장음표시 사용
251쪽
NATvB. QVA EST. LIB. I l. ab irentibus stellis incidere in nubem, et extingui 2 Exi- .stimemus posse aliquando et hoc fieri. Nunc naturalem
CauSam quaerimus et a Ssiduam, non raram et ser
tuitam. Puta me confiteri verum esse , quod dicis, aliquando post tonitrua emicare ignes , stellis trans emis et cadentibus similes. Non ob hoc tonitrua iacta a sunt, sed quum hoc fieret, tonitrua iacta sunt. Cli demus ait, fulgurationem speciem inanem esse, non ignem. Sic enim per n tem splendorem motu remo
rum videri. Dissimile est exemplum ; illic enim splendor intra ipsam aquam apparet 1 hic qui fit in aere , Erumpit et exilit. I. Heraclitus Oxistimat fulgurationem esse velut apud nos incipientium ignium conatus, et Ρrimum
flammam incertam, modo intereuntem, modo resur
gentem. Haec antiqui sulgetra dicebant : tonitrua nos pluraliter dicimus. Antiqui aut tonitruum dixe-Tunt , aut tonum. Hoc apud Caecinnam invenio, fa- a Cundum virum; qui habuisset inliquod in eloquentia nomen, nisi illum Ciceronis umbra pressisset. Etiam-Gidemtis ait.... Mideri. Desumpta liaec flant ex Aristotelis Meteorol. II, 9. p. 788. Elugd. ed. verba apponere lubet: Εἰσὶ δέ τιvες, οι την αστραπηγνωτπερ καὶ Κλείδημος, Ουκ livat φασιν, αλλα φαινε at, παρεικαγνυς ως το
ταν τις ραοδεμ τυπrη. Addii: ούτοιμiv Ουπω συvηθεις ἀσαv ταῖς περι τῆς ανακλασεως δόξαις. Quisnam hie Uidemus, et unde natus fuerit, nemo dixerit. Sed ante Aristraelem vixisse facilis est coniectura; Aristoteles enim dieit, Clidemo theoriam de radiorumrpsractione suam nondum innotuisse. Radi . LVI. AAc. Heracliti sententia. Heraclitus. De eo es. StatiXerma re in disputatione, quae libro a Wolf. et Butimanti. edito , Μ eum der Alteri, sinissemeh. I, 3, inserta est. RMI. - Fons exaurit, unde haec Heraclitea profluebant, quibus sinitima indidem manantia servavi Stobaeus Ecl. Phys. I, 30, p. 594, de tonitribus et fulgoribus, αστραπαῖς,
Tomm . Memoratum hoc de tono est unicum. Mel. Hoc se. monitum de voe. 6 eera. Fugere occurrit ap. Lucret. V, 3094.
