장음표시 사용
671쪽
13 11 Hugonis Donelli Comment . in Cod. 1316
etiam in eam rem creditor pecuniam acincipit. Quod prati litum aecipienti prodest,
nobis nihil noeet, id secundum natura aequitatem est cuivis praestari etiam igno-t . L. x. I. quamquam, D. de a . Na . ρει. ita hane ces Itonem fideiussori de negare hoc praetextu, quia de eo nihil
convenerit, est contra naturae aequitatem
facere per subtilitatem & occasionem iuris summi. Quare & adversus eam dene gationem doli exceptioni locus est. Quod t tamen dictum est, creditorem pignora a debitore aecepta fideiussori e edere d here, recte monemur hoc reseripto se temperandum esse, si pignora tantum in eam summam, quae a fideiussore solvitur. obligata sint: quo casu cessio crediis tori nihil noeitura est. Diversum esse, si ea pignora praeterea a debitore in aliam summam fiant obligata . Nam tunc creditor pignora fideiuisori cedere non potest, quin in illam summam amittat pignorum persecutionem. Sic cessio a creditore exigenda est, ne illi noceat. Quapropter recte placet non aliter impetrare debere fidei ultorem, ut sibi cedantur pignora , uam si paratus sit omnem pecuniam, quae
Ad L. Non recte. 3. Iidem ΑΑ. Maximo. Non recte procuratores nostri, si allegationi tuae fias Meset, aud riee noluerunt ex bonis fideiussoris, quae ad Aoum pervenerunt, ρecuniam repetentem , sed reum principalem convenire ruferunt, cum electionis potestas permittatur creditori. Sed cum duos fideiussores accepist e te proponas: si alter Honeus es, intelligis te Hosa quantitate partem competentem a Procuratore nostro petere debere, re adoresus alium fideiussorem eius experiri. Nam licet segnifices adiectum Use in obligatione, ut singuti in solidum tenerentur :tamen nihil haec res mutat conditionem iuris , constitutionem . Nam , cum hoc non adiicitur, Aguue tamen in solidum tenentur sed ubi Iuni omnes
idonei, in portionem Ohi garis d id iur. PP. XVII. Kalend. Septembr. Antonino A. III. N Gela III. Coss
r. Fidei stres plares. fetutis rara non tantum Ne
DUAE sunt partes huius rescripti. Priore id ius traditur, de quo supra in L. 1. diximus, licere creditori omisso reo principali fidei ultorem convenire: idem in
I. s. hic. Hoc ius immutatur auth. praeis
sente, quae sequitur, & ad huius iuris exisceptionem id fragmentum pertinet. Altera pars est, qua de obligatione plurium fidei ullorum comprehenditur, in qua quaeritur, quatenus fideiusfores teneantur: de quo ita statuendum est.
r. Fidei ores plures an omnes Divinis sui ad bonostium divi floris . spectandum tempora Euis consentae e LM hae quam vim habeat. 6. Benefeium divisionis inter βdeiussores inseia
7. In pluribas fisiusseribus accipiendis Is canis. uerit, ut 'tali in solidam teneantur, utinhilominus eos beneficio diis oris uti posse,
es ear non repugnes conventio.
8. Benescio divisionis non usum sistus rem, fl
stidum se erit, nasiam eo ramine adver sus confisi sores actionem habere.
Plures t fideiussores eiusdem rei, seu i pecuniae. quae debetur. singuli in solidum
tenentur, sive id nominatim convenerit. sive non convenerit: & sive omnes solvendo sint, sive non sint, ut in extremo huius reseripti declaratur. Neque hoe ius mutatum esse putandum est constitutione No.ella Iustiniani de duobas reis. unde aut h. hoc ita, fus. de duobus reis. sumpta . Ea quidem constitutione effectum est, duos reos promittendi non teneri in - 1 oli.
672쪽
i 31 Ad Tit. XLI. Lib. VIII. C. de Fideiussior ib.&c. 1318
solidum, sed pro parte , etiamsi singuli
solvendo non sint; nili nominatim convenerit, ut in solidum obligarentur. Et potest existimari ea constitutio ad fideiussores transferri debere, ut nee fideiussores plures tanquam rei eiusdem summae teneantur in solidum. nisi nominatim convenerit . Sed recte recepta eli vulgo haeelenientia, eam constitutionem , quae de duobus reis ell, ad fideiussores non pertinere. Differentiae ratio non est obscura. Nam plures rei promittendi eodem tempore ei uidem pecuniae nomine accipiuntur . Unde existimari potest pro numero personarum dividi obligatio inter eos, ut illis respondentibus de centum, intelligantur singuli promissse quinquaginta, L.
