장음표시 사용
121쪽
9 8 Bibliothecae Theologicae Lib. II.
nes obiectiones , que contra nostram conclusionem fieri possent.
Framst necessiarium argumentandi m
nus, Philasephiaquesubtiliter dispa- tantis .s in Sacra doctrina ,s a Theolasa. DI uersis temporibus non defuere
plures etiam heretici,qui vel pro suo rerum omnium diuinarum , ct humanarum contemptu, vel ne facilius sincerae , ac germanae Philosophiae, & Dialectice praesidijs, perplexos illorum adisiicrsus Catholicam veritatem nodos , ac laqueos solueremus; non desuere , in
quam, plures haeretici , qui in Theologiam Scholasticam, pro eo potissimum quod Illis utitur Si ad diuinarum rerum scientiam fieri uenter adhibet, implacabili odio lati iunt. Sic Donatistae D. Augustino Dialecticae usum pro crimine Gijciebat,quasi
Christianae non congrueret veritati , ut ipsemet Augustinus testatur lib.2.contra Cresconium Grammaticum cap. I 3. Pcreasdem semitas incessit Uvictemus, dum asscruit. Vniuerstates, dia , collegia,
graduationes , o magisteria in eisdem esse υaha Gentilitate introducta , o tantum ρrodesse Ecclesiς, sicutprodes diabolas. Ut patet ex articulo in Concilio Constantienti damnato. Extat etiam de hac rolonga de stom. achi plena contra Latinos,
de cultum ab illis Theologiae Scholasticae studiu expostulatio Nicephori Gregorae historici Griculi in fine libri decimi, qui vivebat circa annum Dni I 328. Caluinus quoque, δι Lutherus duo precipui haereticorum nostri temporis antesignani non minori odio Theologiam Scholasticam prosecuti sunt Nam primus in suis institutionibus Theologos Scholasticos, passim Sophistas vocat, docetque illos, velat Adacto velo chria sum texisse, cst plurima mala illis accepta referri deberet scribit quoque, quod tota Papatus Theologia, immanest chaos, o horribilis labis thas, quia neglecto chri-μ sibi insanis, o ventosi specularionibus
indulgent. Lutherus autem, etsi Themlogiae Scholasticet magisterium aliqua do se in pretio habere ostenderit,cum ab una ad alia uniuersitatem, δι academica iudicia appellaret, nihilominus tamen postea Theologorum Scholas lib.a. de abroganda Missa Sara panaria V cauit,multisque alijs conuicisis onerauit. Dolet quippe haereticis , quod videant suas fraudes, de dolos, suas imp sturas, suam ignorantiam per Scholasticam Theol iam exacte, diligenter, ac neruose confutari, vellentque si possent perturbare omnia, ac tenebris inuoluere, sicut mendacium odit lucem,& diabolus est princeps tenebrarum, vellent Ecclesiam Catholica validissimo Scholasticae Theologiae praesidio, de auxilio carere , ut illam facilius inuadere, ac dis sipare possent; dicente uno ex illis Bucero , Tolle Thomam, o dissipabo Ecclesiam dii ina in re certe Philissaeos imitari videntur , qui cum Hebraeos ad ciuitatem Gabam expugnassent,teste Iosepho
lib.6.antiq. p.7. Seuere illis prohibu runt, ne deinceps haberent fabros ferrarios, itaque I. Regum II. non inueni
batur ferrarius faber in Israel, & descendebat unusquisque ad Philistim,ut acueret vomerem suum,vel ligonem, aut securim : videbant enim Philistaei hoc modo futurum, ut Israelitae omnibus a mis priuarentur in perpetuum, nec Pugnare amplius possent ; ita ergo de limretici, omnesque illi quos sectarum, de dogmatum nouitas delectat, cuperent Catholieorum Scholas de medio tolli,ut his sublatis, vel nulla, vel saltem min us apta, δι utilia arma nobis ad spiritalem pugnam superessent.
