장음표시 사용
111쪽
8 8 Bibliothecae Theologicae Lib. I.
deque ΘαMica nomen illi imponimus.
proponit hanc quaestionem a Vtra a cra scriptura uti debeas Me horis ; M taphorς vocabulo intelligit quicquid est symbolicum . Mam ut notat Caietanus, uti Metaphora est uti loquutionibus,quq non verificantur de his, de quibus discuntur, secundum p riam significationem, sed secundum aliquam simillia tudinem, ι analogiam ad proprie significata: ut cum dicitur, quod Deus noster ignis consumens es , utimur Metaphora , quia Deus non est ver8 ignis,sed se habet ad modum ignis consumentis. Potro ignis symbolum est Dei, secundili formationem figurationis cadentis iubsensum. Ut enim suo loco dicetur duplex est genus figurarum, quibus diuina explicantur: Alterum earum,quae sub sensum cadunt, ut patet in exemplo statim adducto ignis, cumque nominantur Dei oculi assus, ct alia eiusmodi; alterum earum, quae cadunt solum in intellectum , ut cum dicitur De uror,
Sextum denique, & vltimum sacrae doctrinae munus desumitur a fine, dirigendi videlicet assectum in Deum, dea distica dieitur, secundum quod iuxta
definitionem suo loco explicanda,The tigia mastica est notitia contemplariauasi pida Dei , ac diuinorum . . ti enim Iasega quadam acceptione, ac veluti gen
rica, Mystica & symbolica Theologi plerumque confundanIur, vel quia omisnis areani sensus, se sgnificatus de Deo sermocinatio,Mystica dicitur, atq; si μholica; vel etiam quia Mystica symbo, lis interdum utitur ; nihilominus proprie loquendo, aliqua est Theologia Mystica, ultra eam quae symbolica d nominatur. Ita enim Theologia Mysti- ea specifice accepta usurpat vocabula,&loquendi formulas minus ustatas, noratque in scholis, ut tamen haud neces-.sarius illi sit usuris bolorum, quatenus symbola stinguuntur a vocabulis,quae sunt rerum signa , ' notae propriae. Ratio est, quia Theologia Mystici, siue, habitum spectes, siue actum, obit m nus suum perfectissime , quamuis imagines, quibus utitur,sint rerum propriae, absque ulla figurata translatione. Imo, quatenus sunt magis propriae , eo me lius persectiusque negotium suum peragit . Et si posset circa obiectum suum versari, absque formarum intellectu lium, ullarumve imaginum alienarum interuentu , etiam has sperneret et ut
satis patet ex ijs , quet de iunctioniabus Mysticae huius disciplinae dici so
En ergo sex praecipua sacri doctrinae
munera, procedendique modi, de quiabus tot etiam distinctis agemus libris; cum unusquisque ex illis plura ad peti ctam sui notitiam requirat.
Vim ea . adHusacra doctrina m nera , faciant in ea distinctionem e sentialem, ita ut tot sint Sacra doctrina, seu Theologia toecies essentialiter
O Vantum ad duo prima munera deducendi conclusiones beneficio artis syllogisticae in materia Thetaogica ,& ordinandi,vel explicandi locos quibus utitur in argumetando,sacra doctrina nemini dubium esse potest , quod faciant in ea distinctione aliquam essemtialem; Ea enim ratione qua unus,&idem specie habitus stientiae , maximes sit persectissimus, sapientiaeque habi. tus ; simul est ordinativus , & explicatiuus Iocorum, seu principiorum, unde sua desumit, ac deducit argumenta , e dem, inquam, ratione spectat ad unam & eamdem specie doctrinam sacrain deducere suas conclusiones, & ordinari locos ex quibusdeducunturArum sit omenium Disilia fle
112쪽
drinium scientiarum praestatuissima,persecti limeque dicta sapientia. Quod pertinet ad tertium munus reflectendi supra principia Theologicassim fidei veritates, eas defendendo aduersus impugnantes, Pluendo potismum e
rum argumenta; nulla etiam est necessitas ad tale munus, alicuius habitus specifice & essentialiter distineti ab habitu
Theologiae, aut aliarum scientiarum, Icontra quas pugnant talia argumenn . Aut enim peccant in forma, aut in materia : Si in forma, soluuntur euidenter heneficio artis syllogisticae. Euidenter enim ostendi potest formae vitium ab eo, qui nouerit leges reiste disserendi. Si in materia, aut praemissa una , vel ambae pugnant directe contra fidem, de tunc si arguens est haereticus , & aliquid admittat , aut concedat, ex quo praemissarum falsitas possit conuinci ,&ostendi,
