장음표시 사용
211쪽
astrictus, velut anguis lubricus elaberetur. Sed nostem deret Deus quia non in sermone regnum Dei, sed in vi tute consistit, quidam ex consessoribus simplicissimae naturae .ir,& nihil aliud sciens nisi Iesum Christum & hune
crucifixum , inter caeteros auditores Episcopos aderat.
Qui cum vidisset Philosophum insultantem nostris . Meallida se disputationis arte iactantem,poscit ab omnibus locum, velle se paucis cum Philosopho sermocinari. Tum vero nostri, qui simplicitatem vari & imperitiam de se mone duntaxat nossent, pauere, & velut pudorem quemdam pati, ne forte apud callidos homines risui essiceretur sancta simplicitas . Perstitit tamen senior, & hinc mouit sermonis exordium: In nomine,inquit, Iesu Christi, Philosophe audi quae vera sunt. Deus unus est qui fecit ca lum & terram, quique homini, quem de terrae limo se mauerat, spiritum dedit, uniuersa quae videntur & quae non videntur, virtute verbi sui creauit,& spiritus sui tam
ctificatione firmauit. Hoc verbum ac sapientia, quem nos filium dicimus, humanos miseratus errores ex Virgine, nascitur, & per passionem mortis a perpetua nos morte liberauit, ac resurrectione sua aeternam nobis contulit viatam : quem & exspectamus iudicem omnium quae gerismus esse venturum. Credis hoc ita esse Philosophe 3 At ille. velut si nunquam ullum sermonem contradicendi dia dicisset, ita obstupefactus virtute dictorum, mutus ad
omnia hoc solum potuit respondere, Ita sibi videri, nec aliud verum esse quam quod dixerat. Tum senior: Si haec, inquit, ita esse credis, surge & sequere ad dominicum , &huius fidei fgnaculum sic baptismum haud dubiὸ nominat suscipe. Et Philosophus couersus ad discipulos suos. vel ad eos qui audiendi gratia conuenerant, audite, im quit, ὁ eluditi viri: Donec verbis mecum gesta res est, verba verbis opposui, & quae dicebantur, dicendi arte subuerti: ubi vero pro verbis virtus processit ex ore dicentis, non potuerunt resstere Verba virtuti, nec homo
potuit aduersari Deo. Et ideo si quis vestrum potuit innis quae dicta sunt sentire quae sensi, credat Christo,& s quatur hunc senem in quo loquutus est Deus. Ita Phil sophus Christianus est effectus,tandem se gratulatus est, victura. Et haec quidem hactenus prolixὸ quidem,sed M.
212쪽
sallor, pulchre. Tunisubmiserunt miros, qvi dicerent se audiam . eum dicentem merba blayphemiae in Mo seu Deum. Hic impiorum est genius, ut si pio a veritate vincere non pos Iunt. ad calumnias & salsa testimonia currant . idem Mattb. 16. certe Christo domino nostro accidit. Quum enim sisteretur coram Caipha Sacerdotum Principe Christus. quaerebant Iudaeorum reliqui proceres fallum testimonium
contra Iesum, ut eum morti traderent, & non inuenerui,
cum multi falsi testes accessissent. Nouissime autem venerunt duo falsi testes. & dixerunt: Hic dixit & nos a Marii 13. diuimus eum dice tem : Ego dissoluam templum hoe m nu factum & post triduum aliud non manufactum aediuficabo. Eiusdem criminis accusatur etiam Stephanusi: Mverisimile est qu d dixerit veterem legem iam esse trans. serendam, sed non aliter atque in ipsa lege veteri & typis praelusum, & disertis verbis praedictum fuerat. Caeteium Obserua. ex sequentibus rem hanc melius intelligemus. Hocra
tem hic obseruandum, quod etiam illi qui legis sunt tras gressores perfidissimi, accusant Stephanum violatae legis.
