장음표시 사용
701쪽
13 s Hugonis Donelli Comment . in Cod. 13 6
DE NOVATIONIBUS ET DELEGATIONIBUS.
a. Novatio iit solum per sipulationem, S litis
3. Naturalem papiuι obligationem posteriorem verbis induriam ad uasMisirem sufficere; servi non item eur. 4. Novationem nullam esse Ira animo no πῶ, N eo verbis nuncupata. s. Novatio voluntaria cae necessaria .
a N Tovatio, ut supra attigimus, est i pri L 1 ris debiti in aliam obligationem, vel
civilem, vel naturalem transfusio, atque translatio, sic Ulpianus in L. r. v. em . Fit haec translatio duabuς his rebus intervenientibus: nova eiusdem debili obliga. ione contractust & interposita novandi voluntate. d. L. r. v. eo. S L. 3. i.
. iam. bie. Nova t obligatio ad eam
rem utilis contrahitur aut stipulatione, aut iudieio de eadem re suscepto. seu per litis contestationem. Unde & totidem modis dieitur fieri delegatio, species novatio nis in L. delegare, D eod. Quippe ex stipulatione nascitur actio de iure civili. s. de eo stitata, Instit. de a I. iudicio autem recepto contrahitur, scut stipulatione. L. 3. g. idem fembit, D de per. Solus consensus, seu nudum pactum ad novationem nihil prodet , quan vis animus novandi accesserit: non tam ideo, quod
ex pacto non nascitur actio quid enim. si quis hinc naturalem nasci obiiciat, quae ad novationem sume it quam quod pacto non tollitur obligatio civilis nudo consensu non contracta. L. si unus. I. ρactus, v. de pact. Novatione autem prio rem obligationem tolli volumus. At potest obligatio prior tolli verbis, id est, stipulatione: quia in stipulationibus ius ver latur, ut est in L L. si unus, I. pactus. Potest & iudicio propter rerum iudicata rum auctoritatem, quam servari publice interesse putatur. L. fer Do, L. eum praetor, D. ad Trebeia. Unde haee inter se comparantur in d. L. 3. I. idem scribit. de ρGaI. Hinc extra iudieium ubique ad novationem verba & verborum obligationem exigi, ac per haec novationem fieri diei videmus, ut L. I. c. v. v. eo. L. s. in . i fr. eod.
6. Voluntaria quae; N astmodo fias tum cum dein
Delegatio, quid . . Voluntreiae novationis effectus . s. Nece fartim novationem fieri lue cum vero deis bitore contestata . Io. Litis contestationem novationem habere, cae Mequam verum sit, cy qaatenus. II. Novasio necessaria per litis contestationem Plinbua is rebus spectetur pro eammodo creditoris.
Sed i notandum, dum superiorum al- 3terutrum intervenerit, stipulationem di eo. aut iudicium: nihil referre ad novati nem, quae obligatio nova inde contractast i civilis, an naturalis. Et iam naturalis
ad eam rem suffieit: ut, si pupillus fine
tutoris auctoritate novandi animo promiserit, fiet novatio. L. r. 'D. eod. atque
hoc modo res amittetur videlieet: ubi &liberabitur prior debitor nova ione, & po sterior obligatio, quae tantum est natura lis, nulla futura est, ut hoe explicatur in I. ρraeterea, Inst. qui . mod. toti. obi. Additur tamen ibidem non idem iuris esse. si a servo quis fuerit stipulatus novandieaussa: nam tune priorem perinde obligatum manere, ac si pollea nullus stipulatus fuit Iet . Et tamen obligantur servi naturaliter. L. feris. v. de obι. X a I. Sed hoc ita eli in caeteris causiis. Exceptae sunt caeterae: quare adeo servus cais pax non est, ut in his nihil putetur agere, eoque nee ex his obliget dominum etiam de peculio. Hae caussae sunt, iudicium, compromissum, iusiurandum, intercessio. L. 3. s. s Miusfamilias, I. si servus. v. de pee. Eit autem species intercessionis pro alio obligationem in se suscipere novandi animo, L 1. I. ult. D. ad 'II. L. i. C. eod. Ni h l t agit ad .
novationem nova obligatio de eadem resulaepta, ne civilis quidem, nili animus novandi aeeesserit. Sine hoc nulla fit novatio ι sed posteriore obligatione secuta pro una duae constituuntur obligationes, vetus.& nova. 3. in M. in '. hoc tis. L.
1. U. eo. Hune animum magna ex parte
placebat veteribus satis probari eoniectura voluntatis. si in posteriore stipulatione, aut nova persona intercederet, aut aliquid rei novae: puta si dies, aut condi-
702쪽
13 Ad Tit. XLII. Lib. VIII C. de Novationi b. 8 c. I 378
tio obligationi adiiceretur. Denique hunc
animum coniecturis inquirebant: ex quo magnae controversiae nascebamur. Quae res praebuit occasionem constitutioni luis iliniani, quae est L. aD. ins hic. qua omnem ansam superioribus controversiis Praecidens cavit, ne aliter polleriore obligatione interposita novatio neri intelliis geretur, quam si nominatim dictum esset ideo adhiberi, ut novatio fieret: qui locus explicatur pluribus in I. praeterea, Inst.
