장음표시 사용
151쪽
111 pHILOSOPHIAE NATURALIS PROBLEMA XX .
268. Data Sphaerae v. g. Telluris semidiametro, reliquas omnes illius mensuras , Icilι et cIrculum maximum , Iuperficiem , ct massam Invenire . Resol. Telluris semidiametrum , I 2Oo leucas, duplica, & habebimus diametrum χε Oo leucas; diametrum 1 oo triplica, productum , 72oo leucae, erit telluris, seu maximi illius circuli circumferentia. Μediam partem semidiametri 6oo multiplica per maximi circuli circumserentiam 72Οo; productum,432Cooo leucae quadratae , est ejusdem circuli planum , seu area . Eiusmodi area ε 32oooo ducta in , d at productum I 728Oooo , telluris superficiem in leucis quadratis expressam . Tandem inventam telluris superficiem r728oooo per A O. quartam partem semidiametri , multiplica , & habebimus productum . 69ta Oooo leucas Cubicas , quibus telluris malla
152쪽
V o haec Philosophiae historiam daturo
praestanda esse videntur e primum , ut varias , multiplicesque humanae mentis de rebus Physicis , & naturalibus opiniones , & systemata , eorumque systematum initia, & progressus omnino verios expΟ-Dat: quae naturae Phaenomena, quas caussas, & effectus lapsu temporis homines observaverint , quae rerum arcana detexerint , quove ordine, & tempore in multiplices errores delapsi fuerint , aut emendaverint Philosophi. Secundum, ut multiplicem Philosophantium sectam , diversa sectarum initia , progressus, & fines reserat; quam Philosophiae partem colerent, quove discrimine , & Opinionum varietate, quasi character istica nota aliae ab aliis differrent scholae, observato locorum, & temporum ordine explieet . Neque enim unum sine altero satis esse exi-simo ad Philosophiae Historiam, quae omnia isthaec meo saltem judicio comprehendit . Primum enim pecuIiarem solummodo humanae mentis historiam exhibet: secundum autem non Philosophiae sistem ta , & varias hominum de mundanis rebus opinio
153쪽
nes , sed Philosophorum potius sectas , dc res gestas comprehendit. Hanc ego mihi ideam in conscribenda Philosophiae historia exequendam proposueraim ;& cum ex alia parte Synopsim tantummodo dare decrevissem , ne hujus Synopsis brevitas obscuritatem secum a Terret , ut fieri plerumque solet ,' in tres partes argumentum omne divisi. in prima quidem humanae Philosophiae exordium , progrestum, inclinationem, instaurationem , dc praesentern , quem habet , statum exponam , rem ipjam a mundi , & hominum natalibus repetens, dc ad nostra usque tem pora deducens; in eaque generalem velut humanae, Philosophiae , seu humanae mentis opinionum , dc errorum tabulam, dc conspectum offero. In seminda
omnes Philosophorum Sectas, dc Scholas, indicatis Iocis , dc temporibus , singularum sectarum initia , progressus, dc finem, characterem , dc philosophandi
methodum, notatis insuper praecipuis singularum sectarum Philosophis, ante oculos ponam . In tertia demum parte , quam ob indicandam jam rationem
ab aliis duabus separavi , dc pser totam Physicam hac illac, prout locus exigebat, distribui, praecipuas