non attendentes quod seipsos condemnant in eo quod Stephanum accusant in Addam , tantum habebatur tum crimen blasphemasse Deum ac eius cultum . Ut non esset
Obserua. aliud aeque capitale. Atqui 'aput nos licet Christianis diiscere de Christo & Christianorum religione, quae etiam puderet Iudaeos, & vererentur Gentiles coram nobis Menobis dicere: hinc fit quod omnia tam pacata iam sint in Christi Ecclesia. Verum apud Iudaeos nullum crimen, si cui diximus, capitalius, quam blasphemiae, nec apud po
pulum atrocius, unde sequitur. Commouerunt itaque plebem, Seuiores, Scribas, concurrentes rapuerunt eam , adduxerant in concilium, oe statuerunt falsos ita es qui dicerent: omo , is non cessat loqui verba aduersus locum sanctum legem. diuimus enim dicentem, quoniam Issus. Garemusia diatruet Limmisium, oe mutabit traditiones, quas tradidi, nobis Moses. Iam diximus Iudaeos quantu uis impios numquam.impune fuisse quenquam calumniari religionem. ipsorum, utcunque ipsi parum illam curarent. Ergo dum a doctis illis subornantur testes,qui affirmant Stephanum blasphemasse legem, & Deum , & Mosen per quem le-m m acceperant, continuo commouentur, non solum
213쪽
plebs inerudita, sed & Seniores Zc Scribae .rt quoniam . - nouerant ad se priuatim non pertinere. ut de aliquo qua- tumuis impio poenas sumerent,sed ad magistratum dux runt Stephanum in concilium, & subornatos sycopha tas & falsos testes producunt, qui dicerent quae iam ex Luca praelecta sunt. Homo isse, inquiunt,homo iste. MMgni contemptus verba sunt, Homo iste, impius, blasphemus, religionis nostrae apostata , Galilaei illius sectator. homo iste non cessat loqui verba blasphema aduersus i cum sanctum, Sc legem - Non solum templum blasph mat in quo Deus colitur, seiu etiam legem, in qua quo modo Deus coli a nobis velit praescribitur. Aduciut enim pro maiori interpretatione haec verba: Audiuimus eum dicentem, inquiunt, quod Iesus Nazarenus iste dem lietur locum nunc, & mutabit instiruta quae tradidit nobis Moyses. Hoc an dixerit Stephanus, a Luca non significatur. Veri in solent salsi testes vel prorsus mentiri, &asserere factum esse quod reuera factum non est,uel non u -- r. nihil de suo assuere , vitam oratio Ionge aliam accipiat faciem quam prius , vel simpliciter dicta peruertere Madulterari: quae omnia crediderim in hac Stephani accusatione facta esse. Ille fortassis dixerat Dcum non probare caeremonias amplius veteris legis, quia quem illae praefigurauerant iam aduenisIe, nec iam sicut hactenus
Mosen audiendum, sed potius Messiam: ad quem Moses ipse populum miserat: ncminem item posse salutem conasequi, nisi in Christum credens vitae veteris poenitentiam ageret, nec quenquam excusari quod externo illi cultui valde addictus sit. Deum enim esse spiritum , & ideo imspiritu & veritate adorandum . Haec, inquam, & alia inthunc sunsum forte dixerat Stephanus,quae omnia falsi t ses ab d per calumniam detorquent. Qued si etiam diarisset Iesum Nazarenum destructurum locum sanctum hoc est, cultum lcmpli ,& mutaturum instituta Mosis,
nihil blasphemiae dixisset. Nam in ipso Mose praedictum
suerat instituta sua non diutius duraturae, quam usque ad Messiae tempora: sed in sequenti capite audiemus Stepha
num seipsum magna fiducia, summoque veritatis patro cinio defendentem. Certe Iudaei nunquam potuerunt
aequo animo serie eos, qui ipsis:exprobrabant super
214쪽
tionem & impietatem, & quod alieni ab omni iustitia
