장음표시 사용
721쪽
i is Hugopis Donelli Comment . in Cod. 1 16
Id - A. Celso, nullo tibi Moersus creditorem alienum actio superest , eo quod ei d bitam quantitatem offerens, ius obligationis in te transferri desideras : cum ab eo te nomen comparasse non frigeras e licet flutione ab abo facta nomine debitoris, evanescere soleat obligatio, PP. V. Kalend. Novemb. Pio Pontiano Coss
i ita ius erat, ut liceret unicuique
pro debitore solvere, de quo paula
post: quaerebatur, an eXtraneus, qui pro debitore solvere paratus esset, pollet etiam iure pelere a creditore. ut sibi cederet adversus debitorem actiones suas ;qua: i hoc priori illi iuri consequens s ret . Movet exemplum fideiussoris, qui cum pro debitore solvit, potest deside, rare a debitore, ut sibi cedat actiones adversus debitorem, itemque actiones hy
pothecarias. L. 2. L. cum alter, L. Man.
dati, δερ. de Metus L. Modestinus, D.
eod. Huc accedit, quod ea res solventi prodeli, creditori nihil nocet, ut videatur non iniquum id a creditore petere. argum . in L. Σ. I quamquam, D. Mar. S aq. stu. arc. Rescriptum 1 est hoe loeo, frustra extraneum id ab invito creditore petere , quan vis solutionem pro debitore osterat: hac ratione . quod nulla ei ad eam rem superest aft: o. Compositum pro simplici positum. Nulla superest amo, pro nulla est actio. Nam nec ante ulla tibi soluturo competebat. Nihil ad rem pertinet exemplum fideiussoris . Nam hie solvit creditori suo, non alieno: & de alieno hie agitur. Mandator, itemque fidei ultor adversus creditorem actionem habere pollunt. d. L. Modestinus. Atque ut nullam actio nem haberent : tamen exceptionem habent, qua se adversus creditorem tueantur, nili paratus si actiones cedere, ut docuimus ad L. α. f r. de Mei f. N:hil horum est in solutore e X raneo, qui Creditori alieno solvit. Nam nulla poleti eZce- Piso et elle advςrsus creditorem, qui nihil
t. Solvere suem7ue posse Mn solum pro debitora invito, sed etiam imito creditori; ur ni pecuniam accipiat, liceat oblatam resignare , cst ea si gnatione debitorem liberare.
petit toto Tit. de excep. Nullam ei actionem esse coollat: quia cum alieno credi tore non contraxit. Et quod dicitur hane cessionem non nocere creditori, vere dicitur. Sed & illud verum est, eam solu-iori nihil prodesse, quia is solvere non cogitur; & melius est, eum ab initio non solvere, quam pecunia soluta ad eam repetendam remedium quaerere.
Quod i reliquum est, statuitur hoc lo- xco ad extremum generalis sententia illa, unde superior quaestio naicebatur , solutione ab alio facta nomine debitoris, eva nescere obligationem. Quod se interpretandum est : ut liceat cuivis extraneo pro debitore solvere, non solum ita, ut ea s lutione debitorem volentem liberet; sed etiam ut liberet ignorantem & invitum. I.. solutione, L. si pro me, L. Divere, D. eod. Ins. quib. moae toL obi. in tr. Ne quem moveant ea, quae eontra di fleri solent. Pro invito creditore pecuniam alii exigere non licet, ut debitor eo facto li- heretur. L. invito, in o. Cur igitur magis pro invito debitore liceat solveret in Promptu ratio est, quae compluribus locis est tradita. Pro creditore quis exigens cre
ditori nocet, si debitorem liberat. At pro invito si solvit, debitori prodest simul &creditori. Eil autem seeundum naturae &omnis iuris regulam, licere unicuique pl-terius conditionem meliorem facere, non licere autem facere deteriorem, hoc in
Vere, D. eo d. Et praeterea regula iuris, invito beneficium non dari, seu non acquiri. L. invito, T . de reg. iur. L. hoc iure, s. non potest, D. M donat. An nonig tur
722쪽
sgitur eadem opera negatur invito acquiri liberationem, in qua est beneficium Non negatur: illud enim, invito beneflcium non ad uiri, sic accipiendum est: ut invito principaliter & recta nunquam
acquiratur; per consequentiam autem quoin
minus possit aequiri, nihil prohibet , si prius acquisitio in re aliqua aut in aliqua
persona constiterit, ex qua re aut per sona necessario beneficium ad nos derivetur. ut in specie proposita accidit. Nam cum extraneus solvit creditori quod deis hetur, iacit, ut non sit res amplius quae debeatur. Re debita sublata. consistit in ea re obligationis solutio. Nam sine re quae debetur, nulla obligatio est e poteti. Unde etiam debitores omnes interitu rei
debitae liberantur. L. s ex legati, D.