Sed neque haee i stius animi probatio ad
omnem novationem pertinet, neque omnis novatio ad tollendam obligationem ean
dem vim habet. Genera hic nobis distinguenda sunt: ex quibus quid sit proprium s lingulorum intelligetur. Novatio 1 omnis
aut voluntaria est, aut neces Iaria. Voluntariam quandam esse, & hane potissimum
dici novationem, inter omnes convenit:
an ulla sit necessaria, ambigitur. Ego elle puto, & lndicari genus utrumque in L. atiam. S. eod de quo dicam amplius suos ordine. voluntaria i eli. quae fit libera
voluntate & consensu eorum, inter quos res agitur, non ulla iudicii neeessitate . Haec aut cum debitore ipso vetere inter- Ponitur, aut cum alio debitoris obligationem in se suscipiente. Cum debitore ita, ut creditor a debitore suo idem , quod prius debuit, aut aliud pro eo lii puletur novanti animo. Iudicio cum eo suscepto nulla fit eiusmodi novatio: quoniam deinhitor a creditore suo conventus nee esse
habet iudicium suseipere. utpote illi iure obligatus, & propter obligationem obitriis eius actione , idque et . quod dicitur iv.
dieium reddi in invitum, L. inter , 3. I. D. de verb. obl. Cum alio interponitur novatio, cum debitoris obligationem extraneus in se suscipit novationis caulla. Id vero facere quivis extraneus poteit superioribus illis duobus modis, quibus novationem fieri polle dixi: stipulatione, & iudicio, seu Iitis conteitatione. Stipulatione: eum stipulanti creditori promittit --vandi animo idem, quod reus debuit, aut aliud pro eo. d. I. praeterea, Ius. quib. mo. toII. obL iudicio, seu per litis con- tellationem: eum pro debitore se.offert liti, & pro eo iudicium suseipit eodem animo novandi. Hoc modo eum obligari, ut iudieium suseipit. iam dixi r cum iu-icio contrahatur, ae L. 3. I. idem scribit, D. de pecuI. Sed & debitorem eo sacto etiam invitum & ignorantem liberari certi iuris et . L. DIutione , 13. D. desoL Quo iure Non dubium, quin nova tione , cum ex praecedente cauisa ita cim, Tom. IX.
stituatur nova obligatio, ut prior perimatur: quod est novationis . L. r. v. eod.
Et si quidem hie extraneus non mandante Ldehit ore ultro obligationem ita in se suscipit, nihil amplius in eo exsistere dicitur, quam novatio. Quod i si iubente , ν& hune reum ereditori dante dehit ore , is suseipit debitoris obligationem, fit ea species novationis, quae proprie dicitur delegatio. Est enim delegare vice sua alium
reum dare creditori, L. deIegare. v. eod.
dare inquam. cum ei ictu. ut & qui datur, volens reus fiat, & creditor volens volentem admittat. Nam neque delegatur quisquam invitus, nec nisi consentiente. & iii putanti promittente. aut agenti respondente debitore, de quo dieetur ad L. r. ius. Novationis i huius voluntariae guis prope iam intellecta eli. Nempe odii-gationem novam constituit. & tollit primrem. L. I. v. eod. Novae, si civilis ell. vis ea, quae foret sine novatione: ut sit nimirum actio nova creditori adversus eum, qui novavit, sive is dehitor et . sive eκtraneusi si n turalis, totum amittitur creditori. Vetus autem & prior actio ita . tollitur, ut nulla superlit adversus veterem debitorem, qui ita liberatur. ut si forte delegatio facta sit, nee solvendo sit debitor deIegatus, nihilominus liberetur debitor, qui delegavit, ut hic quoque Re
reat res creditori, honum enim nomen
feeit ereditor, qui admisit debitorem de legatum, hoc in L. inter, I abesse, D.
Necessaria ' novatio est , quae fit per stitis eontestationem tunc, cum iudicio agitur cum ipso dehit ore. Novationem hic
fieri diei mus ex definitioner siquidem hic
omnia congruunt, quae conveniunt novaistioni. in novatione novam obligationem
quaerimus. in quam deducatur prior. Et haec nova iudicio contrahitur de ea ipsa re. quae prius debebatur, quae & ipsa deducitur in iudicium. L. 3. I. idem seriabit, N. de ρeeuI. Novatione sie nova conis 1lituitur oblig tio , ut prior perimatur. Hoe & in litis eontestatione cum debitore interposita accidit. Fit autem & hoea creditore animo novandi. ut paulo pol utrumque ostendemus . Nihil igitur hie deest ad novationem. Quod si hic novatio est, non potest . quin sit necessaria rquoniam , ut ante dixi, iudicium cum vero debitore institutum tale est, quod reddatur in invitum: proinde tale, quod deinbitor invitus suscipere neeelle habeat. L.
inter, I. I. v. de verb. obi. Recte igitur nee ellaria novallo dicta, quat ex ea ne
703쪽
13ν' Hugonis Donelli Comment . in Cod. 13go
& voluntariae quae recte opponatur, nulla ell, niti necessaria. L. aBenationes, v.
1O fam. erc. Sed i prius eli, ut conilet, illa litis contellatione, seu iudicio accepto fieri novationem: de quo inter omnes non
convenit. Et vero magna caulla est . cur
hic negetur ulla inelle . quod & probat
de haec diviso potissmum sumitur, de
necet Iaria illa novatione nihil exprimitur. Sic enim tantuin verba sunt: atiam eaussam esse uovationis voluntariae. aιιam iuinvicii aecepti, multa exempla Ueuaunt tnec deinceps iudicium acceptum, seu litis eontellatio dieitur esse. aut nominatur novatio. Quod si de re quaeritur, deque veterum hae de re responsis, omnia videntur hie novationem repudiate. Agitur hie de litis eontestatione eum debitore interposita. Conllat neminem ita iudicio agere eum debitore, ut quidquam amittat ,
sed ut ius suum retineat potius, & li fieri Poteil. augeat. Absurdum igitur diei litis conteitatione priorem obligationem tolli creditori, quod tamen futurum est, si hieullam novationem intelligimus: eum nulla sit novalio, nisi nova obligatione contra. Et a limul etiam prior tollatur. Idque ipsum regulae iuris aperte confirmant, quibus declaratur, neminem persequendo, & litem contellando deteriorem eonditionem suam facere, sed plerumque meliorem. L. non flet, L. nemst euim, D. de ret. iEr.
