장음표시 사용
71쪽
42 PHYSICAE. LIB. I. aut tardius adsequentis, vel antecedentis, mo-, tus diversus esse videtur. Adsequi porro dicitur Terra Planetam quando eo pervenit, ubi est e regione ejusdem Asterismi ac Planeta, quo in situ, pro varietate situs utriusque inter se, diutius aut
s. lndidem quare Planetae nunc Stationiarii, hoc est, quasi in eodem loco manentes; nunc, Direm,seu secundum ordinem signorum Zodiaci procedentes; nunc denique Retrogradi, seu retrorsum ferri videantur intelligimus. Nam illi quidem semper in eamdem partem , & secundum eumdem signorum ordinem rapiuntur aeque celeriter; sed quando Terra per aliquot dies ita movetur, ut easdem Stellas ac Planetae directe
adspiciat, illi stare videntur. Deinde Venus &Mercurius, qui interiore gyro hirca Solem vol-Vuntur , celerisisque proinde Periodos suas confi-eiunt, ire ac redire inter nos & ipsum videntur, dum circa idem centrum lentius circumvolvimur. Denique Mars, Iupiter ac Saturnus, inter quos & Solem celerius progredimur, retrogredi quasi cernuntur, cum Terra eos antevertit, &directo cursu ferri cum antecedunt; ita ut dum progredimur videantur e regione esse sequentium Fixarum, e quarum regione nondum su-
6. Planetarum numero exemimus hic Lunam ac Solem, quia hic quidem in medio stat immotus, respectu saltem Planetarum, illa vero non nume ratur inter majores Planetas, de quibus tantum f. q. Verba fecimus. De Sole & Luna hic obserVandum, cum ceteri retrogrediantur ,& stent prout nobis videtur, eos nihil tale pati; quia Lu'
74쪽
De Universo in Genere. C. VI. 43
na, quacumque in Zodiaci parte simus , circa Terram rapitur; Sol vero, circa quem Volvimur, in consequentia semper ire videatur necesse est. 7. III. Supra Cap. III. ostendimus causam 'aequabilis Planetarum , constantisque motuS, iisdem partibus Vorticis nostri Polis obversis manentibus, dissicilem esse intellectu. Hic autem addemus Demonstrationem , qua constet Planetas a Vorticis materia non rapi , quod. Schemate & ratiocinatione sequenti probavit
h. Newtonus. ' - ' Designent AD, BE, CF,
se orbes tres circa Solem S descriptos , quo- , , rum eXtimus circulus CF sit Soli concentriri cus, & interiorum duorum Aphelia sint A, o B, Perihelia D, E. Corpus quod volveturri in orbe CF, radio ad Solem ducto areas teminis poribus proportionales describendo, aequa- is bili motu agetur. Corpus vero quod volveri tur in orbe BE tardius movebitur in Apheri lio B, & velocius in Perihelio E, secundum se leges Astronomicas; cum tamen, ex legibus is Mechanicis, materia Vorticis in spatio anguis stiore inter A & C velocius moveri debeat, se quam in spatio latiore inter D&F; hoc est, , , in Aphelio velocius quam in Perihelio. 9uar, , repugnant. Sic in principio signi Virginis, se ubi est Aphelium Martis, distantia inter oris bes Martis & Veneris est ad distantiam eorumdem orbium . in principio signi Piscium, is ut tria ad duo circiter , ac proinde materiari Vorticis inter orbes illos in principio Piscium ,, debet esse velocior quam in principio Virginis
Philos Nar. Principia Mathem. p. 3 ss. t Vide Fig. V.
75쪽
is in ratione trium ad di o. Nam quo anguis stius est spatium , per quod eadem materia
quantitaS. eodem revolutionis uniuS tempore, , transit, eo maJOre cum velocitate transire debet.