reos, D. de daobus reis, L. eui fundus, w. de eon s demon. Potest quidem accipi & illud coniectura voluntatis : quasi singuli ut verbis solidum responderunt , ita & re videantur solidum promisisse . Sed cum id incertum ellet, voluit Iusti nianus non aliter id acciei, quam si nominatim convenisset . ut linguli vel in solidum tenerentur. In quo sullulit dubitationis caussam, quemadmodum prius fecerat in novatione, L. uit. in r. de uo-vat. At plurium fideiussorum obligatio dubitationem non habet , quin ex eorum
promissione singuli in solidum obligentur. Nam snguli promittunt id, quod reus debet, de quantum debet : dehet autem
solidum. Quamobrem & singuli fideiussores promittunt solidum, ut ad eam remeeplicatione alia apertiore non sit opus . Tenentur ergo plures fideiussores in solidum, idque sine controversa, s caeteri
idonei non sunt. Quod i si omnes sint
solvendo, hic benefietum fideliis soribus tributum eli epistola quadam Hadriani Imperatoris, ut obligatio inter fidei usi res dividatur. I. s plures, Institui. eod. c. s plures. N eod. V bae L. in sis. In qua divisione hoc primum notandum est, dividi obligationem inter plures fideiussores per exceptionem dum axat, non
ipso iure. Huius differentiae quis sit effectus , sumendum ex L. inter, I 6. S. eod.
Sed i non tribuitur hoc beneficium omnibus, nec sine exceptione. Non omnibus fide iustoribus hoc heneficium datum; sed iis, qui non solum ei uidem suinmae, sed etiam eiusdem debitoris fideiussores sunt . Caeterum inter plures diversorum debitorum fideiussores actio non dividitur. Ut puta. stipulatus sum decem ab aliis quo, in fideiussorem ab eo accepi. Eadem decem ab alio sum ilipulatus, & ab eo quoque accepi fideiussorem: ut appa- Tom. IX. reat duos eiusdem summae fideiussores esse. Nihilominus snguli in solidum convenientur: non enim lunt unius debitoris
fideiussores, sed plurium debitorum, &in negotio debitoris principalis sunt singuli, non plures, L. si a Truo, D. eod. Similiter si a debitore fideiussorem accepi . & a fideiussore alium fideiussorem eius nomine: duci quidem sunt hic fideiussores eiusdem summae, sed non ideo inter eos actio dividitur: L. si plures. I. ultim. v. eod. quoniam scilicet sunt plurium debitorum fideiussores; prior debitoris . posterior fideiussor fideiussoris. Sedi & in persona plurium fideiussorum unius εdebitoris, placuit hoc heneficium fidei uia
soribus tutorum non dari; sed fideiussoribus tantum eorum creditorum , qui ipsi fidei uisores sua conventione accepissent Ihne in L. uis. D. rem p . DL fore. ubi & disterentiae ratio a Papiniann ex plicatur ad hane sententiam: nam qui cumndeiussoribH contrahunt, possunt ab initio convenire, ut singuli fideiussores insolidum conveniantur. Quod si non fecerunt, de se queri debent. Pupillo nihil tale imputari poteli in fideiussoribus tuiatorum: quoniam ipse cum tutore non con trahit. eoque nec cum eius fideiussoribus,
sed in eos incidit. Datur t autem hoc beneficium duabus sconditionibus Una est, si omnes fidei unsores idonei sint, ut hie dicitur, id eli, si sint solvendo omnes, idque i pectatur tempore litis contes lata , I. st plures, Ius.
eod L. tuter. s r. I. I. S. eod. Quod dicimus tempus litis contellatae in hac respectari, id eam vim habet, ut nihil proin sit fidei ultioribus , qui solvendo sunt. si egeteri fideiussores aliquando solvendo fuerint ante litem conteilatam, & ante solvendo elle desierint; sed qui eo tempore
solvendo non et . hoc caeteros onerat,
d. I. si ρIures. Inst. eod. E converso si
omnes proponantur tempore litis con-
tellatae solvendo fuisse, & pollea aliqui
minus idonei esse coeperint etiam ante sententiam: ea res ad onus eius, qui sol vendo est, non pertinet. Λddit Papinianus, nec auxilio defendi aetatis actorem: non enim deceptum videri, qui iure communi sit usus, hoc in L. ιnser eos. I. pen D. eod. Et generaliter quoties constituitur, ut inter aliquos dividatur acti , si certo tempore idonei sint, toties sol vendo esse deiiisse aliis non nocet, si
poli tempus id contigit. L. I. svr. deriviae tui.
Altera i conditio est, si fideiussores non gnegent se fideiussores esse . inficiantibus
673쪽
auxilium divisionis , non tribuitur, L. Adabiter, s. r. v. eoae, Quid, t si in fideiussoribus aeeipiendis
convenerit inter creditorem & fideiussores, ut fidei ussores singuli in solidum teneantur: an ex hac conventione singuli in solidum conveniri polluati Hic reseriptum est, non eo minus fideiussores benefieio iuris uti posse, ut non nisi pro parte conveniantur: Additur ratio: quia iure hoc fit, ut inter fideiussores dividatur actio : haec autem conventio, quae proponitur, iuris conditionem & eonstitutionem non mutat. Sed huic rationi universi iuris de pactis ratio atque aequitas reclamare videtur: etsi enim
hie benefietum divisionis tribuatur fidei unsoribus iure: tamen heneficium est de re privata & familiari. idemque pro fideiunsoribus constitutum. Atqui ius certum est licere cuivis pae isci. & paeistendo deteriorem conditionem suam facere, L. iuri entiam, I. s paciscar, L. paetum, M. de pact. & in universum lieere iurirro se introstucto renuntiare fine exceptione, L. Pen. DF. de pae . Proinde etiam eη hoe iure naec conventio servanda est, ac servatam plusquam manifestum est mutare superioris iuris conditionem . De quo ita recte constituetur : negari non posse, nee debere, quin hie quoque, ut
in caeteris caussis, inter privatos conventio sit servanda; sed non ideo ita esse seris vandam, ut singuli fideiussores conveniri possint in solidum contra iuris superioris rationem . non quia ius superius impediai ι sed quia non id agatur eonventi inne, ut id ius mutetur. Sic enim fuit conis ventio, ut singuli fideiussores in solidum tenerentur; at hoc ipsum & iure eo nili tutum est, ut in solidum teneantur. Hac. tenus ergo conventio iuris constitutionem non mutat, sed confirmat. At enim ius constitutum est, ut fideiussores pro parte tantum conveniri possint, si omnes sint idonei. Ne hoc quidem mutat superior conventio. Non enim convenit, ut fideiussores in solidum conveniantur, sed ut teneantur: tenentur autem in solidum semper etiam tum , cum conveniuntur pro parte. Humanitatis enim caussa ita conveniuntur, ut conventio si ipsis quam minimum damnosa; non autem ideo, quia non teneamur. Argumento est, quod si non omnes solvendo sint: hi qui solvendo sunt, lenςntur, & conveniuntur in solidum. Hoc loco varie nobis occurritur.
