장음표시 사용
171쪽
1 o P H Y s I C AE LIB. II. q. VI. Perrumpit vasa , quae, nimirum, rima aliqua hiant , aut porosia nimium sunt; quia laevibus cylindris , iisdemque gravissimis aut per rimas fluit, aut perrumpit pondere suo tenuiora texta, unde sit ut peri poros pellis facile transeat. qs. VII. omnia ei innatant , . propter ejus . gravitatem; sed aurum adis trahit; quia mobilibus cylindris auri superficiem terens. ejus partes quadrangulas & oblongas movet,divulsasque m tu poris excipit commodissime. Cylindri enim inter se poros relinquunt aptissimos, ad Parallelepipeda rectangula excipienda. Sed cum satis magna auri copia in Argentum vivum injecta est, ut impleantur omnes ejus pori, tunc fiuiditate amissa, massam cum auro mollem conficit, quemadmodum & cum plumbo conjungi-
6. VIII. In pelles subactas cum auro est usu mper eas sudoris vice defluit, puro relicto auro; quia laeves cylindri facile per pellium poros transeunt, quos Parallelepepida Rectangula, propter angu IOs, permeare non possunt. 47. IX. Ex secundario minio inventa eli ars faciendi Hydrargyri, quia minium illud agi eo metallo turgidum est, quod arte memorata exterrestribus minii partibus evolvitur ; aut Constat, magna ex parte , Orbiculis quibus Cylindros Hydrargyri conflatos eine diximus ; qui Ope ignis in vapores evecti ad se invicem aceedunt, & in cylindros componuntur. Hinc etiamen. Hydrargyro puro, vehementioris ignis opera. adhibitaque arte requisita, quotidie fit minium, resolutis , nimirum, cyIindris, orbicu- iiD
172쪽
usque partim confractis, partim aliter inter se collocatis ; unde fit ut lumen, pro Varietate particularum lucis, aliter a superficie Hydrargyri & minii colligatur, atque ad oculos nostros reflecta-aur; quae esst Vasiorum Colorum causa, quam hic fusius exponere non adgrediemur. 48. Atque haec de metallis hactenus, in quibus multum abest ut adquiescere eos oporteat, qui eorum naturam penitUS Cognoscere avent.
Nos vulgo notissima obiter adtigis ie , in hac Epitome , fatis habuimus ; sed plurima alia in Chymicorum scriptis, issque qui data opera de iis scripserunt legi poterunt. Conjecturam etiam protulimus , qua propositum AEnigma haud incommode solvi poste visum est; aliorum inventis , si quid melius occurat, uti parati; hic enim, si usquam alibi, locus est senario Graeci Poetae:
De Fusilibus, quae vi ignis in calcem rediguntur.
i. L Ossilia tertii generis nobis sunt nunc ex- . L pendenda; ea autem hanc in classem con-j ecimus quae neque inflammantur,saltem qualia inifrrae visceribus inveniuntur, neque malleo ductilia sunt aut igne illico liquefiunt;sed fragilia & dura in pulverem comminuuntur, &igne in calcem prius rediguntur quam liquefiant. Haec autem rursus in duas classes redigi possunt. Sunt, nimirum, salia variorum generum, aut fossilia saltem multum ex Salium natura trahentia: ἁ quae nullam
173쪽
cum sale adfinitatem habent , quorum e uotissimis aliquot seligemus. a. Salia vocamus omnia fossilia, in quibus salsus, aut acris deprehenditur sapor, quamquam
diversus; & primum quidem est Sal proprie di- ctus, 'si qui aut fit aut gignitur, utrumque plu-- ribus modis, sed causa gemin, , coacto humori re, aut siccato. Siccatur. in lacu Tarentinois aestivis Solibus, totumque stagnum in silemis abit; modicum alioqui, altitudine genua non . , , excedens. Item in Sicilia , in Lacu, qui Co-M Canicus vocatur, & alio juxta Gelam. Ho-
se rum extremitateS tantum inarescunt, sicut in 'o Phrygia, Cappadocia, Aspendi, ubi largius
is coquitur & usque ad medium lacum. Aliud se etiam in eo mirabile, quod tantumdem nocteri subvenit, quantum die auferas. Omnis est ta- , , lis sal minutus, atque non gleba est. Aliud ge-M nus eX aquis marini S sponte gignitur, spumari in extremis littoribus ac scopulis relicta. Alia is similia sunt salium genera, ex aquis sponte pro
3. Sunt & montes nativi salis, ut in Indis
Oromenus, in quo lapicidinarum modo caeis ditur renascens. Effoditur e terra, ut palam