de verb. obl. Porro obligatione rei quovis modo sublata, necessaria consequentia
emcitur, ut debitor qui prius fuerat, liberetur, qui sine obligatione teneri non potuit. idem die endum est de personis aliis, in quibus prius aequisitio conititit,
a quibus deinde ad nos necellaria conse quentia iuris ea acquisitio transfertur: ut,
eum ii qui sunt in potestate nostra, aut aliquid acquirunt, aut in re aliqua liberantur. Quia enim acquisitio primum in
eorum persona consiliit, & iuris ratio facit. ut quidquid per eos acquiritur, ita Iim nobis acquiratur. L. Placet, D. deae'. her. I. item nobis, Inst. per quas pers nob. aeq. fit hic quoque per consequentiam, ut beneficium ad nos transia eat . quod prius in aliis constitit, quam in nobis. Huc pertinet L. servus vetaure, D. de Der . obLNon t tantum autem cuivis extraneo sileet solvere pro invito debitore, sed etiam licet solvere invito creditori; lamel si hoc loco nihil aliud dicatur, quam solutione facta. id est, a creditore admitta, dehisorem liberari: ut scilicet quemadmodum debitor ipse, si pecuniam offerat creditori. & illo recusanie pecuniam obsigna tam solemniter deponat, se omni obligatione liberat: L. obrinatrone, infr. IIa& quivis, qui creditori nihil debeat, e dem obsignatione debitori idem praeitet. L Pautas, I. r. 'D. ρ urb. moae ρύη. vel b. DI. L. I. fur. qui stor. tu PU .hal. Merito: nihil enim inierest ad libe.
rationem debitoris, utrum ipse solvat, an vero alius prci EO, Instit. qui . mod. xoL
Ad L. Si inter. 6. Id in A. Alexandro. Si inter patrem tuum, eosque quos debitores esse Zicebas, non de dubialite transactio facta es, sed parte tantummodo recuerata, uηiversum se r cepisse cavit, nec de operfluo eos, quos verbis obligavit, ρer acceptilationem Meravit: nec donationis causa id factum est: exsuperantis debiti int
gra ei repetitio competis. PP. Idus Febr. Gordiano A. N Aoiota Coss
FAlsa eonsessio & professio omnis, ut
subilantiam rei non mutat, ita veri tati non nocet. L. Imperatores, N. de rob. L. non nudis. Ium deprob. L. 1.
ρ. de non num. pee. Proinde si quis ininifrumento confessus sit, se pecuniam a debitore accepisse, quam non accepit, non nocebit consesIio creditori, quo minus illi integra maneat actio: nisi de eo, quod non accepit, debitorem liberarit, aut per accepti lationem, aut pacto transactionis, donationisve causia interpolita. ut hic tr inditur, & L. interest, L. s Merarum . in o. eod. Sed diligenter auim advertea.
dum est, his rescriptis hoc solum eonstanter dici, poli hane eonfessionem in-
legram actionem manere. Non dicitur simpliciter , hanc consessionem non nocere creditori , de recte. Revera enim nocet in re dubia, in qua oportet unum quem que conseisioni suae ilare . quamdiu nihil contra probetur . L. generatiter, Iustr.
de non num. pee. L. cum de rudebito, infin. N. de prob. Sed si creditor . qui consessus est, paratus si probare, se confessum esse accepit te, quod non accepisset: verilall. ut dixi, locus supererit, & recte debitum re-
723쪽
Hugonis Donelli Comment. in Cod. I et o
petet, ut hic d citur. Id autem ii a probare potest conseilus, si doceat, se con- fellum elle, deceptum errore fallae cauilae praeteritae, aut futurae, quae secuta non et t. Praeteritae: ut si sibi persuaserit eam pecuniam, de qua confitebatur. recte solutam elle, cum debitor diceret, te eam solvi illa eius institori, aut procuratori, aut filio peregre agenti. Errore falsae caullae suturae: si quis spe futurae numerationis consessus sit in praesentia se acceptile. d. L. interes, S L. si olerarum, inf
AEd L. Em. p. Philippus A. & Philippus C. Antiocho.
Eius quantitatem, cuius petition in ratio compensationis excludit, usuras
ompensatio pro solutione est. L. I consat, δερ. de comρ. Proinde &eosdem habet enectus : inter quos eil liberatio usurarum. Ut pecunia soluta, aut creditore non accipiente obsignata & deposita, debitor periculo omni usurarum &aliarum rerum liberatur. L. acceptam , Dp. de usur. ita ad milia compensatione, euius ratio ipso iure habetur, non ex eo tempore quo dehitor iudicio conveniri coepit , & exceptione compensationis usus est, liberatur; sed ex quo a debitore &creditore eadem summa utique deberi coepit : quod eleganter comprehensum est inae L. Is consat, S L. seq. op. de compes idem hoc loco.
- L. Vsuras. 3. Idem A. & C. Rufi no . puras, quae quotannis in urbe numerandae funi, promittere alio loco δε- pendi , nisi ex iusta causa, exempli ratio minime sinit. PP. V. Idus. Uau .
Permittere ic dependi hic legendum, D. isententiam ea adem se, quae expressa est in L. pen. D. de eo quod Cer. loco. 2. Exempli rationem non sinere, hoc loco quid st.