252쪽
2Aa. L. ANNAEI SENECAE nunc illo verbo utebantur antiqui correpto, quo nos producta una syllaba, utimur. Dicimus enim ut splendere, sic sulgere. At illis ad significandum hanc onubibus subitae lucis eruptionem mos erat, media syllaba correpta, ut dicerent sulgere. LVII. Quid ipse existimem, quaeris 3 Adhuc enim alienis opinionibus accommodavi manum. Dicam: Fulgurat, quum repentinum late lumen emicuit. Id evenit, ubi in ignem extenuatis nubibus aer vertitur, nec vires, quibus longius prosiliat, invenit. Non mi-VRris, puto, Si aera aut motus extenuat, aut extenuatio incendit. Sic liquescit excussa glans funda, eta attritu aeris velut igne distillat. Ideo aestate plurimasiunt fulmina, quia plurimum calidi est. Facilius autem attvitu calidiore ignis existit. Eodem modo sit fulgor qui tantum splendet, et fulmen quod mittitur. Sed illi levio P vis , alimentique est minus. Et, ut breviter dicam quod sentio : Fulmen est fulgur in-' tentum. Ergo ubi calidi sumidique natura, emissa texu , in nubes incidit, et diu in illarum sinu volu
Etiamtane, praeterea. R I. LVII. Aac. Senecae sententia, nu-hium attritu sieri fulmina atque stil-gura. Ruth. . λὶς-ι. tim , e e. Posidonium itaque sequitur ; vid. e. 5l sua. R. Earentin is nMigias ner. sic omnes eodd. et edd. praeter Mureium, qui dedit, eaten itis in nai s. S nuhe exter uantur, et aer extenuatur. Cave itaque quidqualit innoves. Rusa. Sic liquescit. ... titiailial: Aristoteles haee, ut rem ceriam ae consessam, pronilii de Caelo, lib. II, cap. 7; Meteorol. lib. I, cap. 3. Nec poetae Romani dubitarunt pro vero vendi lare,
mus , glandes plumbeas velerum mulio mollior iis suisse . quihus nos utἰmur, fidem hule narrationinbrogemus neeesse est. vir cl. in la-eliea, Folaia, ad Polyb. Ποῦ storiarum lib. IV, hoe pro sigmento habet,
quum nostrae glandes torment Is δε siris excussae Nunquam liqueseant.
Formam glandium tanda emissariam repraeseisiavit Lipsius, Polioreel. lib. IV, cap. 3. MM. - Quae ad hutieliseum disseruit Εoeler. vid ad eate. lib. ia Exe. v. Aia ira Iidiora. Dane lecl. vulgalam mutavit Mureliis in ealidiorem. nul L.
253쪽
NATVR. QvA EST. Ll P. II. 253lata est, novissime erumpit. Et quia vires non habet, splendo e est. At ubi fulgura plus habuere materiae,
et maiore impetu arserunt, non apparent tantum,sAI decidunt. .
LVIII. Quidam utique existimant sulmen reverti: quidam subsidere, ubi alimenta praegravaverunt, et fulmen ictu languidiore delatum est. At quare sul
men Subitum apparet, nec continuatur assiduus ignis Quia celerrimi motus est: simul et nubes rumpit, et aera incendit. Deinde desinit nam ma quiescente molia. Non enim est ass duus spiritus Cursus, ut ignis possit extendi, sed quoties sortius ipsa iactatione Se a Cen
dit, fugiendi impetum capit. Deinde quum evaSit ,
et pugna desiit, ex eadem Causa modo usque ad terram profertur, modo dissolvitur , si minore videpressus est. Quare oblique , sertur 7 Quia spiritu
sase de fulmine . quod postquam iu
erram delatum est, sursum in rae
lum revertitur, patet. Hue pertinent Arriani verba l. e apta sane ad Seis neeam ' explieandum e Di μἐv aὐθsia νατασχη avric ac eo eat αυτεε εια auricis. Ipse Seneca ea de re est valda hreviloquens, nee ad rem ampli scandam aut explieaudam per totam sectionem quidquam addit. R. Celerrimi motus est. Namque eleis etricae materiae pernicitas eadem exae vulgo censetur ae illa quam luet damus. Haee porro millies bis estn- lena decem millia passuum, unius sievocant aeriandae spati secunda vero
est horae- percurrit; ergo, hinrae spatio, septies millies quingent; a sexagiescentena millia 756,s00,6ss
millium Romanorum eonseeret. R. Ex eadem causia. Ex qua ' nam Seneca eam non claris exprimit voris
hi,. Sed proeul dubio latet ea in proximis r Quia non assi ras sit u metis,aed fugiendi impetum evinet. At in iis nihil est quod deelaro . eur demum deorsum seratur. Multo in his eurinxi r Aristoteles est, qui Meteor. is, s ; Ili, , exhalationes . ait, a ca
loris materia , quae natura sua sursum seratur, derelictas deorsum m
veri, quoniam ea mutatione spissa aeron strieraeque fuerint, eoque quidquid illiti, ineluaerint alqvie vinxeritit, se eum deserre. Hi nota ei sui mei vis illa assinis, qua variae materiae eteorpora ignem electricum attrahunt, in haec aula non defexisset. Mel.