Nam primum hoc ipso. quod convenit,
ut in solidum tenerentur fideiussores, Convenisse intelligitur, ut in solidum convenirentur, etiam ii omnes essent idonei:
quoniam verba eum effectu aecipienda sunt, L. Pes. I. docere, 'D. ne quis eum aι in iss voe. U. Effectu autem non intelligitur teneri, qui removeri non potest: quoniam dicimus creditores non esse eos, qui exceptione perpetua conveniri possunt, L. ereditores. S. de ver . Agu. Respondeo: etiam si interpretemur fideis iussores in solidum teneri, qui conveniri tantum possint pro parte; nihilominus tamen verbum tenendi cum effectu a nobis
accipi. Nam is, qui solvendo est, si e teri non sunt solvendo, ut in solidum teneturi ita & convenitur in solidum: si
omnes solvendo sunt, etiam effectu creditor consequitur suum a caeteris: a quibus autem consequatur, nihil eius interest, dummodo consequatur. Rursum alia ratione emei dixeris, superiorem convenistionem de singulis fideiussotibus in solidum eonveniendis aeeipi debere. Etenim si ita interpretamur, ut fideiussores singuli in solidum non possint conveniri, etiam tunc, cum omnes idonei sunt: eoaventio est inutilis. Nam & sne conventione idem iure emeiebatur, ut hoc re seripto traditur. At in interpretatione orationis omnis haec regula praetcribitur, ora tionem sie aecipi debere, ut omnino aliis
quid egisse videatur, L. f quaada, iapris. v. de legat. I. L. r. in M. D. ad munie0 Quare hanc quoque conventionem se interpretari debebimus. ut fideiussores idonei singuli in solidum conveniri possint. ne sit conventio inutilis. Huc facit L. quoties in stipuiatιourbas, D. dever. est. L. abi, L. qaoties in actionibus. v. de re.. du . Sed quod dicitur. conventionem sic interpretandam et se, ne
sit inutilis, sie intelligendum est: si modo
etiam ea sententia, quam accipi volumus. verbis contineatur. Nunc autem conveni , ut omnes fideiussores teneantur in solidum: his verbis non continetur, ut omnes in solidum conveniamur, cum possint te neri in solidum iure, ut certe tenentur;& tamen humanitatis caussa non conveniantur in solidum, nisi quatenus necesse sit . idest, quatenus non sunt solvendo. Bene igitur & prudenter responsum est, superiore conventione non adimi benem
eium divisionis fideiussoribus. Sed i quod- scunque hic heneficium est divisionis, sciamus id tribui fideiussoribus pro parte se eonveniri desiderantibus. Quo neglecto si
solidum solverint, sciant eo nomine acti nem se tantum habere advertus debitorem , non etiam adversus caeteros sidei un
674쪽
Praesente tamen ureoque non permittitur interressorem eonveniri, priusquam reus inmemus s minus idoneus, sive in totum, Ae in startem. Absente autem reo, pr ens intercessor i e quidem ramemtur: ipse 1amen desiderante
iudex definiet tempus, intra quod deducat reum primo conveniendum, ipse infulserium reservando. Nam transacto te ore eampellitur intercessere Iatis eere, cessis Abi a re itore actionibus, auque istinctione contractus sive imur cessionis .
t. in fideiussorem non prius perveniri pose, quam rem prine salis aut ab st, aut non sit mino Lim liberum fuit ereditori omissa
principali reo fideiussorem convenire: quod ius politum est in L. x. L. 3. δερ. L. s. ius eod. Id nitebatur optima ratione, si quis sequeretur conditionem obligationis. Nam nleiussores se obligarunt, non sub conditione. si reus principalis prius conveniretur; non in diem . cum aliquod spatium intervenisset, intra quod reus principalis posset evocari . Pure igitur: quo in genere regulae iuris emiscludi, ut qui eo modo se obligavit, statim possit conveniri sine exceptione. I.