LEctio huius loci variat, a qua quoniam pendet sententia huius rei cripti ideo initio nobis animadvertenda est. in quibusdam exemplaribus legitur inromittere alio loco: in aliis, permittere atiis loco: quam varietatem Accursius agnovit, & cum eo vulgo interpretes utramque leditonem retinent, parum intelligen
Aperte t enim legendum est, Permittere, non, promittere. Nam quod certo
loco dari promillum est, licet debitori alio
orto loco promissum alio loco etiam invito creditore se vi posse ex caussa: tu quae hiis
quovis loco promittere: quoniam non promittit nisi volenti, non enim perficitur stipulatio, nisi ex duorum consensu, L. inter, g. l. L. continuus, I. V. de veta. obL Lieet autem cuivis citra controversiam volenti alio loco promittere, quem admodum & volenti solvere licet, arg. L. pen. 'D. de eo, quod cer. Ac. Permittere
autem alio loco solvi, quam quo loco ex stipulatione dari debuit, hoc est, quod iuris ratio non sinit: idem, quod hoc rescripto permitti prohibetur. Itaque rescri-
724쪽
1 at Ad Tit. XLIII. Lib. VIII. C. de Solutiomb. Z c. I a a
pti ea sententia est, quae expressa est in L. stes. v. de eo uodere. De. id, quod quis certo loco promisit, alio loco invito ereditore solvi non potIe. Quo eodem ex loeo intelligimus, in hoc rescripto non deferri legendum esse . sed destendi. ut est in veteribus exemplaribus. Dependere praestare est, & solvere. L. 3. I. r. 23. de usur. Adiicitur hoe loco causIa, eurid non permillatur. , Ratio t exempli. aiunt imperatores, id non sinit: id est . quia id. nempe permittere alio loco solvi pecuniam . si non per se totouum est i at iniquum est propter exemplum, &, ut alibi dicitur . exemplo pernitiolum est . L. exemplo, fur. deprob. id hanc sententiam habet: fieri potest, ut in ea caulla, quae nunc proponitur. debitor sic alio loco pecuniam offerat creditori suo. ut revera nullum fit in-eommodum creditori eo loco accipere. eoque in ea cauila non sit iniquum per se eum cogere. Sed si in hae exulta a amiserimus, in omnibus aliis eaussis & dehit ribus admittendum eril propter exemplum: iura enim non in singulas personas, sed generaliter conliituuntur L. iara. D. de Iegib. Hoc autem exemplum admittere, iniuriosum, &, ut supra diximus, Perniciolum, id ell, tale . quod aliis in re pari perniciem publiee adserat, multis enim modis accidere potest, ut non eve diat creditori pecuniam accipere. Adiicitur 1 hoe rescripto exceptio, nisi 3 ex caussa iusta, quam ex e eptionem intelligimus adiiciendam esse. d. L. eu. D. de eo quod ter. De. Duplis autem ivlla caussa est, eur alio loco peeunia offferri possit: vel quod solvi pecunia eontii tuto loco non possit, puta sublato loco chasmate, aut occupato a mari, vel ab ho It ibus. aut itineribus vi externa interelusis. Vel quod .lio loco solvere evidenter expediat& creditori & dehitori. Veluti . si creditor eo loco pecuniam debeat alii, quam& necesse habeat solvere, debitor autem eam pecuniam offerat prci creditore. ubiis aliam non habeat. Hie mani sellum est, si ereditor hanc solutionem recuset, non ob aliam caussam recusare, quam ut m liniam exhibeat debitori suo, nullum aliud commodum inde lasurus: malitiis non est indulgendum. L. in fusis. D. de rei
Ad L. 9Uignatione. y. I p. Dioclet. & Maximianus A A. Cassio. Obsignatione totius debitae pecuniae solemniter facta, liberationem contimore manifestum es. Sed ira demum oblatio debiti liberationem parit, si eo Leo, quo G sur, solutio fueris celebrata. PP. V. H. Maii. Maximo. II.
OB signatione pecuniae t debitor libe
ratur; sed iis conditionibus, quae hoe rescripto praestit Uuntur: si solemniter ob.
signatio fiati & si iusta sit oblatio. S Iemnis i obsignatio est, in qua haee tria ROrdine concurrunt, oblatio pecuniae debi
725쪽
ae, ob lignitio oblatae, & oblatae in locum publicum depositio , quae comprehensa sum maxime in L. Meeptam, ov.
M urar. sed Se aliis locis similibus prope
de Iait. pig. L. tutor pro pupillo, in M.
, Oblatio i id continet, ut pecunia os
feratur creditori. Hac oblatione non prae
cedente nihili prodeli debitori ad solutionem, pecuniam obtignatam apud se ha- bere. L. 1. suo. de uor. in t oblatione
pecuniae ius ex git testationem . sive eon. ellaticinem, d. L. aceeρtam. δερ. A Uur.
Id lignificat. pecuniam offerri debere testibus praesentibus, ut explicatur in L. si ereviIriei, δερ. de Uar. Usus testationis hie est . ut ii neget creditor pecuniam rO- tam sibi offerri, aut neget elle probam: debitor utrumque pollit ostendere telli-hus praesentibus. Item si creditor recuset omnem numerationem: tellari possunt testes, pecuniam illi recte oblatam, ipsum autem recusille aeeipere. Oblationem sequi debet oblignatio . Hoc autem continet , ut creditore oblatam pecuniam re
Cusante debitor obfgnet d. L. F eredi-rriel, S L. aeceptam. Obtulisse non est
satis, nisi oblignetur. L. tutor pro 'umptuo, in M. D. de σώ. tui. Obsignaret pecuniam eli in saeeulum , aut aliam e materiam immittim includere, & saeculo ita sigillum imponere, ut niti amoto sigillo sacculus aperiri non possit. L. I. I.
