장음표시 사용
141쪽
D DFFICIIS LIB. ΗΙ. CAP. l2.cae salutare, sed id sciti non opus esse. Postulavit, ut aliquem populus daret quicum eo in municaret. Datus est Aristides. Huic ille, classem Lacedaenioniorum i quae Suhillitta esset ad Gytheum clam incendi posse quo acto frangi Lacedaemoniorum pes necesse esset. Quod Ari Stide cun Budisset, in contionem magna expectatione venit, dixitque per utile esse consilium quod Themistocles asserret. Sed minitas honestum. Itaque Athenienses, quod honeStum I Os esset, id ne utile quidem putaverunt totamque eam rem, qu3m ne audierant quidem auctore Aristide repudiaverunt. Melius hi, quam nos, qui piratas immunes, socios vectigales habemus. ara Maneat ergo quod turpe sit, id nunquam esse utile ne tum quidem cum id quod esse utile putes adipiscare. Hoc enim ipsim utile putare, quod turpe Sit talantito Sum St. 50 Sed incidunt, ut supra dixi, Saepe cauS3e, Cum repugn3re utilitas honestali videatur ut animadvertendum sit, repugnetne lane, an possit cum honestate coniungi. Eius generis haeo in T quaestiones: Si exempli gratia, vir bonus Alexandrea Rhodum magnit frumenti numerum advexerit in Rhodiorum . . inopia et sanie uniniaque imonae caritate; si idem sciat,
usne si id quam plurimo venditurus Sa- pientem et honum ita in fingimus de ei iis deliberatione et consultatione quaerimus: qui celaturus nil odios non sit, si si id turpe iudicet, sed dubitet, an turpe non sit. In huiusmodi causis aliud Diogeni Bahylonio videri solet, magno et gravi Stoico aliud Antipatro, discipulo eius, homini acutissimo. Antipatro, omnia patefacienda ut ne quid omnino. quod venditor norit, emptor ignoret Diogeni, venditorem,
complures mercatores Alexandrea solvisse navesque in si frumento nustas petentes hodia in viderit dicturusn o Rhodiis, an flentio suum quam plurimo venditurus
142쪽
malanus iure civili constitutum sit, dicere vitia oportere, cetera sine insidiis agere et quoniam vendat, velle quam optime vendere. Advexi, exposui, vendo meum non pluris, quam ceteri, fortasse etiam minoris, cum maior est opia cui sit iniuria Exoritur Antipatri ratio ex altera parte: Quid ais 52 Tu, cum hominibus consulere debeas et servire humanae societati, eaque lege natus sis, et ea habeas principia naturae, quibus parere, et quae sequi debeas, ut utilitas tua communis sit utilitas, vicissimque communis utilitas ilia sit celabis homines, quid iis adsit commoditatis et copiae Respondebit Diogenes fortasse sic: Aliud est celare, aliud tacerae neque ego nunc te celo, si tibi non dico, quae natiira deorum sit, qui sit finis bonorum, quae tibi plus prodessent cognita, quam tritici vilitas. Sed non, quicquid tibi audire utile est,
id mihi dicero necesse est. Immo vero inquiet ille, necesse 53 est, si quidem meministi, esse inter homines natura coniunctam societatem. memini, inquiet ille sed num ista societas talis est, ut illi suum cuiusque sit quod si ita est, ne vendendum quidem quicquam est, sed donandum. Vides 13 in hac tota disceptatione non illud dici, quamvis hoc turpe sit, tamen, quoniam expedit laciam; sed ita expedire, ut turpe non sit ex alteia autem parte, ea ei quia turpe sit non esse satiendum. Vendat aedes vir bonus propter aliqua 54 vilia, quae ipse norit, celei ignorent pestilentes sint, et habeantur salubres ignoretur, in onmibus cubiculis apparere serpentes male materiatae Sint ruinosae, Sed hoc praeter dominum, nemo sciat quaero si haec emptoribus venditor non dixerit, aedesque vendiderit pluris multo, i iam se en diturum putarit, una iniuste aut improbe secerit. Ille ero,
inquit Antipater. Quid est enim aliud, erranti viam non55N i
monstrare, quod Athenis execrationibus publicis sanctum est, est hoc non est, emptorem pati ruere, et per errrorem in