omuis, Iustat. de veta. ab . L. eam, qui Kalendis. 1. r. v. de verb. obl. luilinia-x nus 1 hoc mutavit. μυeu. . de fideium in pr. unde hoc fragmentum et vetuitque. ne ad fideiussores perveniretur, niti aut reus principalis absens esset . ut non esset eius conveniendi copia, aut ita praesens esset, ut conitaret eum excussis eius facultatibus non esse solvendo. Hoc etiam addidit, ut qua nuis reus abesset . fidei uiasori desideranti spatium a magistratu dariretur, intra quod Polset reum evocare,& dare ereditori conveniendum. Sed quo iureo qua προ ratione sequitatis potuit lustinianus actionem creditori semel quaesitam ei auferre: cum iit certi iuris, &convenientissimum rationi naturali, nulli
ius suum detrahi, nulli a bonem quiuii tam auferri invitot L. 1. O. de his, qai
θην sui, vel alte. tur. L. habere, de evict. item cum constet conditionem , quam stipulatio ab initio accepit, non osse mutari invito aut e reditore. aut de-itore L. vero, s. r. S. de solui. Nempe summi iuris ratio id pol tu labat , ne fieret: sed constitui humanum visum est,& eonveniens aequitati naturae. Ratio humanitatis & aequitatis haec est . quod fideiussores ad fidei utiendum ex liberalitate& Mnefidio accedunt. Est aequillimum nulli ossicium suum damnosum esse, quoad eius sine iniuria ereditoris consequi liceat, L. si servus, 3. quod vero, in M. D.
de fart. L. sed si quis. D. fuem est.
aper. At fit fine iniuria creditoris, si prius cogitur debitorem convenire. Nam si ab eo consequitur, quod vult, malitiose amplius requirit. Si non eoni equitur. habet fideiussorem, ad quem regrediatur. in eo etsi nonnullum intervallum sit tem poris, tamen non est magnum damnum in mora modici temporis. ut scriptum est
in L. si debitori. v. de iudie. la vis si
quaeritur. quem reum absentem accipere debeamus. quomodo idem abessedaceatur squis sit non solvendo. & quomoda de eo recte conliare possit i tum num quid sit hie dissimile a ducibus reis, dei quid si ἰ Pe
tendum ex iis . quae ut in limili xrgument scriptimus supra e . a 3. seu in auth. bosita. de duis. πειν.
675쪽
Hugonis Donelli Comment. in Cod
Ad L. Novatione. 44 IN. Antoninus A. Rufar.
Nosatione legitime perfecta debiti in alium translati, prioris contractus eluseres vel mandatores liberatos esse non ambigitur: s modo in sequenti se non obligaverans. PP. XV Kal. Octob. Antonino A. IV. N Balbino CUC ocunque modo principalis obligatio
tollitur, liberantur & accessiones, .ut fideiussores, & mandatores, ut initio huius tituli diximus, L. in omniis bas, D. de fol. Liberationis autem species est novatio. I. praeterea, Insit. qui .mod toII. OώI. Proinde & novatione fideis iussores liberari necesse est . Vide L. I. δερ. etiam ob ebiro. ρα. pig. te . FufAd L. Iure. I. Hic loeus expositus est ad auth. praeseute, fust.
Idem A. Pollae. Di pater tuus pro Cornelio, cum pecuniam mutuam acciperet, se non obligavit: frustra ex eo, quod tabulas obligationis ui restis Agna vir, conveni
ris. PP. II. Kalend. LI. Messala ξν Sabino CosssUM MARIUM.
. Subscribendo res ameκιο neminem ivia videri ia
r IEnio i instrumento de alieno nego tio consecto subscribens, ideo a creditore conveniri potest debitoris nomine: quoniam creditori non ideo se obligat: idque se recte colligitur. Si is, qui ita subseripsit, obligatur, necesse est, aut ram. quam fideius or obligetur, aut tanquam mandator, aut tanquam qui pecuniam consituit: quod intelligitur ex ea partitione, quam ab initio posuimus: exstat in L. ED. θρ. de rorest. ρee. Nihil fidei ubet. qui nihil est stipulatus, L. bunditus, inst. hic. Non mandat, qui ereditorem non rogavit. ut pecuniam crederet. Non conili tuit, nisi qui pacto & consensu conllituit se pecuniam debitam soluturum. Ex subscriptione eandem causam se obligasse: ω cur. porro hie eonsensus non arguitur. Nihil enim prohibet , quo minus quis videat, quid geratur. & rebus geliis subscribat;& tamen non probet, quae geruntur, aut quo minus probet quidem . sed tameh fidem suam nomine alieno non interponat. Ita eum subscriptio ii ne consensu elle posis sit: ex subscriptione, ut dixi, non recte consensus colligitur, quod & scriptum ethin L. neque natales, δερ. de prob. Sed pater eli, qui subscripsit obligationi cum filio eontractae. Nihil hoe facit ad obligandum patrem : quandoquidem ut filius Pro Patre conveniri non potest; sic nec pater pro filio emancipato L. I. L. L. Iur. ne Anus pro patre.