se luitur non solum euidenter negatiue, sed etiam cum certitudine positiva argumentum; aut arguens est Gentilis infidelis , & tune soluitur tantum nega liue;de hoc vomque per unum,& eum
dem per eumdem habitum assentimur alicui propositioni, & dissentimur eius oppositis, atqui per habitum Theologicum assentimur propositionibus deductis ex reuelatis , nee non etiam principijs reuelatis, prout in formam syllogisticam redacta sunt earum illativa, ergo, Sc.praeterquam quod ad eumdem habitu m scientiae, qui simul est sapientia pertinet defendere sita principia ; Vel denique ambae praemissae pugnant tantum ex consequenti contra fidem, & directh contra veritatem naturalem , &tunc soluuntur per eam Philosephie partem , cuiusEveritati repugnant; quamque Theologia vocat ut ancillam ad a cem, ut fusius replicabitur libro I. sectione T. Idem dicendum est de munere M thodice ordinandi materias Theologicas ; etsi enim Methodus , quemadmodum & Logica docens , seu a rebus
seiuncta, cuius est pars istinguatur tam a doetrina sacra, quam ab omnibus alijs scientiis, tamquam uniuersale earum instrumentum; Methodus tamen sicut,& Logica rebus applicata, de iam in usu posita, est illamet scientia, vel disciplina cui dicitur applicata. Propterea Αristoti multis in locis scientias ipsas ac disciplinas methodos appellare .litus est;
nam methodo utuntur omnes, metho
doque consistunt, si quidem nihil aliud sunt, quam Logicae methodi in usu positae; nos autem in praesentia methodum non a rebus abiunctam, sed Theologicis materijs applicatam considerandam proponimus in sacra doctrina. Totum igitur dissicultatis pondus ad duo ultima reducitur munera, quae etiaprobabilius est non pertinere ad diuisionem aliquam sacrae doctrinae essenti lem, seu generis in suas species, sed p tius subiecti in sua accidentia, vel unius, di eiuslem habitus in diuersa munera veluti inadaeqtiata. Primum enim sacra doctrinas Ma dicituriquatenus precisὰ figuratis vocabulis explicat diuina, quod totum oritur ex differentia quadaaccidentali verborum ἔ ex quorum usu quemdam reconditum sensum haberineque illud nobis significat , quod ipsa verba prae se ferunt.Similiter,etsi Theologia Mystiea experimentativa, vel prout est notitia, que adquiritur de Deo, diuinisque, experimentis proprijs in intellectu & affectu firmata ; etsi inquam Theologia Mystica sic sumpta, & considerata sit habitus realiter a sacra doctrina de qua in praesenti agimus distinctus, ut pote consistens in altissimo sapientiae, vel intellectus dono , attamen si loquamur de Theologia Mystica ratiocinatiua, & speculativa, siue pro ut est notitia , quae haberi potest de Deo tuinisque per ratiocinationem, auditionem, vel lectionem, non penetrans affectum nec a sciente usurpata ; certum est illam non distingui h sacra doctrina; Ratio est, quia ubi est unum & idem obiectum tam formale, quam materiale ; nulla cst M h
113쪽
s o Bibliothecae Theologicae Lib.I.
habituum distinctio; sed saera doctrina
pro ut se extendit ad omnia supradicta munera , habet idem obiectum materi te, Deum videllae ac diuina , idemque obiectum formale,virtualem scilicet reuelationem; quatenus semper & ubio ueprocedit ex praemissis reuelatis, ac fido diuina ctedius ad omnes suas veritates ostendendas, & probandas i ergo dicen dum est, omnia supradicta munera,pr cedendique modos non facere disti ctionem aliquam essentialem in sacra doctrina, is illam esse unum & eumdem eminentem habitum se se ad omnia illa extendentem.
114쪽
De sacra doctrina quantum ad munus deducendi conclusiones, beneficio artis θllogisticae, unde Scholastica potissimum, vel
An uera doctrina vere sit argumentatris , quantaque sit in illa talis muneris utilitas, dc necessitas.
