장음표시 사용
91쪽
tueue Hugonis Donelli Comment. in Cod. Is 6
- 1 r. de cad. GII. Disterentiae ratio i na- ta est xx regula iuris, qua ei licitur: neminem in paganis pro parte tellatum,&pro parte intellatum decedere polle, L. ius nostrum, de res. iur. Adversus hanc regulam peccatur, ii dies utiliter adii eitur . & ob hanc caussam pro non adiecta habetur. Non item peccatur, ii conditio admittetur: nam cum tellator heredem instituerit post 'duos annos, quam moriatur ante eos duos annos heredemelle non vult, ac proinde intestatus pro eo tempore decedu; ite fit, ut velit interim hereditatem ad legitimos heredes pertinere: argumento eli, quod ita res transigeretur, si heres ex die a milite in ilii uus ellet, L. miles ita. de mitit. testament. Hoc autem, ut dixi, regula iuris non patitur in pagani eo testamento, ut rellator pro parte temporis testatus, & pro reliqua intellatus decedat, ubi tellator heredem instituerit sub conditione, quemadmodum conditione deficiente, non vult institutum in totum heredem elle ; Sic
conditione contra exsistente, vult in totum esse heredem, non tantum Pro eo tempore . quod sequitur evensum conditionis , sed etiam pro tempore antecedente, ut appareat conditionem non
tempori adiici, id est, adiici eo, ut in
telligatur, an tellator voluerit inititutum heredem esse . non autem ex quo tempore voluerit. Ita rursum sit, ut ex conditione, aut in totum testatus deeedat, aut in tiatum inteliatuς, sive conditio defecerit, sive ex litterit.
Sed haec de conditionibus possibilibus dicta sunt. impollibilis i conditio in te.
si amento pro non adiecta habetur, L. 3. D. de cond. X demoustr. L. t de condit.
aliter atque in contractibus. I. impo
sebilis. de inutii stip. L. non Iolum, deverb. ob . Proinde impos linili conditione inllii utioni adiecta, is qui inlli tutus est, erit heres omni modo, si velit, ut is, qui pure inlli tutus erit. impollibiles conditiones quaedam sunt natura, quaedam iure :natura, veluti, ii digito coelum attigerit.
Postrema quaestio, t si conditici exspectanda est, an ita expectanda ell, ut nisi impleta sit, nulla sit institutio, nullum legatum, cui conditio erat adiectat R sponsio consequens est superioribus: poliquam conditio utiliter adiicitur, nisi ea impleia sit, nullam institutionem elle, nihil denique deberi, L. cedere, de vero. H. quod
tamen non e it perpetuum; nam interdum quae revera non eil impleta conditio, pro
impleta habetur, de quo est in L. I. h. t.
92쪽
1uer Ad Tit. XXV. Lib. VI. C. de Institution. &c. Is g
I p. Severus & Antoninus A A. AleXandro. Cum avum maternum ea conditione filiam tuam heredem instituisse proponas , si Anthlli filio nupsisset: non prius eam heredem exsissere, quam
conditioni paruerit, aut Anth*lli filo recusante, matrimonium impedisum
i. Conditionum di inctio. in quaestioue, an conditio pro impiata habeatur,
v. Cafuatis conditio quocunque modo
defecerit, institatio naua es, legatum nullam.
3. In conditione potestativa. AE per eum, in cuius persoua imρlenda es,.sat, ρxo minus impleatur, Pro impiata habetur. . Item si conditio hoe eao Won i Da-
xur, cum per reram naturam imis
Ieri non possit, conditio deficitnuua es insitatio, nultam Iega
s. D, euius laterest eonditionem impleri, quis inlevigatur.
6. De eo, in cuius persona eonditio esti Ienda, easu moν tuo. Muctorum iuris dubitatio. S tripox praeferrim varietas advertenda est, S um. 7. 8. S s. xo. Fraedictorum estnciliatio . it. In eouditionibus . quae tu alterius persona imoleri debent, si queratur au tuo mortus pro impleta habeatur conditior quae hie habendis aeructior eoutraria disinctionis utrique parti refutantur ser
betur .r UM quaeritur, t an eonditio pro impleta habeatur, videndum est, cuiusmodi st : nam quaedam conditiones conferuntur in eventum, quaedam in potesta tem heredis, aut legatarii. Priores dicuntur a lulliniano casuales, posteriores P tellativae, L. tin. I. sin autem, inst. dedi ea tou. Casualis i conditio, quocunque modo desecerit, institutio nulla est, legatum nullum . Non enim hie spectamus . quid voluerit hic, qui instituitur. cum
voluntate tellatoris non si conditio in voluntatem eius, aut potestatem collata, sed in casum, ex quo testator legatum.