considebant in externum illum templi cultum: neque t men defuerunt qui etiam cum magno vitae suae periculo illis in faciem dicerent, quae ςgerrime audiebant. Apud Hieremiam cap.7.legimus dominum sic Prophetet dicentem atque imperantem: Sta in porta domus domini depraedica ibi verbum istud, & dic: Audite verbum domini omnis Iuda, qui ingredimini per portas has ut adoretis dominum. Haec dicit dominus exercituum Deus Israel. Bonas facite vias vestras & studia vestra, & habitabo v biscum in loco isto. Nolite confidere in verbis mendacij, dicentes : Templum domini, templum domini,templum domini. Quoniam si benedixeritis vias vestras & studia vestra, si feceritis iudicium inter virum & proximum eius, aduenae de pupillo & viduae no seceritis calumniam, nec sanguinem innocentem effuderitis in loco hoc, &post deos alienos non ambulaueritis in malum vobisme ipsis: habitabo vobiscum in loco isto, in terra quam dedi patribus vestris a Rculo & usque in Rculum. Eadem fere habes apud eundem Prophetam cap. H. Sic apud Esaiam statim ab initio detestatur dominus impudentem Iudaeorum impietatem, atque adeo impiam eorum impudentiam, qui cum omnibus vitiis ac sceleribus essent addictissimi: tamen ob externum cultum templi promi
rebant sibi certam a domino salutem. Sed quid dominus ad haec per Prophςtam Audite verbum domini principes Sodomorum, percipite auribus legem Dei nostri populus Gomome. Quo mihi multitudinem victimarum dicit domums3 plenus sum, holocausta arietum de adipem pingvium, & sanguinem vitulorum & agnorum & hi
corum nolui. Et post omnium caeremoniarum reiectionem subdit: Lavamini, mundi estote, auferte malum c
gitationum vestrarum ab oculis meis. Sed haec hactenus Dei dominusne Sota nobis sint, qui non recto pede ad pietatem incedunt. Sed redeamus ad verba Lucae, M videamus quam iniudiose & odiose omnia eloquantur falsi testes contra Stephanum: Homo iste qui coram vobis astat, hic homo nihili non cessat loqui,hoc est,indesinem ter loquitur verba blasphema contra templum & institu
215쪽
Ie, iudicari posset illi per imprudentiam sol te excidisse, sed quoniam perpetuo ac indesinenter paria dicit, quis non videt hominis pervicaciam 3 Et si homini alicui priuato, aut mere humanis constitutionibus detraheret,non esset tantum nefas : quoniam vero & in Deum,& in Pr phetas, & in horum cultores inuehitur, quis hanc coni meliam aequanimiter serre posset Videmus ergo quam eloquentes, & ad iniquitatem bene exercitatos habeat minastros Satanas: videmus item quam credulum sit vul- 'Pgus, & quam evanidus sit fauor popularis. Iam non itar 'i a. pridem ita adhaerebant Apostolis , ut etiam magistratus prae illis nihil crudelius audebat tentare contra Apostolos: & ecce iam sese apponunt falsis illis calumniator, o .., bus. Nos quidem impietatem vulgi execramur, sed tamen admonemur quatenus homines honorare dc bene- uolentia prosequi gebeamus, nimirum donec pietati non 'contradixerint: quum vero inceperint in Deum& huius verum cultum peccare, tum porro ablegandi & abnegandi sunt. Sequitur in contextu. Et intuentra eum omnes qita sedebant in concilio idemni faciem eius tanquam faciem cis geli. Res est pauida, ut ille inquit, animus sibi malὰ conscius, sed haec tandem virum fortem faciunt nil conscite sibi, nulla pallescere culpa. Et apud Poetam Ethnicum legimus r Difficile est crimen non prodere vultu . Vnde hi qui aduersus Stephanum considebant in concilio intuentes eum & obseruantes qua fronte crimen obiectum e Cperet, videbant illum adeo non delici aut exanimari, aut metu ex pallescere,ut facies illius quiddam homine maius,& angelicam quandam alacritatem simul ac maiestatem prae se serre viaeretur. Intuentes, inquit, eum Omnes qui sedebant in concilio, viderunt faciem eius tanquam faciε angeli. Non unus atque alter, sed omnes intuebantur o
nec uni vel alteri visum est Stephani faciem plus quam hominis sit clarescere, sed omnibus: quia innocentia Apietas Stephani omnibus debebat innotescere, & volebat dominus omnibus illis consiliariis occasionem resipiscendi obiicere. Certe debebant illi in memoriam reuocare claritatem illam quae apparebat olim in vultu Mosis, Mex hac coniicere quid de Stephano sentiendum: verum sic sinuidia excaecarat, ut videntes nihil viderent, dc a
216쪽
ilientes nihil intelligerent, hoc quod iam continenter soquenti capite clucelcet. Sequitur itaque in capite septimo.
