장음표시 사용
31쪽
26 0FFICHS ld. l. v. l6. conserre; itales in eos esse debemus, qui iam profuerunt Nam cum dii genera liberalitatis sint, unum dandi beneficii, alterum reddendi demus, necne, in nostra potestate est; non reddere, viro bono non licet, modo id facere possit sine Asiniuria. Acceptorum autem benesiciorum sunt delectus habendi. Nec dubium, qui maximo cuique plurimum debeatur. In quo tamen in primis, quo quisque animo, studio, benivolentia secerit, ponderandum est. Multi enim faciunt mulis, temeritate quadam sine iudicio, vel morbo in omnes vel repentino quodam, quasi vento, impetu animi incitati:
quae beneficia aeque magna non sunt habenda, atque ea, quae iudicio, considerate constanterque delata sunt. Sed in
collocando beneficio, et in reserenda gratia, si cetera paria sunt, hoc maxime ossicii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari. Quod contra sit a plerisque A quo enim plurimum sperant, etiamsi is non eget, tamen ei potissimum inserviunt.16 iptime autem societas hominum coniunctioque servabi- δ' tur, si, ut quisque erit coniunctissimus, ita in eum benignitatis plurimum conseretur. Sed, quae naturae principia sint commimitatis et societatis humanae, repetendum videtur altius. Est enim primum, quod emitur in universi generis humani societate eius autem vinculum est ratio ei oratio, quae docendo, discendo, communicando, disceptando, iudicando conciliat inter se homines, coniungitque naturali ii dam societate. Neque ulla re longius absumus a natura se-
rarum, in quibus inesse sortitudinem saepe dicimus, ut in equis, in leonibus iustitiam, aequitatem, bonitatem non dici-5imus. Sunt enim rationis ei rationis expertes. Ac latissime quidem palens Oiminibus inter ipsos, innibus inier omnes,
Das ciere Tusc. IlI, 4. 7. de sit. III. 0 35 die ei dense harten
sπαθη nichi morbos sonder pre- turbationes animi senarint, issen
9. 2 ea hoc tanto in Omnes modi tales beneflcio v. A.
nien ist aus die eo unitas ae s cietas vitae.
32쪽
- 0Friclis LIB. I. AP. 7. 27 societas haec si in qua omnium rerum, quas ad communem hominum usum natura genuit, est seri anda communitas,
ut, quae descripta sunt legibus ei iure civili, haec ita tens
antur, ut sit constitutum legibus ipsis, celera sic observentur, ut in Graecorum proverbio si amicorum esse communia omnia omnium autem communia hominum videntur ea, quae sunt generis eius, quod ab Ennio postium in una re, transferri in multas potest.
mmd, qui erranti comiter monstrdi viam,
Quasi lumen de suo lumine accenddi, facit. Nihil minus ipsi lueet, eum illi accenderit. Una ex re satis praecipit, iit, quicquid sine detrimento commodari possit, id tribuatur vel ignoto. Ex quo sunt illa42 communia, non prohibere aqua profluente pati ab igne ignem capere, si qui velit consilium fidele deliberanti daro: quae sunt iis utilia, qui accipiunt, danti non molesta. Quare et his utendum est, et semper aliquid ad communem utilitatem asserendum. Sed quoniam copiae parvae singulorum sunt, eorum autem, qui his egeant infinita est multitudo: vulgaris liberalitas reserenda est ad illum lini sinem nihilominus ipsi lucet ut facultas sit, qua in nostros simus liberaleg. Gradus at item plures sunt societatis hominum. Ut enim 17 ab illa infinita discedatur, propior est eiusdem gentis, natio- 3nis, linguae, qua maxint ii omines coniunguntur. Interius etiam est eiusdem esse civitatis. Multa enina sunt civibus
inter se comm linia forum, sana porticu S, Viae lege S iura, iudicia, ultragia consuetudines praeterea et familiaritates, multisque una multis res rationesque contractae.
Artior vero colligatio est societatis propinquorum Ab illa
mius das instatthane e quibus p beeteiclinen inach Abstantiniin Wio
quas leges ipsas modum die teli Abk inst. de nat. III, 39, 3eetera d. i. quae non sunt diaer Non curat singulos homines. Non pia legibus in die alegori de via r ne eivitates quidem. Non
descripta lembua salienisurden eas ne nationes quidem et gen-52. Ommunia, andiunge des ea Anderi Tacitus de die na- Gemelnsinns siones ais Vidi s set ii in m e dergens deliberanti, in se olini Bed Um unterord net ann. II, 44. Germ. 23.