s i ramam fraydem incurrere Plus etiam est, quam viam
eum maior est via, nandiu 55. Athenis Diphiliis bei Auie- mihi. naus l. 238 ' νοεῖς ἐν ταῖς αρακ
143쪽
DE OFFICIIS LIB. HI CAP. 44. non monstrare. Nam est scientem in errorem alterum inducere. Diogenes contra: Num te emere coegit, qui ne hortatus quidem est Ille quod non placebat, proscripsit: tu. quod placebat, emisti. Uuodsi qui proscribunt VILLAM BONAM BENEQUE AEDIFICATAM, non existimantur sesellisse, etiamsi illa nec hona est, nec aedilicata ratione multo minus, qui domum non laudarunt. Ubi enim iudicium emptoris est, ibi fraus venditoris quae potest esse Sin autem dicium non omne praestandum est, quod dictum non est, id praestandum putas Quid vero est stultius, quam venditoren eius rei quam Vendat, vitia narrare Quid autem tam absurdunt, quam si domini iussu ita praeco praedicet Do MGι PESTILENTE VENDO
'Sic ergo in quibusdam causis dubiis ex altera parte defen
ditur lionestas, ex altera ita de utilitate dicitur, ut id, quod utile videatur, non modo lacere honestum sit, sed etiam, non facere, turpe Haec est illa quae videtur utilium fieri cum honestis saepe dissensio. Quae diiudicanda sunt. Non enim, b ut quaereremus. xposuimus, sed ut explicaremus. Non igitur videtur nec frumentarius ille Rhodius, nec hic aedium venditor celare emptores debuisse. diei lue enim id est celare, 'uicquid reticeas sed cum, quod tu scias, id ignorare mo-
1 Jumenti tui causa Felis eos, quorum hi tersit id scire. oc autem celandi genus quale sit, et cuius io minis, quis non a videt Certe non aperti non sinaplicis, non ingenui, non iusti, non viri boni versuti potius, obscuri, astuti, fallacis, malitiosi, callidi, veteratoris, vafri maec tot et alia plura, nonne inutile est vitiorum subire nomina Quodsi vituperandi qui reticuerunt, quid de iis existi-bSmandum est, qui orationis vanitatem adhibuerunt C. Canius, eques Romanus, nec infacetus, et satis litteratus, cum
56. inposuimus is explicaremus. Brut 44. 164 Plura etiam dicta quam scripta, quod in qu buadam evitores expositis eo
69 280 cum Scaurus accusare Rutilium ambitus, cum ipse consul esset factus, ille reputiam tulisset,
et in eius tabulis ostenderetteras A. F. P. R. idque diceret esse Actum fide P. Rutili Rut
utis uisem Ante factum, post νε- Iatum C. Canius eques Romanus
eum Rus adesset, in imo risu. arum illis litteris Oetarari. Mid
144쪽
sa Syracusas otiandi, ut ipse dicere solebat, non negotiandi eausa, contulisset dictitabat se hortulos aliquos emere velle, quo invitare amicos, et ubi se oblectare sine interpellatori-hus posset. Quod cum percrebruisset, Ithius ei quidam, qui argentariam saceret Syracusis, venales quidem se hortos non aherp. sed licere uti Canio, si vellet ut suis et simul ad copnam hominem in hortos invitavit in posterum diem. Cum ille promisisset, tum Illi ius, qui esset, ut argentariuS, apud omnes ordines gratiosus, pisc8tores ad se convocavit,
et ab his pelivit, ut ante suos hortulos postridie piscarentur: dixitque, quid eos sacere vellet. Ad coenam tempori veni in hii Canius opipare a Pythio apparatum convivi una cymbarum ante oculos multitudo pro se quisque, quod ceperat, asserebat ante pedes Ithii pisces abi ieiebantur. Tum Canius,59 Quaeso, inquit, quid est hoc ythi tantumne piscium, tantumne cymbarum Et ille, Quid mirum inquit hoc loco est, Syracusis quicquid est piscium hic aquatio hac villa isti carere non possunt. Incensus Canius cupiditate coiitendit a Pythio, ut venderet. Gravate ille primo Quid multa impetrat. Emit homo cupidus et locuples tanti, quanti I- illius voluit, et emit instructos. Nomina sacit, negotium Onficit. Invitat Canius postridie a miliares suos. Venit