seu institutionem valere voluit. Quod si conditio in potestatem heredis collata sit, ita ut impleri debeat in persona alterius, in hoc genere haec distinctio est. Nam 3 si ' per eum, in cuius persona conditio implenda est, stat, quominus impleatur conditio, pro impleta habetur. Hoc auis tem l casu si conditio ea non impleatur,
cum per rerum naturam impleri non ponsit: placet conditionem deficere. & nullam esse inititutionem, nullum legatum, quantumvis per heredem, aut legatarium non steterit, quo minus conditio impleretur. Utriusque partis distinctiones luppeditat L. t. Cuius distinctionis pars prior expressa est in L. s. vers. sed si I . quando dies L. eed. I statuitur di serie in exemplo b. L. si Seia Titio nu'serit. Eadem regula est expressa a Veturibus bis verbis: quoties per eum, cuius interest conditionem impleri. stat, quominus impleatur. toties pro impleta habetur . Item L. in iure eivili. D. de res tur. Is, cuius t interest conditionem impleri, sintelligitur, in cuius persona conditio implenda est, utpote ad quem ex ea re aliquid perventurum est: ut in hac con ditionei si beres Stichum manumiserri ἔStichus est is, in cuius persona conditio implenda est, & ita cuius interest impleri; nam ex eo consequitur libertatem. ita in hae eonditione; st Titio decem dederit ; Titius est is, in cuius persona Conditio implenda est, & cuius interest conditionem impleri, ut decem consequatur.
Talis est Titius in hae conditione, si Seia
93쪽
rues Hugonis Donelli Comment . in Cod.
Titio n serit r& nam Titius implera conditione, accipiet uxorem. Ergo eius interest. Quae conditio eleganter negative eκ- pressa est, & recte iis verbis: quoties per cum cuius interest conditionem non impleri, stat, quo minus impleatur, toties pro impleta habetur, L. in iure civili, de eoud. S demou pr. is, cuius interest conditionem non impleri, est is, qui conditione impleta debiturus est, utpote heres. L Iulius uis de cond. S δε- mons. Veluti si quid legatum sit Titio, ii
heredi io daret, hie vere dixeris interesse heredis conditionem impleri, ut decem aecipiat, & rursum interesse non impleri, ne impleta conditione legatum de-heat . Generaliter autem si stet per here- dein, seu per eum, qui impleta conditione debiturus est, quo minus conditio impleatur . toties pro impleta habetur,d L. s. vers sed si ea . D. quando dies IN.d L. Iulius, de condit. S demonstr. Haec parς nullam dubitationem habet . Altera pars distinctionis supra scriptae de eo, in cuius persona conditio implenda eli, casu mortuo. magnas dubitationes habet. Varia enim & in speciem pugnantia tradita sunt de hoc genere a vete-6 ribus . in eo t autem varietatem tripli-7 cem animadvertere possumus. Nam i cumis, in cuius persona conditio implenda est. mortuus est, priusquam recusaret admittere conditionem; quaedam sunt des-nitiones, in quibus respondetur defeci illa ei ira di itinctionem. Qualis est haec conditio; se Seia Atio re ferit; ubi Titio
mortuo priusquam matrimonium recusa
ret, placet betam conditione desertam videri . live Titius decellerit vivo tellatore, sive moratio. uuae sententia non obseure colligitur ex hoc rescripto, vel diserte expressa est in Iegatum, D. docond. ivsit. L. 3. de eon S demonstr.
8 Quaedam i sunt definitiones. in quihus
contra conditio pro impleta habetur. qualis est liae e conditioi se alimenta tibertis Ietata sint, si cum matre, aut tiberis testatoris morareutur; nam quo minus cum matre, aut liberis morati sunt, placet alimenta nihilominus de heri, si per libertos
non siet erit, quo minus morarentur, L. I.
ius'. de Iegat L. annua, de au. Iste. L. Cato, I. r. de atim. N eib. Ieg. Elt ter-9 tium t genus conditionum, in quo ipso
veteres videntur contraria scripsisse. Talis eli haec conditio, si beros Stichum manumiserit. Nam mortuo Stielio, qui huiadam in locis scriptum est conditionem pro impleta haberi, ut in L. quae ob eonae s. quoties, de covae Ins. S insestia. I. I. de teg. r. Aliis in locis contra scriptum est, conditionem desecille videri, live mortuo tellatore Stichus deeellerit, sive vivo, L. inde Neratius, I. idem Iulianus, O ad L. Aquit Quae ut dixi, contraria videri pollunt. Nec enim audiendi sunt interpretes, qui illa generaeonantur distinguere. Aiunt hanc conditionem, si berer Sticbtiis manumiserat. elie in potestate solius heredis . lam autem conditionem , si Seia Titio nupserit, elle in potet late partim Seiae, Partim Titii. Nam utroque mortuo, pers Picuum est neutrum fuisse in potellate heredis, utpote quem casus mortis pariter impedierit. D uide, quemadmodum inpotellate eis Titii matrimonium, ita in potet late ell T lii essicere, ne manumittat, vel fugiendo, vel tibi manus inferendo.
