitur ex sententia scriptoris, ut accipi debet, nihil hisce adversatur. Nam Ulpianus eum dicit. hoc Senatusconsultum. intelligit SC. Trebelliani cum quod illic interpretatur. Eo Senatusconsulto non Cavehatur de quarta detrahenda, sed de actionibus hereditariis. & oneri hus in fideicommissarium transferendis, ut SC . refertur
in principio eius legis. Verum ell, hoe SC.
in omnium tella mentis locum habere, quoniam ex otnnium tella mentis hereditate relli tuta nihil apud heredem remanet. Pol ea quarta iusta eli detrahi SC Pegasiano. de quo illic Ulpianus non tractabat: sed tamen pollea Pegasiani auctoritatem tri-huit Trebelliano, quali ex Trebelliano etiam iusta sit detrahi, dicto I sed quia stipulationer, Inst. δε Meleom. hered. secundum quam posteriorem legem lic pla-Cet accipi d. L. i. g. hoe SenatusconsuLto , ad SC. Trebeia. Sed tamen ne sie quidem locus adversabitur . sed ita interpretandus erit: Hoe Senatusconsultum locum habet in militis te flamento: quia locum habet in maxima parte, non in omnibus. Habet autem locum in his capitibus, ut heres cogatur hereditatem adire, aditam restituere, & ut relli tuta hereditate transeant aetiones in fidei commitIarium, sed non etiam, ut quarta detrahatur. Lex Falcidia de omni quarta detrahenda in militis tet amento locum non habet. Interim apparet ex hoc loco interdum L. Falcidiam cellare, nec quartam eκ legatis deduci. Id cum non solum in hae una specie receptum sit, sed etiam in multis aliis, de quarum aliquibus eli cautum in au theni. rribus sequentibus e non male estiae tum, ut Authenticae hic modo subii
cerentur, utroque autem loco admonere
mur. ut breviter proponamus, in quibus
caussis locum non habeat Falcidia. idest, in quibus legata non minuantur L. Falcidia, sed solida praellentur. Lex Falcidia cessat partim ex privilegio, partim iure communi. Ex privilegio
in telia mentis militum, qui in expeditione sunt tellati. Cemat etiam iure communi intellamentis paganorum. Ceilat autem aut Tom. IX. ex iudicio tellatoris, aut ex facto heredis
aut ex conditione rei legatae, aut ex conditione eius, cui relinquitur. Ex iudicio testatoris, li tellator non ignarus, qui sit modus patrimonii sui, nominatim vetat Faliscidiam detrahi, Auth. sed cum testator, in ρri c. Εκ facto heredis dupliciter, alias propter delictum eius, alias propter solutionem & tacitam quamdam repudiationem Falcidiae. Propter delictum, quoties inventarium non fecit, aut non fecit eo modo, qui praescribitur, de quo cautum est d Authene. sed eum tesator, vers. pes. s ult. Propter tacitam repudiationem , quoties ex pluribus legatis, in quibus L. paleidiae locus erat, quaedam solida prae-llitii , non ignarus loeum legi Paleidiae esse. Nam hoc casu, non modo nnn potest repetere, quae solvit. sed etiam reliquis se in solidum astringere intelligitur,
d. Aut heu. sed cum resutor, versic. h. Εκ eonditione rei legatae, multis in rebus legatis cessat Falcidia . Hae autem res numero sere sunt sex: Dos a marito uxori praelegata. item res uxoris caulla emptae, parata ve, quae ei lzgatae sunt. L. s usus- fructus. D. at L. Aleiae Ratio a die et aest . quia hae potius videantur uxoris antea
fuisse, quam ei denuo legatae . item, libertates teitamento datae, L. si universis, θρra, de Iegat. L. Papinianus, I . D. de in c. testam. item quicquid filio& similibus personas datur, legatur, ut in
quartam iure naturae debitam habeant . Nam hanc quartam ius eli line ullo onerire. & ulla deductione tribui his, quibus
debetur. L. quo ηιam, L. scimus. D. de inofic. test. Item quaecunque res lint eius
modi, in quibus quartae deductio heredi sit inutilis: huiusmodi sunt in liruinen in
praediorum a tellatore legata domino praediorum, de quo in L. st ρraediorvis, in Postremo res omnes hac lege legatae, ne extra familiam legatarii alienentur, auis theu. sed lis in ea re inst. Huius partis ratio deducitur ex priori luiliniani coniti tulione, qua elt cautum, licere tellatori
Falcidiam prohibere: qui rei legatae alienationem vetat, quartae deductionem vetare intelligitur: nam haec deductici alie
Ex conditione eius, cui quid relinquitur, cellat Falcidia in his, quae ad pias
caussas sunt relicta, aut θ μιιiter, G1'. Pietas est erga Deum ; ergo omnino caullaeis pia, quoties his datur legaliam, quos Deus suo loco habere voluit. Chri ilus autem denuntiat, quicquid pauperibus &egentibus datum. id pro sibi dato habi-
399쪽
1 Hugonis Donelli Comment. in Cod. 77a
turum. Proinde recte dicemus, legatum talionem pauperum, quicquid in redemel Ie ad pias caussas, quicquid ministris ec- ptionem. & similes caullas legatur. Proclesiae, quicquid in alimoniam & sullen- inde nee de his Falcidiam detrahi polle.