Iurea domina vere fit argumentatrix. VAMUIS aliqui
ment,sacram doctrinam non esse vect argumentativam , sed habia tu dumtaxat explicativum scripturae , & articulorum fidei, siue deci rando tantum quid nominis, id est,tr,dendo significationem vocum, Ac vocalis orationis, ut sentire videtur GUD dus apud Aureolum quaest2. prola T.2.
siue declarando etiam quid rei, id est ,
res ipsas, earumque veritates vocibus significatas, ut ibidem docet Aureolus. Nihilominus tamen longe probabilior est opposita doctoris Angelici D. Τh me sententia I. p. quaest. a. art.8. quod sacra doctrina vere fit etiam argumentatiua , habitusque adhesiuus, hoc est , inclinans intellectum, ut per assensum , vel dissensum adhqreat alicui veritati nouae , quae saltem explici id non continebatur in aliis veritatibus expliciis creditis, ac reuelatis: Sicat a scientia, inquit, non argumento r ad sua primcipia probanda sed ex principise argumem Μ a tan
115쪽
s α. Bibliothecae Theologicae Lib. l I.
trartur ad ostendendum alia in ipsis sciemris; ita haec doctrina non argumentatu
adfua principia probanda, quae Iuns artiaculi fidei, sed ex eis procedit ad adlata ostendendum H Doct rina aute procedens ex principijs fidei, seu vi necessariae coissequenti deducens coclusicures ex prς- missis reuelatis, ita ut vi talium praemissarum appareat in coclusionibus aliqua veritas noua , quae saltem explicite non apparebat in praemissis secundum te minos earum I talis, inquam, doctrina non est tantum declarativa viei, sed etiam vere argumentativa, ae discursi-
Probatur haec sententia primo authoritate diuinae scripturae Sap. 8. ubi sapiens dicitur, Sine versutias sermonum,o dissolutiones argumentorsi: dc Ecclesiast. Sapiens in versutiasparauνο- larum introibit, se occulta prouerbiorum exquiret. Similiter in nouo testamento a. ad Timoth. cap. 3. Omnis doctrisa dianinitus reuelata , utilis es ad docendum, est Orguendum. Ad Titum I. Oporin Apiscopum amplecti meum sermonem , ut sit potens eos, qui contradicunt arguere: S.
additur latio ab Apostolo : inia mulli
sunt docentes, qua non oportet.
Hinc etiam saepe videmus apertos& dialecticos syllogismos in scripturis ipsis fieri ; Diui Mathaei cap. I 2. ubi Christus Dominus ostendit se non eij-cere daemonia in Beel Zebuth, quia ali qui sequeretur regnum diaboli esse dis uisum in seipso, atqui non est diuisum ;& hoc rursus probat,quia iam stare non posset: ostendit quoque eodem capite Apostolos suos non peccare vellendo
spicas die Sabbathi, quia & Sacerdotes ipsi propter Sabbathum non desinebant mutare panes propositionis , ct alios alijs substituere Leuit. a . Addit & alia
rationem,quia necessitas legem non habet, ut patet exemplo Dauidis, qui in summa rerum penuria constitutus egit contra mandatum,& accepit panes proinpositionis quamuis esset laicus, quia nempe alios tunc inuenire non poterat, nec it contra mandatum sormaliter, sed tantum materialiter, cum versaretur in summis angustijs,& mandatum tunc non obligaret; atqui Apostoli vellentes spicas erant etiam in magna egerite,nec cibum habebant; ergo poterant in die Sabbathi illas vellere. Eiusdem Mathei cap.22. suam diuinitatem Christus d monstrat ex Psal. io . Si enim Christus no esset Deus,sed puriis homogerte regius Propheta non vocaret illum Dominu suum,maru Dominus Domino meo. Sie & Christus subtiliter probat resurrectionem mortuorum, nec non immortalitate animae, aduersus Saduceos , D. Lucae cap. 2 o. quia Deus in scripturis passim vocatur Deus Abraham, Isaac,& Iacob: atqui non est Deus mortuorum,sed vivorum: ergo Abraham, Isaac,& Iacob sunt adhuc viventes, at non secundum corpus,ergo secundum anima, ac proinde anima est immortalis f praeterea si Deus est vivorum , ergo totius
suppositi anima & eorpore constantis ;siquidem vivere est suppositoru, & per viventia intelligimus supposita; ergo cuAbraham, Isaae & Iacob mortui sint,sequitur aliquando resurrecturos. Diuus etiam Paulus ad Romanos q. argumentatur gratiam non esse ex operibus, quia alioqui iam esset debita, nec amplius posset vocari gratia; at falsum
consequens. Et I. Corinth. cap. I S. ex