33쪽
n 0Frictis LlB. I. ΑΡ. 7. enim immensa societate humani generis in exiguum angustum 54que concluditur. Nam cum sit hoc natura commune animantium, ut habeant lubidinem procreandi, prima societas in ipso coniugio est proxima in liberis deinde una domus, communia omnia. Id autem est principium urbis, ei quasi seminarium rei publicae. Sequuntur ramim coniunctiones, post consobrinorum sobrinorumque qui cum una domo iam capi non possint, in alias domos, tamquam in colonias, exeunt Sequuntur connubia et uinitates ex quibus etiam plures propinqui Quae propagas et suboles origo est rum publicarum. Sanguinis autem coniunctio et benivolentia 55 devincit homines et caritate. Magnum est enim eadem habere monumenta maiorum, eisdem usi sacris, sepulcra habere
Sed omnium societatum nulla praestantior si nulla firmior, quam eum viri boni, moribus similes sunt familiaritate coniuncti. Illud enim honestum quod saepe dicimus)etiam si in alio cemimus, tamen nos movet atque illi, in 56quo id inesse ridetur, amicos facit. Et quamquam omnis virtus nos ad se allicit facitque ut eos diligamus, in quibus ipsa inesse videatur tamen iustitia et liberalitas id maxime es sicit. Nihil autem est amabilius nec copulatius, quam morum similitudo bonorum. In quibus enim eadem studia sunt, eaedem voluntates, in his sit, ut aeque quisque altero dei elatur, ac se ipso essetiusque id, quod Pythagoras vult in amicitia, ut unus sat ex pluribus Magna etiam illa commi nitas est, quae conscitur ex beneficiis ultro et citro datis
Linde de consobrini. Origo rerum publicarem, derAnsans gum Sinat, nichi u e
pium et quasi seminarium res dein noch unentwichelteii Kein undde erate Grundlage eines Sta
alio nichi initar Eu erhinden. n. g. 13b. p. Arch. 8 1 Puod si ipsi haec neque attinger neque sonsuriosim uatars oramus, tamen ea mirari deberctinus, etiam cum
in alio videremus. Quint. I, 7, i0 - quidem in nullis verbistitendum Πιto, nisi quae signiβι- eat, etiam ut sola ponatur. ennein vir boniis inen Ander nis vir bonus rhenni, d. i. en er das
honestum selehes in hin sellistist aucti in cineri Ander sielit,
34쪽
acceptisque quae et mutua et grata dum sunt, inter quos ea sunt firma devinciuntur societate. Sed cum omnia ration animoque lustraris, omnium 57 societatum nulla est gravior, nulla carior, quam ea, quae cum re publica est unicuique nostrum Cari sunt parentes,
cari liberi, propinqui, familiares sed omnes omnium carita-ies patria una complexa si pro qua quis bonus dubitet mortem oppetere, si ei sit profuturus Quo est detestabilior istorum immanitas, qui lacerarunt omni scelere patriam, et in ea sunditus delenda occupati et sunt et suerunt. Sed si 58 contentio quaedam et comparatio stat, quibus plurimum tribuendum sit ossicii, principes sint patria et parentes, quorum beneficiis maximis obligati sumus proximi liberi, totaque domus, quae spectat in nos solos, neque aliud ullum
potest habere perfugium deinceps bene convenientes propinqui, quibuscum communis etiam fortuna plerumque est. Quam ob rem necessaria praesidia vitae debentur iis, xime, quos ante dixi vita autem victusque communis consilia, sermones, cohortationes, consolationes, interdum etiam obiurgationes in amicitiis vigent maxime: sique ea iucundissima amicitia, quam similitudo morum coniugavit. Sed in his omnibus ossiciis inbuendis videndum erit, 18 quid cuique maxime necesse sit, et quid quisque vel sine a nobis aut possit consequi, aut non possit. Ita non iidemerunt necessiiudinum gradus, qui emporum suntque ossicia, quae aliis magis, quam aliis debeantur ut vicinum citius adiuveris in fructibus percipiendis, quam aut fratrem, aut familiarem, at, si lis in iudicio sit, propinquum potius et
amicum, quam vicinum defenderis. Haec igitur et talia circumspicienda sunt in omni ossicio et consuetudo exercitatioque capiendat, ut boni ratiocinatores ossiciorum esse possimus, et addendo dedueendoque videre, quae reliqui summa sat ex quo, quanium cuique debeatur, intelligas. Sed ut nec medici nec imperatores nec moratores, quamvis arsis praecepta perceperint, quicquam magna laude dignum sine usu et exercitatione consequi possunt sic
35쪽
ossicii conservandi praecepta traduntur illa quidem, ut facimus ipsi sed rei magnitudo usum quoque exercitationemque si desiderat. Atque ab iis rebus, quae sunt in iure societatis humanae, quemadmodum ducatur honestum, quo aptum est officium, satis sere diximus. Intelligendum est autem, cum proposita sint genera quattuor, ex quibus honestas officiumque manaret, splendidissimum videri, quod animo magno elatoque lium an 38-que res despiciente laclum sit. Itaque in probris maxime
in promptu est, si quid tale dici potest: Vos enim, is es, diminum geritis muliebrem, illa rita viri. Et si quid eiusmodi: Sa dei, da spolia, sine sudore et si quine.