- Auth. Sed cum restator. Sed cum testator hoc expressim vetuit, non ignarus quis modus sit fui patrimonii, cessat Falcidiae Et si heres in hoc defuncto non pareat, defer tur hereditas ρersonis enumeratis ob titulo de legatis N Meicommissis. Item si heres quaedam legata , substantiae suae mensuram subtititer Mnescens , Prae-
sat in folidum: neque ex his repetitio, nec ex aliis promittitur retentio:
nisi inopinatum quid emergat. His cessantibus locus es Falcidiae, si fiat im
ventarium fecundum modum tempusque saturum in aditione: Hac quoque adhibita observatione, ut in praesentia omnium ipsius civitatis , in qua sim, legatariorum, aut Pro eu ventium, si personae ratio sit habenda, perficiatur : vel si quis absit ex ipsis, aut interesse noluerit, succedat praesentia trium testium itidem Q s civitatis locvletum N bonae opinionis, absquestraeiudicio tamen veritatis inquirendae per servorum quaestionem , heredis restiumque tu randum, quo non observato, solida legata praestet, etsi fines
herediarios excedant. Nulla autem qu estionum talium vel litium excedat annum. Anno ensm culpa heredis transacto cades a relictis.
x. Testator au ρrohibere posit, ne heres Falcidiam detrahat. a. Unde probetur testatorem patrimonii
fui nautitatem ignorasse , vel non λ
. Suod de quarta ρer Legem Gisidiam ex legatis detrahenda bie constituitur, an traus erri possit ad quares
Alt licere testatori t prohibere, ne heis
res Falcidiam detrahat. opponitur. L. quod bosis, g. r. L. s debitor . D. eod. ubi nominatim cavetur. testatorem polle inhibere deductionem L. Falcidiae. Respondeo: Palam eli tu Itinianum, veterem legem corrigere. Sed obitat ratio legis, L. quod bonis, g. r. Ratio est haec. Quciniam legibus privatorum pactis non est derogandum, quam rationem Iustinianus
mutare nec voluit, nec potuit , argum.
L. vo' dubium, fustr. de Iesib. Respond. Cum tulliniani constitutione liceat deductionem quartae prohibere, qui hane prohibet, non derogat legibus, sed
secundum leges facit . Sed an eodem modo testator ex hac L. postit prohibere , ne heres rogatus rellituere hereditatem . retineat quartam ex Senatu se onsuli , de
eo dicetur L. si ut aIlegas, in f illud
ram, quae deducitur ex Senatus eo uiso Trebelliano. s. Inventarium quibusdam I gatariis praesentibus , quibus in absentibus . nu IIiseue in eorum secum adbibitis testibus consenum , an fust ad praesentes sit nuuum, S an iis etiam solida legata praestanda sent.
constat, quartam iure naturae debitam a restatote prohiberi non polle. c. . quousam. N L. scimus, θ'. de inυK. resam Et merito. Hae enim diversae res sunt. Nam
L Paleidia iure civili debetur; quarta, quae filiis & similibus personis debelur,
etiam natura dehetur , L. ult. de bou.
damnat. Civilia iura civilibus mutari polia sunt, naturalia non possunt. I ρev. IV. de iur. nai. gent. eiviI Seὸ addi iurconditio, ut ii a testator possit utiliter Fal- ei diae deductionem prohibere. ii non ignarus quantitatis patrimonii sui id saeiat . Quaeritur quomodo i id conflabit 8 Re- 1s 'Ond. Hoc ipso praesumitur iellator non ignorasIe modum patrimonii sui , quod contra non probatur, neque hic petenda probatio L. qui quis . fustr. de refrinae vendit. Ex quo loco dubia & iniirma probatio est: sed ratio in promptu est: nam cum
400쪽
ν 3 Ad Tit. XLIX. Lib. VI. C. ad L. Falcidiam.