ipse mature Scalmum nullum videt. Quaerit ex proximo vicino, num seriae quaedam piscalorum essent, quod eos tutos videret. Nullae, quod sciana, ille inquit, sed hic piscari nulli solent itaque heri mirabar, quid accidisset. Stomachari Canius. Sed quid faceret Nondum enim Aquillius collega et 60samiliaris meus, protulerat de dolo malo formulas. In quibus ipsis cum ex eo quaereretur quid esset dolus malus, respondebati cum esset aliud simulatum, aliud actum. Hoc quidem sane luculente ut ab homine perito desiniendi. Ergo et Pythius et omnes aliud agentes, aliud simulantes, perfidi, im-
145쪽
140 . AEFFICIIS .au. v. b. probi, malitiosi Nullum igitur Ortim 'ctum potest niue
esse, cum sit tot vitiis inquinatum 15 Quodsi Aquilliana desinitio vera est, ex omni vita simu-61 latio dissimillatioque tollenda est. Ita nec ut emat melius. nec ut vendat quicquam simulabit aut dissimulabia vir bonus. Atque iste dolus malus et legibus erat vindicatus, ut lutela duodecim tabulis circumscriptio adolescentium lege laetoria. , et sine lege iudieiis, in quibus additur Ex in BONA. Reliquorum autem iudiciorum haec verba maxime excellunt, ita arbitrio rei uxoriae MELius Eus Iss in iducia, UT INTER BONO BENE AGIER. Quid ergo aut in eo, quod MELIus ag-ο ILS, potest ulla pars inesse fraudis aut cum dicitur iis Ea BONOS BENE AGIER, quicquam agi dolose aut malitiose potest Dolus autem malus in simulatione, ut ait Aquillius, continetur. Tollendum est igitur ex rebus contrahendis omne mendacium. Non inlicitatorem venditor, non qui contra se licea iur emptor apponet. Uterque, si ad eloquendum venerat, non plus quam Semel eloquetur. . quidem Scaevola P.
mam postulasset, ut sibi sumtus, cuius emptos erat, semel in
melius aequius, Asyndeton Misc. iv. 17 6 aes τι- num . . ut intor bonos bene amem d. i. tanquam inter bonos, me amoporte Das ι abgereelinet stetit me Forme g. 7 volist diger.
vo Aquillius. tutela, ami eineae trugerische.
dies iudicia, in qui iureconstitii parati esse debent top. 7, 66. si untensi. 66s. 70. in arbitrio rei orsae. Matiaoria, das Vermoge de Fou,
146쪽
diearetur, idque vendito secisset, dixit, se pluris aestimare: addidit centum milia. emo est, qui hoc viri boni fuisse neget sapientis, negant ut si minoris, quam potuisset, vendidisset Haec igitur est illa pernicies, quod alios bonos, alios sapientes existimant. Ex quo Ennius, nequicquam super gsapientenι, qui ipse sibi prodesse non quiret Vere id qui ψdem, si, qui esset prodesse, mihi clim Ennio conveniret. ἀε Hecatonem quidem liodium discipulit ni Panaetii video in 63 iis libris, quos de iliciis scripsit, Q. Puberoni dicere, Sapientis esse, nihi eontra mores, eges, instituta facientem, habere rationem rei familiaris. 'eque enim solum nobis, vites esse volumus, sed liberis, propinquis, amisis, marimequorei publicae. Singulorum enim facultates et copiae divitiae sunt civitatis Huic Scaevolae factum de quo paulo ante dixi placere nullo modo potest. Itenim omnino tantum negat acturiam compendii sui causa, quod non liceat. muto nee laus magna tribuenda nec gratia est Sei sive simulatio Met dissimulatio dolus malus est, perpaucae res sunt in quibus non dolus iste malus versetur sive vir bonus est is, qui prodest, quibus potest, nocet nemini, certe istum virum bonum non facile reperimus Nunquam igilii est utile pee ea re, quia Semper est turpe et quia semper est honestum virum honum esse, semper est utile. Ac de iure quidem pia ediorum sanctum apud nos est 16 iure civili, ut in his vendendis vitia dicerentur quae nota 65 essent vendi toti Nam, cum ex duodecim tabulis satis esset ea praestari, quae essent lingua nuncupata, quae qui infitia-
Ennius Dei Vers is aus er Medea nil autet in trochaisclieu Versnaass otii ps sibi sapiens
