장음표시 사용
261쪽
d ea L. A. Senecae verba, Quaest. Natur. lib. II, e. x . 3 4 sin. Natura aeria gelida est.
Noti ab Aristotele solum Seneca asseedit hie eum aliis Stoi- eis v. Diogen. Laert. VII , I, 69 , sed a vulgo physicorum .
non vero medicorum , quorum illi permovebantur ad disquirendum de iis, quoniam primordia sunt naturae omniumque re tum naturalium magnamque in ipsos animos vim temperamento suo exercent, hi, quoniam ratio et modus elementorum in corpore humano commixtorum ad sanitatem hominis multum valet. Omnes medici, quot equidem novi, ab Hippocrate inde . qui avetor suit huius opinionis, frigidum faciebant aerenti Noaudiatur spurius Hippocrates, in libro de princi p. et eam. c. I, p. Ira, t. I, Mon d. L. Verba η δὲ τρίτη μοῖρα ἡ του πιρος, μέσου χωρinu retia: a θερμου et μι υγμου ἐο, quamvis dici ad eum vindican-Hum possit, alias esse aeris proprietates sensu physico - geogra-lico, alias sensu geogonico , sed genuinus, qui , dum quatuor qualitates, calorem, frigus, humiditate iii et siccitatem inter quatuor elementa dispertiret, aeri frigus non poterat non tribuere. Iloe indieat Galenus de Elem. sec. II ippo r. I, p. 5a, t. I, ubi medicum Athenaeum appellat: ρκούρα,οe almis υδωρ και πορ καὶ
Hippocratis. CL eumdem i. III, p. .6, 7, lib. I, de Methodo, et V, p. 5, 6. de Nat. ho m. lib. I , et Hippocrat. de Structurabo m. t. I, p. a84, v. Inter philosophos quoque non defuere qui ante Senecam aerem putarent esse frigidum. Pythagoras cum suis, ut ait Diogen. Laert. Ulli, l9, Ω7, καλού n μευ mu ἀθαρ υῆυ αἰθίο x. Atque fortasse primus hio fuit philosophorum , qui hoc de nere praedicatet. Nominatim hoc tribuitur Hipponi Bh gino ab Origene philos. II : Ixπωs ὀ Ρηγιωος ψυχρὀv vox αἰρα .ongiore demum intervallo post hunc Zeno Stoicus ἀέρα osse opinatus est, secundum eumdem Diogenem Laert. 'VlI, i 37, i 69. Atque hunc omnes sere, ut videtur, Stoici, interrosque Seneca deinceps aequuti sunt. V. Balbus Stoicus apud Ciceronem N. D. II, to: in Ipse vero aer, qui natura est maxima frighlas, minime expers est cui is. . Plutarchus de Pr. D. e.
262쪽
dicens τού αἱρο: eto Θερ s. Post eum istostii in suerit Heraclitus, quatenus aerem cum omnibus ex igni nasci iubet , sequentibus Aristotele, aliisque serioribus physicis. Macrobius in Somn. Scip. I, 6, p. 28, t. I, ed. iii p. α aer humectus et calidus est. ΛZonaras in Lex. et Damaso. de Fide orthod. P. 17o5, ἀερ, ore i εραὸς καὲ υγ-eia Praeter hos fuerunt et inulti neutrarum aut utrarumque partium , qui vel Existimabant. aerem natura nequa frigidum neque calidum esse, ut philosophi Ionici, Eleatici aliique, vel aerem nut calidum ant frigidum esse arbitrabantur , prout aut ignis aut aqua in aerom abiret. Insignis inter hos est Plato in Timaeo, p. 3έa et 359, t. XI. ed. n. et Timaeus Lo- erus de anima mundi p. II, tom. X. ed. Dip. Plat. ubi: Aἡρ το
eis καθαρεο καὶ ἄζοv. o A voetyis καὶ 6μεχ Gοις. Varietas harum Opi ni oratim, imo diversitas valido est documento, quam parum sit mentis humanao, talia penetrare. Neme in de Natura nominis V , 66 t O δἐ εηρ νυχρος καὶ Θιρμῶς κατα trix exυτου mu , quo lutrumque natura ei insitum negat Plutarchus do Pr. Fr. XIV, p. δ i 3 : Ο χρ ουδὲ Θεραῆς ῆns αυτο et osti φυχρῆς μετα ... v. εράσαΣ πχὲκotvωυηuα. Qui Berem natura calidum esse fingebant, ut prae aliis Aristoteles eL praeter cit. Meteorol. locos, do Gener. Et
Corrupi. II, 3, de Cener. Anim. II, α, de Caelo li, 4. γ, ita
robantur non tam ob viciniam ignei aetheris, quam ob vapores plerumque calidos in perem sursum latos, et resolutos, nique Divipsius naturam, qua gelu durari immolidisque si ori nequiti Sedet alteri illi, qui Digidam Miri assigna hant naturam, rationibus haud destituebantur. Praeter quam enim quod sensus ueris frigidi corpori humano sere est , quippe qui hisce quidem regionibus aestivo etiam tempore gelidus sit, qutiisque iis rivo quam ner accendi videbatur; ex aqua gelidae naturae elemento fiutinum ferri plurimos vapores credebant, suisseque ne rem Rnte Corpora caelestia , solem imprimis, unde postea ei calor necesserit. ΚοELER.