dicta L. aliam, D. de novat. Congruunt responsa veterum . qui cum faterentur novatione pignus tolli. iidem tamen iisdem in locis scribunt lite cum debitore de deo Bito conteilata non item hae eontestatio. ne pignus tolli, sed nihilominus, ut prius ohligatum manere, ut L. solatum, tu str. de pig. a I. L. grme I. etiam. D.
de ρis. Sed verius est inesse quoque &in litis conteitatione suam nova ionem , eamque necellariam: non sane semper,
sed quihus in rebus commodum actoris id
exigere videbitur. Primum ex verhis d. L. atiam, latis haec novatio colligitur . Nominatur enim novatio quaedam voluntaria . Ex quo intelligitur aliquam este non voluntariam . Nam si nulla est, niti voluntaria, sufficiebat ita dicere , aliam esse caussam novationis, aliam iudieii aecepti. Deinde iudicium acceptum opponitur novationi voluntariae: quo sum, nisi ut intelligamus in iudicio inelle novationem necet ariam, cui isti voluntaria r
Ete opponitur Sed & ibidem aliqua in
re tantum distinguitur novatio voluntaria
a iudicio accepto. quo rursum colli. gitur illas res aliqua in re esse similes: in
eo autem similes, quod utraque novati
nem habet. de qui illic dili erit Paulus; verum ei et u disumili, quem effectum eo loco idem Paulus ostendit. Sed & sublata eli dubitatio ex L. sis. I. S ideo, o
de aesti rei suae uhi lustiniani sententia est in haec verba : actisve iudieati priorem conιractum novari. Actione iudieati, ille dixit, non litis contestatione: quia etsi di- eamus per litis contestationem, seu iudicio accepto novationem fierit sic tamen intelligimus, ut fiat sub conditione. st secundum actorem iudieatum erit. & ideo essestu non fit novatio, nisi post rem iudicatam. Ne illa nos hic impediant, quae supra obiiciebamus. Non enim dicimus litis contestatione passim fieri novationem. dum ita indueitur nova obligatio, ut tollatur prior: sed tantum pro commodo cre ditoris, & ut eius persecutio id exigere videbitur. Itaque quod dicitur litis eo
testatione non fieri deteriorem conditionem actoris, admittimus, neque volumus
hie novationem inesse, nisi quae proiit . Qua ratione. & illud concedimus, lite
eomestata, de sorte nihilominus Pignus manere: quia illo modo noceret novatio a
ctori, non prodesset, quod non recipimus. Sed est, cum expediat actori se induet iudicio aeeepto novam obligationem, ut prior in hane transferatur. Quatenus id fit. sciamus & hactenus novationem fieri Pro commodo creditoris. Quam & ipsam
veteres hic receperunt. Nam de animo novandi cur tum dubitetur in actore, nihil est: qui agendo nihil aliud spectat ,
quam ut tibi quam optime consulat. In
eo autem contensum exigere eius, eum
quo agitur, absurdum iit : cum adversus eum invitum iudicium reddatur. Licet i x
autem hanc novationem pro commodo
creditoris in his tribus agnoscere; in petitione unius ex reis credendi; in usuris rei iudicatae i in poenalibus actionibus tuis dicio inelusis. Unus ex reis stipulandi, si
eum promissore agat: traditur in L. a. v. de duo. rers. ea petitione totam solvi
obligationem. An iudicati sed haec po. tius petitione & litis contestatione conitituitur, c L. 3. s. idem δενιbri, D. M see. Tollitur ergo prior. Quo iuret non potest xliud hic intelligi, quam novati ovinis : dum ita constituitur nova iudieiti obligatio, ut in hane deducatur prior. deducta perimatur. Atque hinc novatio, quod unus ex reis stipulandi agendo hoc animo est , ut totam actionem propriam suam emeiat, quod non aliter fit, quam si alieti stipulandi reo actio adimatur. Et
704쪽
1381 Ad Tit. XLII. Lib. VIII C. de Novationib.&c. I 3ga
vero ei adimitur. Unde placet amplius ei promitarem solvere non posse. L. fi ex
duobus, x ε. v. deda ob. reis. In quo li-e et manifestius hanc novationem animadvertere: quae quia agenti expedit. ideo pro commodo eius aestimatur . Eandem istam novationem in domino & pr cura tora litis tanquam duobus eiusdem pecuniae creditae reis evidenter agnoscas. Nam eum dominus procuratorem ad agendum
dedit, incipiunt duo eiusdem rei nomine directam actionem habere: dominus pro Priam , procurator mandatam . Quod si procurator iudicio agere coeperit : ipse agendo sic priorem actionem transfert inacitonem iudicati, ut hane sibi acquirens simul & veterem perimat, atque hoc modo auferat priori domino, ut in uno ex duobus reis stipulandi agente fieti modo diximus. Unde procurator post litem a se contellatam dominus litis fieri dicitur iprior autem, qui dominus fuerat. dominus elle desinere, ita, ut nec suo nomine litem possit persequi. L. procuratoribus, fust. de procur. Quod certe non alia de caussa fit, quam quod lite a procuratore contellata priori domino actio sublata eli,eranslata in procuratorem; neque est sublata. nisi illa, quam dicimus, litis contes lationis novatione . in usuris rei iudicatae eandem novationem prioris actionis umeellariam esse creditori visum est, quo eas centesimas consequatur. ut explicatur inis. L. ust. in princ. fur. de uor. rei iud. In poenalibus aetionibus adversus h redes transmittendis hane ipsam novationem agnoscas. Lite contellata poenae laeutici transit adversus heredes, L. est - utiom. . L. sciendum. D. de obLU as. An ita. ut vetus actio transferatur ἔ an nova tantum iudicati . quae litis contestatione contracta est Nova omni oo, non vetus, quae morte delinquentis exstincta est. lus certum est heredes poena non teneri, heredes in poenam non
d. L. eoustitationibus, de obj. S act. Quod si ita est, novationem prioris factam oportuit litis conteitatione , dum priore sublata conitituitur nova, quae in heredes ransferatur. Et tamen quia prior deducta est in polleriorem . quasi adhue insit in posteriore, ideo dicitur prior per litis
contestationem transmitti, & eadem perpetuari. c. omnes, v. de obL S act. L.