ργα se non quit, nequicquam supra cie ad salii VII. R. nach Eu
147쪽
142 DE Grim L B. III. AP in tus esset, dupli poenam subiret a iuris consuuis etiam reticentiae poena est constituta. Quicquid enim esset in praedio vitii, id Slatuerunt, si vendi ior sciret nisi nominatim ω dictum esseti praestari oportere. Ut, cum in arce augurium augures actus essent iussissentque Ti. Claudium Centumalum, qui aedes in Coelio monte labebat denioliri ea quorum altitudo ossiceret auspiciis Claudius proscripsit insulam vendidit; emit . Calpurnius Lanarius. Huic ab auguribus illud idem denuntiatum est. Itaque Calpurnius cum demolitus esset cognossetque, Claudium aedes postea proScrip SlSSe, quam esset ah aliguribus demoliri iussus, arbitrum illum adegit, uic-
sententiam dixit, huius nostri Catonis pater Ut enim celeri ex patribus, sic lic, qui illud lumen progenuit, ex silio est nominandus. Is igitur iudex ita pronuntiavit, cum in ven- dendo rem eam scisset, et non pronuntiasset, emptori dam-6anum praestari oportere. Ergo ad idem bonam statuit per- . iinere, notum esse emptori vilium, quod nosset venditor. ,, t Quod si recte iudicavit non recte frumentarius ille, non recte aedium pestilentium venditor lacuit Sed huiusmodi reticentiae iure civili omnes comprehendi non possunt quae autem possunt diligenter tenentur. m. Marius Gratidianus propinquus noster, C. Sergio ratae vendiderat aedes eas, quas ab
fili in re Dis Bum aut dem sicli eben uin die pratur beWar Capitolinischen et wa su das naeli dein re vortier onstribuns
pito gelegenen coelius elebi di Adqu stho de M. Marius dessen Michi iiiiiderii. sm ' de berubinis Marius M. quicquid isportet eae Ad bo C. Sergis C. Sergius Silus
148쪽
eodem ipse paucis ante annis emerat. Eae serviebant: sed hoc in mancipio Marius non dixerat. Adducta res in iudicium est. Oratam Crassus, Gratidianum defendebat Antonius. Ius Crassus urgebat, quod vitii venditor non dixisset sciens, id portere praestari aequitatem Antonius, quoniam id vi-lim ignotum Sergio non suisset, qui illas aedes vela didisset,
nihil fuisse necesse dici nec eum esse deceptum qui id, quod emerat, quo iure SSet, teneret. Quorsus haec ut 68 illud intelligas, non placuisse maioribus nostris Stutos. Sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias Le-Πges, quatenu manu tenere possunt i litis Sophi, quatenus ratione et intelligentia natio ergo hoc postulat, ne quid insidiose, ne quid simulate ne quid fallaciter. Suntne igitur insidiae tendere plagas etiamsi excitaturus non sis nec agitaturus Ipsae enim serae illi insequente saepe incidunt. Sic tu aedes proscri has, labulam, iam quam plagaS. Onas, domum propter vilia vendas, iii ea in aliquis incurrat imprudens IIo quamquam video propter depravationem con-69suetudinis neque more turpe haberi, neque aut lege Sanciri aut ii re civili lamen naturae lege sanctum est. Societas est enim qiio etsi saepe dictum est, dicendum tamen est saepius latissime quidem quae pateat, hominum inter homines; interior eorum qui eiusdem genti Sunt propior eorum, qui eiusdem civitatis. Itaque maiores aliud ius gentium, aliud ius civile esse voluerunt. Quod civile, non idem continuo gentium quod autem gentium, deni civile esse debet. Sed nos veri iuris germanaeque iustitiae Solidam et expressam
duis uehat a ver Laure n. so originals is die plastiselio Damistra serue sebon mit,edis pro stellian in de Bilaiaule, der
149쪽
144 DBGFrim Lis ut CAP. 1 .effigiem nullam tenemus umbra et imaginibus utimur. Eas
ipsas utinam sequeremur. ieruntur enim ex optimis natiiras et et veritatis exemplis. Nam quanti verba illa, T NE PROPTER
Sed qui sint boni et quid sit bene agi, magna quaestio est.