idem quoque in manu Dei potitum eis, si illi mortem attulerit. Neque enim illud
verum est, quod dicunt in hac conditione , si liberti cum matre morabuntur, mortua matre, conditionem pro impleta elle favore alimentorum. Nam in L. tialis, de eon . S demons. dicitur, hanc conditionem superiore casu non pro impleta esse sed deseriise . Haee t ut conciliari possint , statue D- xcidum est ita. Primum animadvertendum est in hae conditione, se Iiberti eum matre non morabuntur, proprium quoddam esse diversum a caeteris huius generis conis ditionibus, ut scilicet mortua matre &generaliter conditione quoquo modo impedita, conditionem pro impleta videri, dummodo non siet per libertos, quo minus morentur. Id autem intelligitur ex fine huius conditionis. Nam cum te itat cir libertos morari iussit eum matre , voluit , ut non modo obsequium praelient matri & iis, cum quibus morari dehent, id notatur in L L. tuis, 'D. de eoud. M dem. Porro quod hic exigitur obsequium a libertis, non eli positum in facto in orandi, sed in propensione voluntatis.ls enim obsequio satisfacere inteli gitur, qui paratus eli obsequi, modo liceat, quemadmodum hi servi dicuntur servisse, qui
cupientes servire non potuerunt, quia aegroti erant, L. I Sticus. de sat . Ii-her. Caeterae omnes t conditiones, quae XL in alterius persona impleri debent, lunt dissimiles. in his autem cum quaeritur, an mortuo eo, in cuius persona conditio implenda erat , conditio pro impleta haheatur ξ distinguendum et . interest enim,
utrum mortuus sit tune, cum conditio potuit impleri, an vero tunc, cum non Poteli. Nam priore t casu conditio sine ex- ceptione
94쪽
161 Ad Tit. XXV. Lib. VI. C. de Institution. &c. 162
ceptione MDeisse intelligitur, quia fuit possibilis, conditio autem implenda est, si potest L. quae ob eonae s. quot's, ins . de eonae Inst. id est, si potest i m. pleri iure, & natura. Unde intelligimus, si tum non est impleta, defecisse videri. Posteriore autem l casu conditio pro impleta habetur, quoniam quae conditio impleri non potest, est impossibilis. imposis
tibiles autem conditiones non nocent, non
tam quod habeantur pro impletis, quae impleri non potuerunt, quam quod habentur pro non adimplendis, L. 3. de cond. is demonst. Ex hae distinctione natum est, quod distinguantur conditiones a veteribus, si Seia Titio nupserit et &,s heres Stichum manumiserit. Scire enim oportet, hanc conditionem, se Seia Ti-t o nupserit, quandocunque impleri posese, non solum mortuo testatore, sed etiam testatore adhuc. vivo. L. baec eonditio Io. L. eoud. 9. de eond. dem. Contra autem haec conditio; st beres Stiehum manu miserit, mortuo testatore impleri po- teli, vivo non potest, L. 1. de cond. aedem. Ob hanc caullam placuit in hae conditione , si Seia Titio nupserit. Titio
quandocunque mortuo conditionem d&Deille, & Seiam heredem Titii non futuram, scilicet, quia quandocunque Ti. tius decedit, tunc decedere intelligetur, eum Seia illi nubendo conditionem implere potest. At in hae conditione, si SNia Stiebam manumiserit, res aliter se habet; nam si Stichus decessit, adhue vivo testatore, placet Seiam heredem conditione defectam non esse, sed conditionem pro impleta videri. Haec e li species L. suae sub eoud. g. quoties, de cond. inst. ubi proponitur Stichus mortuus, sed nominatim adiicitur vivo teliatore. Igitur hoc casu conditio desecisse non videtur, quia tune conditio
fuit impossibilis heredi, sub hae conditione
inlli tuto; non enim potuit eam iure implere. fit si idem Stichus moriatur mortuo testatore, conditionem placet defeeisse videri, & eum, qui sub conditione inlli tutus eii, heredem non suturum. Haec enim species eii L. inde. I idem Iulianus. D. ad L. AquiI. Sed utraque species huius distinctionis suas obiectiones habet. Nam primo quod dieitur, si Stichus vivo tellatore deceIserit. conditionem pro impleta haberi, id negari videtur in d. L. ijde Nerat. I. idem Iut ad L. Aquit. Non enim tantum illic dicitur, si Stichus occisus sit mortuo tellatore, desecisse conditionem, sed etiam adiicitur: si vivo testatore occisus si, aritimationem heredis ram. IX. cessare. Quibus verbis signifieatur, etiam hoc casu amissam esse hereditatem domino, qui conditione defectus sit; sed tantum hoe casu hereditatem non esse aestimandam in actione L. Aquiliae de servo occiso. Hoc loco adducti interpretes generaliter itatuerunt, quocunque tempore