ut . in M. D. de M. tui. Ex quibus iam intelligi potest, quid diltent hae novationes inter se, voluntaria & necellaria: live ea ulIas & rationem utriusque inducendae spectemus, live vim & potestatem . Sed lustiniani eonstitui io, quae eli de novali ne, L. au. ius. Me tit. exigit ad nova- Ilonem, ut nominatim dies an sit, laeundam obligationem interponi novationis caussa. An ergo δέ poli eam constituti nem etiam illi novationi necet lariae locus erit: ut scilicet sola litis contestatione i periora commoda actori tribuantur Deum snt illa commoda, atque illa novatio ex iure vetere certo, ellam nunc mam
re oportet, si non sunt suhlata. Neque uero abrogantur iustiniani eo nititutione :uae de voluntaria novatione scripta, sine ubio ad necessariam non pertinet. Exigit enim constitutio, ut contrahentes de animo novandi exprimant; loquitur praeterea de iis, quae in secunda obligatione adiiciuntur ex consensu, quod apertius de claratur in s. praeterea, Iast. quibus msaetoL obL Omnia eorum tantum propria,
qui ex consensu ad secundam obligationem veniunt. Nihil ad iudicium . quod redditur in invitum debitorem. & nullam petitionem admittit, niti eius. quod nte debebatur. & uti debebatur. Et certe in
qua novatione non exigimus consentum a reo ι multo minus, ut aperte conse Liat .
AE L. Delegatio. L. IN. Alexancl. A. Timotheo.
Delegatio debiti, nisi consentiente re stipulanti promittente debitore, iure
perfici non potest. Nominis autem Dendulo re ignorante, vel invito eo, ariversus quem actiones mandantur, tam hi solet. PP. V. H. Febr. Max. II.
705쪽
m s 3 Hugonis Donelli Commem. in Cod. I 3 8
Idem A. Mutian .s delegatio non es inserposita debitoris tui, ae propterea actiones apud
e renisnferum: quintas credisori mo a versus eum uelutionis caussa mandaveris actiones, tamen antequam hie contestetur, vel aliquis ex debito acciapim, Dei debi ori tuo denuntiaverit, exigere a debitore tuo debitam quanti-
atem non vetaris, eo mado tui creditoris exactionem contra eum inhibere.
uod si delegatione facta, iure novationis tu tiberatus re, frustra vereris, ne eo, quod quas a cliente suo non facim exactionem, ad re periculum redun-
δι, cum per verborum obligationem voluntate novationis inierposita a debito
, ου rea 1 delegat Ionem, de qua supra diximus. ineidit ex re ipsa quaestio huiui ncidi. Diximust neminem polle alium vice sua reum dare invitumi & quod idem est. neminem posse invitum quemquam delegare quod & traditur in L. T. Me. Inde haee quaesita sunt: Quid si ereditore reditori suo delegat dehitorem suum; annon hune saltem potest invitum delegare. Et piae et ne hoc quidem eum poste, L. nee crevisoris, in . eod. Recte: non est enim delegatio, nisi delegato promitten te: nemo autem promittit per stipulatio, nem invitus. Sed i an non etiam sine ulla delegatione, & aliena opera potest credi iot dehitoris sui debitorem conveniret Hoe vero multo minus potest. L. penala. Aie. Et generaliter ita ius eonstitutum est, neminem ereditorem posse actione personali dehitorem debitoris sui convenire, non translatis prius actionibus a debitore in ereditorem L. Mil. re rot. tir. pr. sin eus. πιι priv. Hoc efficiunt regulae iv.tis: non enim est actio in personam, nisi
adversas eum, qui nobis obligatus est. L. actionis. v. de s I. S act. Debitores autem debitoris mei non sunt mihi obligati: quoniam nihil mecum gesserunt e rum ex quibus oblig tici nascitur. Quid t ergo, an nullo modo sine deleo spatione creditor adversus debitorem deis toris sui invitum experiri potest i linci potest, si ex iusta caussa debitor in crediist rem ctiones tranllulerit: quod facere potest etiam invito debitore suo. Et haea
est sementia L. r. hre. Quomodo autem debitor actiones, quas habet adversus debitorem suum, in creditorem suum trans ferre potetit His modis omnibus. quibus caeterae res transferri solent: puta vendendo actione , de quo modo in hae L. r. hie L. postquam, L. emptor, δερ . ohered. vel act. venae item legand , L. ex tuato. βρr de legat. item in 1 Olu
tum dando, & similibus. L. uit. svr. si si cus vel priν. Hoe polito quaesitum deinde est . quis sit huius venditionis, & translaticinis e D
706쪽
sectus: de quo est in L. 3. Me stis. Qui
locus ut commode explicetur, latendum est hie duci quaeri. Primum, an debitor venditis creditori suo actionibus, aut ex alia ea uisa translatis, destinat veteres acti nes habere, quas exercere possit. Altellum, quid ex ea translatione actionis increditorem transferatur. De quibus sic bre
4 viter habendum est. Qui t actionem vendidit, legavit, aut in solutum dedit, etiamsi
ereditori suo mandet actiopes suas, nihi- Iominus iure omnes veteres actiones retinet : quia eas non transfert. neque adeo ius patitur transferri, ut traditur in L. 3.