676쪽
13aue AdTit. XLI. Lib. VIII. C. de Fidei orib.&c. I 326
Ad L. Si ereditor. 7. Idem A. Eroti . SI creditor condisioni mandato aGriptae, cum pecuniam mutuam daretia accipientas hipothecis, non paruit: frustra te iudicis mandati convenit, quando non aliter te obligasse intelligaris, quam si stignoribus contraheretur obligario. PP. Kalend. Iul. Laeto II. Ο Cereale CossSUMMARIUM.
. Pecuma Non per omnia ira eredita, ut manda-
MAndatores non minus , quam fideiussores diximus initio huius tituli a creditore conveniri posse, idque iudieio, mandati. Hoc t ila et . nisi is, qui mandavit pecuniam credi, certa lege & ecinditione mandaverit, & ei legi creditor non paruerit. Diligenter enim fines mandatieustodiendi sunt: atque his non servxtis non intelligitur quisquam implesse mandatum, L. diligenter, TI. maσd. Hi ne est, quod hic dicitur, cum quis mandavit creditori futuro. ut pecuniam Titio crederet pignoribus ab illo acceptis, s r gatus credidit, neque pignora accepit, actionem eum mandati adversus mandatorem non habere: scilicet quia, ut dixi,
tum est, mandatorem ereditori non teneri.
mandatum non implevit. Diees, non de here nocere creditori, quod pignora a debitore non acceperit, quoniam pignora illius caussa aeeipiuntur: licuit autem ei, quod pro se est, contemnere, L. si ia-dex. v. de mis. Sed non eius tantum causta pignora aecipiuntur, verum & mandatoris . intereti enim mandatoris, Cum pecuniam solvit creditori, cedi sibi actiones & pignora, quae creditor habuit, ac cnisi his cessis non erigitur solvere, L. h. fust. Quare eum creditor in prop'sito non habeat pignora, quae mandatori cedat :recte mandator actionem adversus se reincusabit: praesertim cum creditoris culpa
laetum sit, quo minus pignora illi cederet.
Ad L. Filiusfamilias. 8.IN. Alexander A. Longo.
Flliusfamilias ex omnibus eaussis obligatur non secus, ae quivis paters milias, L. tam ex eoutra Uibus, v. de
iudie. L. Mius familias, D. de obI. saa. Ergo & si fideiullerit, obligabitur rid, quod constat, si pro quovis extraneo
fideiusserit, L. 3. I. si filius familias, I. sed si Aius, v. de pecuLi Quid, t si fideius erit pro patret placet
eum nihilominus teneri, ut hie seriptumeli: in quam sententiam & loci eomptu. res notantur ab Accursio. Sed cur in patre dubitamus potiust quia vetus est cir-
delabentem Obligari, ta quae in eo dubitandi caussa.
ea fideiussores dubitatio, an iis fideiussoribus laeeurrendum sit adversus creditorem, qui eum solverint, actionem nullam habeant adversus eos, pro quibus fideiusserunt: quod indieat L. Marceuus. 29. eod. Ex hoc autem numero est filiussa milias, qui pro patre fidei ubet: quoniam inter patrem & filium, qui in eius pol state est, nulla nascitur actio, I. hi qui, Iustit. de obI quae ex deI. nase. Sed nouplacuit hanc idoneam esse caussam, cur fideiussoribus succurratur: quae sententia est ae L. Marcelus, v. eo . Eadem sen-
677쪽
13ar Hugonis Doncili Comment. in Cod. 13ag
ientia & ad filium familias pertinebit pro de lib. X postu. Quae res facit, ut in ven- patre fide iubentem. Et merito ob hanc ditione patris ipse illius quodammodo veniae ausiam fideiussori subveniri non potet t. ditor esse intelligatur, eoque & debitor . Nam si fidei ultor salvum habere non po- Non potest autem idem & debitor esse teli, quod solvit creditori, ipsius damnum principalis, & fideiussor. Quid ergo est 3 est. Non debet damnum suum ad alterius Negabimus scilicet filium dominum esse iniuriam referre, & creditorem decipere, bonorum paternorum, quod & verum est: argum . in L. 3. in strine. D. de transact. unde & dicitur existimari dominus, non Sed cur additum est in hoc rescripto, esse, d. L. in suis. Existimatur autem quanυis tu venditione Dudi sius Me- quodammodo dominus propter spem fui erit λ Videri potest additum huius du- turae sueces Itonis, quae ita addicitur libe-hitationis removendar eaussa. Nam filius ris, ut nec iudicio parentis sine meritis vivo patre quodammodo existimatur do- caussis ab ea summoveri possint. L. nu. minus honorum patris, L. in ibis, D. in pr. v. de bon. dam.
Ad L. Etiam . P. Mem A. Aristocrati.
Ei amsi de iure obligationis piguorum actum fuerit, fideiussoribus Id ratio non contingit. PP. Kal. Decemb. Maximo II. N AEtiano CUCsUM MARIA.
E. Una perstestione ruris sui electa, uan ideo aμ x. Ex prurihus amonibus divercarum rerum una teram repudiatam videri. remissa, hoc ipso alteram manere.