Ixit autem Prinreps Sacerdotum ,s haec ita se habent f Qui ait: Viri fratres oe patro a dite: Dem gloriae apparuit patri nobiso Abrahe ctim esset in Mesopotamia prius quo moraretur in Charran , esu dixit ad illum:
Exi de terra tua de cognatione tua, ct m
ni in terram quam monRArauero tibi. Rogat hic princeps ab Stephano, num verum sit quod testes contra ipsum di cunt. Hoc autem non facit quod cupiat ipsam rei verit tem cognoscere, Sctum vel innocentem absoluere, vel nocentem punire, sed tantum ut aliquam saltem iudicij speciem exhibeat, ne vis non ius videretur esse quod cum Stephano agere instituerant. Sed diuus Stephanus non sumus vel mutus ad haec apologiam instituit no tam prolixam quam piam, in qua satis testatum facit, quam probe ab adolescetia sua in sacris literis versatus fuerit, quam sane eas intelligat, dc quod lex ipsi verus paedagogus su rit ad Christum. Nos itaque ad desensionem diui Stophani iam accedimus. Primo captat beneuolentiam amiace ae familiariter eos alloquens: Viri patres de fratres, i quit, audite. Fratres illos vocat quia cum ipso eiusdem generis essent, dc consuetudo patriae de gentis habebat, ut Iudaeus Iudaeum fratris appellatione dignaretur. Patres vero vocat, quia dc aetate Sc auctoritate graues erant quos
alboquebatur. Et probi Sc bene instituti filij est, ut hon
rifice seniores appellet, viros patrum, mulieres matrum appellatione cononestans. Sed haec alias : iam sic orditur.
Deus gloriae apparuit patri nostro Abrahar, Zcc. Quid haec ad accusationem illam quid pro defensione Stephani
Audi obsecro diligenter capita accusationis, hoc est, st tum caussae qua de agitur, dc quae sequentur nequaquam futura sunt intellectu dissicilia. Accusatur Stephanus quod dixerit Iesum demoliturum locum sanctiam,hoc est,templum Hierosolymitanum, δc instituta Mosis immutatu-
. iam, ideoque Stephantam esse bla Eemum in Deum , in
217쪽
Mosen, & in legem. Iudaei vero persuasum habent, & . t
templum Hierosolymitanum,& diuinum in ipso cultum,&legem a Mose traditam quo ad omnes circunstantias perpetuo duratura, nec quenquam praeter & extra legis obseruationem posse saluari. Stephanus itaque probauit etiam Deum electos suos habuisse antequam lex incipe- aret, & multos praeter legis Mosaicae obseruatione & Deo placuisse,& salutem consecutos esse. Deinde quae ratio templi sit, probe enarrat, interim legis Mosaicae immut tionem aliquando futuram esse,etiam in lege ipsa praedictum esse ostendit. Sed nos haec omnia suo loco,& quantum fieri potest breuissimis annotabimus, Deus gloriae, . inquit, apparuit patri nostro Abrahae. Non simpliciter dicit, Deus apparuit Abrahae: hoc enim contemptum Dei ει Abrahae prae se ferret. Ergo Deum vocat gloriae, vid licet qui in se est gloriosissimus, & sine cuius fauore nomini vera gloria contingere potest. Vocat autem Abraham communem patrem, i innuat etiam se unu esse ex
filiis Abrahae cui debeatur promisso. Hic ergo Deus
riae apparuit patri nostro Abrahae cum esset in Mesopotamia priusquam moraretur in Charran, hoc est, apparuit m ορ. Α, ei, id est, amauit eum, fauit ei antequam circuncideretur, antequam exiret de terra sua,antequam immolaret filium suum. Nulbi ergo opere meruit Abraham fauorem dc
gratiam Dei, sed Deus gratuito & ex sola misericordia elegit sibi Abrahamum. Et dixit ad illum: Exi de terra Gene. Iet.