occisus sit Stichus, conditionem superiorem desecisse viderit diversum esse, si Stichus non sit occisus, sed naturaliter mortuus sit, quo rursus casu statuunt, semper conditionem haberi prn impleta, quocunque tempore mortuus sit, & ita interpretantur L L. quae sub eond. I quoties, de eonae Inst. Et nos hanc distinctionem sequeremur libenter, ut non improbabilem plane, nisi & verba Ulpiani & vera ratio huic definitioni refragaretur. Nam Ulpianus in L L. quae ob eond. 3. quoties, de Sticho mortuo nihil dii linguit, quando
mortuus sit; tam enim moritur, qui oz-ciditur , quam qui naturaliter moritur . Deinde vera ratio facit, ut in quibus cauta
sis eadem ratio ei . in iis idem ius statui debeat, L. illud, TI. ad L. Aquiι. Nihil
autem intereti ad casum naturae, an Stichus naturaliter moriatur, an occidatur ab alio; tam enim casu moritur, qui moritur natura, quam qui ab alio occiditur. Ac proinde in utraque morte ad condi
tionem vel implendam, vel defietendam nihil interest. Nam quod illi hane rationem differentiae reddere conantur, Plane ridiculum et . Volunt, eum Stichus ab alici occisus est, ideo conditionem defecisse. quia dominus sub ea conditione institutus hereditatem persequi possit ab eo,
qui occidit. Quod praepollere & absurde
dicitur. Non enim ideo eonditio deficit, quia dominus hereditatem amissam persequi poteti; sed ideo persequi potest, quia
prius conditio defecit . oportet igitur prius de monitrari conditionem defecisse, deinde tractari de hereditate persequenda. Illi autem contra naturam faciunt priorem perinsecutionem domicii, quam desectum conditionis . Deinde si hane rationem sequimur, conditio haec, si heres Stiebam masti miserit, pro impleta habebitur, si vivo tellatore occisus sit. Nam hoc casu dominus hereditatem ab extraneo consequi non potest, ut dicitur nominatim in d. L. inde Nerat. I. idem tit. Et tamen illie sequitur,ecinditionem videri defecisse hoc casu. Tenebimus igitur: Ubi vivo testatore Stichus decessit sive naturaliter, sive occisus si, conditionem non videri defecisse ob
eam rationem, quam supra dixit quia tum conditio fit impossibilis probatur, in L L.
95쪽
163 Hugonis Donelli Comment. in Cod. 16
quae sub cond. g. quoties, de eoud. is δε- mousi. A l obiectionem autem L. tu de Neratius, 3 idem Iut se respcindemus: illic non diei. si Stichus vivo tellatore oecisus fit, conditionem desecisse, ut in priore casu ι sed dici hoc casu hereditatis gellimationem cellare ,&etiamsi conditici desecerit a quod ideo dicitur ab Ulpiano, quia etiam ii vivo tellatore Stichus occidatur; interdum tamen poteli deficere conditio, ut puta si tellator secerit potestatem Titii manumittendi, etiam se vivo. item ita instituendo; Titius mihi bores esto, si Sti-ςhum mavumi erit, vel me vivo, vel memortuo. Caeterum si testator simplieitertia seripserit, Si Stichum manumiserit, conitanter tenendum est, eam conditio nem vivo tellatore impleri non posse, d. L. 2. v. de covae dem. Quod si impleri non pote ii, ne deficere quidem potest, quae est impossit,ilis. Rursus quod dicitur, si Stichus mortuo tellatore decesserit, conditionem defecisse. sve naturaliter mortuus sit, sive oecisus si ab alio. Haec quoque pars incurrit in alios locos specie contrarios, in quibus generaliter tradi videtur, mortuo Sticho superiorem conditionem haberi pro impleta, quandocunque mortuus sit, hae ratione, quia per heredem, aut legatarium non stat, quo minus Stichus manumittatur, qui mortuus est. Hoc scribi videtur primo inc L. quae sub cond. s. quoties. Nam in extremo illa verba sunt: Nam mortuo Sineho nemo diceret heredem submovendum rimplenda est enim conditio, si potes . Respondeo: haec verba postrema ad priora referenda sunt: nam Ulpianus eo loci persequitur unum eundemque sermonem. Initio autem proposuerat de Sticho, qui mortuus elt vivo testatore, quae igitur sequuntur, cum eadem adiectione intelligenda sunt, ut sit sensus: nam morialo Sticho, vivo adhuc testatore, ut proposuimus, nemo dicet heredem submovendum; implencla est enim conditio, si poteli natura im
pleri, quod non fit, ubi Stiems vivo tellatore mciritur.
Ressus ni e cilissat L. tur'ia, g. r. 'D. de Dr. r. vhi ita scriptum est generaliter; sed etsi mors Stichi imρedierit in anumisessonem. eum legatum elset, si legatarius Stichum manumisisset, legatum debebitur; aia ster Deatarium non stat, quo mauus conditio impleatur. Respon o eli in his verbis, si mors Stichi 3 ed erri mauuia missisnom & illa verba intelligenda lunt vivo testatore; nam prius scriptum erat :s Seiae legatum relictum estet sub conditione , si Titii arbitratu nupsisset, & Titius vivo tellatore mortuus ellet, legatum debetur. Continenter subiicitur. θd etsi mors Stiebi imperieν it manumissionem; ex quo a Daret haec verba ad priora referri, ut se idem casus intelligatur, ut
Postremo obstat L. si fundum per sid.