se est, humore densato , in Cappadocia. Ibi se quidem caeditur, specularium lapidum modo. se Pondus magnum glebis, quas micas vulgus,, adpellat. Gerrhis Arabiae oppido, muros do-- mosque massis salis faciunt, aqua ferruminanis tes. Invenit & juxta Pelusium Ptolemaeus se Rex , cum castra faceret. Quo exemplo,. postea, inter AEgyptum & Arabiam, etiam is squa-
174쪽
- squalentibus locis, coeptus est inveniri, de- se tractis arenis; qualiter & per Africae sitientia,
se usque ad Hammonis Oraculum. Nam Cyre-- naici tractus nobilitantur rimmoniaco & ipso, ,
se qui sub arenis inveniatur, adpellato. Similisse est colore Alumini, quod Schiston vocant, se longis glebis, neque perlucidis, ingratus sa- pore, sed Medicinae utilis. &c. In Hispania is quoque citeriore , Egelastae caeditur, glebiso paene transtucentibus, cui jam pridem palma se a plerisque Medicis , inter omnia salis genera, , , perhibetur. Omnis locus, in quo reperituris sal, sterilis est, nih1lque gignit; & in totum
se sponte nascens intra haec est. q. ,, Factitii Varia genera. Vulgaris, pluriis iniisque in salinis, mari adfuso, non sine aquae se dulcis riguis , sed imbre maxime juvante, ac se super omnia sole multo, non aliter inarescens. se Africa circa Uticam construit acervos salis ad se collium speciem; qui ubi Sole, Luuaque in- is duruere , nullo humore liquescunt. Vixque se etiam ferro caeduntur. Fit tamen & in Creta,
se sine riguis; in salinas mare infundentibus, & circa AEgyptum, ipso mari influente in solum. se Fit & e puteis in salinas ingestis. Plurima , , densatio Babylone in bitumen liquidum cogi-
tur oleo simile , quo in lucernis utuntur,
se hoc detracto subest sal, Et in Cappadocia,
, , e puteis ac fonte aquam in salinas ingerunt. In Chaonia, excoquunt aquam ex fonte, re- frigerandoque salem faciunt inertem, nec can- , , dicium. s. Seu ars humana ad faciendum salem adhibeatur; seu effodiatur concretus, aut Solis ca-Iores
175쪽
Iore, exhausta in vapores aqua, e salinis hauriaturia ad ipsam salis naturam perinde est. Neque enim arte particulae salinae fiunt, sed ex aqua, in qua erant dilutae, eruuntur, siVe ab aqueis particulis separantur. Pro locis dumtaXat, & cassore Solis, acidiorem saporem habent, itaque hic proprietates salis in genere eXplicabimus, earum causas investigaturi. 6 Igitur 1 sal aqua gravior est: a. et diluitur: . aeri expositus liquefit, modo heterogenea Omni materia probe purgatus fuerit: q. aqua, cui admistus erat, excoci a , & in vapores exhausta, in vasis fundo remanet: s. sal nudiquam corrumpitur , neque carnes quibus adspersus est putrefieri sinit: 6. est acutissimi saporis: 7. solus & probe purgatus igne non liquefit, sed in calcem prius redigitur. . I. Cum massae salinae, alicujus molis L in aquam injiciuntur, statim fundum petunt, unde colligere est certam molem salinam, simili mole aquea graviorem esse. Quod inde oritur, quod in malsa salina plus sit homogeneae materiae, quam in masse aquea; quia parte salinae aptius inter se aptantur quam partes aqueae, adeoque minores relinquunt poros inter se; . ut, indicati .illarum figura, liquebit. Sed si massa salina in aquam conjecta, tandem particularum aquearum adtritu & motu diluta sit, facile fieri potest, ut particulae aqueae, sese salinis implicantes, eas in poros suos excipiant, & sic quaquaversum se
8. II. Dilui autem hoc modo videtur, Cum particulae aqueae funiculorum instar , quaquaversam sal em complectantur, & motu suo varie
176쪽
concutiant, Variasque in partes simul pellant partes salinas ad cubicam figuram accedentes, & acutas quidem in angulis, feci laeves Circa latera tandem divellunt, & secum avehunt. Nec ea figura salis mera comectura inventa est, sed varia salium genera, diligenter Microscopio considerata, visa sunt omnia cuspidibus horrere; quamquam anguli in omnibuS aequaleS non erant, neque eodem numero. Sed latera laevia videbantur, ut mirum