d. quidem Scaevola, pontifex maximus, summam vim ess dicebat in Omnibus iis arbitriis, in quibus adderetur Ex FIDEHON A fideique bonae nomen existimabat manare latissime, idque versari in tutelis, societatibus, siduciis, mandatis rebus emptis, venditis, conductis, locatis quibus vitae societas contineretur in his magni esse iudicis statuere praesertim cum in plerisque essent iudicia contiaria quid quemque cuique 7 praestare oporteret. Quocirca astutiae tollendae sunt, ea quo malitia, quae vult illa quidem videri, se esse prudentiam, sed abest ab ea distatque plurimum Prudentia est enim locata in delectu bonorum et malorum malitia, si omnia, quae turpia sunt, mala sunt, mala bonis ponit ante. Nec vero in praediis solum ius civile ductu ni a natura malitiam fraudem que vindicat sed etiam in mancilliorum venditione venditoris Daus omnis excluditur. Qui eni in scire debuit, de sanitate, . 72 de fuga, de surtis praestat edicto aedilium. Heredum alia causa est. Ex quo intelligitur, quoniam iuris natura fons sit hoc secundum naturam esse, neminem id agere, ut exauerius praedetur inscitia. Nec ulla pernicies vitae maior inveniri potest, quam in malitia simulatio intelligentiae ex quo ista innumerabilia nascuntur, ut utilia cum honesti pu-
eae do bona. S. Eug. 61. morbi vitiis cuiqua sit, quis mitidicia eontraria. An de an gutivus errovs sit, noxave solutus
150쪽
gnare videanti tr. Quotus enim quisque reperietur, qui im- punitate et ignoratione nuntii proposita, abstinere possit iniuria Periclitemur, si placet, in iis quidem exemplis, in qui-18bus peccari vulgus hominum fortasse non putet. Neque uim de sicariis veneficis testam ei uariis suribus peculatoribus hoc loco disserendum est: qui non verbis sunt et disputatione philosophorum, sed vinclis et carcere satigandi. Sed haec consideremus quae faciunt ii qui habentur boni L. Minuci Basili, locupletis hominis, falsum testamentum quidam e Graecia Romam attulerunt. Nuod quo acilius obtinerent, scripserunt heredes secum M. Crassum et Q. Hortensium, homines eiusdem aetatis potentissimos qui, cum illud salsum esse suspicarentur si hi autem nullius essent conscii culpae, alieni facinoris munusculuna non repudiaverunt. Quid ergo satin est hoc, ut non deliquisse videantur mihi quidem non videtur quamquam alterum vivum amavi alterum non odi 74 mortuum. Sed cum Basilus M. Satrium, sororis filium nomen suum ferre voluisset eumque secisset heredem hunc
dico patronum agri Piceni et Sabini o turpem notam tem-
Ein L. Basilus a Legat des Stilla ei de Mobemini ius ini
telligi non posset, uter eum plau diligeret, Cicero an Hortensius: et id quod erat di icillimum emi-.ciebat ut inter quos tanta laudias e et aemulatio, nulla intem
clero obtrectati essetque ι-- virorum evula. avertim non odi mortuum, esto meh aber vivum ad saan. I.
minas contumeliasque commΗmorem, quibus invectus est in Νι dia
cinos, eaeavit Puteolanos, quod Cassium, quod Brutos patronos adoptassent magno qui in iudi cis, studio, benivolentia, caritate, non, ut te, ut Basilum, vi et armis, et alios vestri imiles, quos euentes ha re veli , non modo illorum liena esse.