,, Igitur si Terra a materia coelesti deferretur,eslat, , Terrae velocitas , in principio hiscium, ad ejus- ,, dein velocitatem, in principio Virginis, in ra-- tione sesquialtera. Unde Solis motus diur- ,, nus adparens in principio Virginis major eΩis set, septuaginta minutis primis, & in princiis pio riscium minor quadraginta Octo, Cum ta-M meΠ, experientia teste, adparens Solis motus is major sit in principio Piscium , quam in ,, principio Virginis, & propterea Terra veloo Cior. 8. Hinc colligit vir acutissimus Hypothesin orticum, Planetas in iis motos secum rapientium, cum Phaenomenis Astronomicis pugnare ; nec tam ad motus coelestes eIplicandos, quam perturbandos , conducere. Attamen dissicillimum est intellectu , quomodo materia fluida, quae circa Solem rapitur, Planetas in ea fluentes nullo modo adficiat, nec ab iis ad D
9. idem ultimo Libro operis sui, de Prine piis Phliscae Mathematicis . Mundi Systema tradidit, in quo plurima esregia de Planetis ex probatis in prioribus Libris, vel ex Hypothesibus deducit. Aliquot ejus seligemus PropolitioneS, quarum fundamenta apud Auctorem , a Mathematicarum Disciplinarum peritis , quaeri pote
1 O. Ostendit ergo inter alia Ι. Vim qui Planetae majores aut minores perpetuo retrahun tur
76쪽
tur a motibus rectilineis, & in orbibus suis retinentur, quaecumque tandem ea sit quod non definit) pertinere ad centra aut Solis aut Planetarum maJorum, circa quos volvuntur , &esse reciproce ut distantias ab eorum ce
II. II. Lunam gravitare in Terram, hoc est ei incumbere, Planetas Joviales in Jovem, Saturnios in Saturnum , maiores Omnes in Solem, vi gravitatis suae eos retrahi semper a motibus retallineis , & in orbibus curvilineis retineri.
Phaenomena minorum & majorum Ulanetarum, cum sint eadem, a causis Qusdem generis pendere videntur. Vires a quibus eorum reVolutiones pendent ad earumdem revolutionum Cen- , tra pertinent; a quibus dum recedunt, eae vires minuuntur, eadem ratione ac gravitatis vis recedendo a Terra minuitur; quod ille demonstrat, Q& de quo in Lib. V. agemus, ubi de Gravitate sermo erit. Ia. III. Corpora omnia in Planetas singulos gravitare, & pondera eorum in eumdem quemvis Planetam, paribus distantiis a centro Plane tae, proportionalia esse copiae materiae, in singulis. Quod cum circa unumquemque Ηlanetam fiat, Planetae omnes simul sumti idem circa Solem faciunt; superiores inferioribus incumbunt, omnes Soli, copiae materiae proportione servata.
i 3. IV. Si Globorum duorum in se mutuo
gravitantium materia undequaque , in regionibus quae a centro aequaliter distent, homog nea sit; pondus Globi alterutrias in alterum reciproce ut distantias inter centra , futurum Hinc
77쪽
Hinc cum alia, tum quantitates & densitates Planetarum, inventis eorum a centro distantiis innotescere pomunt. Summatim hic observabimus, densiores Planetas pro materiae homogeneae quantitate, graViores esse, & altius in Vorticem nostrum immersos. Collocavit Deus
Planetas, in diversis distantiis a Sole, ut unusquisque . pro modulo densi talis , majore vel
minore Solis calore fruatur. Aqua nostra, si Terra in regionem Saturni removeretur, tota concresceret aeterno gelus si vero eadem Terra ad regionem usque Mercurii deprimeretur, .in vapores tota statim abiret. Nam Lux Solis, cujus proportionem calor sequitur, circiter septuplo major est in orbe Morcurii, quam apud nos; Thermometro autem Constat, calore, qui septuplo major est ardore Solis aestivo, aquam ebullire. Iq. V. Motus Planetarum diutissime conservari, quamvis aliquantulum sui motus unaquaque revolutione amittere statuantur. Experimento constat globum aquae frigore concretae
in Aere nostro, libere motum, longitudinem Semidiametri describendo, ex resistentia aeris amittere molsis sui partem tζουα. . In blobis au tem, quantaevis magnitudinis S celeritatis, eadem proportio obtinet. Hoc posito, duo
animadvertenda sunt primum, Cum Terra Commmunis in superficie fere duplo gravior sit quam aqua, & profundius effossis fodinis triplo, quadruplo aut etiam quintuplli gravior comperiatur ; verisimile esse copiam totius materiae Ηο-mogeneor in Telluris globo, toto simul sumto,
quintuplo vel sextuplo majorem esse, quam si
78쪽
tota ex aqua constaret; secundum, e1 principiis ante positis, constare Jove Terram esse quintuplo circiter densiorem, Jovemque proinde aqua torte paullo esse dentiorem. Haec cum ita sint, Jupiter intra unum & visitati dies, quibus to gitudinem, ex observationibus Astronimicis,3χO semidiametrorum suorum describit, amitteret, in Medio ejusdem densitatis ac resistentiae ac Aer noster, motus sui partem ferme decimam. Verum cum resistentia Medioxum ita minuatur , ratione ponderis & densitatis , ut aqua, quae vicibus I 3 levior est Hydrargyro, minus relistat, secundum eamdem rationem, &aer similiter, qui aqua 8oo vicibus levior est; si ad oram Vorticis progrediendo adscendamus ubi pondus Medii, in quo volvuntur Planetae, immensum minuitur, nulla prope erit resistentia.