Contraque in laudibus, quae magno animo, sortiter excellenterque geSta Sunt, ea neScio quomodo quasi pleniore ore laudamus. Iinc rhetorum campus de Marathone, Salamine, Plataeis, Thermopylis Leuctris hinc noster Cocles, hinc Decii, hinc Gnaeus et Publius Scipiones, hinc M. Marcellus, innumerabiles alii maximeque ipse populus Romanus animi magnitudine excellit. Declaratur autem studium bellicae gloriae, quod statua quoque videmus ornatu sere militari. 19 Sed ea animi elatio, quae cernitur in periculis et labo-6 ribus, si iustitia vacat, pugnatque non pro salute communi, sed pro suis commodis, in vitio est. Non enim modo id virtutis non est, sed est potius innaanitatis, omnem humanitatem repellentis. Itaque probe desinitur a Stoicis sortitudo cum eam virtutem esse dicunt propugnantem pro equitate. Quocirca nemo, qui sortitudinis gloriam consecutus
cero his dersemen eine Ermo timenes, animum geritis muli nun mina haben ann. Aueli rem, Illa virago viri, ege die
Vos enim te ei trochaischer De Vercist aus Ennius. Septena auc einen inbekaniaten napus et Publius Scipiones, die alten Dicliter, essen Meti mi Lach ΣMei ruder Melche in . un.
36쪽
B 0FFICIIS LIB. L CAP. 19. 31 est insidiis et malitia, laudem est adeptus Nilii honestum esse potest, quod iustitia vacat. Praeclarum igitur illud Pla-63ionis. Non olurn, inquit, scientia, quae est remota ab iustilia, calliditas potius quam sapientia est appellanda verum etiam animus paratus ad periculunt, si sua cupiditate, non utilitate communi impellitur, audaciae potius nomen habeat, quam sortitudinis. Itaque viros sortes et magnanimos eosdem bonos et simplices, veritatis amicos minimeque fallaces esse volumus quae sunt ex media laude iustitiae. Sed illud odio-64sum est, quod in lac elatione et magnitudine animi facillime pertinacia et nimia cupiditas principatus innascitur. Ut enim apud Platonem est, omnem morem Lacedaemoniorum inflammatum esse cupiditate vincendi sic, ut quisque animi magnitudine maxime excellit, ita maxime vult princeps omnium vel olim solus esse. Dissicile autem est, cum praestare omnibus concupieris, servare aequitatem, quae est iustitiae maxime propria. Ex quo sit, ut neque disceptatione vincise nec illo publico ac legitimo iure patiantur existuntque in re publica plerumque largitores et laetiosi, ut opes quam maximas consequantur, et sint vi potius superiores, quam iustitia pares. Sed quo difficilius, hoc praeclarius. Nullum enim si tempus, quod iustitia vacare debeat. Fortes igitur s. et magnanimi sunt habendi, non qui aciunt, sed qui propulsant iniuriam. Vera autem et sapiens animi magnitudo honesium illud, quod maxime natura sequitur, in lactis Ρο- suum, non in gloria iudicat, principemque se esse mavult, quam videri. Etenim qui ex errore imperitae multitudinis pendet, hic ire magnis viris non est habendus. Facillime
war de Vater des ultere Asrie nus uti de Asiaticus.19 62. insidiis et malitia gelitnielit aus interiistiges Versaliren, sondem aura5sen mea undisi Melit des sic lapse Bewessendo.