interum frustra iacitur rete antioculos pennatorum; quo enim magis via demus hanc Scholasticam Haereticis ingratam , dc exosam, eo seruentilis de alacrius illi incumbere debemus, eorum a ad quos prouocant,exemplo Theologorum veterum , & authoritate conuicti;
qui ita Dialecticam a Theologia segre-
122쪽
gandam putarunt , quo ad eam partem , quae Eristica,hoc est, litigisse, de contenim dicitur, qua Sophistae tam Gentiles, quam Haeretici identidem utebantur ad
Cluistianam,&Catholicam euertendam fidem , ac circumueniendos rudes , aut minus , quam isti erant, versuros, & cs-lidos i ut tamen veram ex ea disserendi artem, ac solertiam,ad diuinarum rerum scientiam, vel ornandam, vel tuendam , vel formandam adhibuerint. De ornatu perspicuum est,quantum ad illum conserat in Sacra doctrina, dialecticae cum illa Societas. Tunc enim aliqua scientia numeris omnibus abs Iuta dicenda est,quando primum secun dum redium docendi ordinem colligu-tur simul variet eius sententiae , hie illic sparset, ad eamdem quaestionem pertianentes , nec solum colliguntur, sed insuper exponuntur perspicuE, simulque inter se conseruntur, simul conciliantur ubi aliquid contrarium , & repugnans
pret se ferunt: & sic de similibus; Hoc
autem totum habet scientia Theologica, ab eo potissimum, quod disserendi ars, & solertia, quae dialectica vocatur,
ad diuinarum rerum tractationem adhibeatur, ac per uniuersam implicata , &eonserta, poene idem , unumque climea componat disciplint corpus. Illius enim ope omnia in locos communes digerit, seruata semper methodo secundurectum docendi ordinem ι ita ut a Deo optimo Maximo incipiat, inde transeat ad diuinae prouidentiae essectus, quia scilicet Deus est adg quatu totius The logiae obiectum,& omnia ad illum res renda . Neque Scholastica solum ordi nem seruat in praedictis, sed etiam inter quoscumque alios Theologis tractatus,& titulos, vel materias, que inter sesconnexae , alisque alijs fulciuntur,ac nutriuntur, colligendo simul ad illorum omnium probationem varias Sacte Scripturae sententias hic illic sparsis, ad eadem questionem pertinentes; Praeterea non solum colligit varios ilIos textus,
sed exponit perspicue, simulque inter se conseri, simul conciliatabi aliquid em
trarium & repugnam pre se ferre videntur. Undem non hqret cum solis Scripturis, sed etiam addit indubitatas E elesit traditionesciummorumque Pomtificum , & Oecumenicorum Concili xum definitiones, euoluit historiam Ecclesiasticam, adhibet libros , & commentarios Sanctorum Patrum; quibus omnibus certe nihil ad Sacram doctrinam ornatilis esse potest, ut latis ex se
Vertim quod maius a non tantii ni Dialectica modo explicato diuinarum rerum scientiam ornatiorem, sed & m
nitiorem etiam reddit aduersus omnia , inimicorum tentamenta. Unde non immerito Clemens Alexandrinus in lib. 6. Suomatua dialecticam Sepinuntum appellat , υtne a Sophistis veritas proci a tur. Quod prius eleganter docuerat l.2.υ, inquit, persessam perfecta, o naiatias indigens doctrina Saluatoris , utpote facultas , O sapientia Dei. Porri Graia Philosophia ad eam accedens,non potenti rem facit veritaram, sed Sophisticam aritiemus eam imprupionem imbecillem re dens ,propulsanseque dolosas contra veritatem insidias, congruens vinea sepimenium villum dicitur. Basilius quoque ad caput I. Isaiae: Facultas, inquit, Dialectica muri instar est dogmatibus , quod ea non sinis facile diripi, quorumlibet in- eur ni patrae . Nimirum etsi ad repellendos , ac resutandos hs reticos, diuinis scripturis, ac dogmatibus, hoc est
proprijs disciplinae suae principijs nitatur Theologus, ac praecipuum in ijs robur, & momentum pugnae positum habeat: non tamen illis ipsis uti, nec ea tractate scienter arma poterit, si sit di
lecticae rudis a qua definiendi, diuidendi, ratiocinandi modum,ac vim accipit: nec non artes aduerseriorum,& fallacis,
tum quemadmodum diluendae, di mol-
uendeque sint, illa preeunte, ac monstrante cognoscit.
Et ad hoc accommodant aliqui allegoriam ex pugna Dauid cum Goliath desiimptam,cui quidem Iordanis fluuius
aut tonens in vale Therebinti lapides Na ad
123쪽
1 o o Bibliothecae Theologicae Lib. Id
pugnandum firmos , ac limpidos munistrabat; attamen, nisi ipse aptato lapide , fundaque circumducta, in frontem Spuri j Gigantis collineasset, non abstulisset opprobrium populi, & Philis tua
incircumcisus expros aret adhuc acies Dei viventis. Ita profecto,quamuis sacrarum litterarum effata, ipsa Dei irema validissimi lapides in capita nequitiae sint: nisi tamen illa Theologus,dirigente ingenium Deo, rationis appositet,seu fundet turbine, in argumentationis rorauerit gyrum prisidio artis syllogistice, hqrcticam prauitatem, frontem illam perfrictam diaboli non confringeret,ne que Satanam immanem illum Colossum Babylonicum deturbaret. Quare Basilium Gregorius NaZian
ranus praedicat oratia o. quod artes omnes, atque doctrinas apprime calleret 8,
praelartim Philosophiam, eiusque partem illam, in Logicis demonstriationi-bas,aut Vpositionibus, er concertamnibus versor, quam Dialecticam nominanimis
qua adeo excessuit ι D, qui cum eo dispu- iubainifacilius esset e tab rintho sese ex
tricare, quam a gumentorum eius laqueos
gere,si qua res ita posularet. Et cerae quid aliud Basilius, & Gregorius Nyssenus in libris contra Eunomium fa-eiunt , nisi ex dialecticis locis, ac lis perplexa, & captiosa omnia illius argumenta dissolueret Quid Cyrillus Alexandrinus , in Thesauris, & Dialogis; nec non in commentarijs ad Ioannem, ae passim alijs in libris instituit, praetem quam vi hqreiaas fallacias , & subtiles argutias eodem disserendi acumine com figat Idem & plerique aliis Graeci, Latinique studuerunt. Hinc Arnobius , non ille, qui scripsit contra gentes, &sub Diocletiano floruit, sed alius iunior, qui paulo post Mnetum Leonem Papam vixisse videtur, in conflictu Catholici cum Serapione de Deo Τrino, & uno, obiicienti haeretico , in dialecticam δε- bima prorumpis, occurrit se : Dialectiatam sopb a dua facies recipit, δ' ut v
rem probetur, via ad iniurio' nan timram ex aliqua parte aetuMar. Et antea,
dieenti eidem Haeretico ; Gesset an dia linica; respondet et Anaialectica is robus obscuris ingreditur , ut Uriatur esse veram, quod Uerum est. Quod sane didicerat a D.Augustino in sit cundo libro de Doetrina Christiana cap. 3 I. ubi ait, disipistationis riseiplina ad omnia genera sobrinonum', qua in litteris sanctissam, penetranda, ct dissoluenda larimum valet. Tantum ibi cauaenda es libido rixam di, er puerilis quaedam ostentario decipienis aduersarium . Et fusius lib. Iontra Cresconium capit. II. & sequentibus, ubi Haeretico dialecticam ipsi pro crimine Gij ciente , & ideo velut hominem dialecticum merito fugiendum potius & cauendum , quam refelle dum reuincendumque dicente ; acriter illum reprehendit , ct quantlim,
ad faeram scientiam dialectica prosit, non solum exemplo Christi Domini, Dilii Pauli, sed & validissimis etiam rationibus ostendit per sex integra capita .