I. r. de legat. r. ubi proponitur fundum legatum elle Titio, & Titius rogatus Stichum servum alienum manum mere: vi detur Stie ho mortuo Titium legatum consecuturum, ubi non dubium eli, quin intelligi debeat, Titium consecuturum esset gatum, etiamsi Stichus mortuo tellatore decesserit. Sed nihil adversatu , ut & vulgo bene acceperunt: nos enim agimus de eo, qui heres institutus ell, aut cui legatum si sub eonditione, is Stichum manumiserit, in L L. si fondum per M.
I. I. Apparet ex his, quae d=ximus, legatum relictum suille pure, sed legatarium rogatum esse, ut Stichum manumit teret. Certi iuris eit legatum pute relictum statim deberi, nec adimi legatario, nisi aliqua culpa sit legatarii , propter quam adimatur; quae culpa nulla eli in eo, qui manumittere servum alienum &mortuum non potuit. Conditionis diversa est caussa; nam hac adiecta , nisi ea prius exstiterit, nihil debetur, L. Iogata sub eouditio e , v. de eondit. S demons. L. eedere, de verb. δεη.
96쪽
161 Ad Tit. XXV. Lib. VI. C. de Institution. Zcc. I 66- L. Conditioni. 3.
Imp. Antoninus A. Cassiae. Conaetioni, sub qua testamento matris tuae heres institutus es, si non
paruisei, locum habet substitutio. Nee Mim videri potes sub oecie turpium
nuptiarum viduitatem tibi iniuxisse, cum te filio fororis suae, consobrino tuo,
probabili consilio matrimonio iungere volueris. Nee extraord,nario auxilio in-ἀges cum ex his precibus, quas libello eo lexa es, declaretur, non pereum fleti se, quo minus supremae volu riti matris tuae testatricis fatisfieret.
E. Filia sub eanditione, si eonsobrino
nuberet, instituta. an si eonvitioni non paruerit, nihilomiuus lanis quam reiecta conditrone , herediis
talom habere possis p ae per tot.1. Conditio nou reirratur, ut si aut contra bonos mores, aut est tra legessit.
Si filia i instituta est sub conditione, σ
consobrino nuberet; quod si non nuberet. Titius substitutus sit . filia conditioni parere non vult, & nihilominus tanquam reiecta conditione vult hereditatem habere: an possit, quaeritur' Respondeo in is eonditioni paruerit, eam non suturam heredem , & recte. Nam non t reiicitur conditio . nisi aut contra bonos mores, aut leges sit. Contra honos mores, ut si viduitatem iniungat, L eum ita legatur, de eoad od mons Contra leges, ut si matrimonium inter consobrinos consillere non possit, quorum neutrum in proposito aecidit :nam conditio invitat ad matrimonium . Huius generis eonditiones omnes receptae sunt. si modo hone ite nubere liceat ei. in cuius persona conditio implenda est, L. Titius Ioo. I 3. de eo dii δε- monstr. Sed & iure matrimonium inter eonsobrinos recte contrahitur, ut hic seriptum est, & in I. duorum. Insit. densit. L. in eostulaudis, C. de nupt. Cum igitur nihil obstet conditioni, res pertinet ad regulam iuris communis. Nisi conditici prius exstiterit . institutioni locum non finurum. Proinde in propolito sub ili- tutioni locus erit. Hoc metuens filia, eum iam recusasset consobrino suo nubere amplius, quaeli-Tam. IX.
3. Filia, quae eonditioni non paruit, πondobet in integrum restitii. at hereditatem eousta tiatur , si adhue potest eooditioni parere.
. Quid si non amphas conditioni ρ
tea recusarit δtum,' an possit in integrum restitui, ut 3 hereditatem consequatur. Filiam finge sui iase minorem et c. annis, cui etiam rellitutio tribui solet a 4 line, ut repudiatam, vel semel omissam hereditatem iterum adires hi lieeat, titul. si ut omisi. hereditat.
δερ. Respondet Antoninus, eam auxilio extraordinario non indigere, cum per eam factum sit, quominus matrimonium consequeretur, non autem per contobrinum: ubi auxilium extraordinarium vocat restitutionem in integrum, ut in L. r. in P.