entsprechen deni bigenci si vacat iustitia pugrnatque Pro suis commodis also nil Nachstelli mund
νίους, οἷς ουδὶν rean μίλει ἐν
37쪽
32 D DFriCIIS LIB. I. CAP. 20. autem ad res iniustas impellitur, ut quisque altissimo animo est, gloriae cupiditate. Qui lociis est sane lubricus, quod vix invenitur, qui laboribus susceptis periculisque aditis,
non quasi mercedent rerum gestarum desideret gloriam. 20 Omnino fortis animus et magnus duabus rebus maxime 66 cernitur quarum una in rerum externarum despicientia ponitur, cum persuasum sit, nihil hominem, nisi quod bonestinii decorumque sit, aut admirari aut optare aut expetere opo iere, nullique neque homini neque perturbationi animi nec fortunae succumbere. Altera est res, ut, cum ita sis assectus animo, ut supra dixi, res geras magnas illas quidem et maxime utiles, sed ut vehementer arduas plenasque laborum et periculorum cum vitae tum muliarum rerum, quae ad vitam 67 pertinent. Harum rerum uariim splendor omnis, amplutudo, addo etiam utilitatem, in posteriore est causa a
tem et ratio essesens magnos viros est in priore. In eo est enim illud, quod excellentes animos et humana contemnentes facit.
Id autem ipsum cernitur in duobus, si et solum id, quod honestum sit, bonum iudices, et ab omni animi pe turbatione liber sis. Nam et ea, quae eximia plerisque ei praeclara videntur parva ducere, eaque ratione stabili simaque contemnere, sortis animi magnique ducendum est: et ea, quae videntur acerini, quae muli et varia in ominum vita fortunaque versantur, ita ferre, ut nihil a statu naturae discedas, nihil a dignitate sapientis, robusti animi est magnae-68que i,nstantiae. Non est autem consentaneum, qui eiunon frangatur, eum frangi cupiditate nec, qui invictum se a labore praestiterit, vinci a voluptate. Quam ob rem et haec videnda, et pecuniae fugienda cupiditas. Nihil enimes tam angusti animi iamque parvi, quam amare divitias; nihil honestius magnificentiusque quam pecuniam contemnere, si non habeas, si habeas, ad beneficentiam liberalitatemque conferre cavenda etiam est gloriae cupiditas, ut supra dixi.
20. 66. rerum eaeternarum d. i. rerum humanarum . 13.
extr. Salsum Mnc possum dicero
atque ita, non ι eiusmodi oratorem ess velim, sed ut mimum.
Brut 92, 31 omni huic sermoni propositum est, non ut ingeni in
et laquentiam meam perspicia' urid longe absum, sed ut ab rem et industriam. 67. excellentes d. i. eae laos Wio
38쪽
- 0Frictis Us. I. AP. 2i 33Εripit enim libertatem, pro qua magnanimis viris omnis debet esse contentio. Nec vero imperia expetenda, ac potius aut non accipienda inierdum, aut deponenda nonnunquam. Vacandum autem omni est animi perturbatione, cum cupidi-ssiate et metu, tum etiam aegritudine et voluptate nimia et iracundia ui tranquillitas animi et securitas adsit, quae affert cum constantiam, tum etiam dignitatem. Multi autem ei sunt, et suerunt, qui eam, quam dico, tranquillitatem expetentes, a negotiis publicis se removerint, ad otiumque perfugerint. In his et nobilissimi philosophi longeque principes ei qui dam homines severi et graves nec populi nec principum mores ferre potuerunt vixeruntque nonnulli in agris, det clati re sua familiari uis idem propositum sitit, quod regi-70bus, ut ne qua re egerent,. ne cui parerent, liberiai uiuentur: cuius proprium si sic vivere, ut velis. Quare, cum hoc commune sit potentiae cupidorum cum eliis, quos dixi, otiosis alteri se adipises id posse arbitra
iur, si opes magnas habeant alteri, si contenti sint et suo, et parvo in quo neutrorii omnino contemnenda sententia est sed ei facilior et tutior et minus aliis gravis aut molesta vita est otiosorum fructuosior autem hominum generi et ad claritatem amplitudinemque aptior eorum, qui se ad
M. Ol tale nimia. Dassesbe was Tusc. v. 6 13 laetitii gestisens vel nimia, T. 16 9 20 voluptas nanni mird, die Lustigkeit Animi stat ni tu haben die udM., ve stetit sicli aber o solbst. gl.
s. 'τ voluptas nimia und libido.
qui nec . nec pr. mores ferre potuerunt . Brut 31. 30 1iqvo otiam ingenio et gerulon et ζanti, valetudine ineommoda C. Seaetius
Culi inus ori d. i. Atque etiamCH minus orator habitus est, mri ingenio - fuit. bens Brut 28, 109. 35. lal. 68,239. Vis unimetu S. 132. philosophi E. B. Pythagosas, De-m0krit, Anaxagoras de or lil ibi, Plato adlam. I si.