non sit partes lateribus conjunctas facile divelli. Salem communem, seu e mari, seu e fontibus cliciatur, cubicum esse ostendit Martinus Lisertis, initio Libri de medicatis Angliae fontibus, Eboraci editi an . I 682.9. lΙΙ. Sal aeri expositus liquefit, quia in aere multae sunt particulae aquear, quae salinis adhaerentes eas, ut diximuS, liquefaciunt, aut potius dissolvunt. Quod inde liquet, quia cum aer admodum sudus est, adeoque particulis aqueis minime abundat, sal in eo non liquefit; citissime vero in humido, ut quando pluit, aut nubilum est coelum. Diximus autem, ut Sal liquefiat inae-re , purgatum esse omni heterogenea materi1 oportere; quia alioqui materiae ramosae implicitus, aqueis funiculis ex illis impedimentis expediri non potest. 1 o. IV. Sal mssilis, & marinus . aut etiam ex fonte salso haustus, ubi coquitur una cum aqua, in vapores non abit, sed in fundo vasis remanet; unde fit ut in salinis, postquam ex iis aqua calore Solis exhausta est, maneat Sal per siccos alveos sparsus. Cujus rei causia non dissicilis inventu est , postquam diximus salem esse aqua
graviorem , necesse est enim id quod gravius Tom. LII. H , est,
177쪽
est, ultimum in fundo vasis calore exhausti manere. Cum praeterea salinarum particularum latera, ut conjecimus, laevia sint, non potest fieri ut, si aqueis particulis implicitae aliquantum evectae fuerint, non recidant in vas, pondere suo dejectae, nec aqueis particulis alta petentibus ullo uncino adhaerenteS. I i. Observandum tamen de Sale marino &terrestri haec esse intelligenda; quae Salia a Chymicis so dicuntur, quia graviora cum Ent, fixa fundo vasis haerent. Sed tiunt Salia, quae volatilia vocantur, hoc est, acidae particulae ex plantarum& animalium corporibus, arte Chymica, secretae. Hae cum multo tenuiores sint, & fortasse Contextu rariore, in auras facile evehuntur. Ortum quidem haec salia ducunt ex terrestri, quandoquidem terrae succis plantae & animalia aluntur& augescunt; sed variis fermentationibus adtenu ta sunt, atque adtrita.
I a. V. Proprietas est salis , ex praecipuis, quod non putiscat, neque ea quibus injectus est, putiscere sinat. Sic videmus carnes aliaque, quae sine Sale facillime putiscunt, ubi Sale, ea qua par est copia, adspersa sunt, diutissime sine putrefactione servari. Hoc ut quomodo fiat intelligamus, hic obiter nonnulla de putrefactione dicenda sunt. Carnes, ut adlato jam
CXemplo utamur, putrefiunt, cum acri exposi-issi, HuS calore, seu motu Vehementiore ita adficiuntur, ut earum partes motum illum concipiant , & paullatim divellantur ; quo fit ut
Per aerem volitantes nares praesentium subeant, itaque nervos olfactorios concutiant; ut in Mente tetri odoris sensum excitent. Hoc cum
178쪽
ita sit, ut putrefactio impediatur , invenienda est ars, qui carnis partes in eodem situ, contra vim incumbentis , & undequaque superficiem lambentis aeris , retineantur. Quod non potest commodius fieri, quam si quid ad manum sit, cujus partes acutae & rigidae clavorum instar
carnis particulas perforent, atque inter se arctius conjungant; qualeS sunt Salium particulae, quarum eam esse naturam antea diximus. Atque hinc fit ut caro falsa, non modo non pu-tiscat; sed etiam indurescat; quia, nimirum, fieri nequit ut particulis rigidis Salis sit undique pertusta, quin durior fiat. Hoc quoque hic considerandum , quemadmodum Sal ne Caro aeris vi corrumpatur impedit: sic carnem quominus Sal, quo referta est, aeris humiditate liquefiat obstare; quia particulas salinas poris suis alte impactas retinens, non patitur eas aeris humore circumagi. 13. Cum Sal in ignem injicitur, varia patitur, quae nobis sunt ordine expendenda. Primum, mirum in modum crepitat, sed ea crepitatio brevi tempore desinit. Hoc autem hine fieri videtur, quod Sali admistae sint particulaeaqueae, aut aereae, quae intra concavitates nonnullas latent. Cum Sal igni injicitur, fervefactae eae particulae latera cavitatum, quibuS COI tinentur, magno impetu pellunt, effractssque Carceribus in aerem subito dissiliunt; quo fit ut aer aureS nostras ita verberet, ut crepitationis sonitum in nobis creet. Hoc inde clarius colligitur, quod Sal siccatus lento igne, atque in pulverem tenuissimum comminutus non crepi tet. Idem adparet ex eo quod crepitatio brevi H a tem
179쪽
tempore duret, emissi enim heterogenea materui, nihil cst in Sale amplius, quod Qusmodi sonitum creare possit.