Bie L. 3. ia princ. D. pro sis. Sed cur actio non potest transferri, eum pol sintres omnes caeterae t id natura actionis faeit. Sila enim lege omnis actio in perso nam constituta est: ut non sit, nisi adversus eum, eum quo contraximus, aut quasi contraximus , aut qui nobis nocuit. L.
δε aes. Nemo autem actiones suas nobis cedendo, emetere potest, ut eum eius debitore contraxerimus, aut ab eo nobis nocitum sit, ubi revera neque eontraximus,
neque ab eo nocitum eis. Neeesse est igitur, ut apud veterem creditorem actio ma
neat, quae non est translata. Nihil ne igitur venditit, aut ex alia cauila datis actionibus . in emptorem, & eum eui dantur, transfertur lmo transfertur. Nam is, qui actiones vendidit, cogitur emptari. in uem actiones translatas voluit. actionesuas mandare: quo verbo utitur L. 3.&est in hae re usitatum .s Est i autem mandare alleui actiones, committere ei actiones suas exercendas: uod fit, eum procuratorem in rem suam aciendo, ut hoc verbum explicatur in L. ex nominis, fura. de hered. vel act. vend. Quid si creditor qui actiones vendidit, aut ex alia exussa datas voluit, actio nes suas non mandet emptorii Nihilomi-ε nus t emptor, & quisquis est, cui actiones ex alia caussa datae sunt, utiles actiones habet suo nomine. L. postquam, δε-
rst, fur. de tegat. L. nu. fur. si mvel privat. Si licio ita eli: quid opus est
creditori, cui actiones creduntur, exspectare, ut sibi mandentur actiones a venditore a tionum i eum ipte utilibus actionibus experiundo, quas habet non minus idem consecuturus sit quam directist nam utramque actionem eiusdem potellatis e se, eundemque habere effectum, scriptum est in L. actio, anteρ. D. de neg. gest. Et sane si utraque idem petat, eandem
vim habet ad id obtinendum. Sed non semper utraque idem persequitur.
Idque t ea re aecidit, quod emptor νmandatas actiones exercet ex persona ere ditoris mandatatis, dum procuratorio nomine experitur ι utiles autem uti suo nomine habet, ita & exercet suo nomine,
ut est in c. L. uls. s sis. vel prior.
Utrum autem fiat, multum refert. Nam qui mandatis actionibus experitur, quia experitur ex persona mandantis, etiam eius
vice uti potest, & debet. L. emρσor, δερ. da ber. vel act. venae Et ideo privilegio tetiam ex persona mandantis uti potest: ut, si fingas pupillum debitorem meum mandasse mihi creditori suo actiones adversus debitorem suum: in his actionibus exercendis utar privilegio pupilli, quo in bonis eius debitoris ego praeferar omnibus aliis creditoribus chirographariis: se dicet
quia ex persona eius experior, tanquam eius procurator. Diversum est, ii non maa
datis ab illo actionibus tantum experiat utilibus adversus eius debitorem. Hoc la men ita, si cessio sit voluntaria. In neces
saria tellione nihil amplius transferri pla,cet, quam quod fuit proprium actionis. etiam si quis ipsis directiς mandatis actio nibus experiatur: qualis cellio ei pupilli
uni ex . tutoribus mandantis actiones sua adversus alios contutores. in qua specie
responsum est illud. quod modo dixi.
tutorem in his actionibus adversus contu tores privilegio pupilli non usurum L. eae puribus. v. de a . tat. dc hoc opti. ma ratione: quia nemo in necessitatibus liberalis elle soleat, L. rem legatam. v de arim. Iegat. Hae t actiones in emptorem, eundem inque creditorem creditoris translatae . idemciunt, ut is qui mandatas. aut utile
actiones babet. possit & ab invito exigere, quod is debet, adversut quem εcti nes cellae sunt, L L. uv. fur. se rari
vel ρrim L. 3. fur. δε har. aes. Neu L& volens volentem a vetere creditore quo. vis modo liberare: pota solutum a debutore accipiendo, de quo in hac L. 3. aut cum eo transgendo, paciscendove, ne ab eo petatur. L. si eum emptore, v. depact. At i quid, si creditor . qui actio. νnem mandavit, aut aliter cessit. inhibeat petitionem ' Puta, si is eodem tempore petat a debitore suo, & simul is . cui mania datae suot actiones, atque ita ambo concurrant : uter alteri praeseretur nam amisbos actionem adversus debit cirem habere diximus. Placet eum veteri creditori praeferri, qui suo nomine actiones habet. L. procurata e tu νem suam dato. D. de pro- caras. Atqui constat mandatum revocari Posse, quandocumque mandator velit. I. recte,
707쪽
13s Hugonis Donelli Comment. in Cod. 1388