ratus est, o semper Optemarum partium et esset et existimaretur neque tamen se civilibus fluctibus eommitteret, quod non magis eos in sua potestate in isti hae esse, qui se iis dedissent quam qui mar itimis iactarentur, de M. Pisos Conmil l . Cie. Brul. I. 23 M-borem foremem non diutius tulit,
nisi forte regium tibi videtur ita
39쪽
34 DEAEFFICIIS LIB. I. CAP. 2l. rem publicam et ad magnas res gerendas accommodaverunt. 7lQuapropter et iis forsitan concedendum sit rem publicam non capessentibus, qui excellenti ingenio doctrinae sese dediderunt et iis, qui aut valetudinis imbecillitate aut aliqua graviore causa impediti a re publica recesserunt, cum eius administrandae potestatem aliis laudemque concederent. Quibus autem talis nulla sit Pusa, si despicere se dicant ea, quae plerique miremur, imperia et magistratus, iis non modo non laudi, verum etiam vitio dandum puto. Quortim iudicium in eo, quod gloriam contemnant et pro nihil putent, dissicile saei est non probare sed videntur dabores et mο-Iestias, tum ossensionum et repulsarum quasi quandam ignominiam timere et infamiam. Sunt enim, qui in rebus contrariis parum sibi constent voluptatem severissime contemnant,
in dolore sint molliores gloriam negligant, frangantur insa-72mia atque ea quidem non satis constanter sed iis, qui habent a natura adiumenta rerum gerendarum, abiecta omni cunctatione, adipiscendi magistratus et gerenda res publicaesi. Nec enim aliter aui regi civitas, aut declarari animi magnitudo potest capessensibus autem rem publicam nihilominus, quam philosophis, haud scio an magis etiam, et magnificentia et despicientia adhibenda si rerum human rum, quam saepe dico, et iranquillitas animi atque securitas: si quidem ne anxii suturi sunt, et cum gravitate constantia-etaque victuri. Quae faciliora sunt philosophis, quo minus multa palant in eorum vita, quae fortuna seriat, ei quo mi-
ameriti non ceterarum rerum in digere, in s natu liber sentire,
regium, me reg- eras conflictor.
Den impune quaelibet aere id rat regem eras Sall. lug. 31 26 und remum lad eradea sur
inorum regno et licentia. 21. l. remp. non cape 38nti-
ctetam, cui oncedendum est gementia
pellitur, uelit vergeblici das Landa erreichen, ei Hirtius und naves in redeundo 'nderunt, suessena Minen. et Casar Metelahnen die vergebliche emuhuncum eine Stelle Cic. p. Plane. 21 Ii mens unculam accipere S untemzu II, is. 72 adipiscendimagistratus. c.
de sin V. 20. 57 qui altior antim
40쪽
iniciis B. I. M. 22. 35nus miliis rebus egent et quia, si quid adversi eveniat, iam graviter eadem non possunt Quocirca non sine causa maiores motus animorum concitantur, maiorque meiendi cura rem publicam gerentibus, quam quietis quo magis his et magnitudo est animi adhibenda et vacuitas ab angoribus. Ad rem gerendam autem qui accedit, caveat, ne id modo
consideret, quam illa res honesta sit sed etiam, ut habeatessciendi facultatem. In quo ipso considerandum est, ne aut temere desperet propter ignaviam, aut nimis considat propter cupiditatem. In omnibus autem negotiis, prius quam aggrediare, adhibenda est praeparatio diligens. Sed eum plerique arbitrentur, res bellicas maiores esse 22 quam urbanas, mimienda est haec opinio. Multi enim 'i bella saepe quaesierunt propter gloriae cupiditatem. Atque id in magnis animis ingeniisque plerumque contingit eoque magis, si sunt ad rem militarem apti et cupidi bellorum
gerendorum. Vere autem si volumus iudicare, multae res extiterunt urbanae maiores clarioresque quam bellicae. Quam 75vis enim hemistocles iure audetur, et sit eius nomen, quam Solonis, illustrius, citeturque Salamis clarissimae testis victoriae, quae anteponatur consilio Solonis ei, quo primum constituit Areopagitas non minus praeclarum hoc, quam illud iudicandum est. Illud enim semel profuit, hoc semper proderit civitati. mo consilio leges Atheniensium, hoc maiorum instituta servantur. Et Themistocles quidem nihil dixerit, in quo ipse Areopagum adiuverit at ille vere ab se adiutum Themistoclem. Est enim bellum gestum consilio senatus eius, qui a Solone erat constitutus Licet eadem de ausa 76niairsandroque dicere, quorum rebus gestis quamquam im-73. Ad rem gerendam d. i. Ad