263쪽
Ad ea L. Aun. Senecae vel ba, Quaest. Nat. lit,. II, cap. xxvi, S 6. Serenum siue fulmine est.
am hic est iciens, ad quem accuratius me tali usque Latio- .neni fulminum gereno caelo tonitru utraque discussurum esse sumpra ad I , i, i 3. et II, 18 , promisi, ex quibus i is cum hoc comparatis npparet, Senecam statuere euin Lucretio N. R. VI, x47, sereno caelo tonitru , non item fulmen orari posse . qu rum illud plerique veteres sine hoc esse putabant, nostri hoc sine illo rectius existimant. Quid veteres ad eam sententiam detulerit, ex superioribus satis est clarum ἰ neque reprehendendi quidem, quod serenum sine fulmine esse, Aristotelae Meteor. II, 9, his verbis: α Dicte si ου ς οὐ γωνιτα sor an Buctore , Putaverint. At quomodo Seneca sibi constabit, si eum aliis Stoicis et multis omnino veteribus physicis alia elementa in alia transire censebat r cs supra XV et XX, ubi negari non posse dicebat, spiritum magno impetu latum effectu-τum et ignem. Purus igitur actr , non nubilus , ca iram nubibus non obductum etiam sulmen gignere nut edere pateret ex Stoicorum aliorumque philosophorum praeceptis. Absque nubibus rem tamen fieri posse non dissi obitur, qui minutas vesiculas subtilis texturne et propterea in visum non cadentes acri innare posse tu eumque interna elementorum contentione dissolvi r putaverit; neque ab hoc non ob horrent modo recentiorum physicorum experimenta, cs. Erileben Physica , 75a, sed eis cerunt etiam, ut res ad verum magi quam Mil salsum vergat. Accedunt dicta n velori hua et observata inter alia sereno caelo tactum de caelo hominem esse et exanimatum. Vide praeter loca allata hic a Bul vopsio et a Sebellaeo ad Iul. Obseq. 55 qui iam habet: resereno Vargunteius Pompeius de caelo exanimatus - ; Virgilium Georg. I, 487; Lucan. Pliarsul. I, 53o: Pliti ius M. N. Il, si r ω M. IIerennius decurio sereno di,' tulmine . ictus est ,, ; Dio Cass. XXX, 2S : Κεοαυυ6ὲ εξ αἰθρίας πολλοὶ im v. Quare hoc eadem si de niti videtur, qua sci eno tonuisse serebatur. Eamdem huic si in illi habuit Artemidorus Oaeiroc. II, 8, ubi contendit' συ et κυλωρὶς αστραπης aeque Rignificare posse.