F pecunia, D. de ofε Oolignationis i finis hie est, partim ut
debitoris existimationi consulatur, partim ut creditoris utilitati. Nam si pecunia a creditore recipietur manente sigillo, intelligetur ex eo. debitorem rem ab initio bona file gelsiliis, dum apparebit, congruere summa in , quam ille dixit, eum
pollea in saeculum nihil adiectum sit, ut integrum sigillum declarat. Quod si saeculus resignatus erit, quod ex ligno amoto Deile apparebit: caussa erit creditori, cur adversus depositarium agat, & quo pro-het, saeculum dolo resignatum esse. Ne
1 t hoc quidem satis, pecuniam Oh signas e.
nisi debitor obsignatam deponat in tuto Ioeci, ut eis in L L. tutor pro putuo. in M. D. de . . tui. Tutus autem l eus is habetur, qui est publicus, ut hoc explicatur in d. L. aeceptam. δερ. de Uur. Sed ne quemvis publicum hic tutum &idoneum putemus. adiicitur ibidem . in hoc casu publicum intelligi oportere, vel aedem sacram, ut olim, cum Pecuniae apud
sedituos deponebantur ι vel ut nunc & olim, eum loeum, ubi competens iudex super ea re aditus deponi constituerit. Hane depositionem perspicuum est . creditoriς caulla exigi, ne pecunia in medici relicta
ab obviis quibusque auferatur. Sed & debitoris : ut scilicet cum superiora tria prae-eellerint, si pecunia pollea pereat, habeat creditor, quod de se solum queratur . non de debitore. Sciendum est tria ilia exigi, cum creditor praesens est . cui pecunia cita ferri possit. Quod si creditor aberit. magilitatus interpellandus est. L. si credi
triet, sap. de usur. Nempe ut en praesente pecunia oneratur, deinde obligna in eius auctoritate deponatur: tum id pro iusta oblatione cedet. Non est satis obsignationem solemniten fieri, oblationem praeterea iustam et se. oporter, ut nulla sit creditori re eulandi caussa. Ut oblatio iusta sit, in eci trem sunt conditiones, quas sigillatim exsequa Prima t ell, ut tota pecunia.aebita, e- gratur, ut hic constitutum ell, is d. Laaeceptam. δερ. de usur. ubi hoc amplius additur, pecuniam cum ii suris offerendam esse. ldem in L. aD. fur. deb. venae
pig. iv. Hi ne intelligimus esse verissimum, quod communi sententia interpretum conitituitur, solutionem partium iuste creditorem recusare. Et hic locus diligenter in eam sententiam notandus est adversus cavillaticines meiati, qui in omniabus loeis, in quibus legitur . particulatim pecuniam creditori offerri uon licere, ait
ideo fieri, quia in illis de conditione implenda agitur: conditio autem pro parte impleri non potest. L. eat Dudus, vis de eonae is dem. Et si hoc nonnullam proribabilitatis speclem habet in aliis locis;
tamen cavillatici hoe uno loco aperte retunditur, ubi de pecunia principali debita agitur: & nihilominus exigitur . ut oblignetur tota . Adeoque verum eli, non cogi creditorem per paries accipere: ut putem , ne tunc quidem cogendum esse partem accipere, cum debitor partem tantum fatetur, & partem negat. Nam si creditori ab initio ius conlii tutum est pεrtem
oblatam recusandi, hoc ius ulla conlata sicine, aut negatione debitoris illi exto queri non potest, arg. in L. ultim. D. depact. L. habere . iu su. D. de evict. nec ad rem pertinet L. quidam, D. si cert. ei. cuius argumento vulgo in contrariam sententiam utuntur. Nam quod illie dieitur, cum debitor fatetur, partem se debere: ereditorem cogendum esse partem accipere, non absolute dicitur, sed cum
eoaduione: si creditor, id quod petit, ve-
Ηugonis Donelli Comment. in Cod.
726쪽
i .as Ad Tit. XLIII. Lib. VIII. C. de Solutionib. ξ c. I 26
it consequi . Prius enim responsum erat, creditorem eam partem, quam debitor fatetur, iudicio consequi non polle. Unde subit ei intelligendum est, siquidem eam
consequi velli, cogi cum accipere extra
iudicium. Sed hac conditione, inquam, si velli partem oblatam consequi. Quod
si eam oblatam accipere neque in iudicio, neque extra iudicium volet, ita aecipere utique non cogitur. Optima ration O, quae& vulgo redditur: quia non eli cogendus creditor eam solutionem accipero, ex qua aliquod damnum metuat. L. debitorem, 99. D. eod. Partium autem solutio non minima incommoda habet. L. 3. D. fam.