254쪽
L. ΛΝNALI SENECAE , constat. Spiritus Obliquus est, flexuosusque. Et quia natura ignem sursum vocat, iniuria deorsum premit, incipit obliquus esse. Interdum, dum neutra vis alteri cedit, et ignis in superiora nititur , et in inferiora deprimitur. Quare frequenter C Umina montium seriuntur 2 Quia opposita sunt nubibus, et o caelo cadentibus: per haec transeundum est.
mina obliquos hisere letus dicit , non satis iaciunt; nam quae de SPi- . ritu subiungit, vaga neque desinita sunt. Accedit quod , si vires deorsum
iniuriae ac sursum vocantis naturae
sibi pares sint, omni tum motu subinlato quies fiat. Ad hoe declarandum advocari potius debet parallelogram-mum virium moventium binarum , quarum alterae attrahentes transis versae aut horigontales, alterae detrudentes normales aut perpendiculares sint necesse est, ut fulmina
parallelogrammo diagonalem sequentia , obliquo meatu in terram delabantur. Verum lioe a mente Senecae discrepat; nam iam hic aliquid supponitur, quod antea est probandum. In hoc proprie Aristoteles Meteorol. II, 9, Senecae hon praeivit: ille enim nonnisi de motu deorsum saetoloquitur, non de obliquo. Qui quomodo sal, causa in Promptu esse videtur in nubibus ipsis, Iate fere palentibus eadem Propemodum alii ludiue , unde fulmina , pabulum quasi suum sequentia quod in altio-ritrus caeli regionibus crebrius esse solet. in obliquum plerumque evagari , consentaneum est. Mel. Cacumina montium ferrωιtur, per vim suam attrahentem praesertim , quae non omnes veteres laluisse viis
detur, ut Vitru tum VI, 2: Coussuum, dicentem , imbres in montibus ,
ais ad imos montes. Bes magis celebramr ab antiquis quam a recentio
ribus. Notum Virgilii Georg. I. 33 : Ille grami Aut Atho, nia Rhodo
Pen , arvi alta Cerat a telo Delicit. Horatii l. II, Od. x, vs. 4 t Feriunt
que fiummos Fulmina montes, ubi
Muscherii in I,ene laudat Senecae Hippol. 4 432, Claudian. in Rusin. II, 38 alios, quibus multo antiquior poEla Psalmista sacer Psalmo CXLIV, s , iam canebat a
M imprimis infamata Oroceraunia, quae crebris fulminibus impetita suisse tradit Serv. ad Virg. Aen. III, 506, quo scite alludit Valerius Fl. Argon.
III, 465: IUiter urgentem ceu Summa Cerretinia nubem Quum pePulit, moMitque iuges, fulsere rePente Ee nemora et smytili, nitidusque re cicur aether. In vetere oraculo apud Euseb. Prae-
μακάρων και δεvδρεα μακρα Πλtrumvτ' Ορωv κορυφαὶ vnες τ' ἐνὶ πουτωΔαuvαvται cita l. pro δαμνοντρα ζαπύροις πωτῶ αασι ιμπελαovτος. Cons. Diogen. Laert. X, 25 , 303. Quam crebro Capitolium fulmine ictum sit, e Romana historia nolissimum est, in cuius causa tamen magis templa
255쪽
LIX. IntelIigo quid iam duduin desideres, quid enssagite si Malo, inquis, fulmina non timere, quam nosse. Itaque alios doce, quemadmodum fiant. Ego
mihi metum illorum' excuti volo , quam naturam indicari: Sequar quo vocas: omnibuS enim rebus , omnibusque sermonibus aliquid salutare miscendum est. Quum imus per occulta naturae , quum divina tra- aetamus, vindicandus est a malis Suis animus , ac su inde firmandus : quod etiam eruditis, et hoe unum agentibus, necessarium est: non ut effugiamus ictus rerum : undique enim tela in nos iaciuntur: sed ut λrtiter constanterque patiamur. Invicti esse possumus , inconcussi non possumus: qu.nquam interim spes subit, inconcussos quoque esse nos pome. Quemadmodum , inquis' Contemne mortem; et omnia 3 quae ad mortem ducunt, contempta sunt: sive illa
in eo, quam ipse mons suἰase viden turi Mirum Berodotum VII, 30 , 4, inter grandissimas res et emineralis . almas, quae sisti ni sint Ohnoetiae. ut domos , ar res, imo animalia, quod eid Ieulum videliae, montes non
commemorare. Mel. - Quare ... .se
riuriis. Mea haee de eaelo tacta saera suisse constat. Graeci hydriam eum opereulo ibi eollocabant voeahanique avri 6 1ia, Romani Aidentia. Vid. inse. pag. 258. Cf. Inlpp . ad Ammian.