resurrectione Christi argumentatur ad resurrectionem communem probanda;& sic de alijs innumeris exemplis, quae passim in diuinis scripturis occurrunt. Secundo probatur aut horitate SS. Patrum, Diui praesertim Basilij in Psal. III. ubi explicans verba illa, Credidi propter quod locutumum, ait, In quacumque professione, est via, er ordine ad emprocedente , impubibile est primorum propositorum demonstrationes inquirere; sed necesse es rationalium aruum principys citra contentionem assumptis ; id, quois ex propositis consequens est, in his, qua ista- de sequuntur, inspicere. Sic sane etiam Theologia m sterium ensem ex fide, critra examinationem requirit. En quom
do sacra doctrina inter alia si a munera
116쪽
habet, quod sit argumentatiua , quodque ex articulis fidei, aut veritatibus a Deo immediate reuelatis , tanquam ex
proprijs , & indubitatis principijs, velut loquitur Basilius citra examina ne sdeducat conclusiones in ijsdem reuel tis principijs. virtute contentas. Cui non obstat quod ait D. Dionysius cap.r. de diuinis nominibus. Nulla ratione praesumendum es aliquid de supersubstantialsiscreti j maque deitate aut dicere , aut cogitare praeter tua , qua Aiobis sacra eloquia tradiderunt: hoc, inquam non obstit, dum enim in sacra doctrina beneficio artis syllogisticae,ex scripturae veritatibus , tanquam ex principijs necessariae colliguntur conclusiones, quod ipsemet Dionysius frequenter praestitit,. nihil ver8 in ea, aut ab ea consideratur, nisi quod sacra eloquia tradiderunt, non quidem explicite, ac formaliter, sed implicite, & virtualiter. Quem sensium clarius reddidit altera versio his verbis :
uersaliter no es audendum dicere alia quid, nec etia. cogitare desupersubstantia-b occulta Deitate praeter ea,qua diuinitus nobis exsanctis eloqui,s sui expressa. Quae verba explicans D- Thomas optime ad praesens institutum ait: Signanter non dicis, in sanctis eloquys,sed, ex sanctis elo- Π quia quaecumque ex his, qua contianentur in aerascriptura, elici possunt onuent Hiena ab hac doctrina , licta ima in sacra non contineantur scriptura et nimirum expressti vel explicite
Tertio probatur rationibuς; primo quia ut superiori libro diximus sacra doctrina pro habitu Theolraico sumpta, est vere ac proprie dicta scientia, consistitque formalis eius ratio in discursu ,& ratiocinatione ex reuelatis, ad distinctionem fidei, quae ob diuinam verit rem reuelantem assentitur suis veritatibus ut formaliter,& immediate reueIatis ; ergo oportet sacram doctrinam sic consideratam esse maximὰ argumentatricem; hacque etiam de causa sectione ultima superioris libri vidimus, illam vocari Scolasticam, vel asceticam, ac si diceres certatricem, palaestricam, labin
riosam,quia tota est praecipue in discursu, & in disiputatione ad inferendas conis clusiones ex reuelatis principijs: alij v cant dialecticam,supple, adiectivedd est
Secundo, sacrae doctrinae seu The logiae nomine debet ab omnibus intelligi quedam facultas, quae de rebus db
uinis , ac reuelatis, quatenus reuelatis , tractat sub quac umque ratione tractabiles illae sunt; satis autem constat ex imnumeris demonstrationibus ,. quae in Theologia fiunt, vidi mus infra satis, inquam, inde constat circa huiusmodi res mentem nostrametia arguitiue versari posse; deducendo ex illis. ut expres in& formaliter reuelatis vi necessariae, atque euidentis consequentiae, alias veritates nota expresse reuelatas; qui in dus est adhaesiuus, & non pure declarativus; quia facit intellectum assentiri,&adhaerere alicui nouae veritati, cui antea non adhqrebat; eoque respiciuntur res reuelatae sub alia habitudinec nimirum tanquam id, ex quoin ut principia conclusioni m ἀAt dices, qui assentiturconclusioni virtualiter contentae in praemissa reu lata facit actum fidei et em, dicendum est, vel Theologiam nota esse a fide distinctam , ac proinde non esse vero a gumentatricem; vel distingui tantum illa penes hoc quod sit habitus dumtaxat declarativus scripturae,& articul rum fidei; non autem adhet siuus,aut deductivus, id est inclinans intellectum,ut per assensum discursiuum adii reat ali- eui nouae veritati. Patet consequentia. Probatur antecedens tripliciter. Primci quia qui aisentitur conci usioni, virtualiter contentae in praemissa reuelata; as sentitur propter reuelationem praemisiis , ergo facit actum fidei . Secundo quia si conclusionem negaret, esset haereticus. Tertio quia hic assensus conclusionis saltem implicite continetur in assensu praemissae,quem admittimus cs se assensum fidei; explicitum autem, &implicitum non distingunt assEnsus fidei ab alijs assensibus,ut tacetiar in materia