Philosophorum circa res maxime naturales , ideas, opiniones, systemata, inventa. dc observationes exponebam , ut inter se collaris palam omnibus fieret, quis fuerit antiquis Saeculis , quis hodierno tempore Philosophiae status , quam persectionem ab antiquis, quam etiam a modernis obtinuerit: quanta demum casui debeamus, dc quanta ab hominum industria sint inventa . Tertiam hanc historiae partem primis duabus, ut dixi, adjungere statueram ;at praeterquam quod in majorem, quam par esset ,
excrevisset mo Iem historica haee Synopsis si praecipuas Philosophorum opiniones circa omnia fere Physicae capita hoc loco referrem: consultius me facere
existimavi, si singulas Philosophorum opiniones, Ac
particulares eorum circa omnia corpora naturalia
ideas sparsuri per omnem Physicam , prout locus &argumentum serret, exponerem, neque enim alicubi melius resurrem quid Philosophi circa marinos ae-ssu S v. g. Opinabantur , quam cum ejusmodi argummentum suo in loco pro viribus explicando suscipe
154쪽
te in . Ne igitur eadem iterum repetere Opus esset , tertiam hanc partem ab aliis sejunxi , & sparsim per varia loca exposui ; ejusque rei gratia per omnem Philosophiam, ubi id locus, Ac argumentum exigit, propositionibus praemitto observationes historicas , quibus Philosophorum Systemata expono . Quod vero tyronibus sit non modo utile , rerum etia ira necessarium Philosophiae Historiam non ignorare id ego suadere supervacaneum duxi , cum omnibut iam sit hodie manifestu in . Qui hujiismodi argumentum pro dignitate , dc copiosissime tractatum legere velit, Stanteium adeat pleno Calamo de hisco omnibuς disserentem , Diogenem Laertium, Plutarchum, Plinium , Senecam , dc mille alios, qui hisce poti ssimum temporibus rem eamdem aggressa sunt, imprimis vero Natalem Regnaui Iesu itam , ut
p R S PRIMA.CUm nihil aliud Philosophiae naturalis, seu Phy
scae nomine intelligamuS, quam rerum natu
ratium, caussarum , scilicet,& effectuum cognitionem; isque jure merito censeatur Philosophus , seu potius Phusicus, qui adspectabilem hunc mundum , variaque dc innumera fere corpora , Caussas , essectus, dc phaenomena , ex quibus ipse componitur , recte intelligat , dc observando agnoicat, ipsos effectus, 3c phaenomena ex causis suis deducat, dg omnia ad Deum optimum Maximum tamquam ad communem, primamquct rerum causam , de principium reserat : Humanam Philosophiam ab ipsis Mundi incunabulis origi uem suam ducere , Adamoque totius humani generis parenti , primum, inter omnes Philosophos assignandum esse locum, indubium mihi esse videtur. Eum quippe hominem Divina supremi Numinis manu formatum, in innocentiae sta-iu conditum , originali gratia , seu iustitia praeditum, ab iis ignorantiae tenebris, quae originalis iustitiae labem consequuntur, citra dubium Deus ipso liberavit. Cumque illum etiam multiplici spiritualidono
155쪽
dono , ct cognitionum genere , quae originis innocentiam, S hominem a Deo solummodo formatum decebant, instruxerit, universique Mundi principem
creaverit; omnium sane terrenarum rerum , animantium , dc non viventium cognitione donavit . Neque enim Deus supremum Mundi , seu terrenatum rerum omnium arbitrum consti tueret hominem earumdem rerum, & tanti patrimonii ignarum . Id utique non obscure insinuat Sacra Pagina: eκ ea s-
quidem ediscimus , Adamum singulis animantium speciebus propria imposuisse nomina, quibus scilicet
singulorum naturae, & proprietates exprimerentur .