Tandem de hae necessitate Dialadibeae in Theologia, seu ad tractandas sacras & litteras, & disciplinas non solum
ad maiorem earum decorem, ac praesiis diuin singulare, sed ut facilius etiam tam in nobis, quam in aliis cssi tantur , ae formentur, memorabilis est D.Augustini locus lib. I de Trinitate cap. I. ubi
loquens de Theologia secundum quod est scientia, & habitus beneficio artigsyllogisticς discursiuiis , ait. Per hanc fientiam fides saluberrima, qua ad veram beatitudinem ducit, gignitur, nutriatur, defenditur , roborarer . Eamdem .
Theologiae Scholasticae, vel Dialecticae
necessitatem eleganter significat D Ambrosius in cap. . S.Lucae, comparans ilis iam cum ijs rebus,de quibus dixit Christus. Laxate retia vestra in capturam; Sua sens, inquit, Apostolorum, quae Iamri iubentur, retia, nisi verborum complexiones, se quasiquidam orationis mus, ct doutatianam recessius,qui eos, quos --, perint,non amittant Et certe cum fides ,re mque diuinarum scientia gigni non possit, nisi eκ
124쪽
praecedente auditu, & praedicatione diaeente Apostolo ad Roman. Io. Quomodo credent et,quem non audierunt ἡ Θιο modo autem audient e praedisara te Θ Satis patet . quantum ad hoc sit utile , &necessarium Theologis Scholastice magisterium, cuius est,rerum reuelatarum possibilitatem, & credibilitatem ostendere, obscuritatem declarare, quid ex quoque consequens sit, &consentaneuexplicare ; separare distincta ; copulata iungere; diuidere, definire, ratiocinari, ex quibusdam reuelatis deducendo conclusiones, tam ad alias res reuelatas intefligendas, explicandas, confirmandauque, quam ad alias veritates, quae non sunt explicite reuelatae; sed continentur implicite, & virtute in aliis explicite, &so aliter reuelatis . Quae omnia sunt certa , di necessaria doctrinae instru
VME manifestum relinquitur,quam temere nouatores suas acuerint linguas, ct pennas in nostram Scholasticam, qua antiquiismi,& Sanctissimi Patres, non verbis tantum,& senten tiis suis, sta factis etiam, & exemplis probarunt, si lumque in ea condemnarunt,uel imm deratum dialecticae usum, vel quo ad illam partem quae contentiosa, & sophistiea dieitur ;l ut praeclare inter alios docet Clemens Alexandrinus lib. r. stromat ex illo loco I ad Timoth. cap. 6. Si
quis aliter docet, non acquiescit sanis sermongus , languens circa quaestiones 'pugnas υerborum , ex quibus oriuntur inuidiacontentiones, M. Et rursus lib.6.
Ω-i in Philosophia, inquit, appetunt ea, qua minime necessaria sunt, si uperflua, ct in selis ad contentionem fuctis Sophi
eis arguti sinsistunt, as necessavs Me rant , ac praecipuis : qui υmbras Acyrinarum rei a persequuntur.
Sed nec illam adhue partem funditus aspernandam esse voluerunt Patres: non, ut ea sic utamur, quomodo haer
lici, ac reliqui hostes Ecclesiae , ad oppugnandam veritatem , filamque adstruendam opinionem : sed ad propu
gnandam potura fidei doctrinam, diad
illorum perplexos nodos , ae laqueo . eiusdem, unde implicati sunt, artis opesbluendos . Qua in re placet audire Diuum Ioannem Damascenum Dialog. cap. I. Omnis artifex, inquit, aliquibus in timentis opus habet , ad operum suorum esse Bonem. . Porro decet reginam ancillarum quarundam uti mimserio . A cipiamus igitur doctrinas istas , tanquam veritati amatis, ct impietatem , quς 'rannico dominam sat eas υsurpaverat, procat amandemus: neque bono male Ut mur: nec ad circumueniendossi licioras, consertamus anem illam dis randi. Aetametsi neutiquam viri,s istis Abi cis
inuentis verius opas haleas; misit a vinus ad euertendos mauos illos pugnatores, ct
ad fas nomine avellatam sam remendumscientiam, illis Utimur .