117쪽
9 Bibliothecae Theologicae Lib. H.
de fide, & satis patet in antiquis fidelibus ante Christum, qui eadem fide credebant implicite multa, v.g. mysterium Trinitatis, & Incarnationis, quae post Christum explicite credimus. Respondetur ad hoc argumentum negando antecedens. Ad cuius primam probationem dico, quod ille, qui asse titur conelusioni virtualiter contentae in praemissa formaliter reuelata, assentitur quidem remote propter reuelationem ;Proximh autem non, sed propter assensum premisi ui assentitur propter reis uelationem, & Dei attestantis auctoritatem : in ipso enim assensu premissae duo debent diligenter distingui, & mo-tiuum,quo assensus ipse in se immediath nititur, idque est prima veritas Dei dicentis; & totus ipli fidei assensus, actusque creatus, qui potest esse moti- Num, & causa mouendi eumdem intel- Iectum ad alium conclusionis assensum eliciendum beneficio artis syllogisticae, di hoc, ut superiori libro ostendimus, est proprium Theologiae motivum,vs- de diuersium a primo; ut ex se patet; qui
enim per habitum Theologicum assentitur coclusioni eo formali motivo,quia deducta est ex prςmissis reuelatis,amentitur proxime propter reuelatas primissas tali figura , ac modo beneficio artis syllogisticae dispositas, quod naotiuum est aliquid creatum, & non est increata authoritas Dei reuelantis, quod est proprium ac proximum fidei niotivum. Ad secundam, non esset hqreticus, s talem conclusionem negaret, ex eo quod putaret illam non recte sequi ex praemissa; daret tamen magnam heresisIuspicionem, ita ut prudenter existimari posset hqreticus, & ut talis puniri; quia quando est euidens deductio conclusionis ex praemissa reuelata obscura,& ineuidente, nemo sanae mentis, vimque honae consequentiae penetrans censeri potest negare deductionem, vel consequentiam euidenter veram, sed potius obscuram,&ineuidentem prsmissam,
unde coclusio illa manifeste colligitur. Ad tertiam respondetur, implicitum considerari posse dupliciter. Primo, ut substat diuin ae reuelationi, ita ut assentiamur implicito, quia Deus dixit,& sie idem est fidei habitus substantialiter circa implicitum, de explicitum . Secundo ut substat deductioni,ita ut implicito assentiamur, quia recte deducitur ex alio nostro assensu fidei explicito, & tunc mutata formali ratione asse-tiendi ut statim diximus, versatur circa illud alius distinctus habitus disic ursi uus Theologicus. Tertio tandem & vltimo probatur nostra sententia; quia si sacra doctrina pro habitu Theologico sumpta, non esset vere argumentatrix, sed declarativa tantum rerum diuinarum,quae sunt proprium ipsius obiectum, versaretur circa suum obiectum nihil asserendo, ac iudicando de illo, nec attingendo illius veritatem in actu exercito; sed tantum declarando assertiones, ac iudicia,& --ritates alterius habitus fidei, quod munus exerceri posset etiam ab illo, qui omnes fidei veritates negaret; possumus enim, ac solemus explicare sententias, & veras quibus adheremus; & falsas quibus non adhqremuS, ing. Catho- Iicas & hqreticas. Hoc autem sicut repugnat modo tendendi reliquorum omnium habituum cognoscitiuorum circa
propria Obiecta, eorumque dignitati, ita & habitus Theologici, sic enim nec sapientia, nec scientiarum pG stantissima, imo nec simpliciter scietia dici posset,contra illud quod superiori libro suo loco demonstrauimus.