ercis. Sed de hae quaestione ter ipsi pluribus & ex proselso ad d. L. quadam. Altera i conditio est, ut pecunia id F neo loco oneratur: quae hie traditur. SL. qui Romae, in Pr. D. da ver. obLProinde quod non offertur oportuno loco, iuste a ereditore recusatur. Quod sine loci
adiectione dari promissum est, siquidem
species certa; ibi recte cistertur, ubi eli: nisi inde, ubi erat tempore contractae obligationis, alio translata sit a debitore dolo malo. Si genus . puta decem: ibi dari deis bet . ubi & recte petitur. Egilat haec distinctio in L. quod legatur. D. de rud. de re legata quidem, quae ut debita petitur: sed quae ob eam caussam ad res alias debitas transferenda est. Duobus autem Iocis pecunia debita peti potest; vel ubi reus domicilium hahet. vel ubi obligatio contracta eli. Quare & totidem lo- eis agenti actori data debet totidem recte offertur: alibi oblatam recte creditor recusabit. Sane in pecunia mutuo data, quoniam id agitur, ut reddatur sine incommodo creditoris, L. 3. v. si cert. Pet. L. creditorem, 39. v. de sol. id quoque agi videtur, ut reddatur ibi, ubi ae. cepta eli: quia sine incommodo creditoris aliter non fit. Ideo placuit desiderante ereditore etiam ibi pecuniam reddi debere , qua nuis alibi de pecunia actum sit.& reus ibi condemnatus. L. argentarium,
s. r. v. de iudae. Unde intelligimus nec invito creditore eam pecuniam alibi solvi,
aut recte onerri posse. Quod si quid aperte certo loco dari promi IIuin ell, id
demum certo constat alio loco dari, aut offerri non posse, utpote aperte non OP portuno, L. Varas, fur. eo. L. pen. v. de eo. quod est. Ioc.
xo Tertia i conditio est superiori proxima, ut osteratur pecunia opportuno tempore t L. si soluturus, v. eod. opportunum solvendi tempus debitori regulariter
est omne tempus, si quid pure, aut in
Tom. IX. diem debeatur. Nam & quod in diem debetur , ante diem recte solvi potest L.
quod certa. D. eod. L. eum qui Calendis. I. . D. V . de verb. obl. Sed hoc regulariter, inquam. ut proposui. non enim Aeli perpetuum. Tunc ante diem pecunia invito offerri non potest , eum apparet diem creditoris caulla adiectum elle. L. 3.
I. ρεου. D. de usur. Sed & in iis, quae praesenti die debentur, dici potest non esse idoneum solvendi tempus s quis osse ratei, qui uxorem ducet , eive, quae nubit,
aut ei, qui funus familiare duciti quoniam in his occupationes sunt iuilissimae & ad
ossietum cuiusque propemodum necella rium pertinenles. arg. in L. L. in M. SL. 3. D. de is ius vae. Haec ifricti m. i. ae velut obiter de hac parte, quam ideo non persequor hoc loco pluribus quia αme copiose tractata est alibi ad L. eum
qui Calendis. I. ultim. de veta. obL un de licet petere certiorem eius cum c gnitionem. tum confirmationem. His in latione t & oblignatione pecuniae con- Illi tulis, vis haec eli obsignationis, ut debitor liberetur, ut hi a scriptum est. Hoci modo debitorem liberari cum die imus . intelligimus id, quod verbum significat. liberari ipso iure, ac non per exceptionem tantum. Id autem magis intelligitur ex eo. quod dicitur debitor post oblignationem solemnem omni actione etiam utili liberari. L. acceptam, tu . Dp. de usum L. t. I. s pecunia, in s . D. depos. Hine huius obtignationis eadem emcta . quae & caeterarum liberationum in quihus haee iant: periculi omnis amotio, interpellatio usurarum. & accessionum haberatio. comprehensa & ipsa simul cimnia in L L. aeceptam, δερ. de Uur. Et hoe est: obsignata & deposita rite pecunia, debitor Omni periculo a miliae pollea pecuniae deinceps liberatur. ut est in L L.
acceptam. Idem ex eo tempore praeliareuluras non debet. L. s ereditrici. fur. de usur. L. tutor. I. r. v. de uor. L. tutor stro stu tuo, g. ult. C. de ad . tui. Exinde & liherantur pignora, quae sola
oblatione non liberantur . L. creditor .
fustra. de pig. L. uis. fustra, debit υend. 3gπ. imp. noae stos. L. au. fur. de luit. ρit. Nam quod dicitur in L. item, I. I. v. qntb. mod. pig. veι Θρ. sol. eum pignus liberare, qui solvere paratus et . licaeeipiendum ei : qui solvere paratus est cum enectu, ideli, ita solvere. ut creditor
accipial, aut creditore reculante pecuniam
obsignet. & deponat. Sie enim obsignatio pro solutione erit. non Ohlatio sola.
Quod de pignoribus dicitui, idem intelis cxxx ligen.