de min. Haec sententia certa est, si adhue filia conditioni parere possi : potest autem parere, quandiu vivit, & consobrinus aliam uxorem non habet. Nam extraia
neu et & maxime filius, vel filia heredes
instituti ea eonditione parere pollunt. Cum per naturam licet, aut per iuS, L. 4 fustr. de hered instit. L. ult. de cond 103. Quod si consohrinus aliam uxorem duxerit, desnit conditio impleri posse . Nam ei nubere non potest, qui aliam habet uxorem. I. assinitatis, Inst. δε ηυι. Hie igitur diei mus quandiu coosobrinus aliam uxorem non habet, tamdiu filia minor ad consequendam hereditatem restitutione in integrum non indiget; nam si vult consobrino nubere. consequitur hered: tatem iure communi, dum scilicet conditioni paret. Porro qui iure communi munitus est, is L 1 e t λ-
97쪽
ior Hugonis Donesti Comment. in Cod. I 68
extraordinario non indiget, L. in ea. ,α. de minor. Quod si non vult filia nubere consohrino, etiam hoc casu restitutione in integrum m)n indiget; quia dum conditioni non paret, etiam hereditatem ha here non vult. quoniam hac conditione deferebatur, ii conditioni pareret. Non indiget autem in integrum restitutione. ni aliquid obtineat. qui id obtinere non
. sed i quid si consobrinus uxorem duxerit, & filia, dum vult ei nubere, non poteti; quia sic impedituri an non saltem hoe casu recte pollulabit in integrum restitui adversus subiti tutum ' Dixetit aliquis recte postulare. Nam cum prius conditio ni parere noluerit, eodem facto hereditatem amisit, ac proinde recte adversus infirmitatem aetatis relli tui petere videatur. d. tit. si ut omissi fer. L. ait praetor, A. hoe iure, S I. resiluta , L. nsu omu a, de min. Sed generaliter hie scriptum eli. filiam, per quam stetit, quo minus conditioni superiori pareret, non indigere restitutione: ergo restitui non debere . Ex quo inteligimus etiam hoc casu illam ab hoe beneficio excludi,& verum eli. Tamdiu enim minor heres instituta in integrum restitui potest, ut consequatur heia reditatem, quam amiserat, quandiu nihil petet contra voluntatem testatoris. Nam in testamento totum voluntas testatoris saeit, L. ex facto, I. ita, v. de hor. ius. Proinde nec minor, nec quisquam alius
contra voluntatem testatoris heres fieri potest, ut puta institutus minor. si navis ex Asia venerit, nave capta heres non erit.
quia testator id noluit. Eodem modo si minor institvius fuerit sub conditione, quae in eius potestate erat, & conditio vitio eius defecerit, ne hoc quidem casu heres erit . quia heres fieret contra voluntatem testatoris, quae fuit, ut conditioni pareret. Non obstant superiores loci de in integrum rellitutione. minoribus ad adeundam hereditatem concessa . Nam in omni testamento haee conditio inest, si mitior laesus, aut circumscriptus exit. non est autem laesus. qui iure communi utitur, ut est L. str. I r. de rest in iuregr. L. tuisier, I pen. de Meius. Cuius sensus et t. non videri laesum minorem, qui aliquid facit, quod iure communi & publico fa-Cere cogitur. Omnes autem, qui heredes testamento instituti sunt, voluntati testatoris parere necelle habent. Sed eur hoc eam non dixit imperator: Auxilium extraordinarium non habebis, Potius, quam, auxi Iio eviraordinario non indiges; cum manifestum sit, filiam. hoc casu hereditata exelusam, indigere restitutione. s habere velit hereditatem, utpote quae alio inodo ad hereditatem pervenire non possit. Resp. Auxilium hic, viam persequendi deis hemus accipere, ut sit sensus: extraordi naria via non indiges & persecutione , quam eκ rescripto meo prosequor, namhaee tibi apud iudicem esset inutilis; quoniam hoc casu xestitui non potes.
98쪽
1εν Ad Titi XXV. Lib. VI. C. de Institution.&c. IIo
Ad L. L mater. 3. p. Antoninus A. Maxentio & aliis.
I mater vos sub conssitione emancipationis heredes instituit, re prius,
quam volvaetati defunctae pareretur, sententiam deportationis pater meruit, vel aliter desimiam est: morte eius, alio modo patria potesate liberat , ius
adeundae beriaitatis eum sua caussa quaesiissis. S. Prid. Kal. Maii, Sabina
et. Conditio quanda videatur impleta.
3. Testoriae in senum rasum liberationis a potesate patria tiberos heredesi stituens, in omnes atios casus, C Um constat eonditionem utiliter adiectam esse, ita ut iure impleri debeat. aut eo deduci. ut pro impleta habeatur. ad quam partem pertinet illa Constitutio.
quam initio hoc iit, proposuimus, consequens est, ut quaeratur, an conditio imis
pleta stit De eo sub extremum huius Ioeli utilis praeceptio traditur. Eam i tune imis pletam videri, non solum cum id factum est, quod verbis comprehensum est inconditione, sed etiam quod testator voluit, si id ex verbis conditionis apParet. Id declaratur exemplo huius loci. Mater liberos heredes instituit, si emancipati ensent a patre. Non sunt emancipati, sed
Pater aut mortuus. aut deportatus est in
insulam, liberis non emancipatis. Nihilominus plaeet hoc loeo lihercis heredes futuros, & habituros hereditatem eum sua ea ulla, i deii, cum ea eonditione, in qua est hereditas. ut scilieet vel Meo restitui debeat. vel non. denique ut quatenus debeat ex eonditione deportationis, resti
Hie statim oecurritur, conditionem lmpletam non elle, ac proinde liberos here. des esse non posse. Nam conditio emancipationem exigebat . quam non secutam esse fatemur. Dicendum vero secundum verba conditionem non esse impletam, seis eundum voluntatem impletam. quod satis est, ut conditici impleta intelligatur. Nam in t conditionibus maxime voluntas testa' loris spectanda est L. in conditionibus, is pr. de eonae S demonst. Porro cum
uibas liberi sui iuris es'iuntur.