Longissima praeterea primi hominis vita ad 93o, annos producta , qua terram , dc terrestria fere omnia corpora , datum sibi a Deo patrimonium , per tot annos sempetu tractabat ; perpetua ejusdem in iis Asiae regionibus , quae & amoenissimae , dc adeo p
tentes sunt , ut terrestria, dc casestia omnia ob ocu-Ios semper versarentur ; naturalis tandem humanae mentis sciendi ardor, quo donatos nos a Deo fuisse probe conscii sumus , primum hominum parentem ad eam naturalium rerum scientiam addux runt , quo nulli unquam mortales pervenire pote
Istam vero primi hominis scientiam, cognitiones, dc lumina longissimo odi ingentorum annorum magisterio tarissime audita, in dies fere observata, a repetita filii, ac nepotes acceperunt , aliisque a sese genitis , quibuscum per multa tacula Conversa bantur, transmittebant . Unde factum est , ut Λ tediluviani Patriarchae , longissimae vitae homines , innumera naturae arcana ab Adamo observata , dc audita non ignotarent. Id certissime nobis constat , ab iis hominibus artes aliquas ad humanam vitam necessarias originem suam ducere : extra dubium enim est , nequaquam illos fuisse ignaros tractandi ferrum, lapides, ligna, caementa, construendi aratificia , dc amnes his alias artes exercendi. Fere tamen omnis ante diluvianorum Patrum scientia , dc arcana una cum iis sub diluvianis aquis perierunt e
Neque aliud nobis ex Universali illa totius hum n generis, artium, dc humanae Philosophiae ruina
156쪽
superstes fuit, praeter ea, quae parva Noemi familia ab naufragio incolumis memoriae commendata servavit. Porro Noemus se Xcentos annos cum an pe- diluviani et Patriarchis exegerat, cum universale diluvium omnem terrae faciem inundavit; praecipua igitur doctrinae capita, cum ad Religionem, & natalem mundi originem , tum ad coelestium terre 1triumque corporum naturam spectantia ab Adamo,
& aliis Patriarchis brevi generationum numero ad se transmisi, acceperat, ad posterosque suos, quibuscum per 3oO adhuc annos post diluvium conversatus fuit, transmisit . Equidem Noemum , parvamque illius familiam prodigiose in dies multiplicatam , amplissimae , & maxime patentes Chaldear Regiones, in quibus sedem fixerat, mira Regionum, & aeris
temperies, caelum semper serenum , dc clarum, nocturna, diurnaque fidera, ante oculos semper giran tia , quotidie invitabant , ut nova naturae arcana , occultaque ex notis antea phaenomenis detegeret, nOvis subinde observationibus , Scientiam Physicam prom iveret, aliasque rerum caulas , corporum affectiones, & virtutes , milleque id gonus alia observando deprehenderet. Neque levia nobis suppetunt ab eo tempore argumenta praeter ea , quae jam diximus , quibus antiquissimam illam ante-diluvianam
gentem hujusmodi studiis operam dedisse , & Physicam non perfunctorie coluisse suademur. Sinae scilicet , quorum imperium ab ipso fere diluvio fundatum esse constat, bene multa Astronoiniam, Physicamque speetantia ab iis antiquissimis temporibus observata. & publicis tabulis notata conservat. Ο servationes etiam Λstronomicas a mille, & nongentis annis, hoc est, fere a diluvii tempore factas, ad Λristotelem e Babilone transmisit Callisthenes Λlexandri Magni Socius . Ab amplissimis Babiloniae, Assiriae , & Armeniae campis in universam terrae faciem , amplissimum Noemi patrimonium , ejus Patriarchae filii , & Nepotes post linguarum confusionem divisi, easdem rerum cognitiones , quas a Patribus acceperant, seis cum serebant , & nepotibus quisque suis successiva generationum serie tradebant. Inde est , quod apud Mont. Philo. T. I. P. II. I om-
157쪽
omnes nationes plurima lapsu temporis deprehensa
fuerint supremi Numinis, Mundanae originis, Religionis Naturalis , diluvii universalis , dc id genus
aliorum vestigia . Cum tamen nulla per id tempus esset ars typica qua hominum inventa facile servari possunt dc nulla etiam in omnibus fere gentibus scribendi ratio; inde faetum est, ut pro humanae, dc corruptae naturae conditione. dc vitio, quidquid a Noemo , dc aliis Patriarchis gentes acceperant, Iabilique memoriae archivo commendavera ut ,
multipliciter adulteratum fuerit , dc mille fietionibus humanis , hominibus iam idololatriae ubique deditis, deturpatum . Id tamen potissimum in copiosissimis illis coloniis verum fuit , quae a Mesopota mi a , dc Chaldaea post linguarum confusionem in