264쪽
nigne ἀστρα*ην χωρὶς εμ-της . ob'eruntione satis certa iam inde alinia liquissimis temporibus ab Homero facta Odyss. v. t Oa Et si LQuo ruiti versuum litem hene componit Eustathius P. 724. eo , quod , ix illo loco caelum aut utibium locum significent. Enniuε apud Cicer. Divin. Il, 39, ω quum totauit laevum bene tem pestate se reua .n Cotis. VOssius d. Idolol. II l, 6, p. x76. Etsi vero multi vo erum, quorum et Seneca est, sibi hoc videbantur explicare' eo, ut varios modos Miusdem rei, varios effectus, eius in causae, variosque quasi gradus eiusdem phaenomenisulmen tonitruque eis autumarent; tamen, quum haec opiuio, ut supra vidimus , salsa sit , pro qua eam etiam Lucretius h Luit N. R. VI, ci8, a Mneca dissentiens , ut ter res erit expedienda et quidem eo, quod ponimus aut fallaciam acusti eam nubsuisse interdum , ut alium solium aut fragorem pro tonitru haberent, aut iit, sicut so perius ipse Seneca innuit, nubes unde tonaret, ab interpositis montibus tectas vel in aes re occultas. non conspicerent. Quae duo phaenomena quum probe et caute inter se distinxerint veteres, Harduinus mine ii nd P Iinium ea consu- . dii, ndeo ut ad II. N. II, 5 i, p. 342. E. Fr. in mentem posset inducere,. Senecain supra , ubi tonitru sereno caelo auditum tangit, respexisse locum Ciceronis de Divin. I, ii : α Terribili perculsus fulmine civis, Luce serenanli, vitalia lumion liquit. ubi de fulmino sereno caelo viso loquitur, quod ob er monstrat, quam scite veteres Haeduinus tracta erit. Loca quidem sunt apud veteres, ubi utraque sereno caelo simul contigisse narrantur ex. c. Horatii od I. 34, 5, Namque Diespiter
igni. e rusco nubila dividens. Pleiumque, per purum lona ules Egit equos a
duiti ii Calabri XII, 56 : ' .
. a. oriρ μεγa... κτυπεου 4 Ω Σιθρης .
Vcrum lineo loca malae eius causae non patrocinantur, sedulium rem explicandi illud uiu suppeditant. Videtur scilicet vel e
265쪽
ribus saepe contigisset ut sereno antea caelo tem gestates subito quacumque de causa morirentur culti fulminibus et tonitribus, ita ut totus aer conversus vaporibus impleretur caelumque nubibus induceretur. Hinc est, quod Cicero pro Murena. o. I rae Saepe improviso, ait, nulla ex certa ratione, obscura aliqua ex causa tempestates excitantur is quem locum descripsit Quin
siae sereno satIs constabat nimbum ortum is tradit; denique quod Ammianus Marcellinus, XXIII, 5r a sole vergente iam in occasum refert , ex parva nubicula, subito aere crassato, usus adἰmitur lucis, et post minore ira tonitru uiti crebritatem et sulgurum Iovianus nomine miles de caelo tactus cum duobus militibus conciditi. Eiusmodi tempestates subito ingruentes, quum ante has proxime sereno adhuc caelo sulguraret, nonnunquam certe causa et occasio fieri potuere talium prodigiorum tradendorum. Bis mihi ipsi tale quid usu venisse, adhuc bene memi
Ad ea L. Ann. Seneme verba, Quaest. Nat. lib. II, eap. xLI , 3 2 rAdhibitis in consilium diis qtios avertores et involutos vocant.
Quinam sint dii inootiti, dicere non habeo. Fuerunt tamen haud dubiis dii Etrusci , de quibus nobis paucissima nota sunt. Uuum autem. antiquissimi eorum dii sint, hi dii involuti, et ii
superiores; omni caret dubio, antiquissima ideoque sanctissimaeos, et quidem rudi atque aspera, arte formaque esse em os, ideoque involutos, id est, reste totos amictos tectosque: Iasuqv. c. qui haud dubie is antiquissimis Italiae, forsan etiam Etruriae diis numerandus est, eadem ratione repraesentatur: eo quoque cinctus gabinus, quem memorat Virgil. Aen. lib. VII, vs. 6ia ibique explicat Servius, pertinere videtur. Vesta quoque velata et ab horninum aspectu intacta fingebatur: is. Virgil. Aen. lib. V, vs. 7 Quis ignorat Dianam Ephesiam et ipsum involutam, et deos nonnullos Aegypt os involutos e nuHΚoprius. Pro habilius videtur de obscuris, arcanis, incertiri quos mullo,
266쪽
suisse testatis in Itali eis religionibus Varro apud Augustinum de C. D. VII, 1 Cf. Tertullian. de Idolol. Io , sermonem esse. Atque hac vi illius participii inootalus, Senecam saepius uti, probavi ad Praef. I, έ. ΚοκI. ER. Duplici hule opinioni de involutis Diis, tertiam subiiciemust,
quam Proposuit untis e nostris amicis, Mir doctissimus et harum in Prioris rerum eritissimus; quae tamen opinio Meremur ne subtilior quam Merior Mideatur.