Virum sitra doctrina ita sit argumGratiaua, Ut habeat veras ac proprias δε- mon alimes etiam de Deo,
iam a priori quam a po- seriori .
SVpposito quod sacra doctrina vel
sit argumentativas ex praemissis r uelatis, ac fide diuina creditis procedendo ad alias veritates ostendendas, &
118쪽
probanias: superest breuiter examiηmdum , num tales argumentationes , sint vere ac proprie demonstrationes tam a
priori , quam a posteriori, idque etiam de Deo; afirmant enim aliqui, negant vero alij existimantes sacram doctrina habere peculiare aliquod argumentandi genus ab illis duobus distinctum. Nihilominus pro intelligentia difficultatis,sententiarumque oppositarum Concordia, notandum est primo, male confundi ab aliquibus demonstrationes in priori, & anseriori, cum demonstr ' monibus propter pia, &, quia; ita ut d, Cantur ad conuertentiam, & eadem sit
diuisio, qua distinguitur demonstratio inclemonstrationes a priori, &, a posteriorigi Et qua diuiditur in demostrationes propter quid, &, quia . Licet enim omnis demonstrario propter quid, sit a priori; ει omnis demostratio aposteriori sit de
monstratio quia, non tamen e contra x et
Nam demonstratio solum consistit in hoc,quod ostendatur veritas,sed non radix illius propria, & immediata; siue, , quod idem est, demonstratio quia est illa, quae ostendit tantum passionem con Menire subiecto; no autem adducit propter quid illi conueniat, unde in prae senti particula quia non sumitur causali ter, feci est pura coniunctio, quasi dicatur demonstratio, quod hoc, sit hoc. Quod autem hoc sit hoc, siue quod detur aliqua veritas, potest interdum ostedi per Aiquid posterius, scilicet per ef- Lehum,aliquando per aliquid priusAi-
Iicet, per causam remotam ,& aliquando per aliquid concomitans. Non Omnis igitur demonstratio quia est solum a posteriori, id est, ex essectu, sed aliquando per aliquid prius, scilicet per
causam remotam; quamuis omnis de
monstratio a posteriori sit demonstratio stata, cum fieri non possit, ut satis patet in terminis, quod in demonstratione aposteriori assignetur propter quid conet clusionis. Similiter omnis demonstratio propter quid, semper est a prim, quia semper fit per causam, eamque proximam,
& immediatam; demonstratio enim propier quid est illa, quae non sollim probat passionem inesse Iubiecto, sed etiam ostendit propter quid illi proxime &immediate conueniat: quod proculdubio fieri non potest, nisi adducendo in praemissis propriam, & adaequatam talis
passionis causam . Non tamen omnis demonstratio a priori, est,propter quid i illa enim demonstratio, in qua per cau
sam remotam,seu communem non con
uertibilem probatur aliquis effectus , proculdubio est demonstratio a priori,&, non propter quia: cum enim unaquaeque passio, vel proprietas habeat proprium, & adaequatum propter quid, er quod probetur conuenire alicui su-iecto; & demonstratio illa, in qua solum continetur causa remota, & non
eonvertibilis passionis, no adducat propter quid illius, ut per se constat, certe nulla ratione potest esse demonstratio propter quid. Dicendum est ergo has
duas diuisiones non omnino coincidere, ita ut demostratio pro'tre quid, Scapriori conuertantur; & similiter demonstra-
tio quia, & a posteriori; sed quod multae