CReditor, cui fideiussores dati erant mima. ab altera recessum intelligitur. So-& pignora eiusdem obligationis no- lutione enim debitor . non electione actio-mine. si omissis fideiussoribus egerit eum nis liheratur, L. r. I sed si duo, D. d posse,soribus pignorum, non ideo fideius- ροί huc pertinet L. qui servum, s. l. 1 sores liberantur. Hoe t ideo reseriptum D. de obL S act. Atque haec di Aa sunt hoc loco, quod potuerit in proposto du- de pluribus actionibus eiusdem rei nomi-hitari, an creditor una via ad iuris sui per- ne competentibus. Deutionem electa, videatur aliam repu- Quod si plura iura erunt, pluresve rudiasse. Nam & alias accidit, ut una actio- actiones diversarum rerum, citra eXcene electa creditor ad aliam, quae eiusdem pilonem illud tenendum est, nunquam uno rei nomine competat, redire non possit; iure remitto, alterum repudiatum videri:
ut in actione de peculio. & tributoria, quanto minus uno electo ad iuris nostri L. quod in herede, I. eligere, D. de persecutionem l L. si domus, v. de ier. tribui. Sed hoc in his actioni hus ideo arb. pressi L. si mihi, D. de ier. rus.
receptum est. non solum quia sunt eius- praed Quinimo cum eX duobus unum redem rei nomine; sed etiam quia hae con- mittitur, hoc ipso quod remittitur unum ditione propositae sunt edicto a praetore, tantum, certum argumentum est . alterum ut una duntaxat experiri liceat. Caeterum non remitti: alioqui licebat utrumque re- ubi id nominatim confli tutum non est, mittere. nunquam una actione electa, non dico re
678쪽
AE L. Rideiussor. IO. Idem A. Vitali. Fideiussor seu mundator s in usuras quoque obligatus es, iustam esus fam recusandi eas solvere non habes. g. O auiem is, qui cum altero fid iussiι, non solus conveniatur , sed divitatur actio inter eos qui solvendo sum rante condemnationem ex ordine postulari solet. PP. SUMMΛRlΑ.
tis quovis ex mora rei me demes non teneri .
a d M. Continet hoe reseriptum duo ea pila. Unum eli de usuris sortis a fideiuia fore praeliandis: alterum pertinet ad divisionem actionis inter fideiussores. De usuis ris haec sententia est: fideiussorem usuras sortis recusare non posse, si in eas sit obligatus. Qua conditione admonemur . ni sist fideiussor in eas obligatus . iuile illum eas recusaturum, quantun vis reus principalis debuerit. Quorum utrumque Certi iuris est. Nam si actio in personam seminper adversus eum est . qui nobis obligatus est. L. actionum, D. de obL S as. fit, ut qui est obligatus, teneatur ea actionei & qui obligatus non est, eatenus non teneatur. illud modo quaeritur, qu modo & quando fidei uissor in usuras a reor sorti debitas obligetur. Dicendum t eii. sc eum obligari. si nominatim in eas fidem suam obstrinxeriti non aliter: quantumvis ea sit obligatio principalis, in qua ex mora rei usurae officio iudieis accedunt, ut fit in bonae fidei iudieiis, puta in conductione, L. quaero, m 'riu. D. Dc. qua in specie placet , fidei ultorem conductionis. qui se in sortem tantum ex ea caussa debitam obligavit, in usuras a reo contractas non teneri, L. fidet ores magis tuum, 68. I r. 'D. de Mera . nec quia usurae debeamur ex mora rei. e magis in eas fideiussorem teneri debere. quia & illud placeat mora rei non augeri obligationem fideiussoris . L. centum, D. de eo, quod cer. De. Non obstat , quod seriptum eit in dicta L. quaero, II. locat. fidei ultorem locationis nomine acceptum, in usuras etiam pensionum tardius illatarum teneri hoc ipso . quod in omnem caudam locationis se obligavit. Nam is is obligare in omnem caussam locatioais la Tom. IX.
I. Divisionem actionis a fideiussoribus quando
ae recte postulari a me condemnationem, quiluvis eomestata h rius rei exceptione .
. Divisionem actionis inter Meias res frastra obiici poti reudem tionem ab eo, qui is δε- Iidam sit condemnosus.
telligitur . qui promittit, & fide sua esse
iubet, quidquid conductorem in caulla i eationis ex hona fide dare. facere oportebit, ut illidem . explicatur . His autem verbis continentur ululae pensionum i quia loeatio honte fidei iudicium est: quo iagenere iudiciorum usurae ex mora debentur officio iudicis, d. L. quaero, De. L. mora, I. I. D. de Uur. De quo disserui
fultus ad L. eentum. D. de eo, quod cer. Dc.
De divisione actionis inter fideiulsores hoc loeo appendix eli, perlinens ad ea, quae diximus de hac specie in 3. IV. Diximus inter alia, si omnes fidei ultores idonei sunt tempore litis conteitatae, di vidi actionem debere inter fideius ores, etsi iure ei vili singuli in solidum teneantur. Hie t comprehensum est, cui fide- hius ori hoe benefietum tribuatur, & quan do id desiderare liceat. Verbis igitur huius rescripti tribuitur pollulanti fideiussori. Quaeritur, quando pollulari possit. Λdditum est, id ante condemnationem ex ordine postulari solere . Ex ordine fieri Spollulari quid dicitur, cum plur sunt . quae fieri debent. aut possunt iure; sed
ita, ut quaedam priora lint, quaedam po-lteriora. Nam eum prioribus transactis venitur ad polleriora. tum polleriora ex ordine fieri, & postulari dicuntur. id ita aecidit in fideiussionibus, eum de hoc benefleto divisonis agitur. Nam fideiussori
in solidum convenio plures defentiones elle possunt. Prima illa, ut di eat . se non teneri: idque varie accidit; vel quia reus prinei palis liberatus sit aut ipso iure, aut Per exceptionem: qua exceptione fideiussori hus uti licet εἶ L. I. D. de exceptris.
vel quia ipse fideiul Ior etiam utatur ex sua persona exceptione vel pacti, vel iurisiu-Pppp Iandia .