Ionginquas terras per universum mundum dispersae sunt: ea: si quidem a natali Patrum, dc omnium a tium sede errestae , nimiumque remotae acceptam RParentibus scientiarum supellectilem sensim perdi derunt; dc fluentibus sarculis in crassissimas ignoran
tiae tenebras devenbrunt , quae totum fere mundum
suffuderant. Chaldaei tamen ab antiquis Patrum moribus, institutis, dc nativo solo non recedentes , coelum semper observabant, scientiisque Physicis , de artibus colendis intonii vel nova quotidie inveniebant plurima , vel ab antiquioribus iam inventa pro movebant. Equidem ex ipso Jobi Libro , antiquissimo illo' quidem , dc per ea tempora inter Chaldaeos e X arato , manifestum est , nova , dc ignota illis hominibus non fuisse plurima ex iis , quae modo nos de figura Terrae, de Firmamento, de Astrorum figura, dc motibus , deque multis aliis Physicae s
Cramentis demonstramus . Per idem etiam tempus Abraham dc patria , & gente chaldaeus, suae natio nis artibus , Ac scientiis instructus , eas secum ad AEgyptios , antiquistimam Noemi nepotum , seu Chaldaeorum coloniam , adduxit . At βῆ pyptii , licet a Vera, naturalique Religione . quam secum e Babylone attulerant sentim deflecterent, dc idolorum cultui addictissimi plurimis erroribus acceptum , dc tra ditum ab Hebraeis cultum deturpassent: naturalium tam egi rerum scientiam studiose colebant, dc in dies
158쪽
novis semper observationibus promovebant . Id sane procedente tempore Graecis omnibus Philos, phis adeo firmiter ratum erat, ut ii .aegyptum , & Chaldaeam, tanquam antiquissimam Physicae, dc aliarum artium sedem , de primum domicilium dicerent ;lonpasque praeterea peregrinationes ad ea loca invisenda & sapientes consulendiim instituerent. Physicae igitur studium a Chaldaea , ubi semper floruit ad AEgyptios deductum altas prope Nilum radices egit , dc per lonra saecula insigniter floruit. Hebraei etiam , Abrahami Soboles , qui per ducentos , &lius annos in .aegypto commorati sunt, dc suas AEgyptios cognitiones Physicas edocuerunt, quas ab antiquissimis Patriarchis acceperant ; omnes vici Glim AEgyptiorum artes adepti , iisque instructi una secum ad Palaestinam , Ac Phaeniciam redeuntes attulerunt. Moysem enim , Hebraeum hominem, ejus gentis ducem, dc datum a Deo moderatorem inom. nibus AEgyptiorum scientiis , Scriptura reserente , instructum fuisse constat. Neque aliunde credendum
erat , Hebraeos longa ducentorum annorum cum AEgyptiis conversatione , aliquid ad eorum religio nem, mores, scientias, dc artes spectans non edidicisse. Salomoni utique Iudaeorum Regi omnia tuna Chaldaeorum, tum AEgyptiorum arcana , innumera item rerum naturalium sacramenta , hoc est scientiam Physicam, cognita fuisse in dubium verti no potest. Neque enim politicis tantum rebus , dc regnandi arte Reges omnes antecelluit, sed naturali bus etiam scientiis instructus de rebus Physicis optime meruit . De animalibus enim singulis, dapiscibus, de arboribus, de plantis, de herbis univer
sis disseruit; eorum proinde omnium naturas, pro Prietates, caussas , 3c effectus non ignoravit. David, Ca praeterea carmina ad evidentiam nobis demonstrant, in physicis etiam rebus optimum eum Regem nequaquam fuisse peregrinum. Eo pacto scientiae naturales, Ac reliquae etiam artes in Λsa primum natae , inter Chaldaeos magmsemper in honore habitae, ad AEgyptum , Λ fricae an gulum, dc inde ad Palaestinam, Phaeniciam , dc I niam traductae ab oriente ad occidentem, ab Asia,
159쪽
R Africa ad Europam nostram , hactenus per 3o, scilicet saecula ab orbe condito ignorantiae tenebris obvolutam, accedebant. Graeci enimvero ad Asia in minorem, seu Ioniam translati plurima ab Hebraeis, qui per totum Orientem sparsi erant, a Phaeniciis .
commercii caula nullurn terrae angulum non pervadentibus, & ab AEgyptiis, quos etiam commercii , ct curiositatis , & discendi causa adibant, paulati in accepere; eaque in Ioniam primum, postea vero ad Graeciam Europaeam, nativum illius gentis solum reportabant, ut contribulibus suis aperirent . Ipsi met Graeci, ut erant homines mira prorsus ingenii perspicacia praediti scientiarum, artium, rerum Astronomicarum , ct Physicarum avidissimi, longas peregrinationes instituerunt, ut eas omnes a fundamentis ediscerent , & patrium in solum transferrent.