Soluuntur obiectiones Hareticorum o
rea Doctrinam Superiori capite Vadiram de necessare,o viatiate Theologia Schola m
orimuis ex dictis superiori capite
satis constet aduersus haereticos,
morososque illos, ac delicatos, quibu a Philosophicae, ac dialecticae subtilitatis genus omne displicet; qua ratione ad Theologiam , fideique doctrinam laudabiliter adiungenda sit; qutuo iterum culpanda, &ab illius communione maiorum iudicio rei j cienda ; quia tamen svel propter tarditatem non intelligunt, vel quod verisimilius nequiter,& calumniose dissimulant; prestarin hoc capite, ut stulth molesti esse desinant, earum ,
ad quas prouocant, authoritatum, & raiationum momentis satisfacere. ' ,
Primumque occurrit Nicephorus Gregoras in libro decimo historiis suae, ubi orationem describit, quam in conuentu prisulum habuit, ut eos abster reret a certamine cum Latinis ineundo de mcessione Spiritus Sancti ab vim
que, ad quod duo illo piscopi prouo
125쪽
Bibliothecae Theologicae Lib. H.
emerant ex occidente missi de conciliandis inuicem Ecclesijs. In hac enim declamatione prim im in Latinorum superbiam inuehitur, qui sibi primatum arrogarent ex Petri successione. Deinde subtiles & acutas in rebus fidei, The Iogicisque disputationes funditus damnat, cum earum magistra dialectica ,hoc argumento: quod cum ratiocinandi genera sint duo; alterum necessariu,quod demonserario dicituri alterum probabile, quod dialecti eae proprium habetur: neutrum in diuinis rebus explicandis utile
esse possit. Non prius: Nam si efficienum scientia' demonserationem consequenses pro stionei exigere cenas, confessas, qua demonstrari nequeant, est sint co-etasione notiores t ea veia vel inductione, vet sensebus, vel experietia manifesta re dantur, nullus sis argumentationi locuses, qua ex demonstrandi scientia confi-tur: eo quod ad contemplandum discites
sunt diuinarum rerum rationes, neque ω-
prehendi possunt. Porro neque posterius 6llogismi genus quidquam valet, quOniam ex opinabilibus, ac verisimilibus tantummodo procedit: quae ad veritatis inuestigationem imbecilla sunt, de Sophistis, quam Theologis aptiora. Unde subiungit antiquos illos Patres syllogismisin argumentatione usos esse diuinis
in rebus exponendis: Non ad Dei naturam vel proprietatem explicandam, neque
ad hoc docendum,quid es et generatio j, mel Spiritus Sancti processior sed eo potius,
is indecoia in Theologiam prostientes conserent.
Graeco huic plus aequo Theolisiae Scholasticae insenta melius responderi
non porest, quam per alium Graecum, Emmanuelem videlicet Calecam, qui cirea annum Domini millesimu duce tesimum octogesimum floruit i & contra tetricos, ac Nicephori similes quosdam, ex eadem Graecia, quibus subtilis
ac scholasticus disputandi usus fastidio erat, & qui Apostolicum illud I. C
rinth. cap.a. usurpabant: in ilia tem a verbi euacuari crucem Cumisti: contra
illas, inquam, patrocinium eius assumens, necessarium esse demonstrauit. 23 i syllogismos, o argumentationes penitas excludit a Theologia , primu id quod humana nasurae proprium est, ct hominum
inierse colloquium, ct communionem tollet e medio. tum beatum Paulum redarguet reprehendentem eos,qui ex aspecubilibus resus de Deo ratiocinari minime potuerunt , ct ex creaturis agnoscere creat
rem . Vitio id etiam vertet Theologis, siue de dis , quae ad spostases attinent, siue de diuinis proce sponibus disputantibus. Quin ipsus Saluatorissententiam labefactabit , qua scrutariscripturas iubet. Perspicuum est enim, eum qui scripturas perscrutatur ,
nonnisi argumentando legere. His adiungit, Christum etiam Dominum syllogi L.