727쪽
t ar Hugonis Donelli Comment . in Cod. I ag
Iigendum est de fideiussoribus. ut & hipoli obtignationem pecuniae liberemur . L. in omuibus Deriebar, D. eod. Sed quod dicimus obsignatione pecuniae debitorem ad istum modum ipso iure liberari, hie duo loci adversari videmur. Primum eadem ipsa L. aeeeptam, in M. fur. de Uur. ubi traditur poli oblignationem pecuniae, si debitor pecuniam ad se receperit, eum utili actione creditor teneri. Quo emei videtur, eum prius liberatum non futile: qui si esset liberatus, nunquam pollet teneri postea: semel enim
exstincta actio. pollea revocari non potest. L. Mae Uias, 3. duorum. N. de Iegat h. L. ut res, I. aream, T . de sotat. Dicendum
et L eit i debitorem, qui peeuniam oblignavit, statim ipso iure omni actione vetere esse liberatum & directa & utili, idque ius perpetuum eine . quandiu pecuniam ad se non recipit. Quod si obsignatam ad se recipe
re coeperit, ne sie quidem rellituetur vetus actio, quae semel exstincta suscitari non potest. Sed hoe de directa, quae prius fuit,
accipiendum eli: caeterum restituetur utilis ex ea caulla ipsa, ex qua prius reus tenebatur. Haec enim liberationis superioris caussa fuit, quod reus pecuniam recte obsignatam a se remouillet : qua caulla facto eius sublata, ratio non patitur, ut
locus sit liberationi. arg. in L. in omni bas ea sis id, D. de reg. iar. At pecunia a debitore recepta, eo res redit, ut nec videatur obsignata, atque hoc modo
deficiat caussa liberationis. AEquum igitur debitorem tum eadem actione, qua prius, teneri. Non poteli teneri, directa, quia ius superius prohibet. Reilat ut teneatur utili: quae lamen priorem illam obfgnationis liberationem non tollit, quam dicimus. Oh-
13 stat 1 praeterea L. debitor, II. de Uur. ubi seriptum ell . si post oblignationem rite
factam debitor conventus moram faciat, nummos ex eo tempore steriles non futuros, id eit, debitorem ex eo usuras debiturum. Non potuit debitor moram facere, niti pecuniam obsignatam debuit . Nulla est enim mora adversus eum, a quo peti non pote it. L .utia, v. de reg. iar. Sed
nec usurae deberi pollunt, nisi eius sortis, quam quis debeat, L. eius, supra boetit. Quae omnia aperte evincunt etiam
poli obsignationem pecuniae , debitorem pecuniam obsignatam debere posse. Quod& ipsum verum est. & fatemur. Sed
quaeritur, quando, qua ex caussa, quave actione debere pollit. Et cum de eo comprehensum sit in L L. aereptam .
supra de Uur. inde sumendum eii, quod hic sequamur. Qui ergo debitam a se Pt cuniam obsignavit, eandem & poli obsignationem debere potest: sed tum reperiatur eam ad se receptile, atque hoe modo pro obsignata & deposita habere demise. Non quidem ut teneatur vetere 2-ctine directa : sed ut teneatur lamen 2
nempe utili. Poth quod tempus ut eandem pecuniam ecepit debere, qui prius debe-hat: ita & moram eum facere posse verum eis; & iaciet tum . cum exinde inter pellatus non solverit.
Hae e t de obsignatione dicta sunt, quae I
eum non frultra exig tur ad liberationem debitoris: ex eo intelligimus id, quod de Ohlatione sola quaesitum eli, nunquam oblationem rei debitae debitorem liberare vel ipso iure, vel per exceptionem: praeterquam in una specie, de qua pollea . De quo ne dubitetur, argumenta haee sun isto. Primum . quod ereditor poli oblati nem rei debitae potest adhuc eandem rem suo iure a debitore petere. & quidem ii a. ut s debitor non praeliet, moram faciat: quae illi nocet non aliter, quam si prius rem nunquam obtulisset. L. auad. D. deper. X eom. rei venae L. ted si postea, 24. D. de ree. arb. Deinde quod post
eandem obligationem placet non eo minus usuras deberi. d. c. acceρtam, fustr. de uor. L. tutor pro p. tuo. I. ED. v. de administ. eat. Hoc amplius nec pignora liberari sola oblatione. I. . ult. I rideb. venae pig. imp. uou posse, L. crediator. svr. de ρu. Et quod dicitur in L.
item, s. g. m. quib. m d. pig. vel Θρ. DL eum pignus videri liberalle, qui Para tus est solvere: quomodo accipiendum sit, paulo ante ollendi. Nee dubium eis, quin
idem probandum sit in fidei ultoribus, qui& ipsi aereisio sunt principalis obligationis, uti S pignora. L. ra omnib. Deciis. D. eod. Una tamen in specie constitutum est, ut sola oblatio pecuniae pro solutione cedat: cum scilicet pecunia tributorum &publicarum pensitationum nomine debita susceptoribus oblata eli. quam illi accipere recusant. L. r. iu'. de fuseep. Lib. Ici.
Sed qua nuis sola oblatio pecuniae t d rς
hitores non liberet; non tamen per omnia
debitori eli inutilis . Habet autem haee fere commoda quatuor. Oblatio culi odivi perieulci liberat debitorem, eum prius eκ potestate obligationis cullodiam rei praestare deberet. L. HIud, TI. de perie. Seom. rei veud Oblatio facit. ne adversus debitorem usurae, aut poenae stipulatio committatur: eum utrumque deberetur ea eonis
ditione, si peeunia soluta non esset f&ea pecunia non soluta quidem, sed tamen a
debitore ereditori oblata est. L. st prote
728쪽
1 26 Ad Tit. XLIII. Lib. VIII. C. de Solutionib. 3 c. I 3 o
re, fur. de afur. L. Ceous, I. I. v. de rerm. ita obligatio debitorem quidem
obligatione contraeta non liberat, at ne
in obligationem incidat, facit. Differentiae ratio est, quod obligationes contractae certis tantum modis solvuntur, inter quos non est oblatio sola i sub conditione vero
contractae non prius vere contrahuntur,
quam conditio impleta sit. Talis est autem omnis ulularum, aut poenae promisso : quorum utrumque promittitur subeonditione, si sors soluta non sit. Unde hoe quoque sub contraria conditione diei intelligitur: ne quid horum debeatur, ssors soluta erit. c. quιbas, I. 7. m. de raud. S dem. Haec autem conditio ex li-stere intelligitur, pecunia oblata. Et fi enim oblata, non ideo soluta: tamen quia per ereditorem stat, quominus solvatur, atque ita quominus impleatur conditio, iure pecunia pro soluta. & conditio pro impleta habetur. L. iure, D. de eod. S dem. Demus hane conditionem, si pecunia soluta st . exititisse: consequens est contrariam defecisse, si pecunia soluta non sit. Qua conditione non impleta, apparer poenae & usurarum ili putationem non pol se committi. Eidem oblatio faeit, ut si creditor postea fructus percipiat ex rebus sbi pignori obligatis. eos fructus non possit imputare in usuras, quae t pii debentur, sed cogatur imputare in sortem: quae sententia est. L. ex praediis, fur. de Uar. Quae res ut eatenus debitorem a sorte, se a praestatione usurarum futurarum in posterum liberat. Sed si quae usurae antea debebantur, non desinent deberi. & praeterea ea sum ma sortis, inquam fructus non sufficiunt, ita debebitur, ut simul eiusdem summae
usurae curranL. Ita non minus verum erit
quod supra diximus, nunquam contracta& manente sortis obligatione oblationem solam liberare debitorem a praestatione
usurarum vel praeteritarum, vel futurarum.