1. rem, Iu e. maud. Sed i mandatum rei nolirae revocare possumus, cum libet: rei alienae non possumus. Actiones autem manis datae subtilitate iuris sunt adhue mandauistis; revera autem sunt mandatarii. ideli, eius, eui manditae sunt. Is enim factus est quidem procurator. sed in rem suam, ut supra diximus. Tum autem utiles actiones in eum translatae sunt: quae ideo vere illius sunt, quasque exercet suo nomine. 11 Adeo t autem verum eli, eum cui mandatae sunt actiones, aut qui actionibus venditis utiles habet, veteri creditori praeferri: ut si tantum denuntiaverit ei debitori, adversus quem cessae sunt actiones, ut sibi solveret: postea debitor soli et teneatur.& si ereditori suo solvat, frustra solvat, id quod hac L. 3. in pr. comprehensum est. 1llie enim traditur veterem creditorem posse actionem inhibere, quam manis davit . si experiatur adversus debitorem suum, priusquam is, cui actiones manda- datae sunt. denuntiaverit debitori, ut sibi solveret. Postquam ergo denuntiatum ei erit, si veteri creditori solvat, non inhibentur cessae actiones. Denuntiatum tamen accipere debemus, cum effectu: ut scili-eet ita denuntietur debitori, ne veteri creditori solvat, ut certior fiat denuntianti mandatas esse actiones, & hane illi eauiasam esse ad inhibendam solutionem. L. uomen, fur. quae res pig. obι. Fiet autem certior exhibito instrumento cessionis. aut ultro confitente creditore, qui mandavit . idque ita bene accepit Bariolus ad
Ego i puto, etsi ei denuntiatum non sit ab eo, cui cessae sunt actiones, sed aliterisiverit actiones ei elle mandatas, non maingis eum veteri creditori solvendo liberari, denique ut liberetur ei solvendo postea, solum ignorantia defendi, ut indicatur in L. su. D de transact. Nam quomodo actione utili, uua teneri coepit, facto suo liberet ut ' L. si fervum, s. uane πιdea. mus, v. de ver . obL Ergo i dixerit ali- rs quis: directae actiones, quae apud veterem ereditorem manserunt, erunt illi inutiles,& ita frustra apud eum man fisse dixerimus. Et declaratur in eac L. 3. non esse inutiles; sed tamen tune solum utiles f re, cum vetus creditor adversus debit rem suum cessionis ignarum iudieici expertus , nec ulla exceptione a debitore summotus litem eum eo contestatus fuerit: quod eum pra veteris actionis iure faeere posse constat: certe li veteres actiones apud
eum manserunt, recte eas exercet.
Quid i tamen, si lite a vetere eredi-
ore contes ata, exsiliat is, cui mandatae sunt actiones & suo nomine adversus eundem debitorem experiri velit vel manda tis actionibus, vel utilibus t Hic satis iu nifieatur eum audiendum non esse: cum ita dieatur creditorem veterem adversus debitorem agendo inhibere acti aem man datam. At hoc quam recte, cum dixerimus eum. cui mandatae sunt actiones, habere actiones utiles suo nomine. & earum actionum eam vim esse, ut in illis debeat veteri creditori praeferri Efficitur id novae obligationis iure, non veteris. Nam vetus creditor iudicio agendo eum debitore suo novam obligationem contraxit iudicati . L. 3. I. . dem scribit, D. Pec. hanc nemo alius illi invito potest adime re. L. uis. v. de ρact. Itaque eadem hienovatio animadverti potest prioris obligationis. quam in duobus reis itipulandi fieri initio diximus, cum unus iudicio agendo cum promistore, consequitur tanquam vetere actione sublata, ne possit iam inivi alteri, neve is possit amplius petere. L.
mandatis actionibus incipiunt fieri duo rei credendi eiusdem pecuniae: qui mandavit, dum is directas actiones adhuc relinet:& cui mandatae sunt actiones, qui utiles habet suo nomine.
708쪽
I. Solvere quid. a. Solutionis verbiam stinaism liberationem es mi uere, Mao stasea dictum.
Satisfactio quid, quid distet a solarion. .
1 olvere t aliquid cum dicimus, proprie D intelligimus id praeuare, quod solvi dicimus. Et u apertius dicendum est. solata res seu pecunia ex lignificatione verbi non alia intelligitur, nisi quae naturaliter soluta est, id est, numerata revera & praesiit a cre ditori: ut etiam ex significatione verbi id rectissime dictum sit a Mireiano in L. I Iutam, M. de si. id declarat regula iuris: Sotatioue eias, quod debetur , tollitur omnis obtigatio: ubi sotationis ver hum non poteli accipi. nisi pro pecuniae
praestatione . Nam accepti latione . nova tione. Coatrario consensu, quibus modis etiam tolluntur obligationes, non omnis
obligatio tollitur, sed certae dumtaxat. Id etiam declar tur edicto de pignoratii iaactione, in quo haec verba sunt: Sa ρecunia solata erit, uri eo nomiae satisfactam: quibus verbis aperte satisfactio, id est, omnis alius modus debitoris liberandi ex voluntate & consensu creditoris. distinguitur a pecuniae solutione, id eit, praestatione , L. si rem. I. omnis, D. de ades.
t t tamen definitur in L. solutionis.