Inis non raro utan esse ut primo huius sectionis capite notauimus . Ad Me ii, quoque contrarius ille fuerit, paulo post ait idem Calecas; Νam qua contra argumentationem dicit, ea nonnisi a gumentando loquitur. Cui rationi similem quandam adducit Augustinus lib. raeon
que Clemens Alexandrinus Itb 6. stromat. ubi asserit, Philosophandum esseruels mini, philosophandum est. Non enim improbari ac damnari aliquiae potest, nisi prius cognitumst. Praeterea,pergit Caleeas; si processionem Spiritus Sancti a Patre filioque
nefas est argumentatione conficere : ne
eiusdem quidem processionem Spiritus solo ex Patre licebit colligere: quod tamen Graeci ipsi sedulo , & acute ac su tiliter quantum possimi conantur fac re . Quod ipsum & contra haereticos , osoresque caeteros Scholasticae Theologiae valet, illoque utitur Augustinus loco stati in citato. Unde praefatus authorreete subiungit: Non Universe argumc rari esse malum : sed tantummodo ad id, quod propositum est, no congruis Uti prin-eins, ac putare sirim naturalibus deman
fra , principys. Quod si quis ad id is uod
in quaestione es, eorum aliqua,quae de Deo identidem existunt, communia principia fidei,ct raras, ae definitas Patrum sententias accommodet, quibus constitutisin nul-
126쪽
is inam, qua mina fiam consent nea istis cuiqua concludit: quemadmodum antiquis Patribus de consubstantiali , δε-que alijs mustis fidei quaestionibus dista- tantibus usu venit; nihilo setius fatenda erit, conclusionem illam essesriptara sententiam,qua quidem ex illius pendet prine se, ac causis dis comuit, ab quibas oriatur e rum eadem concluso Theologica dic
tur, ac reuelatione cognita. quemadmodum geometrica conclusiones vocantur, quae ex
geometriae principjs ducuntur. God nisi
itast, permulta,qua fide cena sci, nec ex
refla in seripturis comprehens, tollemus. Secundo Caluinus, Buceres, & alij opponunt Theologiam Scholasticam , eiusque doctores nihil aliud in ore habere , quam Philosophiam Sc Physicas
rationes. Sed hoc apertum esse mendacium satis constat ex eorum libris,ubi perpetuo a scripturis sacris incipiunt, cas colligunt, explicant,conciliant,mox transelint ad definitiones, ct traditiones Ecclesiae, ad libros , & commentarios antiquorum Patrum, ad historiam Ecclesiasticam ubi opus fuerit, quod si aliquando,non statim G fidei principijs
in argumentando procedant, sed Phil sophiam etiam cum diuinarum rerum expositione immisceant,id per se retro hendendum non est. Etsi enim, ut libro huius operis quinto dicetur, si nimium
immoderate se se philosephia inserat,
nec laudari possit, & omnino coerceri debeat, ut suis finibus continere se di scat, attamen si intra mensuram id fiat, nemini dubium esse potest, quin etiam ad doctrinam fidei explicandam laud biliter usurpentur Philosophicae disciplinae, quia gratia supponit naturam sCanique perficit non destruit, & saepe ingruit necessitas agendi elim Paganis , cum Atheis, ut omnes ad Christum adducantur ; atqui nihil tune prodesset disputatio, nisi ex principiis naturalibus , quae aduersarii admittantae negare non possint: saepissime etiam Catholici petunt sibi explicari casdem quaestiones , vel dubitationes, ex Philosophia ,& ratione naturali subortas,ita ut nili aliquis
eorum voto satisfaciat, grauissimas inde patiantur tentationes , ct dissicultates
Denique Haeretici ipsi quotidie in causa sunt, cur doetores Scholastici ad Philosephicas disciplinas se consciant, solent enim arguere ex illis aduersus d ctrinam fidei, v. g. non posse idem compus esse simul in diuersis locis,non posse plura corpora se inuicem penetrarc, in eodem loco, non posse accidentia a subieeto separariat separata conseruari, ut his machinis impugnent fidem infirmorum , simulque ipsam augustissimi Eucharistiae sacramenti veritatem; itaque tunc cogunt nos Philosophiam attingere , ut eorum sophismata di luamus. Ita olim Arriani utebantur qu que argumentis Philosophicis , seu potius sophisticis aduersus sacrosactae Trinitatis mysterium , ut Catholicos seducerent,hiuebantque, ait Beatus Epipha
nius, trecenta argumenta ex ratione na
turali, unde & Porphyriani dicti sunt. Quis ergo miretur Theologos Scholasticos aliquando uti Philosophia,quando ipsi aduerserii compellunt et qui
reprehendat, quod in scholis accingant se ad tales disputationes, ut tela praeuiseretii dant facilius, atque in hostes postea
retorqueant, maxime cum in hoc habeamus exempla antiquorum Patrum ;vt iusius dicetur libro sequenti sectione septima. Tettio Desiderius Erasmus ad cap. I. epist. I. ad Timoth. primum Theologia Scholasticam improbat,&.reprehendit; quia satius sit bene, innocenterque viuere, quam acute tot ac tanta in ea tractare: Deum pie, religioseque colere , quam de eius natura, perbonis ac prinprietatibus anxie quaerere . V fiam quam haec ratio, qua conatur in Theologia eleuare subtiliu hoc genus disputationum, absurda sit,& futilis, fatis patet. Ut enim praeserendus sit doctrinae
studijs morum vitaeque cultus; non tamen damnanda, vitioque vertenda ista sunt: sed suum quoque tempus, ac lO- cum laudabiliter occupant. Alterum ,
quod in Theologia Scholastica crimi
127쪽
1o4 Bibliothecae Theologicae Lib. I I.