Ego, inquit illa, ut Rubhomum parum probo, sic a Κoeleriana sententia quam longissimo discesserim. Si quid enim in re tali improbabile excogitari poterat, id videtur excogitasse qui
τό inuolutum censuit metaphysico, metaphorico accipiendum sensu. At, quaeso, quis nescit, in id religiones, etiam si qua celsioris ingenii est. etiamsi de Christianis sectis cogitaveris, sendere, ut ulla, ut supra naturam et sensus assurgentia in imagines sin-gaut et plasticis veluti formis finiant, subigant, praeserant. Quod vel divinarum rerum in Seminariis nostris periti crepant, dum Ethicam rentur propterea non satis humano generi esse, quod cuncta in hae sint abstracta is est sermo logistosopb n γ, nec humanos tangentia sensus; ergo necesse aliquid praeterea assumi, quod et firmamentum titubantis, et ideas meras vix Bssequuturo lumen et sax sit. Hinc uirthi, symbola, emblemata, allegoriae, cerimoniae et id genus multa quae apud antiquos praecipuQ nulla non religio habuit celebravitque, etsi sexcentis formis. typia variata, et aliquando in excelsitatis vix corporeae idea litatem recedentia, interdum Ethleae et divinis rebus contraria visa. Sed Thesi putide
immoraremur quae tot nuperis temporibus doctissimos asseriores habuit, mox evasura par matheseon veritati. Cf. tamen,
267쪽
omnia tempora, ante saecla animantum et omnes cyclos, uno verbo ante aut ordinatum chaos nut creatam materiam, extitisse. Porro nos et ratio odpcuit nune pi religio verior, 'unius Dolia nec omnia esse opus, nec duntaxat illum et nunc manere qui tunc erat , sed ot ipsum ad creandum, ordinandum, servandum tacee fisso et continenter accedere. hi Antiquis saepe persuasum
non in d divinam maiestateiri deflexisse ut ipsa opus infimum susciperet. sed id muneris in ministrci . Δαιμνας. Ized , Angelos , ita reiecisse, ut ipsa his potestatis snae aliquid delegaret, hi vero potestate usi tradititia . non sua magis quam planetae lumen possunt suum dicere quod sol praestat , orbis miracula. eslingerent. Sic Platoni homo non vicus a deo creatus, quippe Cuius ex manu immortali ct rerum potenti ipse evasisset immortalis et rerum poteris. Sic apud Persas ncin Tervati Alceren mundum disponit, sed Ormurd quom ministrum summum ereavit Zervan . cuneta detrinc creaturum. Sic et in Ilindusione . a 1ιrnlim principium , non a Brahma : hic anἰm τῆς Trimurti Tricidis hypostasis prima, ille Trimurii longe maior, quae nempe ab illonuit ac manat nam haec apud eos qui Indicis student solentiis vox . . Sed lineo quorsum, et quid ad vela uni involutos Deos y En .idebis. e tamen pute Brahmam, Sivam et Vichnuim diversos plane
esse: hypostases vel personae disserunt, Non substantiae, norientia. Aequo a Brahiu iplo disserunt, nisi quatenus a viro hypostasis- Εσgo Bratini idem est substantive ac lira hina, Siva. Vichnuis quo . idein ne o innes, idem quoque ac singuli. Sed singo de Deo, de Ente supremo sermonem esse, quatenus, ante dispositum' gut creatum mundum suit: nulla tunc rerum, nulla ον Tum aut operationum distinctio; De iis suit, non dico omnia, sed totum; nec a toto secerni quivit. V hi vero mundus opparuit, coepit unitas in plurn litatem efflorescere, et tolum in partes.