14. Secundo, Sal diligenter siccatus, & ut Chymici loquuntur, decrepitatus, igni in catino impositus calcis instar remanet sat diu, quemadmodum lapides; nec potest, nisi violentissimo igne, si nihil admisceatur, liquefieri. Nimirum , particulae Salis, quae sunt instar prismatis utrimque acuti, motui per se ineptissimae sunt, facile enim angulis inter se implicantur. Sed tandem vi ignis, cui nihil non cedit, anguli illi
retunduntur , & franguntur usque adeo u Sal in liquorem agatur , dum vis ignis durat. Detractus vero igni liquor ille statim concrescit in massam vitro similem , unde etiam in conflando vitro, magna Salis & Nitri copia utuntur
i s. VII. Haec videtur esse Salis natura, nec quidquam ad ea quae diximus addemus; nisi, pro varietate saporis, & acrimoniae salium, varios debere esse in extremis prismatibus angulos, acutiores aut obtusiores, & extremitates magis aut minus polygonas ; quod etiam oculorum paene testimonio discimus, sed Microscopii ope plane constat. Hinc fit ut Salia linguae imposita, ejusque fibras , pro cuspidum varietate, varie pungentia saporis non unius sensum in nobis excitent: quod fusiuS non prosequemur, quia ad tractationem Saporum pertinet, de quibus . in Lib. V. 16. Sali tria fossilium genera addemus, Nia erum, Vitriolum & Alumen; quorum proprieta- tes & naturam paucis, prout licet, explicabimus.
180쪽
Ut a Nitro initium fiat, est quod nascitur, estitem quod opera humana conflatur. EXi- guum ' est apud Medos, canescentibus siccita-M te convalli Sus, quod vocant halmyraga. Mi-- nus etiam in Thracia, juxta Philippos, sordi- , , dum terra, quod adpellant agrium. Aquae ve- , , ro nitrosae pluribus locis reperiuntur, sed sineis viribus densiandi. Optimum , copiosumque se in Litis Macedoniae, quod vocant chalastrio cum; candidum, pursimque, proximum Sali. M Lacus est nitrosus,exsistente e medio dulci fon- ticulo, &c. Et hoc quidem nascitur. In IE- gypto autem conficitur multo abundantius, sedes deterius. Nam fuscum lapidosiimque est. Fit ,, paene eodem modo quo Sal, nisi quod salinisse mare infundunt, Nilum autem Nitrariis. Hae, se cedente Ni lo, madent succo Nitri x L. diebus is continuis, statimque ut densari est coeptumis rapitur, ne resolvatur in Nitrariis. ipsum au- tem conditum in acervis durat. Nitrariteri gypti, circa Naucratim & Memphim tantum se solebant esse, circa Memphim deteriores.se Nam & lapidescit ibi in acervis; multique suntis cumuli ea de causa saxei. Faciunt ex his vasa, is nec non frequenter liquatum cum sulfure co- is quentes in carbonibus. Ad ea quoque quae in- M veterari volunt, illo Nitro utuntur. Sunt ibiis Nitrariae, in quibus & rufum exit e colore teris rete. Aphronitrum tradunt in Asia colligi, inis speluncis molibus destillans deinde siccant So-- le. Optimuin putatur Lydium. Probatio ut is sit minime ponderosum, & maxime friabile ,