tua, & de cognatione tua, & veni in terram quam monstrauero tibi. Deus accepit Abraham ex gratia in filium, donans ei spiritu suum bonum : iam quomodo illius animum exploret,videamus. Iubet eum charissima quaequ edeserere,nec apertis verbis quo ipsum ducturus si osten- .dit. Exi, inquit, de terra tua, & de cognatione tua. Quis autem non tenetur amore patrij soli' quis sic omnem humanum exuit affectum, ut non prae aliis amet cognatos
Sed haec iubetur Abraham relinquere, & addit dominus: Veni in terram quam monstrauero tibi. Sed quam monstrabit illi Z ad meliorem vel deteriorem illa quam relinquere iubetur 3 De hoc nihil loquitur Deus, nec Abraham super ea re multum sollicitus est. Hinc sequitur intextu. Tune exiit de terra Chaldaeorum, o habitauit tu Cham
218쪽
Abraham exemplum obedientiae proponitur , quod tum intelli ere poteritis, quando animaduerteritis quam inobedientes & rebelles esse iam soleant homines . Nam si
Abraham aliquis e vulgo fuisset, dixissetisque: Age, i
bes relinquam terram quam inhabito, cognationem, d mum paternam, quare non imperando ut locum hunc relinquam certiorem me reddis quantu sit iter Τ unde enim
mihi illud innotesceret 3 quod hac quam relinquo uberior de praestantior stilla 3 At Abraham nihil horum vel dixit
vel cogitauit, sed respiciens ad magnitudinem eorum quet imperata erant, iis quae in manibus habebat incerta pra ferebat. Statim enim atque praeceptum domini audiuit, exiit de terra Chaldaeorum, & habitauit in Charran ciuiatate Mesopotamiae: mortuo autem eius patre qui appellabatur Thare, transtulit illum dominus in terram istam, in qua nunc vos habitatis. Nolumus in oratione sue apologia Stephani prolixiores esse: solum hoc ubique obse uandum, Iudaeis nullum gloriandi ac sese extollendi lo-
cum rclictum, quas suis meritis in terram promissionis vervenerint,quum dominus ex sola & magna gratia Abrahae & posteris illam promiserit, antequam Abraham vel circumcideretur, vel aliquid aliud in gratiam Dei faceret. Ergo omnia beneficia Dei in Iudaeos collata, Deo non iulorum meritis asscribenda sunt. Et non dedit illi haereAtatem in ea, nec passiim pedis , sed repromisit dare illi eam in possessi non, oe semini eiu poIl ipsum cum non haberet illum. Qua cunque Stephanus in tota hac apologia adducit, videtur ea intentione adducere, ut probatam nobis redderet non
tam gratiam Dei,quam Abrahae ingentem & fortissimam fidem: quae duo si ob oculos semper habebimus, non erit necessarium prolixius de omnibus historiis quae prod
cuntur disserere. Vide enim quid hoc loco dicat, vide quae rerum sit consequentia, vide quam mirabiliter probetur & agitetur Abrahae fides Pollicitus est Deus Abrahae terram Palaestinorum sic, ut non solus Abraham, sed uniuersum huius semen illam quas haereditario iure pos sideret: iam vide quam nulla rerum sit consequentia. POllicitus quidem est Deus Abrahae, sicut diximus, terram d.
219쪽
Dm, sed ne passum quidem pedis dedit ei in illa, sed quae- 'cunque in illa habere voluit non haereditario, sed empti , ν nis iure accipere debuit. Dein promisit dominus posteros Sc haeredes Abrahae illam terram possessuros, de ecce 'Abraham nullos liberos habet nec filios nec filias': verum Abraham eiusmodi rerum absurditate sic enim iudicat mundus nihil mouetur. sed relinquit ea quibus assueuerat, & vadit ad occupanda quae non nouerat. Et haec est verae fidei verus genius, Dei promissis nihil anteponere.
'saec omnia si quis singillatim excutere velit,& fidem
Abrahae cum nostra incredulitate conferre, quam latissimum haberet dicendi campum sed nos nolumus proliaxiores esse quam argumenti ratio postulare, & vobis expedire videbitur. Sequentia itaque audiemus.