natur Erasmus, est, multa in ea tradiari, quae non sunt cognitu necessaria,nec ad lalutem requiruntur. v. g. de Angelis ,
de daemonibus, de inseris, & igne damnatorum ; An Deus possit actu infinitum producere. An potuerit hunc mundum etiam ab aeterno meliorem facere,
quam fecit,& alia similia. Respondetur querimoniam esse absurdissimam,si quidem distinctio else debet inter populu , di pastores populi, inter idiotas, & eruditos Theologos ; & quamuis sussiciat populo simplex cognitio mysteriorum,
non tamen pastoribus, nec doctoribus, qui aliorum infirmitati subuenire, e tum dubia, & scrupulos amputare, infidelium argumenta & sophismata dilucre tenentur; ad quae omnia praestanda , non solum superuacanea non est: sed etiam utilis ; imo interdum necessaria nouarum plerumque quaestionum , &inauditarum tractatio. Didicimus enim, ut recte scribit Augustinus lib.et de dono perseuerantiae, singulas quasque haere sies intulisse EcclesZe proprias quaestiones, contra quas diligentius defenderetur scriptura diuina , quam F nulla talis nece sitas cogeret. Et lib. 16. de ciuitate Dei
cap. 2. Multa quippe, inquit, fidem
Catholicam pertinentia, dum haereticorum callida inquietudine agitantur, ut aduersius eos defendi possint, or considerantur diligentius, ct intelliguntur clarius, ct inflantius praedicantur: est ab aduersario --ia quasio, disiendi exsit occasio. Item serm. 63. de diuersis, Sacramenta enim, qua illic lasent, nemo discuteret,simpliciore contentus fide; o ideo nemo inueniret,
quia nemo discuteret, nisi pulsantibus ca-Lmniatoribus . Quod idem post S. Augustinu docuit D. Gregorius Magnus rcumgraurora, inquit, prodiere hosium certamina , tune sunt profecto subtiliora sensum spicula requisita: tunc argumentorum obstacula , tunc perplexior indago
Et certe,ut innumeras alias omittam haereticorum cauillationes, quomodo
contra Sabellianoso Arrianos,& huius-
inodi Trinitatis hostes Catholica propugnari doctrina potuit, sine limata Sexquisita rerum notitui; velut quid n
tura sit, quid hypostasis, persena, esseri tia , relatio, ac reliqua similia Θ Quis Apollinarem , Nestorium, Eutychem ,
ac multiplicem sectς istius hydram perdidomare posset,nisi ijsdem in disputati
nibus probe , luculenterque versatus ξPostea cum Graeci homines in Arist telis palaestra multum exercitatide personarum processione litigare caeperunt, ut Spiritum Sanctum to ex Patre o tum esse dicerent: nonne de principis unitate , quod eorum praecipuum est firmamentum, quaeri a nobis, ac dispi
tari debuit, si illis repugnare vellemus Et sic de caeteris quaestionibus, quas Erasmus ad ludibrium selegit; undd etianullae sunt tam ex illis, quam ex alijs multis, quas omisit, quae in Sanctis P
tribus non reperiantur pertractatae, multo adhuc, quam in scholis subtilius, ac diffusius. Quarto Archiapostata Spalatensis Marcus Antonius de Dominis in suo pessimo consilio suae apostasiae cap. F. inter alios inanes praetextus sui ab Ecclesia Catholica, eiusque doctrina disceLsus, hunc quoque commentus est, vide-
Iicet se deprehendi e inter Patres,o Scolasticos implacabile bellum. Respondetu rhoe esse falsum, Scholastici enimin posteriores Ecclesiae Catholicae doctores in materia dogmaticam ullo modo a Patribus discordant, sed eum ipsis mirifice concordant, ut fatis patet cx eorum Iibris, qui prae omnium manibus haben
Quinto Pappus Argentorate sis Theologiam Scholasticam, eiusque doctores reprehendi quod in multis etiam Christianae fidei capitibus inter se digladientur ; ita ut non tam dissensiones sint, quam manifestae contradictiones Catholicae fidei.Respondetur omnes Sch lassicorum disceptationes, quas ipsi inter se dubio, contrarioque sensu conir uertunt, esse vel de casibus ad ius positiuum pertinentibus, vel de minutioribus Theologicarum quaestionum spin
128쪽
tis, vel cla liis dei atque de quibus nulla extant decreta Catholicae Ecclesiae: non autem de solidis Cluistianae d intinae membris, non de ipsis fidei nostrae articulis, non de alijs quaestionibus per Ec- clesiae iudicium delinitis. Quod autem ita pugnent inter se Scholastici scripto-πS, nec non etiam plerumque in rationibus , & medijs ad explicationem 3ξ probationem dogmatum pertinentibus; nihil unitati , aut veritati doctrinae praeiudicat, quin potius ad dignitate Theologiae conducit varios habere exitus ad soluendum , & introitus ad thgrediendum viam veritatis; ur rei te ponderat Clemens Alexandrinus lib. s. stromatu, itostroque proposito adaptat illud scripturae Psal. I I7. Aperite mihi portas iustitia oc. Sed via quidem ad iustitiam , cum Deumseruet multimodis enim est bonus 2 sunt multa, o vinia, ct ferentes ad viam Dominicam, o ponam. Ωπου Ulam regiam, o ingressum quaeris vilita
authoriise munitum, audias. Haec porta Domini itisti latrabunt in eam. Aliae lioereticorum obiectiones pariter inanes sunt, ex prouerb. et S. Scrutator maiestatis opprimetur a gloria. Ecclesiast.3. Altiora te ne quaesieris, a. ad C rintla. Io. In captiuitatem redigentes omnem intellectum in obsequiu Christ. Quia, inquiunt, Scholasticorum argumentata, minuunt meritum fidei, nec tanta est cum his argumentis obedientiast ut simplicitas, ac si nullae rationes essent; vnde D. Basilius orati de natali Domini. O ubserditatem l Magi adorant Chrsam, ristiam inquirunt, quomodo Deus in carne, o quali carne assumptus fuerit. Respondetur haec omnia aduersuscos valere, qui sic Di lec hica,vel Phil sophia nituntur, ut a fidei principiis a ducant disputationem: vel certe contra fidem, doririnaru illarum inuentis abutuntur: Quorum prius gentiles facie
Lant Pililotophi; qui aduersus Christia.