679쪽
1331 Hugonis Dooelii Comment. in Cod. I 33 a
randi, vel rei iudieatae. Quod si his de-
femionibus fidei ullorhexclusum se sentiat,sve quod revera nullae sint, sive quod eas Probare non possit, ut iam non possit enfugere, quin teneatur : tamen extremum
illi subsidium relinquitur desiderandi, ut saltem pro parte conveniatur; pro reliquis partibus conveniantur reliqui fideiussores. Ad quod si pervenerit, recte dicatur id ex ordine pollulare: ut sit, ex ordine seu servato ordine earum defensi num, quae fideiussoribus competere scaeni. Itaque ex ordine hic valet idem , quod dicitur servato ordine, in L. i. op. de exse. rei iud. Hoe autem fidei ustor postulare poteli ante condemnationem. His verbis duo continentur: quae qualia sint, videamus. Primum t hoc declarant, quan documque ante condemnationem id pollulare licere, etiamsi in initio litis huius benefieii exceptionem fideiussor non sit conte latus. Atqui scriptum est in L. s
quidem, L. praescriptionem, o . de
exe. exceptiones contestari initio oportere. Sed sciamus hoc dictum esse de exceptionibus facti, quibus aliquid factumelle intendimus, & ob id probare debemus, ut intelligitur ex L. an exceptroniis bus, v. de probat. Et merito hae eo tellandae sunt. Nam cum quaestionem habeam facti. non intelliguntur in iudicium deduei, nisi facti comestatione. Diversa caussa est exceptionum iuris, seu earum, quae cuiquam conditione ipsa personae iure ipso tribuuntur: qualis est ea defensio, de qua nunc agitur et qua scilicet fidei uiasor hoe ipso. quod fideiussor est, iure postulat, ut actio inter fideiussores dividatur . Hoc genus contestari necelse non est; ante condemnationem quandoque allegarisum et t. his de caussis. Ρtimum, quia dum creditor cum fideiussore tanquam cum fideiussore agit. latis auxilium divisionis sub appellxtione & persona fideius ris in iudicium deduci intelligitur; cum id fide tutiori iure trihuatur hoc ipso, quod fideiudor est. D inde . quia quae sunt iuris, ea ad iudicium S cognitionem iudieis peristinent; & quidem etiamsi non sint a paristibus nominatim pelila. L. unica, ορ..t quae des aduo. r. iud. δερ. Multo igtur magis si petita erunt, ut hoc beneia seium postulari debere dicimus. Alterum t ex contrario iisdem verbis. efficitur . si
fideiussor in solidum conventus, antequam Condemnaretur, non postulaverit, ut actio
inter se & reliquos fideiussores dividereis tur, & ita in solidum passus sit se condemnarie frustra eum postea, ut actio di. vidatur, pollulaturum. Et recte: nam qui
in solidum condemnatus, coepit iudicati actione insolidum teneri . hanc actionem semel creditori quaesitam , invito pollea
adimere non poleti, partem dumtaxat offerendo. arg. in L. ND. N. de Pa I. L. habere, in M. D. de evict. Nec metuemus, ne hie nobis adversentur ea , quae
Λccursium in superiore sententia haesitare coegerunt. Nam primum nihil adversus eam sententia mellin L. Meius resau. D. eod. illi e scribitur mandatorem in solidum condemnatum recte postulare a creditore, ut sibi pro parte cedantur actiones
adversus caeteros mandatores. Ac constat,
quot de mandatore dicitur, ad fideiussores pertinere. Sunt enim omnes illi prin- ei palis obligationis intercessores. L. uti. δερ. de coos. ρα. Sed multum interest, utrum fideiussor condemnatus postulet adis huc actionem dividi cum reliquis fidei uia sciribus; an postulet actionem adversus eos sibi cedi. Immo vero haee sunt contraria. Nam qui divisionem pollulat, is pollulat, ne solidum solvat; qui celsionem deside rat, is declarat se paratum esse solidum solvere, dum sibi adversus confideiussores consulatur . Nihil etiam contrarium habet illud Papiniani ex L. inter eos, I. ult. D. eod. bonis damnati fileiulsoris ἡ-sco vindicatis, inter fideiussores postea a
et io si diuidi eoepetit: ut heredis, ita &fisei rationem haberi oportet . Apparet enim in hac definitione damnatum fide- ivlIorem intelligendum esse, non eum, qui damnatus est fideiussionis nomine. sed quidamnatus si capitis ita, ut propter eam damnationem bona eius fisco vindicarentur. Nam de bonis fisco vindicatis perspicue definitio scripta eii. Est autem hic sensus: si unus ex quatuor fidei ultoribus capitali supplicio damnatus sit, M ob eam damnationem bona eius publicata, & vindicata fiseo: potest pollea creditor ad ver sus fideius lores ius suum exsequi, qui recte pollulabunt, ut inter omnes, qui sol vendo sunt, actio dividatur: in quo numero etiam fiscus, qui damnato succedit, habebitur. Ut scilicet si sint tres fideiussores privati, & fiscus. qui damnato sueteia sit: non tres tantum partes fiant in hae divisione actionis. sed fiant partes quatuor, ex quihus fiscus quartam agnoscere cogetur. Nam si unus ex his fideiussoribus decessisset, eios heres in quartam partem vocaretur. Proinde & fiseus voeabi tur: nam & fiseus heredis loco eli in iis bonis, quae ex damnatione ad eum pem venerunt, ut diximus ad L. r. δερ. 6sterit. Hoc vero quam nihil huic loco ad verissetur , perspicuum est.