Ad Phaeniciam igitur, ad AEgyptum , Chaldaeam , &Perside in turmatim profecti. eas regiones adibant , perlustrabant , in iisque morabantur; AEgyptiorun Sacerdotes , Chaldaeorum , & Persarum Magos , scientiarum apud eas gentes magistros , Consulebant, eo rum Scholas frequentabant , & cum eis per annos integros conversabantur . Eorum etiam aliqui ad Indiam usque penetrarunt, ut illarum regionum , nationum sapientes, Brachmanes nuncupatos , consulerent . Quidquid inter hasce gentes notatu dignum in Venere . religionem , mores , leges , artes ,
icientias, in Graeciam, & Ioniam secum asserebant. Laudabilis iste Graecorum ardor , ldiligentia industria, & nobilis labor quartam saeculorum de cadem fere integram perduravit; & hinc innumeros fere ,& mirabiles prorsus viros in omni artium, & scientiarum penere excellentes antiquissimis illi saeculis aluit, suspexit,& numeravit Gra cla et eorumque ope, ingenio, & labore ad eum gloriar, & splendoris a Picem ascendit , artesque simul perduxit, quo nulla sortasse attinget posteritas . Porro artes omnes ab Asia in Europam translatae ad diversum adeo persectionis, ordinis, & format flavum Graecorum industria , R ingenio adductae sunt, & ab antiqua, quam in AEgypto , & Chaldaea habuerunt , forma adeo sunt immutatae ut novae artes, novae scientiae vi
160쪽
- derentur, Graeciaque ipsa earum mel artium in ven trix aliqua ratione habeatur . Phulica imprimis in. ter Graecorum manus ad certam Μethodum est re dacta, & facie longe alia apparuit: facile enim credimus Chaldeaeos , AEgyptios , Phaenii ios scientiarum naturalium elem θnta potius posuisse, quam eas
fu i ste assecutos, aut recto ordine tractasse. Dissimulandum tamen haud est , plurima lapsu temporis , multiplici Regnorum , & Nationum ruina artis typicae , dc papyri etiam defectu intercidi sara , quae ad
nostram memoriam pervenire non potuerunt.
Graeci , dum acceptam ab AEgyptiis , & Chabdaeis Physicam , insigniter colunt , pro varia eius gentis indole , patria , politico rerum statu i& regimine iam a septimo ante Christum saeculo quo sane tempore illustre esse coepit Graecorum nomen, meritum, & splendor in multiplicem diviti sunt sectam, miique aliam Philosophiae partemper tactarunt et unde multiplex Philosophorum , &Philosophiae secta , seu schola originem habuit. Eo dem prope saeculo Thales, e septem Graeciae sapientibus unus, in Ionia inter Asiaticas Graecorum C lonias, Λ thaenis Socrates, & in Magna Graecia, hoc est , in Neapolitano Regno 'thagoras Philosophiam professi , sectam, seu Scholam quisque suam fundabant. Celeberrimos hosce Magistros nobilis discipulorum manus se se perenniter succedentium, & acceptam a magistris doctrinam ex p i caluium excepit: quoad varia prorsus sorte illae orrines sectae , primae v usque earum splendor penitus interierunt . Λb praeclaris hisce totius Graeciae viris, & Ium in bus, quam plurimisque aliis , quos modo reseram , non solum culta est Philosophia . & insigniter icta, verum etiam in plures partes ob clarioris in
thodi gratiam distributa, quibus sensim operam dabant. Hinc ex ipso mer Philosophiae sinu , fine , o jecto, & natura insignis illa , & vuleatissma eiusdem scientiae parritio in Logicam, Physicam , Me Ihaphysicam , & AEticam derivata fuit. Cum enim omnis summa Philosophiae ad beate vivendum res ratur, in id qne etiam Philosophi tendant, ut 3c ad spectabiIem hunc Mundum, Ac universa eorpora rn