nam religione sola naturalis, immo carnalis sapientiae arma vertebant. Posterius haereticis est familiare, qui cum scripturae verbis suo more deprauatis,
aut perperam intellectis, humanae rationis, & ingeni j commenta miscent, ut traditam a maioribus fidem e simpliciorum animis extorqueant. Ad quos il- Iud Ambrosii lib. de symb. cap. Io. spe . istat: Odes non sit in hominum sapiemtia. o haeresis non erit. Nam ita scripturae qualescumque sententias obtendunt, ut adiuncta humana ratione potiores huic, quam illi partes deserant.
Omne enim quod ratione perscrutari non possunt, credere contemnunt,erfer inquisitionem nimiam in errorem labuntur', ait
Gregorius Magnus lib. I 6. Mors. cap. 27. Igitur ut iniustam tam sacrae scripturae, quam Sanctorum Patrum reprehensionem irridunt omnes illi; qui curioso, ancipiti, & dubio animo rationes quaerutin aliter credere nollent,& plustribuunt rationi, quam diuinae reuelationi: ita peroppositum laudandi sunt illi, qui iam firmiter credunt, praeeun- teque lumine fidei, semper intra rectos obedientiae limites, siue ad plena The logici dogmatis scientiam, siue ad pro- feetum & utilitatem querentium,& dubitantium, siue denique ad depellendas haereticorum calumnias, Philosephicis utuntur disciplinis, tum uniuersis, tum carum illa parte, quae in disserendi se
Ultimum caput criminationis i Theologiam Scholasticam, quodque maiorem offendit partem eruditorum, ac politorum hominum, est impura, ut inquiunt, sermonis, ct lutulenta barbaries, quae in illam adeo inuasit, eamque sui iuris, ac potestatis fecit, ut Τheologorum iam more loqui, idem esse vulgo sentiant, quod putide, ac rustich &inconcinne dicere. Verum huic querelae commodius satisfiet lib. s. ubi agemus de sermonis, vel orationis genere, quo sit utendum in diuina scientia. I terim ad obstruendum os loquentium,
iniqua suificiat illud D. Augustini lib.
contra Adim. cap. I I. Mundanis scriptoribus tora cura de verbis es; nostris de rebus. & lib. q. de doctrina Christiana cap. II.ubi ait: Bonorum ingeniorum in
129쪽
i o 6 Bibliothecae Theologicae Lib. I I.
Agnem esse indolam, in verris versi ama- tes ' Ανν id obest lignea , siboere, non merba. md enim prodes clauis quandὸ nibit quaerimus nisi parere quod
De principijs Syllogisticis sormalibus, quibus
scilicet in arguendo regulatur bonitas consequentiae Theologicarunai
VM sacra Theologia sit quentis, siue formae syllogisticae,quam
habitias propriarum c6- db nimirum consequentia ad sua primclusiomm deductium, cipia reuocatur, id est,examinatur,quς- beneficio artis Syllogi- nam sint principia bonae consequentiae,sticae, atque adeo scien- quae prae inlisae recte ad inferendam coria non tantum conse- elusionem dispositae: S quibus debeat quentium, inclinando intellectu Theo- Iegitima figura regulari. Secunda est c6logi ad hoc ut praebeat assensum nouis sequentis, siue materiae, quando scilicet veritatibus ex principijs fidei deductis, reducitur consequus, vel concluso ad sed etiam consequentiarum saltem inis sua principi quae sant praemissae aliquo aetii exercito , hoc est, simul iudicando modo illa continentes. de bonitate δι rectitudine cosequentiae, De prima Analysi agie Aristoteles eum iudicio de veritate consequentis, duobus libris de mori, ubi quo ad for- ad distinctionem Logicae cuius est cal- inam syllogismi primo simiunt dialelere in actu signato artem consequenti, ehici tres fissuras utiles si cum enim is rum, curando solum de forma arguine, ra syllogiuica nihil sit aliud quam diatationis , absque eo quod exerceatur in spositio, seu combinatio medii cum ex-hac,vel illa determinata materia; cum, tremis secundum subiectionem & prae- inquam , sacra Theologia sit talis habi, dicationem, totuplex debet dari figura, tus, duo potissimum, quantis ibi 'at quotuplex datur combinatio utilis me- ad artem syli sticam, μή Mailrum dij cum extremis, triplex autem datur Theologicis sunt contam da, materia eiusmodi combinatio . Prania, qua m scilicet , & forma, ad mamnam pertinet dium semel subij citi ir, & semes praedi-