Vnutii euito id bonum et salutare est, quo animus esset tur melior. Sed hoe plerumque sine doririna, nunquam sine animi eultura reela efficitur. . Cons. Ep. Lamur. - Ηue speelat Η - ratianum illud, Art. PMl. 343r ne eiail ptinerum, mi mis it titila dei , Leviorem delectarido pariter Amonendo. Vel ut paulo ante 334 Atia simtil .r Leviari et idonea diaere inlae. Bul L. et Bouil Vindicandus est a malis, asseetibus
nimiis. RMA. Eraditia, i. philosophiae operam dantibus. MAI
Ivitis rerum externarum , qhae non sunt in nostra potestate, e. e. vulneFa.
Quem modiam .... stine. saepe hune mortis contemplum inculeύt, E. e.
Epist. xxxv. Omnibus autem Stoicia praeeipue haec sevientia propria fuit,
256쪽
bella si ut, sive naufragia, seu morsus serarum, Seu ruinarum subito lapsu procidentium pondera. Numquid amplius sacere possunt, quam ut corpus ab anima Pesolvant 2 Haec nulla diligentia evitat, nulla. selicitas donat, nulla potentia evincit. Alia varia sorte
disponuntur: mors omnes aequo vocat. Iratis diis propitiisque moriendum est: animus ex ipsa desperatione sumatur. Ignavissima animalia , quast natura
ad sugam genuit, ubi exitus non patet. tentant Ρugnam corpore. imbelli. Nullus perniciosior hostis est, quam quem audacem angustiae faciunt: Iongeque violentius semper ex necessitate, quam ex virtute corinruitur. Maiora, . aut certe paria, Conatur animus
magnus ac perditus. Cogitemus, nos, quantum ad
mortem oeulo plaeido aspieiendam esse. Firmat M. Antonin. quoque, lib. IX, 3. Quatenus mora bonis obesae possit, eius contemptus enmmen. datur 1 altera tamen ex parie cavent, ne contemnatur, quippe quae nonnisi naturae proprium atque muuus fili. CL Galati. ad M. Antonin. l. l. MAI.mnia. Sie omnes eodd. et ed. Veneta. Erasmus tamen aliique domor.