a 6 Postremo i oblatio dehitorem non liberat, quandiu summa oblata salva est. At ea amissa si sine eulpa debitoris amissa sit. debitor liberatur, ne frustratio creditoris debitori noceat: hoc in L . qui deram, tu pr. v. de solui. Videtur tamen is I cus contraria de hac specie continuere. Nam initio responti dicitur debitor in hac speete liberari per exceptionem, in extremo liberari ipso iure. Sed nihil hic contrarium. Observandum est enim in fine eius responsi agi de marito, qui pecuniam ex caulla dotis deberet, quam uxori, aut heredibus obtulit. Hoc iudicium bonae fidei est, s. actiones autem, Ins. de aes. Tem. IX.
Unde sub hae specie generaliter hoc diei
intelligitur: eum, qui ex iudicio honae fidei peeuniam debet, si obtulit eam creditori, ea deinde amissa ipso iure liberar, . Quod ergo dicitur in principio, debitorem pecunia oblata ae postea amilla liberari per exceptionem, de eo dehit ore dictum intelligendum est, qui ex alio genere ctionum . ideli, stricti iuris, pecuniam debeat, veluti ex stipulatu, aut ex tella mento. L alias, v. de in iat. iur. Ex his caussis, inquam, si debitor pecuniam debitam obtulerit creditori, quae deinde illo reeus ante sine culpa debitoris perierit: recte dicitur debitor liberari, sed per exceptionem. Hoc ideo dissimillier in his iudiciis, quod eum ex oblatione pecuniae quae postea amilla est, nascatur pariter in omnibus iudiciis exceptio debitori: tamen inier ista iudicia in exceptione uturpanda hoe interest, ut pluribus supra suis locis ostendimus, & maxime ad s. actionum, In s. de act. quod in illictis iudiciis exceptio initio eontestanda, atque ita in iudi-eium dedueenda est. L. praescriptionem, L. δε quidein, fur. de excep. bonae fidei
autem iudiciis exceptiones quan vis non conteilatae ipso iure insunt, ut pollini sine ulla conteitatione quandoque ante sentenintiam allegari. L. 3. 29. de res. venae
L. buiusmodi. s. qui servum, 'D. de tri
Illud t monendi sumus, quod de debitore post oblationem per exceptionem, aut
ipso iure liberando dictum est, consulto dictum esse de eo, qui pecuniam debuit.& obtulit. Nam si spe etes debeatur, &ea sine culpa debitoris perierit: debitor statim. & sine ulla eius speciei oblatione liberatur. L. si ex Iegati, D. de vera. oblig. Utrumque recte. & ei regulae, quae
est de interitu rei debitae convenienter. Placet enim . si prius quam per debit rem factum sit, quominus daret, perierit, quod debebatur, eo interitu debitorem liberari. d. L. st ex Iegati, de ver . o LL. quod te, D. η eer. pet. lam vero specie certa in obligationem deducta, si eaterierit. verum est peri ille, quod debeatur : itaque & hic interitus ad regulam pertinet. Non idem dici pote ii, ii quis
pecuniam debuit in genere, deinde cer- . tam Diuerat. Ut enim maxime haec oblata postea pereat: lamen temper conlianit non pers ille eam, quae debebatur: quoniam debitor neque illam quam obtulit, neque ullam aliam certam de huit. L. iaratro se , 3. laeeertae, D. ad L. Fal. ita fit eadem ista conlli tutione iuris, ut summo iure debitor liberari non misit: cum
729쪽
Iemper pecunia maneat in rerum natura, quam is possit praestare. Sed nihilominus eum liberari aequum est. Non enim aequum est teneri eum pecunia oblata amisssa, qui non teneretur, si creditor accipere vo.
luisset: ratio Marcelli, atque hine doli exeeptio in d. L. qui decem, D. eod. quae exceptio est . qua in proposito debitorem liberari, supra diximus.