v. hoe tit. solutionis verhum omnem liberationem continere, magisque ad substantiam obligationis referri, quam ad pecuniae praestationem. Sensus est, magis si is lutionis verbo contineri eos modos, quihus substantia obligationis, idest, obligatio ipsa tollitur, quam pecuniae naturalem numerationem , vel Cuiuscunque alterius
rei praestationem. Recte hoc quoque scriptum est ι verum non ex signincatione verbi. de qua supra diximus, sed ex legis sententia; ubi lex me uniae solutionem exigit, neque quidquam addit amplius. Uc, exempsi gratia edicto de re iudicata,
ita exigebat praelor, ut condemn tus P cuniam solvςret. L. . au prat. DP. de
re iud. His vςrbis si proprietatem verbi
s. remolia L. solutam, D. de solui. ubi tylatisfactionis, pr. satisdationis ligendum
. Iaseri ionis de solutioribas cae liberatiocibas
8. Solusio quid, ta cur dicta nataratis ρν βωio . s. Etiam facti prae3ationem solutionem Ge. io. De solationibus duas esse quaestioues, in 'rulis quae spectanda : tituli argamentum U
sequimur, nihil hilud eκigitur omnino, nisi
ut debitor pecuniam numeret. in quam condemnatus est. Sed ex edicti sententi contineri intelligemus omnem liherationem i idest . intelligemus debitorem huic edicto latisfecisse . non tantum, si ipse pecuniam numeraverit, sed etiam si aec pii laticine liber tus erit. aut novatione, aut alio quo modo , quo obligatio tollitur: non ex significatione verbi, inquam; sed ex sententia edicti: quia eaeterae liberationes eandem vim habeant, quam fmlutio pecuniae. Effectus igitur hie spectatur, non verbi proprietas: ut solutionis verbo contineri intelligantur, non tantum, tuae vere solutiones sunt, sed etiam quae olutionis vim habent. Et hoc est, quod alta regula dieitur. satisfactionem pro solutione esse, L. fatisfactio. D. de solui. Satisfacere t est creditorem pro eo, 3 quod ei debetur. contentum reddere, ut De ille di edat ab obligatione, vel acceptum ferendo , vel novando, vel paei inscendo. ne petat. L. I. v. qui fari . g. dicta L. si rem, I omnes, v. de ρU. ady. Utrum creditori pecunia numerata sit, ut sic revera ei satisfiereti an vero voluntate eius discessum sit ab omni Obligatione, dum ei quovis alio modo sati fiat: ad voluntatem eius & debitoris liberationem nihil interest. ita recte dici, tur, hanc satisfactionem pro solutione elle. Hoc autem pro solutione esse, valet, e Dractu satisfactionem solutionem ella ι &quod supra diximus. omnem liberationem aliam soluti is verbo contineri.
Quod i in solutionis verbo consimiliter
dictum est, uti in verbo credirεν. . cum die imus creditores accipiendos e ite omnes quibus eΚ quacumque caussa uebetur: id est, quibus non tantum ex contractu deis betur, sed etiam ex quasi contractu. aut ex maleficio. c. creditores. S. de DerA A
709쪽
1 391 Hugonis Donelli Comment . in Cod. 130 a
II. Atqui scimus creditores dictos esse aeredendo: tunc autem solum diei unumquemque credere, eum contrahit cum alio: quoniam tum fidem ab illo accepit.& eam fidem sequitur: ut solum proprie creditores sint, quibus ex contractu debetur. L. r. v. si cert. pet. Sed & hoc ita est, cum verbi signifieationem spectamus. Ex sententia autem legis etiam creditores dicuntur, quibus debetur ex alia caulla: quoniam & hi omnes ereditorum Ioeo habentur. Unde alibi dicuntur non creditores esse, sed ereditorum loco ha heri. L. ereritorum, D. de vero. si . Hoc autem ideo ex legis sententia ita dieitur: quia in quibus eadem ratio est, in his idem ius istatui oportet. L. illud, m. ad L. Aquit. Porro tam iis debetur, quibus ex maleficio debetur aut ex aliis caussis, quam quibus debetur ex contractu. Hoc ipsum ergo fieri dicimus in verbo soluti cinis., Sed i videtur Marcianus L. sistam. v. de DIut. non tantum dicere solutam Pecuniam intelligi. quae numerata eli; sed etiam negare, si debitor sit alio modo li- heratus, pecuniam solutam videri, aut eam Iiberationem solutionis verbo contineri. Illie enim seriptum est in extremo, his verbis: Si debitori arrepto latum sti, Jutronis quidem verbum non ρrosiciet ι sed
satisfactionis is it Dieendum est recte
id dici a Marciano, sed in eo loco quem interpretabatur. Observandum est enim Marcianum scripsisse ad formulam. id est,
actionem hypotecariam, ut inscriptio capitis indicat . illic interpretabatur eam partem edicti, qua cautum eli, ut pignus,
vel hypotheca solvatur, seu quod idem est, ut pignoratilia agi possit: pecuniam
solutam else debere, vel eo nomine satisfactum: ut constat haee verba edicti tui de ex L. s rem, S. omnis, 'D. de ρie. act. L. ιtem, D. quιb. mo. pig. veι hυ. δει. His verbis, quibus distinguitur nominatim satisfactio a solutione, non est obscurum
solutionis verbo caeteras omnes liheratio nes non con ineri, sed solum pecuniae naturalem numerationem: propterea quod eae terae liberationes a praetore comprehensae sunt verbo proprio satisfactionis. 6 Hoe t est igitur, quod Marcianus dicit: si debitori accepto latum sit, non liberatur is in hypotheca ex edicto, quasi
solverit: quoniam revera ex verbis & sententia edicti non solvit, sed liberatur ex eodem edicto verbo satisfactionis: quia is satisfecit, cui accepto latum est. illud animadvertendum est, corrupte legi in Pandectis Florentinis in d. L. statam in extremo, se. fatis dactionis fascite satisfactionis legendum, ut & alias suo tempore
legi Aeeursius monet. Nam verbum satisdationis non fuit in edicto de pignoribus aut de pignoratilia actione, sed verbum satisfacie nai. d. L. si rem, I. omuis, 'D. de pig. a I. dicta L. item, D. qui, moae Q. vel Θρ. DI. Deinde aperte falsum est accepti lationem contineri verbo satisdationis. Accepti latio est liberatio. Sati Ddatici est obligatio, qua quis quid promittit fideiussoribus datis . L. I. D. qui fati . eog. Ut ad rem redeam, cum coniunguntur illa in lege aliqua, aut edicto, solutio & satisfactio: recte dicitur solutionis verbo non contineri eas liberationes,
quae satisfactionem habent : vhi apparet tam aperte satisfactionem a solutione separati. Quod si verbum solvendi solum in lege politum erit, tenendum est, quod supra diximus, ex sententia legis solutionis
verbo omnem liberationem eontineri; id est, quocunque modo praeter naturalem numerationem liberatus erit debitor, legi satisfactum elle. illud semper tenendum erit, ex semen
tia legis hoe dici: caeterum proprie solu-rronis verbo significari tantum naturalem
praestationem. Ex quo sensu regula illa concepta est, ut dixi: Dutione fouitur omnis oblitatio. Sic t hoc titulo verbum rositio jis accipiendum est. Liquet enim ex proximis titulis solutionem lite polita melle pro specie liberationis, quae sit distincta a novationibus, & accepti lationibus. Ita inseriptionis erit haec sementia: Ne fotationibus: id est, de rei debitae praestationibus. & liberationibus, quae inde nascuntur: ut solutio sit catilla, liberatio eia sectus solutionis, ut patet ex tot tit. IV.