Mullo melius, ait Gron. Nulla enim selielias, inquit Seneea, remittit moristem et quae ad mortem Aueunt. Sie mox S 0, eastis iste donat metum, quem locum Fortunalus , Erasmus et Piticiantis vitiarunt auo demar. CLGr nov. Obss. IlI, 23 , p. 489. Lips. tibi doeel, vim verbi esse, condonare. remulere, loticte, non uri, Gestiuere, et verbum Annaeis. Mareo et nostro Lucio, perquam gratum fuisse. AhI. Atia Doria sorte diam satur. AGronoulo est, qui haec habet: Veneta . talia Dacia fortitudine dis is Mati 'i Erasmus, i. Dera 1. . . id quod praestat vulgarum serIp . et potuit Grulero placere. Mas. ut Veneta sere. Obsopoeus emendat: Aia ris fortuna disponia. - Allia diam. min. De aliis .rebus diversum consilium inire ii l. vel appetere , vel sugere, sed de morte non valet. P. l. mors aequo Ptitivi peiae ρ Verum Memias Regumque maeres. Horat. lib. I, Od. xv, vss. 3, 44. MAI. Pugnam e more imMlti. Vulgo figam, lectio prava quam sie egregie Gron vitis Emendavit: pugnam C r-pore im3eui. Reete enim Obseruat:
257쪽
mortem, proditos esse; et sumus. Ita qst, Lucili. Omnes reservamur ud mortem. Totum hunc quem vides populum, quos usquam cogitas esse, Cito natura Devocabit et condet: nec de re, sed de die quo vitur. Eodem citius tardiusve veniendum cst. Quid ergo Z 6 Non tibi. timidissimus omnium videtur, ct insipientis imus , qui magno ambitu rogat moram mortis ZNonne Contemneres eum , qui inter Imi ituros constitutus , beneficii loco peteret, ut ultimus cervicempi acheret 8 Idem iacimus. Magno aestimamus, mori tardius. In omnes sonstitutum est Capitale supplici uis , ev quidem constitutione lustissima. Nam, quod 1
maximum solet esse solatium extrema Passuri S , quOruin eadem causa , Sors eadem est. Sequere Mur truditi a iudice aut magistratu, et carnifici nostro pira 3 Staremus obsequium : quid interest, utrum ad mortem iussi ea mus , an ultronei 2 o te dementem, et oblitum fragilitatis tuae, si tunc mortem timeS , quum tonati Itane salus tua in hoc vertitur 7 Vives, 1
Proditos esse. II. e. tra3itos sine auxilio. Botitu. . ras usquam eogisas esse . eod. regio Britannie. Gron. assumpsit, quum antea esset, q/wtisque cogi sesse. Taelia stat ἐπΣυορθι-ς. ait Gron.
hune quem sternis populum: quid dixi, hune populum ' imo, quoa
μώs mora sua quemque manet. Bouil. Niam eo haeret eum se eremur pro si aequeremur. Totus vero sententiae tenor hiecet illud est adlatium, quod IRMI. et Asel. Quorum eadem causa , sors ea temest. Cr novitis sie emendat leetionem ante vulgalam , omnium eatisse eadem est. Multum hoe loco .aria tui cs Cristor. Quatuor honae notae codd. habent , moram enim causa, sora eassem eri e unde Gron. nostram teis cilcitiem egregie retinxit. αλι. magistram. Ε. e. praetore. R. I De salvis r .... fulmen .ae Τρισαυυρία mortis te cIreumstare solerit perieula; quid unum est stiper Uiσ
258쪽
si fulmen effugeris 3 Petet te gladius , petet lapis ,
petet febris. Non maximum ex periculis, sed speciO- issimum fulmen est. Male scilicet erit actum tecum. si sensum mortis tuae Celeritas in sinita praevenerit si mors tua procurabitur, si ne tunc quidem quum expiras supervacuus, Sed alicuius magnae rei signum cs. Male scilicet tecum agitur, si Cum fulmine Con- .
deris. Sed pavescis ad caeli fragorem, ad inane nubilum trepidas, et quoties aliquid effulsit, expiras. Quid ergo Z honestius iudicas deiectione animi perire quam sulmine 2 Eo itaque sortior adversus caeli. mi
nas surge., et quum mundus undique exarserit , Co-30gita te nihil habere de tanta mole perdendum. Quod si tibi parari credis illam caeli confusionem , illam
tempestatum discordiam, si propter te ingestae illi- .saeque nubes strepunt, si in tuum exitium tanta vis ignium excutitur: at tu solatii loco numera tanti esse mortem tua mi Sed non erit huic cogitationi locus.