institu e videtur. . In his, qu pendeut ex auctoritate legis. voluntas legis spectanda es. e In hιs, qua ex volώουςate testatoris pendent, solius tesatoris voluntas sequendo. mater hane conditionem adiecit. verbo emancipationis. etiam de caeteris casibus sensisse intelligitur, quibus liberi emciuntur sui inris. quae voluntas ex fine & eon silio testatrie is mani sella est. Nam emancipatio hoc spectabat, ut liberi sui iuris emeerentur. Est enim haec vis emancipa tionis. F. praeterea, Iust. quis. m d. tus stat Voluit autem mater liberos neri lui
uris ideo. ut sibi hereditatem acquire rem, qui alias patri acquisituri essent saltem usum fructum. 3 3. IV. φου pers. At hoc, quod testatrix voluit . e ficitur etiam hoc modo, si pater mortuus sit, emeitur & deportatione patris. IV.
Non obstat quod dicitur in L. qua Minrodi in pr. v. de eou.. S dem. non vi deri eonditionem impletam . nili ad praeseriptum verborum & formam impleta lit. Hoc enim semper ita accipiendum est. nisi manifestum ut, siud sensisse testato. rem . quam id. quod verba in specie praeseribunt. Secus vero, ut dixi, in conditionibus voluntatis tellatoris spectandum est, idque etiam satis intelligitur ex exemplod L. qui hered. Se. Nam legata eius, qui Sticho xo. dare iussus est. domino Silehi dando, non implet conditionem; quia non id apparet senssse testatorem, ut domino recte daretur. Quin imo veris mile est, aliud testatorem sensisse: quoniam est at quid in eo. ut prius Sticho detur . deinde per Stichum ad dominum perveniat. Haec enim datio Deit aliquid
99쪽
a 1 Hugonis Donelli Comment. in C L ira
ad conciliandum Sticho dominum . vel Propter meritum, vel propter fidem in pretio accepto quaesitam. Quod de emancipationis casu diximus, idem de quovis sito casu 'iberationis a patria pote itale intelligendum est. Ut puta: Mater instituit liheros, cum parer m rietur, cuius in potestare erant. Conditio implebitur etiam vivo patre, si liberi emancipali erunti aut deportalus pater, L. mulιer. ad Tres. L. se ita esset . D. quando dies Leg. eed. Unde generaliter, definiendum est, cum tellatrix t in unum casum liberationis a potestate liberos heredes instituit, etiam in omnes alios e
sus, quibus liberi sui iuris e Sciuntur, instituit se videri. Huie parti adversari videtur L. com
modi θsime, de tiber post. ubi si quis
pollumum initituat in unum casum natiis vitatis, in alterum praeteriisse videtur, et iam si casu expresio id egerit, ut qui nasceretur. heres esset. Et proinde uterque casus eos effectus habebit. Ut puta, inlli tuit tellator eum, qui se vivo pollea nascetur, si is, qui in utero est, nascetur eo mortuo; institutus non videtur. idemque placet e converso. Resp. Dissimilitudo rerum observanda est: alia eaussa est earum rerum, quae ex auctoritate legis
Pendent. alia earum, quae ex voluntate
tellatoris. Nam in his, i quae pendent ex auctoritate legis, huius ipsius legis voluntatem spectabimus, ut s fit. quod lex iu-het, ratum id sit si non fit. pro insecto habeatur, quia legi paritum non fuit, etiamsi tellator hoc animo fuerit, ut idem factum vellet. Huius generis est institutio post mortem. non enim testator pollu-
mos pro arbitrio instituit, sed lex iubet inititui, I postuma, Insit. de eaeber. Iiberi L. postumus. de iniusto, rusti. Et iubet institui in omne tempus. Proinde si is institutus non est, quia nascetur vi VO Patre, pro instituto non erit. etiamsi testator de eo senserit a quia non fecit, uod lex iubebat, & res in voluntate te
atoris posita non est, sed in legis auctoritate
At in his, 1 quae ex voluntate testat - ris pentant, huius solius voluntatem se- γqui dicemus i idque fit non modo non refragante lege. sed etiam lege volunta- em testatori confirmante. ut qaesque te gallit.&c. L. ver . Iegis, de veri. situ. Huius generis conditiones io teli amento sunt, quas adiici institutioni, aut legato
neque leges iisent, neque vetant. μroinde conditione in unum casum adiecta.