propositio, & termis , ad formam fi- catur, ut, Omse amnitu es υitiens, omnis gura,& modus; sic e analytice redus homo est animal, ergo omnis homo es vicendo tales disturius in principia, vel xens. Secunda, qua medium bis praedi- partes, ex quibus constant, aut regulan- catur; ut, millum brutum est rationale, tur: duplicem pariter in illis, quantum omnis homo est rationalis, ergo nullus ho- Iacit ad artem syllogisticam,distinguere ma est brutum. I ertia denique, qua m possumus analysim. Eram est couse- dium bis subiicitur, ut, omnis homo s
130쪽
rasisnalis , omasis homo est animal , ero aliquod animal es rationale . Sic igiatur communiter Dialectici has tantiam figuras admittunt, & quartam quae tri-huitur Galeno, in qua medium praedicatur in maiori, & subijcitur in minori , ut omnis homo es animal , omne animal essensibile , ergo aliquod sensebile
es homo, vel tanquam inutilem reijciunt, vel ad primam reducunt, sicut reite explicat nostrum Collegium Complutense lib. 3.institaLogicar.cap. . Praeter allatas tres figuras assignam tur insuper in unaquaque figura plures
modi syllogistici , qui nihil sunt aliud, quam trium propositionum syllogismi
secundum quantitatem , & qualitatem dispositiones, & horum modorum alius est dircctus , in quo maius extremum concluditur de minori , alius indirectus in quo minus extremum eoncluditur de maiori . Quemadmodum autem inter tres terminos syllogismi , nemph inter medium , & extrema , quantum ad predicationem & sibieetionem , quatuor combinationes, seu figure possunt se mari , sie etiam ev varia praemissarum combinatione,& disposi tione secundum quantitatem , hoc est, uniuersalitatem, aut particularitatem, & secundum qualitatem, hoc est, assirmationem, vel negationem in quo diximus consister medium syllogismi quadraginta ct octo
modi formari possunt; quorum tamen decem &nouem dumtaxat sunt utiles,&honae eonsequentie in tribus figuris, nouem in prima, auatuor directi, videlicet, Barbara, talarem, Daris, Ferio, & quinque indirecti, videlicet, Baralipton, Celantes , Dabitis , FVesno, Frisisomorum. Quatuor in secunda, videlicet, Cesare, Camestres, Festino, Bancco, & sex in temtia , Darapti, Fetapto, Difamis, Datisi, cardo , Ferison. Reliqui omnes sunt inutiles,&male consequentis.
Ad quae omnia dijudicanda, ut videbitur sequenti libro sect.7. in qua breue dialecticae, sicut & omnium aliarum disciplinarum compendium adducemus suae non desunt re lae & leges tum g
nerales.& communes in quacumques figura, tum etiam speciales unius cuius-.que, quae ex illis communibus derivam tur,fundanturque omnes in quatuor,aut quinq ue principijs per se notis. Primum est, qu-umque sunt eadem uni tertio sunt eadem interse, & deseruit syllogismis affirmative concludentibus. Secundum deseruiens syllogismis negative concludentibus, est ; quaecumque suos eadem inter se istinguuntur uni ierais,seu ab uno tertio; idest , quando aliqua duo persecte, & complete uniuntur inter se, si unum illorum distinguitur ab aliquo tertio , necesse est distingui, & aliud. Tertium , de quartum sunt, dici de omni,& dici de natis, idest, qiiicquid uniue saliter dicitur de sibiecto,dicitiir de omni , quod sub tali subiecto continetur, &quicquid uniuersaliter negatur de aliis quo subiecto, negatur etiam de omni contento sici tali subiecto . Qine duo principia videntur distingui solii a praecedentibuS, penes hoc , quod duo prima sumuntur in ordine ad esse, haec vero in ordine ad predicari.ὶintum principium ad hanc eamdem analysim spectans, est, quod conclusio sequi x debiliorem partem antecedentis ; etsi enim aliquando quo ad materiam sequatur conclusio debiliorem partem , tamen. hoc maxime verum est, quo ad formam, siue
figuram, S modum arguendi , qui variatur pro diuersa quantitate , & qualitate propositionum . Sexto tandem solet etiam in hac parte explicari, cui usui sieista maxima, a distributino ad collectivum
De secunda autem analysi, nimirum consequentis , siue materiae tractat Aristoteles in libris posteriorum, ubi explicant dialectici, quibus praemissis debeat
constare demonstratio, nempc certis,necessarijs, &c. ut scientia ex illa generari
His breuiter ex Logica adnotatis pro instituti nostri ratione; duplex occurrit. dissicultas exanimanda . Prima , an Sacra Theologia eadem habeat principia formalia, qu. e habent aliae scientiae, siue