680쪽
13 3 3 Ad Tit. XLI. Lib. VIII. C. deFideiu rib. &c. 133
Idem A. Salustio. cim alter ex Meiussoribus in solidum debito satisfacias, actio ei adve sis eum, qui una Metussis, non competit. Potuisti sane , cum Asco solveres , desiderare, in ius pignoris, quod Ascus habuit, in re transferretur: b shoc ita factum est, cessis actionibus uti poteris. φιod N in privatis debitis obstreandum est. PP. VIL Kal. Notemb. Alexandro A. III. N Dione
. Unum ex fideiusseribus 'lidum sua sponte se
veniem non cessis sibi a creditore adversus confidei fores eo nomine actionibus actionem non habere nec mandati . nec uriotiorum ge
storum, reque nullam habere, 9 num. 3. in fin.
2. Negotiorum gestorum actionem non eo et ere adversus eos, ad quos negotii utilitas per consequentiam tantum periinet. 3. Unum ex pluribus tutoribus fiolidum sareensem adversus reliquos tutores pro ipseram parte utilem actionem habere: U ων hac alver--m is Meiussoribus. . Firii ori solidam solventi nullam VH actionem esse adversus pignorum credisori obli-l gatorum possessores. s. Fideius rem consequi posse a creditore, ut Ibi
cedantur actιones adversus debitorem , com
sdeiusseras, tu pignorum possessores : sed
eum solvit, non ante, aut postea nis ea leo selverit, ut sibi cederenIur actiones .ε. Mandatorem esiam pecunia soluta suι alia conventione agere posse adversus creditorem, ut sibi eedar actiones adversas reum pri ripalem S alios eius obligationis reos . . Soluta a fideiussore pecunia saperesse nihilominus actionem ereditari, quam is pessit se venta adversus debitorem aut con riusiores cedere: non item fl pecunia a, avo ex ruinioribus soluta sit: ubi L. cum is, qui, r6. D. de fid. L. Modestinus. D. descit. explicatur. 8. Nullam pecuniae solatae condictionem esse adverissus credisorem, qui pecunia Iimpliciter so- uta a Meiussore non cedat ei amones ariversus reum, aut con eiussores.
UΝus ex pluribus fideiussoribus omisisso henefieio divisionis, quod fideiussoribus tribuitur ex epistola D. Hadriani, solidum solvit creditori. Quaeritur ad cautionem fideiussoris, cum quibus agere possit eo nomine . de pecuniam, quam solvit, repetere 3 Et posse eum a debitore repeistere constat, de quo dicetur in L. mandati . in prin. in . An possit etiam experiri adversus confideiussores suos: praeterea an possit pignora persequi, quae Creditori eluidem obligationis nomine obliis gata erant, quaesitum est. De utroque in x hoe rescripto respondetur. Ac t primum quod ad confidei ultores attinet, hoc stari tuitur : unum ex fideiussoribus solidum
sua sponte solventem , adversus reliquos confidei usIores suos eo nomine actionem non habere. Recte: nam ii quam adversus eos habeat, necelle est aut mandatielse. aut negotiorum gestorum actionem.
Mandati non hahet , cui confidei ulla res nihil mandarunt, ut fideiuberet. Negotiorum gestorum actionem habere videri potest, quod ea solutione fideiulior debi- Tom. IX. torem suum liberavit saltem per excepti
nem . L. Papinianus, N. ma d. ac proinde etiam per consequentiam debitoris fideiussores. L. in omnibus Ipeciebas, D. de DI L. 7. D. de except. Liberando, negotium confideiussorum utiliter gessiste intelligitur . Ex qua caussa est negotiorum gestorum actio. L 2. D. de neg. ges. Sed i ita ius habet . ut quoties negotium , visu utilitas alicuius negotii ad duos pertinet: ad unum principaliter, ad alterum per consequentiam a s negotium gessum sit contemplatione eius, ad quem principaliter pertinebat, huius solius negotium videatur gellum: proinde adversus hunc solum sit actio; adversus eum, ad quem per consequentiam res pertinet, nulla sit. L. si pupiui, I. a. v. de neg. ges. id autem accidit, cum unus ex his eiustoribus solidum solvit. Sane enim is duo genera personarum liberat. debitorem , & eius fideiussores: IV. qui mod. tou. obL iuprine. sed debitorem principaliter, si eius nomine solvit i fideiussores tantum per consequentiam, de quibus non laborat,