Is . VI. Planetas moveri in Ellipsibus umbilicum in centro Solis habentibus, & radiis ad
centrum illud ductis areas describere temporibus proportionales Periodorum suarum. Planetarum in se invicem gravitantium actiones funiquidem aliquae, sed exiguae, nec proinde in Planetarum motu sensibilem mutationem etficere
16. VII. Axes Planetarum diametriS , quae ad eosdem axes ad perpendiculum ducuntur, minores esse. Planetae, sublato omni motu circulari diurno, figuram Sphaericam ob aequalem undique partium gravitatem , induerent; sed motu illo circulari fit ut partes ab axe recedentes , juxta AEquatorem adscendere nitantur
Ideoque si fiuida eorum sit materia, adscensu
79쪽
suo diametros ad AEquatorem augeat oportet; axis vero, a Polis recedens, longitudinem minuat. nie Jovis diametrum, ex peritissimorum Astomomorum observatione, breviorem inter Uolos quam ab Oriente in Occidentem esse constat. Nisi etiam Terra nostra altior esset sub AEquatore quam ad polos, maria ad Polos exhaurirentur , & ad AEquatorem progressa ibi omnia inundarent. Verum hac de re, suo loco.
. Dostquam haec , . quae ad omnes Planetas pertinent. observavimus, de singulis paullo distinctius agendum. Initium ab inferioribus Planetis, seu Soli proximis faciemus, & primum quidem Mercurii & Veneris phaenomena communia, deinde quae si ni utrique propria paucis trademus . .
a. Primum, ita siti sunt, ut interdum inter Solem & Terram sint, numquam vero Terra inter eos & Solem intercipiatur. Si quando hoc posterius accideret, Eclipsin, instar Lunae, dum m umbra Terrae laterent, paterentur, quod numquam fit. Deinde non animadverterentur, internos & Solem, statis temporibus, transire, instar Macularum, quae per ejus discum ab occasu in ortum seruntur; quia cum sint Terra & Sole potissimum multo minores, multum abest ut ejus discum integrum obtegere queant. . .
80쪽
De miserso in Genere. C. VII. 4o, seeundo, quando ultra Solem sunt, intς
gros eorum discos lucentes videmus; ad dextram aut sinistram Solis, discorum dimidia tantum pars illustratur; cis Solem vero, ubi non sunt omnino inter Solem & nos, adeo ut linea recta ducta e
centro Terrae per eorum centra transeat, Corniculati adparent. Hinc, ut jam antea diximus, eos non lucere luce propria manifesto colligimus; quoniam eo lucidiores nobis videntur, quo distin istius & plenius videmus id eorum Hemi siphae rium, quod Soli obversum est. Ceterum haret discrimina, in hisce planetis, solis oculis non cernuntur , propter spuriam quamdam lucem, quae eos, ut lucida omnia noctu spectata, oculis aequo majores offert. Sed Telescopio, quo circumciditur ea lux, differentiae illae distincte deprehenduntur.
. Quamvis facile sit intellectu, quare hae et discrimina lucis sint in corporibus opacis circae Solem, propiuS quam Terra, motis, rem tamet hoc schemate oculis subjiciemus. Quod tu hoo Schemate an Venere pingitur, idem censeri doe
s. Verum Mercurius haec propria habet I .quod sit omnium Planetarum primariorum, seu qui propria circa Solem orbita rapiuntur, minimuS: a. quod sit Soli proximus: 3. quod proinde, intra minimum tempus, periodum suam absolvat: q. quod etiam sit densisssimus. o. Ejus semidiameter adparens, secundum Lanuergii observationes, est unius minuti, vera autem partium Oim quarum semidiameter Te rae est una. Ab eodem judicatur duodecies Tomus III. D Ter-