potuitque iam dici omne πῆνὶ non miniis quam totum ολον ἔpotuit diversitas uspici, non sola unita . Sed et in Deo, praesertim in Deo operunte, distinctio sacta est: odivi, ut ignavias et socors sui perpetuum similis sit, sic, ubi res agit, a se dii fert et si fas ita dixisse, videtur. Quocirca, qui unus tantum credebatur Ili alim, in Trimurtim nunc abit : qui lsimplic ris ' Sed nee iam debet mirum videri, si Bratim , dum tiniis suit, dum solus et lotus nec ulli aspectus quandoquidem
268쪽
millus prat ter ipsum extabat , ni, Iconismum sectantilias clau- . Si is, velatus, et involutus dictitetur, praesentetur. Involutus est enim, duin in nulla in formam exit, dum nulla se imagine per spicuum facit; velamen autem amovqt sensim reiicitque dum
Νec a theoria hac nostra res longe recedunt si saltem pro veraliubenda sit illa, quae in iudicis aut pagodis aut privatis sacrariis inveniri dicitur, imago quae Bratim reprnesent3t, supremum Deum et orbis principium, eo aevi quo in tempus transit aeternitas, et ipse in eo est ut in primae. Apocalypseos sorma in transcribatur. Caeter uin ipse pallio sere totus vinicius, Caput obstipum, in os reductus pes anguem potes recordari qui ore caudam' mordet ; hinc figura vel rotunda affatim vel tuώεις : quae totidem emblemata entis aeterni, infiniti nec u pium aut quapiam revelati. Icona exhib. lias mittier, Glauben, Imund K. der ati. Vndus, vol. I, tab. I, n. i; quem ad i. Sed et cf. ap.
sentant quae omnia sunt revelationes του Brahm primum et
Parce erumpentis et cf. et M a vel magnam Bhaoani, intra praeformalionum h. e. creandi mundi pro Lotypon typon vela eluctantem cibid. tab. I, 8 . CL ct Narayunae Uichnuis Vata- patrasthae ic. Moore's Hincti Panth. tab. XX, etc. ; it. Colleci. . aialogr. Mahman. Sami, in Biblioth. Reg. Gall. n.o 7i, Ic. a. .lIue e praealta de Deo simul et puerilia, quae qua in late fluxerint in oriente omnes norunt, a cydia in Etruriam delata vix potest in dubium vocari. Forte nomina mutata; at rerum aliquid mansisso credideris iure tuo. Ergo involuti Dei et iidem superiores illi videntur esse qui rebus humanis sese mixtos noluerunt, qui ante historiae et mythographiae vulgatae et Cosmo-goniacum tempora summe Potentes nec acceSsisse censentur ad Corporalia tractanda nec revolasse se , melius roti si et immoto, ueteruo, interno spuctaculo sui fruerentur, et invio silentio. B.