Locutus sit autem et D m quia erit semen eius accola in terra re,
Hrena, oeserm tuti eo ubiicient, mali tractabunt eos anuis 'quadringentis, in gentem cui seruierint iudicabo ego,dicit domianus: σ pολὶ haec exibunt oe seruient ni hi in loco Cis. iVirie quot promissiones ad Abraham factae sint. Loc tus est ei Deus, quia semen, hoc est, posteritas eius erit accola siue inquilina in terra aliena. Nondum habet aliquem puerum Abraham,& tamen de huius posteritate qui inuturum sit pridicatur: & vere sic factum est. N que enim Israelitae semen Abrahae continuo veneriant ira terram Palaestinorum, sed tandem post quadringentos triginta annos. Prius enim oportebat illos multa aduersa pati, seruituti subiici,&malὸ tractari, non quod non polie: Deus illos statim in promissam terram introduc re, sed quia tantas afflictiones peccata illorum merebantur: quibus vero mediis in AEgyptum venerint,notius est quam ut hie referri debeat. Addit dominus . Gentem cui Ieruient iudicabo, hoc est, condemnabo & puniam ego.
Hoc autem de A gyptiis intelligendum, quibus seruie- 'lunt Israelitae durissima seruitute, sed quam poenam de
illis Deus sempserit, nemini non notum est. Et dedit illi testamentum circuncisionis, s sic genuit Isaac. oe circumcidit eum die octavo, ct Isaae Iacob, ω Iacob Δο-
Et baec notissima sunt nobis ex primo Moysis libro. sic utem incipiunt promissiones Dei Abrahae factae veris
220쪽
ori. Primὁ itaque hie contra Iudaeos obseruandum,quod Abraham magnificas illas promissiones non accepit post circumcisionem, sed priusquam circumcideretur, ne quis putaret Abraham propter circumcisionem Deo placuiNse: unde dc P aulus vocat cucumcisionem signaculum i stitiae fidei. Nam Abraham circuncisionem in se recipiens, hoc ipso facto testatus est sese totum consectasse Deo , se Deo in omnibus credere, se Deo in nullo non obedire, ede illius magnificis promissis nihil dubitare. Hanc rem diuus Paulus in Romanis suis pulcherrimὸ deducit de Abraham,dicens: Qui contra spem. in spem credidit, ut fieret pater multarum gentium, secundum quod dictum
est ei: Sic erit semen tutun sicut stellae caeli, dc arena maris . Et non infirmatus est in fide, nee considerauit co pus suum emortuum, cum iam ferὰ centum esset ann Tum, & emortuam vulvam Sarae. In repromissionem enim
non dubitauit dissidentia, sed confortaxus est fide dans gloriam Deo, plenissimὸ sciens quia quaecunque promisiit Deus, potens est & facete, &c. Abraham itaque iam circumcitus genuit Isaac,& circuncidit Isaac: nimirum rursum ut declararet se adhuc constantem ae fortem in Gde esse. Sic Isaac ex se genitum Iacob circumcidit, non alia ratione quam ipse circumcisus fuerat . Iam & Iacob
duodecim patriarchas pari ratione cacumcidi fecit, vid licet ut testarentur hoc signo sese de Dei promissis, quae Abrahae factae fuerant, non dubitare, seseque totos Deo in obsequium consecrare. Iam per hos duodecim patriarchas multiplicata est Abrahae posteritas,quae quomodo in AEgyptum, in qua postea seruituti subiectae fuerunt, per- ,
uenerint, statim incipiet Stephanus recensere. Multa vero hic dissimulat, tum quae ad Dei beneficia , tum etiam
quae ad Israelis ingratitudinem pertinere videntur. N que enim instituerat totam illam veterum patriarcharum texere historiam, sed tantum ea producere, quae proximQad institutum suum pertinere videbantur. Et Patriarcha
ae dantes Ioseph ruendiderunt in Captumor erat Deus cum 'eo, eripimi eum ex omnibus tribulationibus eius, oe dedit ei
gratiam Ο sapientiam in consterilia Pharaonis Eos Geta pilorum, oe con lituit eum praepostum super omnem domum suam.