s tellator de aliis partibus sensit, hanc
sententiam sequemur. Hic etiam occurritur nobis: nam in his, quae pendent ex auctoritate privatorum, cum quis sibi in
unum casum cavit, in alterum non cavisse videtur, etiamsi eundem effectum habeat, ut probatur exemplo L. si eum da rem, fol. mair. ubi si extraneus in dote pro muliere danda paciscatur, aut stipuletur in unum casum vel divcirtii, vel mortis alterius ex coniugibus dotem sibi reddi, placet eum actionem non habere in eum casum, qui omissus est, etiamsi constet iure ei vili pariter matrimonium solvi divortio & morte. Respondeo: in his, quae ex unius v
luntate pendent, ut sunt res testamenti, quae pendent ex unius testatoris voluntate, cuius solius voluntatem spectamus, ut se uno casu exprello, caeteri quoque contineri intelligantur, de quibus senserit . At stipulatio & pactio ex eo sensu du rum constat, stipulantis & promittentis; idcireo utriusque consensum & placitum spectare oportet. & uno distentiente nihil agitur. L. tuter p. urem. I. 1. de ver . obt. Hinc fit, ut cum stipui tor sibi in unum casum cavit, in alterum actionem non habeat ι quia etiamsi ipse sensit de alios tamen promittor nota
consensit de eo, cuius hic animus est, ut quam minimum debeat, certe ut nihil debeat, nisi quod verbis comprehensum exi, usque adeo, ut orationem ambiguam adversus stipulantem semper in isterpretemur, nisi quid actum sit constet,
L. stipulatio ista. I. in sipulatione, L. quiequid, de ver . oblig. L. semper, de
100쪽
1 3 Ad Tit. XXV. Lib. VI. C. de Institution. &c. II
Si pater filium, quem in stotestate habebat, sub conditione, quae in ipsius
potestate non erat, heredem scri II, nec in defectum eius exheredatis: tui etestatus non videtur. Cum autem trans mare N longe te agentem ob haeconditione heredem scriptum esse dicas, s in patriam quae in provincia Mauritaniae erat, regresus fuisses, nec exheredatum te alleges , si in eum sicum non redisses: manifestum es multis casibus non voluntariis, Ied se tuitis et iure potuisse. ut eam implere non posses: N ideo adire hereditatem non
guendo respondetur sub num. 2.
conditιone instituta, quae in potesate eias non es, pater inrestatur decedit.
s. Suaestio, an ab hae lege si disce mconstitutionibus I Uιuram. Iate discatitur liue negativa defendi
6. Couritionum, qaae in potestate Ilii
7. Fitio ob a G,bιδε eonditione iustitato, es institutio ae te samentumntii us es momenti. Filius, qui in patris potestate est, tuisbetur heres institui aut nominatim exheredati, idque in omne tempus. Quod si neque inlli tutus, neque exheredatus est, etiam ii id diei possit factum esse in aliquam partem, placet testamentum nullum esse, ius. de exher. lib. Inst Hinc quae, situm est: an filius t qui in potestate est, possit institui sub conditione : nam seri potest, ut conditio defietat. hae defieiente filius reperitur non institutus esse, sed nee exheredatus est: nam de eo loquimur, qui non omnino si exheredatus. Proinde in id tempus, eundemque casum praeteritus videtur. De hac re placuit liare distinctio veteribus, ut intersit, quaenam si conditio, sub qua est institutus. Sub x ea i conditione, quae in eius potestate est recte inllituitur, ut sive pareat conditioni, sit heres ex tellamento; sive non pareat, omnino non sit heres, neque ex te.
ra in eastim eonfertur, instituto, tu utilis est instri utio. 9. Conditio coliata in potestatem fiat, nos υidetur omni ex parte in eius
esse potestate . nisi statim possutaecipere eam implere, quando velit .ro. Condiιio in potestate flui poma qua
Ir. 2uod dicitur. filium nos δήe rustι- tui ob ea eonditroue . quae iuesus potesate non est, an si per
xx. Nepotes S eaeteri liberi an sub eo ditione insilui possint. stamento. neque ab intestato L. 4. L. iam dubitatur, T . de her. rustit. κSed hoe ius emendatum videtur eon. stitutione Iustiniani, cui placuit intra legitimam filio herede instituto reiici de in. stitutione omnem conditionem, quae ius filii imminuat, quaeque hereditatem, aut onus inducat. f. quoniam tu prιoribus, I . de inos'. testam Quae conditio nova constitutione lustiniani pollea confirmatur quae una est ex so. decisionibus , L. Irimus. I. eam autem, furi de ius frest. Κthoe, ut dixi usque ad legitimam. Quod si ultra legitimam filius institutus erit sub ea conditione, quae in eius potestate, est. nihil mutat lustiniani consit tutio. Proinde exigemus a filio ut conditioni pareat. Suti ea vero t conditio- 3 ne, quae in eius potestate non est, filius institui non pote it, ob caussam . quam initio reddidimus: quod deficere conditio potell,