269쪽
Ail ea L. Annaei Senecae, lib. II, eap. LVM, 3, fin. . Non miraris, puto, si aera nut motus extenuat, aut extenuatio
incendit. Sic liquescit excussa glans funda, et attritu aeris Metat igne distilliat. Quod de motu aerem extenuante praedicat Noster, nullus credere potest nisi qui agitatione aliud elementum in aliud abire opinatur. IIoo loco aerem motu extenuatum ignem tradit fieri. Supra, tenuem spiritum in flammam non valere dicebat, et fulmen appellabat acrioris densiorisque spiritus cursum vid. q. t 8 . Non igitur sati9 sibi constare videtur. Sed leve, hae rationes id commodi habent, ut se, quum sint versatiles, hoc
vel illud substituendo, facilius expedire queant. Ilio fulguribus,
quae sine vi explodente nasci videbantur, explicandis magis se nccommodabat ea ratio, qua, quo tenuiores aut ημbtiliores par - .liculae elementares aut primordia essent, eo propius ad naturam ignis accedebant , sicut illic vehementibus fulvi tuum icti-hus tonitru ymque fragoribus explanandis crassior aer densiorque spiritus aptior erat, unde conflictu ignis excerneretur, qui in tenuibus facileque cedentibus nullus esse videretur. In his mihi tamen non est satis clarum , cur motui partes incendendi Seneca deferat, qui ii ellendo et illidendo condensare et constringere potius videatur. Nisi sorte credidit, particulas eo tu-nuiores ne minutiores fieri, quod vi movento stringantur et rum-PRntur, eoque magis quasi igneae fiant, quanquam particulas eiusmodi sua natura, quum quoquoversum facile cedere possit, non facile rumpi, potest obiici. Certe haec causa non est, . Cur glandes plumbeae liquescant. Hoc enim factum esse, pro certo Ponere possumus. Fimium derogaremus fidei et auctoritati au-tiquitatis, si rem negaremus, tot testibus iisque locupletibus firmatam. Citatis a Bul, Lopsio Aristoteli, Meteorol. I, 3; do' cno
lo , II, 7; Lucretio, VI, 76 sq.; Virgilio, Aen. IX, 588; Ovi
nus, Pharsa L VII, 513 ; Silius Ita l. I, 316 ; Statius, Thebaid.
X, 533, ubi cs. interpretes. Solius Aristotclis ad fidem rei iu-ciendam sussis it auctoritas ' Nemo eo ium, nedum homo hic iti-
270쪽
geniosissimus rerumque naturalium peritissimus , tam vecors suisset , ut glandem plInbuum conflictu cum vi mis, Asseribus, .l .ipidibus compressam aut dilatatam , habitu non statim distinguere potuisset a liquefactis. Id vero est' quod quaeritur, qui tandem liquefieri potuerint. Quum Coettinguae Varroni meo de
. Ling. Lat. propediem edendo operam nuper navarem, Circumii professores proceres 'in hoc genere, haec oracula ea de re scisci tutum: quoruiu Alii se rem nou expedire fatebantur: nlii, ut
aute eos Folard ad Polyb. IV, p. o 7 ed. Germ. , post Gassendum ad Meteorol. Epic. p. 527 , 'ham pro fabula habere se iactabant. Ipse IOh. Dehmunnus, eruditionis tum antiquae tum ε novae Profundus Olim thesaurus. so nunc nihil ea de re in . Promptu nut compertum habere dicebat. Quocirca vel magis ego de solvendo hoe nodo desperans, omni rem explicandi conamine abstinere deberem. Verum quum rem subulam esse non possim inducere in mentem, aliosque eam verum esse Censentes
videam , ut I. C. Scaligerum in Exercitat. ad Cardanum IX , p. 45 qui liber sane egregius rerum naturalium doctrina resertus est , neque me rem defendisse pudebit, eiusque quod Sculiger ianon fecit, o nisil agens, qualecumque ineum in ui edium cou
Ante omnia tenendum est , vehementiam fuisse summam, quatiae glandes mittebantur, et quidem tantam , ut, ni . nostra1 Superaverint , Certe aequaverint et tiam ultra trecentorum peduius putium ferebantur, laminisque armorum perfractis, adhuc -- cidere poterant: v. Lips. de Milit. Rom. v, aO. Adde Sparti uti uiu ita Severo, cap. R. . 'Verum quum sola, quamquam paulo vehementior, glaudium celeritas ud rem dilucidandam et probandam per se non Sulliciat , peior ac potior causa sucile tum ia glandium forma tum 'in earum motu quaeri debere videtur. Hic motus , quo glandus e fundis magis devolverentur quum excuterentur, motus turbi- Dis fuerit, quo si rapida vertigine circumagereatur glandes per aera, quam facile., oiantoque facilius tuli in otu quam simpliciet ad lineam directo materia electrica potuerit excitari, vel experimenta machina electrica facta doce ut. Cui si quis obloqua ture non aliter inoveri dicens quam globulos plumbeos e tubis explosos, eo quod velit concesso, vel sic motum glandium, conversis antrorsus de industria , ut probabile est, acutioribus partibus , multo velociorem iactum idem ellicere potuisse respou
dubo. Sed, ut dixi, glandes istus, latiore Parte adversa, cetur-