Ad L. Successores. IO. fidem ΑΛ. & CC. Ambrosio. nece fores eius, qui maior vieinti quinque annis o solutum pro debito iure mancipia dedit, haec revocare non posse constat. S. V. Id. April. BA
, ORO f peeunia. quae debetur, volentir ereditori recte aliud solvitur, ut fundus. mancipia, & res caeterae. L. mani
festi, inst. Semel recte solutum debitor revocare non potest. Quippe datum etiereditori ob caussam, ut debitor liberaretur. Haec eaussa post solutionem secuta est equo fit, ut cesset repetitio. L. r. i. oestu. cau. dat. cau. uo. ste. Quod debitor ipse revocare non potuit, ii viveret :multo minus revocare poterunt eius heredes, de quo hoc rescripto cautum eli.
Hi enim laecedunt in ius defuncti & per
omnia eodem iure tenentur. L. qui iuius, v. de reg. iur. I. uis. Iust. de Dineat. Adeoque id verum ell : ut quan via debitor solvili et rem heredis sui a lamenberes factum decessoris sui infirmare non
inorum cura oramve auriorvate , aut de rena magistraιul, pararam esse in antegram
restitutionem ad repetendum solatum, si laesIM, ινδε θ' eius hereditas. posset. L. si a matre. δερ. de rei viud. L. venditrici. IV. de reb. aI. uou a . Sed haec ad eos pertinent. qui sunt maiores viginti quinque annis. & ad eorum successores, quod est temperamentum huius rescripti . Quod i ii debitor minor Laliud pro debito solverit, aut nihil alienat, si res immobilis soluta est: toto Ta D. de reb. eor. qui sub. tat. vel car. fuat. aut si quid ex decreto magistratus, vel auctoritate tulorum euratorumve sol vit, nihilominus si laesus est. poteli eon. sequi in integrum relli tutionem beneficio aetatis . L. non o-uia. v. de rum & quae relli tutio ipsi debitori vivo competeret,
AE L. Cum Maritum. II. Lxemplum hie est legis sequentis. - L. Iunio. 12.
Exposui hunc locum ad L, 3. t g L. 4. Dprε.
SPecies prope eadem, certe eadem pia ne lenientia, quae L. s inter, supra hie tu in verbis mendose legitur, post aceeρtilationem oberasti: legendum. ρυ a. coeolatione tiberam . Agitur enim hie
de eo, qui falso seripsi se aeeepisse, quod
non accepit: neque debitorem novat Ione interposita, neque poli novationem inter. posita acceptilatione liberavit.
730쪽
1 3 3 Ad Tit. XLIIII ib. VIII C. de Solutionib.&c. I 3
in L. Pecunia. ΙΑ. Iidem ΛΑ. & CC. Cohortae. Pecuniae solutae professo collata instrumento, maiorem rei gestae probationem comines, quiam se chirographum acce ae pecumae mustiae fuisses rem
ditum. S. V. D. M. M. Cossin L. Ruia debitori. I F.
fidem A A. & CC. Quartino. Mae debitari tuo chirographum rediatum contra voluntatem tuam ad- femeras, nihil de iure ruo a nurum s. aeuibuscunque itaque argumentis iure proditis hanc obligationem tibi probanti, eum pro buiusmodi facto Γ-δ inationem minime confectuum, iudex ad solutionem debui iure compellet .
ΗΚ.C regula eerti iuris initio huius
tituli polita ei . siautione eius quod debetur. tolli obligationem. Instit. aib. mad. lol. μι. ia H. Et si quidem de solutione constat, tollitur controverita. Adia, eoque t verum eit debitorem liberari rut liberetur, etiamsi chirographum suum a creditore non receperit , planeque id chirographum fit inane, ut amplius nec creditori prosit, nec debitori noeeat. L. . fura bor tit. L. δε actore, an'. est L. qui tabulas, N. de fur. Recte inane: quandoquidem chirographum nihil amplius continebat, quam obligationem deis bitoris. Hanc autem constat sublatam esse solutione. Quo fit, ut obligatione sublata, nihil relinquatur in chirographo proprium chirographi. Quod si chirographum, quan vis apud creditorem integrum manens , debitari qui solvit, nihil noeet imulio minus nocebit, si erit inductum . Unde recte dicitur in L. inductum. infeod. debitoribus solutionem prohantibus nihil eorum interesse, utrum chirographum inductum fuerit, an non fuerit .
x Quia i tamen utile eli chirographum a.
ramis flua scripta, cofessiori suae para
6. chirographum debitori redditam liberationis η-dem Deis, s mori redditam M a restris
debitore recipi, ne postea aut ipse, aut heredes eius ignari ex eo cΚirographo con veniri possint: consultum est, ut debitor chirographum repetat: in quam rem elieondictio sine caussa. L. L. Λρr. de caud. ex lege. L. uis. infra, eod. Haec, ut dixi . si constet de solutione. Quod ii de eo ipso sit controversia, an debitor solverit. quia debitor dicat se solvisse, creditor neget: hic de probatione quaeritur. Ac primum utri incumbat probatio, debitorine, ut probet se solvisse L an creditori, ut proinbet sibi solotum non elle. Et placet debitorem, qui se solvisse dicit, solutionem probare debere. L. ult. hic, L. I. Iura. de probat. Quod regulis iuris de onere probandi convenit: quibus effieitur & ei,
qui dicit, incumbere probationem, non ei, qui negat. L. Σ.-ρrooat. & factum negantis per rerum na uram nullam esse probationem . L. actor, fura de Prob. Hoc posito quaeritur, quom dri ν .cte & facile dehitor solutionem probet: de quo sum inaee rescripta duo. Et t extra telles, quibus maxime res a probari solent, L. ult. svra, de strob. duo