sint demonstrationes a priori, quae non sunt propter quid, & multae quia, quae non sunt a posteriori: ac proinde licet omnis demonstratio propter quid sit a priori; & omnis demonstratio a posteriori sit quia, non tamen ε contra . Supponendum est secundo diuinam reuelationem,quae est ratio sub qua doctrinae sacrae modo superiori libro explicato, dupliciter ingredi posse demostrationes Theologicas; siue,quod idem est, dupliciter possie Theologum uti reuelatione diuina, ad inserendam syllogistice conclusionem aliquam.Uno modo in actu exercito, alio modo veluti in actu signato. Exemplum primi habetur in sequenti syllogismo. Omnis homo est disiusuus, O risus Dominus est homo, ergo dis suus. Hic enim syllogismus procedit ex quodam principio reuelato, sed non significatur aut exprimitur in illo quod sit reuelatum, licet re vera ita .st,quod veritas illius prout est in nobis
119쪽
9 6 Bibliothecae Theolo car Lib. II
pendeat ex reuelatione diuina. Exem
plum secundi est in hoc syllogismo; Omne reuelatum a Deos verum, sed Deome sterium, o Trinum, Verbum esse incarnatum, sesic de cateris, si a Deo reuelatum, ergὸ es verum . His praenotatis . Dico primo, demonstratione Theo. Iogicam procedentem ex reuelationeta diuina in actu signato solum, non esse demonstrationem, neque a priori, neque a posteriori; in hac conclusione c6- uenire debent omnes Theologi. Et ratio est, quia talis demonstrationeque procedit ex causa, aut proxima, aut r mota conclusionis ; neque ab effectu
conclusionis, ut per se pater, quod enim Deus sit unus ,& Trinus, non est caussi huius , quod est esse reuelatum, nequelioc quod est esse reuelatum, est causa huius,quod est esse Deum unum & Τrinum ; igitur neque est demonstratio a priori, neque a posteriori; idem die deo demonstratione propter quiride quia.Sed similis demonstratio est propria doctrinae sacrae,ad quam pertinet argumentari ab authoritate diuina. Quamuis enim locus ab authoritate humana sit infirmissimus, atque adeo no possit esse praecise ratio assentiendi certo , & infallibiliter alicui conclusioni uniuersim l quendo ; lociis tamen ab authoritate , quae fundatur super reuelatione diuina, est essicacissimus, & certissimus; atque adeis potest esse medium demonstrationis Theologicae, ad inferendam aliqua conclusionem certo,& infallibiliter, ut patet in exemplo allato ; alijsique similibus. Dico secundo omnes demonstratio nes Theologicas etiam de Deo, posse esse demonstrationes & . priori, de a posteriori; & rvter Did , & quia; si lo-uamur de illis secundum quod proce-unt ex principio, vel principijs in actu
exercito reuelatis. Hec conclusio debet esse pariter communis inter Theologos. Ratio fundamentalis est, quia ad hoc ut demonstrationes Theologicae dicantur tales, nihil aliud requiritur,nisi quod in praemissis assuinantur causae,de effectus, .
ad probandam aliquam conclusione sed quado Theologia procedit ex pri
cipijs in actu exercito reuelatis, potiri procedere a causa ad effectum, & ab es.sectu ad causam, vss. ais homo est
Hilis, christus est homo, ergo christases risibilis ; vel, omne id quod halet dupi
cem voluntauem, deber etiam habere da plicem naturam intellectualem; sed Christus Dominus duplicem habet voluntas cergo duνlicem etiam habet naturam inres dilectualem, diuiuam scilicet, ct humanarari Non est igitur cur demonstrationibus Theologicis procedentibus ex aliquo principio,vel principijs in actu exercito reuelatis, denegemus rationem demonstrationis a priori, aut a posteriori; si quidem rationi illi, sub qua doctrinae sacrae,quae est diuina reuelatio virtualis, ut superiori libro explicuimus, substare possunt plures propositiones in quibus
continentur causa, vel effectus conclusionum demonstrandarum.