Εx t hoe sensu se solutio definietur : gut sit naturalis rei debitae praestatio. Naturalis dieitur in L. DIutam, D. eod. id est, vera; politum, ut distinguatur λ-lutio ab accepti latione, quae & ipsa solutio dicitur, sed imaginaria. ubi quis direit se accepit e , quod non accepit . s.
item ρer acceptitationem, Ins. quib. mo. tol. obL Praestationem dixi, non numera tionem, et ii numeratio nominetur in d. L. solutam, D. eoae ut complecterer omnes
speetes rerum debitarum. Nam in obligatione aut res sunt. aut facta, ut est in I. au. Inst. de obI. id est, omnis obligatio aut in eo est, ut quid detur, aut in eo, ut quid fiat. L. 2. in pr. D. de veriobL Sed sive t fiat, quod fieri debet. sive νdetur, quod dari oportuit, quia praestatur
id quod debetur: solvitur. Nam & qui
facit, quod promisit, solvit. L. qui res 8. I. mihi, in M. D. de DI. certe ea praestatione liberatur, L. inter, D. eod.
710쪽
1393 Ad Tit. XLIII. Lib. VIII. C. de Solutionib.&c. ras
proinde solutione: si non aliter, quam solutione invito creditore tollitur omnis Oh- ligatio. Qui autem rem quam dare debuit, praeitat, idem solviti si praestat. ut debetur: ideli, si dat, quod valet: ii dominium transfert. I. si e itaque. Issit. de ae . Unde toties legimus non liberari debitorem, qui ita rem praeliat, ut non faciat omnimodo accipientis, quia nee solvat. L. eum qui, I. I. S I. qui hominem, T . eod.
xo De t solutionibus duae sunt quaestiones,
quibus hic titulus continetur. Prior est, quae sit iussa solutio, qua obligatio aliqua tollatur. cum dicimus solutione omnem obligationem tolli. Altera, cum iustam solutionem esse constabit, quae obligatio ea solutione tollatur. Huic quaestioni tunc locus eii, cum quis ex pluribus caussis diis versas summas debet. & unum debitum solvit, ita , ut dubium.relinquatur . inquam caussam solutum esse debeat. An sit iusta solutio, spectatur ex his rebus: exsolvendi modo . ex solvendi fine. in personis quaeritur, ut is solvat. qui potest: de quo dicetur in L. s. rv. & ut ei solvatur, cui solvi poteil: de quo in L. 3. . S L. invito, ius in re est . ut sol vatur ea quam oportuit : de quo in L. manifest ins in solvendi modo, ut opinportuno loeo , S tempore solvatur : de quo in L. obsigπatione. Finis solvendi est, quem definitione supra complexi sumus: ut creditor consequatur praeliatione, quod
debetur, idest, ut si quid fieri promi ilum est, fiat i si quid dari debet. detur: idelt,
eius rei dominium perfecte transferatur. Polterior quaestio explicatur in L. I.
IN. Antoninus A. Aristineto. In potestate eius est, qui ex pluribus contractibus pecuniam debet, tempore solutionis exprimere, in quam cauom reddat . aeuod si debitor id non fecit, convertitur electio ad eum , qui accepit. Si neuter voluntatem suam extressit: prius in usuras iae, quod seisiture deinde in sortem accepto feretur. PP. II. Non. 6emb. Duobus 9 A ris Cous r , - . .
aomari intelligendam in L. a. D. de sol. I MIenas viarum s I. 3. Debitore in certam ea am nominatim non soAmnia, passe σεδιονem consistine l. νε praeis fori, in quam ea .m aecepsum ferat, Miam istiorem 1 ω hse rarsum, quam comveniat eam L. L. D. de ibi. 4. Lectis L. i. D. de sol. emendata. s. creditore constitiense, in aam ea am sim tam auipiat, posse delirarem in re amen obstere. M in eam ea .m habeasar id eam consequi noti dando.
g. Cassiam non ramem debisari esse, ea qua debi- iam exigi Aon potest, aut Madum in hane s latum, non imputari: id quae ι halus reviris.. s. In iliis vectis. L. r. D. de sol. aut illud, in quod , aut με non acri endum.
UM t debitor ex pluribus caussis d bet divertas tum mas. & unum de Tom. IX.
o. In Dibus eatissis dilatia pericatum, avit -- Miam Mu/ara est, laussam famosam es gravissimam i proximam perualem ιoria arci ne eam, qais sab pignora eamracta est quarta eam , ex quo quid debetur satisdaia. xi. Eaetra perimum dilationis araviorem esse cauissam propriam, quam fiat oriam: ω eur . tr. Si superiora δεδει, traviorem esse Magiam, quae V aari aior i ta cur. 3. L. in liberto. 77. D. de sol. ex Ma.d4. Ampliore summa solasa. quam 3aa in unam
bitum solvit, definit Antoninus esse in potestate debitoris tempore solutionis expriis Titi mere