Insulta Mamrociable. Procurabitur. Verbum pro raro his rebus negotiisque religiosis proprium. Pariter a Suetonio in Galba dicitur stilis Pen Procurari. Cons de his Cicero, de Divin. II, 0. De hoc more vide, quae collegerunt interpretes Artemidori oneirocr. II, Mel.
Male scilicet... st... conderis. Haec
uc intestigantur, memineris morem esse apud Veteres, imprimis apud Romanos, ut homo de coelo tactus. s. sulguritus go loco sepeliretur, ubi animam expirasset, ove hine ule mactata. Ita locus iste bidental vocatus consecrabatur, muro inclusus neminique adeundus. Cf. uorat. Art. Poet. s. 470: fleo satis amaret, cur Mersus fetitet; utrum Miuxerit in patrios Aneres, an triste bidentia MoMerit incesina. Pers. Sal. 3, vs. H3: me , saccr est locus; extra Melite. Fusius rem exposuit Salmas. ad Solia. P.
Et quum mundus. . . exarserit. Ex pressit εκπυρωο tu Sloae, qua statue
batur, mundum, ut ex igne prosectus sit, ita in ignem reversurum esse. Dogma haud dubie e systemate Ueraelitico, ut alia, ortum: Clemens cierte Alexandri n. Strom. V, p. 599, ed. Sytb. hoc asserere nullus dubitat.
R. -Verum praeter Stoicam sectam, et ante eam, aliae iam talia augura
hantur, ut Academica Vid. Plato, Polit. T. VI, p. 32 ; de Leg. III, p. 306; T. IX, ed. Bi p. et Cicero ea exprimens in Eomn. Scip. 7 ; et ante
eam Pythagorica, a qua eam opinionem acade inici mutuati esse videntur. Mel. Z
Quod si tibi parari credis... mor cm
259쪽
Casus iis te donat metum. Est inter Caetera quoque hoc
commodum eius, quod eXSpectationem tuam antece
dit. Nemo unquam sulinen timuit, nisi qui essu git.
rtirim. Ridie lum sane in homuneio. iis necem tot conspirare elementa et e gyra coelestia, quem ad perdandum lispillus aui guttula satis super qtie est. Si quis tam ess eo stolidiicitia et superbiae devenerit Di hoe animo persuasum habeat. aequo animo serat quod tam nobili letho oceum hetidum sit. Aeneia taetore feres solvistia mortis Mogna. Bouis. Cius iste uriniat nierum. II. e. ox mille metu . depellit mesum ; gall. fitronis a de Iri peti Nemo tin vim. .. stigit. In iis Mntentiis haec etsi, quae multifariam carpi possunt, quia nimis generaliter Useruatur, ut acumine animos legetilium advertant percellantque. luat libus rhetorum fuit estque etiam tali modo oculos praestritigere. Vera est quidem sententia, quatenus, quὶ fulmen eiusque polentiam ignorat, utrumque nec timere nee sugere potest: ideoque tum demum timere incipii , quum norit et esugerit. Sed salsa esl, qutid multi si en liment, etiamsi proprie in periculo nondum versati suerint. Ambiguitas igitur sententiae inest quoque in verbo es- figis. Sed latici ad vivum raesecar lectoris est alienii, nee tit,i. in locis dissicili et bii, interprete opus fuerit. Rδ. - IIaee equidem subtiliora reor,
quanquam Antiaeanum epἰpho ema rhetorem et acuminum aucupatorem
Olet arguitque. sensus simplea r Iam nocuit, si qua nociturus sui l. sonorus ignis ἰ tiam sono vel ior lux, luce ero veloeior iis ignea eleellieum . nos diceremus neo-sculi ) : quid pu-ves' hoc quod tonat, inde esi. Lotiit.