Secundo prcvitur, quia si esset aliqua ratio cur argumentationes Thest zicae non essent vere ac proprie dictae demonstrationes tam a priori, quam aposteriori, maxime ob defectum curudentiae , vel quia semper in illis proc ditur eodem formali lumine diruinae re uelationis; sed ista non obstant; ergo dicendum est argumentationes Theologicas , esse vere ac proprie dictas demonstrationes tam a priori quam a posteriori t Maior est certa,praecipuumque fundamentum aduersiariorum denega tiu argumentationibus Theologicis veram ac proprie dictam rationem dem'- strationis a priori, vel a posteriori. Mi nor probatur quo ad primam parczm , tum quia desectus euidelitiae non tam pugnat cum demonstratiotie in eo prae
cise , quod sit propter quid, & a priori s&in eo quod sit a posteriori, & quia s. quam in eo quod sit simpliciterdemon. atratio ; Igitur si defectux euidentiae non
obstat argumentationibus Theologicis , quin dicantur verae demonstrationes,Vt concedunt aduersari j, nec obstabit quin
sint formaliter, & ede aliter demo
120쪽
strationes opter quid, si a priori, &quia,sive a posteriori. Tum etiam quia non est de essentia huiusinodi demo
strationum , ut procedant ex notioribus,
siue euidentioribus conclusione: quam euidentiam Theologia non habet ; sed stilicit, ut procedant ex certioribus, ut superiori libro probauimus, ostendendo quomodo sacra doctrina sit vere ac proprie dicta scientia. Non obstat etiam secundum, sicut enim in alijs scientiis non tollitur so
malitas demonstrationis propter quid, dc quia, propter identitatem in uno form ii lumine naturalis abstractionis , ita nec in Theologia, ex eo quod semper pro cedat eodem formali lumine diuinae reuelationis virtualis. Qumuis enim eidem lumini substent medium quod est
causa , seu ratio prior, & medium,quod est effectus, seu ratio posterior: adhuc tamen intellectus moueri potest ad asi sensum conclusionis ex illo medio illuminato , non selum propter lumen praecise , sed etiam formaliter, quia prius est, vel quia posteritis: quod sussicero debet, ut demonstratio dicatur esse so maliter propter quid, vel a priori, & maliter quia,vel a posteriori. Tertio tandem, si esset aliqua ratio, Cur argumentationes Theologicae de Deo , rebusque diuinis in particulari
non essent vere demonstrationes propter quid , vel quia ; maxime quia ut volunt
nominales, id asserentes; ad essentiam, M sormalitatem huiusmodi demonstiationum , necessarium est , ut procedanir, per medium, quod sit vera causa, vel verus essectus , nimirum cum
actuali distinctione a parte rei inter ca Lam,&essectum,&subiectum, de quo
in conclusione aliquid probatur per illud medium ; quod repugnat infinitae simplicitati diuinae ; sed ista ratio nulla
est, ruinoseque innititur fundamento; si quidem talis distinctio realis , non requiritur , sed sussicit virtualis , seu fundamentalis , & quod medium ex suo intrinsecora Armati conceptu sit, vel quid prius, & realis quaedam ratio, propter quam vere aliud posterius conueniat subiecto, ita ut si per immissibile inter illa
daretur vera causalitas,illud natura praecederet ,&causaret, hoc natura subsequeretur,&fieretam illo ; vel sit quid postreius cum suo priore inseparabiliter coniunctum aut satis patet primo in pluribus demonstrationibus Metaphysicis.
Secundo in opinione eorum, qui nullam distinctionem ex natura rei agnoscunt inpotentij s inter se se, & eum iubiecto, in
qua non minus recte demonstratur a priori vcl. de homine admirativum per
discursiuum, & a posteriori admirativuper risibile; ac si ista omnia inter se realiter distinguerentur. Et ratio est, quia demonstratio cum sit actus rationis discursiuae, pendet a terminis ut stant subesse cognoscibili,& apprehenso per simplices notitias, quibus unum terminum ab alio abstrahimus , & sine alio consideramus. inem cognoscibilitatis statum aeque semper habent termini demonstrationis, siue actualiter, siue fundamentaliter tantum distinguantur. Hoc autem tonim reperitur in Deo,
rebusque diuinis; etsi enim simplicitati
Dei repugnet ratio medij realis actualiter distincti, non tamen ratio medij r trinis distincti virtualiterisive quod idem est, licet repugnet aliqua demonstratio de Deo, quq procedat per me dium , quod sit verE, & realiter causa
inhqrentiae praedicati, seu passionis ad subiectum de quo demonstratur. Quo
sensu D Thom. I. contra Gentes cap.2 S.
asserit. Non posse dem strationem de Deo fieri ηsper essectam ; quia principium de monstrationis es definitio eiusdem de quo sit demonstratio Deus autem desiniri non potest; etsi , inquam , talis demonstratio
procedeus per veram causam in essendo, quae est essentia definibilis, constans ex genere , de differentia , repugnet Deo, ob infinitam eius simplicitatem; non tamen illa, quae procedit per medium, quod sit ratio quςdam virtualiter prior eo,quod accipitur ut passo, simulque ratio, ut talis insit subiecto , eique conueniat; per quod satis patet, ad om-N nes