eum testator vetuerit Falcidiam detrahi , intelligebat Falcidiae locum esse ; alioqui frustra vetuisset. Non potuit autem intelligere, se supra dodrantem patrimonii legasIe contra L. Falcidiam, nili prius sei verit & quantum legaret, & quantum
in patrimonio haberes. Si auctoritas quaeritur. haec sententia evidenter probatur NoveII. I. I. hoe --δis, vers haec autem, unde hoc fragmentum sumptum est . N1m Iuttinianus illic eum testatorem ,
ut Falcidiae deductionem non prohibet, ii linguit ab eo, qui nominatim prohibet i & eum qui prohibet, iterum distinguit ab eo, qui prior videtur ignoralle quantitatem patrimonii sui. Ex quo
colligitur . polleriorem a luttiniano in eo numero haberi, quasi qui quantitatem patrimonii sui non ignoraret, e que non ignoraret, se supra dodrantem
a patrimonii sui legare. Sed quomodo i contra probabitur, tellatorem ignorasse modum patrimonii sui' id ita het, ii tellator
quasda in res pro suis habeat, quae deinde funt e viciae. Hic e ventus declarat illum plus Putasse esse patrimonii, quam vere esset. Deinde ait: si ex pluri hus legatis heres quaedam solida praestiterit, eum ne de reliquis Falcidiam detrahere posse, quasi unum praeliando heres agnoverit voluntatem desuncti, non in eo lanium, sed in caeteris omnibus legatis. Itaque corrigitur hac parte ius vetus, L. quod bonis, , non idcirco, L. si ex puribus, v. eod. in imponenda , tu su. fustr. boc tit. Et diligenter notandum eli ius hic singulare elle, quod non est producendum ad consequentias, L. quod vero, v. de legib. lus hoc conlii tutum est in legatis, quae variant. & in portione legitima, quae ex leg. Falcidia potest detrahi. Proinde in hac totum caulla hoc ius observabitur. Caeterum generaliter ita definiemus. Quoties plures sunt res indebitae, si quis unam ex his solvat, non ideo sibi in caeteris no-
rium non fecerit, aut non fererit ad eum
modum, qui bie praescribitur , heredem primum Falcidia non usurum, quod &ante constitutum erat in L. st D. I. sin autem, fur. de lar. deIiber. Hoc amplius etiam solida legata praestiturum ultra facultates patrimonii, in quo ius singulare& novum constituitur. Nam ita ius fuit,& est in reliquis caussis omnibus: legata supra facultates patrimonii a nullo praeliari, L. i. g. demque, D. ad Trebe an. m. IX.L. si universae, fur. de legat. L. fue-ce fores, inst. h. t. quod ius sumptumeli eκ lege duodecim tahularum; qua Iege de facultate legandi cautum eli, ita ut quisque legare postit, ut velit, dummodo leget & testetur de re sua, L. tesauri, supra, de te m. L. verbis leg. D. de verb. Hu. Unde intelligimus, inventario ab herede confecto in hac specie superiore, omnia iura & locos corrigi . Neque hoc iniquum eli: constituitur enim coercendi heredis caussa. qui non videri poteli inventarii confectionem omisitIe, nisi fraudandorum legatariorum, aut fidei commi Diariorum caussa, quo facilius possit res hereditarias intervertere.
Hic t quaesitum eli, an, quod de quarta, quae ex legatis detrahitur per legem Falcidiam, hic constitutum est, transferri deis beat ad quartam , quae deducitur ex Se natusconsulto Trebelliano: id ell, an sit heres institutus rogatus sit hereditatem re stituere alii, R is inventarium non facit, aut non eo modo facit, ut hic praeteriptum est, an solidum fideicommilium reis 1lituere debeat. nec postit quartam ex Senatusconsulto retinere ' Dixeris idem hies latuendum esset quod quarta, 'uae ex Senatusconsulto detrahitur Falcidia eli , aut certe ad exemplum Falcidiae introducta. Insit. de fideicom. bere Deinde quia in utraque quarta non deinducenda eadem ratio ell, quod scilicet heres inventarium non facit. In quibus autem caussis eadem est ratio, idem ius statuendum est, L. aliud , T . ad L.
AquiI. Sed verius est, quod de Faleidia
in singulis legatis hic constituitur , ad quartam Trebelliam transferri non debere; quia etsi in utraque quarta, & in facto heredis, par ratio elle videatur Φ tamen quod hic de quarta legalorum constituitur, aperte ius lingulare est, conlii-
tutum contra i Ationem iuris communis .
Ius singulare non eli producendum ad consequentias, L. quod vero, L. ius snguiare, D. de legib. Adde, quod poenaeit, quae hic conitituitur adversus hereia demi in interpretatione autem legum poeinnae molliendae sunt potius, quam exasperandae. L. pen. de parn. Ait in vers. ρen. nullum esse inventarium, nisi confectum lit, aut praesentibus legatariis, aut in locum absentium adhibitis tribus testibus idoneis. Eleganter hieuaeritur. Quid i si inventarium quibus- νam legatariis praesentibus consectum lit, quibusdam absentibus, & nullis testibus in eorum Iocum adhibitis: an etiam quod