장음표시 사용
191쪽
16 8 , Bibliothecae Theologicae I b. Ι Ι.
Hsita Scriptu sensu veras avῖlute non tollitur , qaamuissensus A pluribus etiam sanctis Scripturae datus tollatur . Solius enim Romana Etalesia est Δγe feUum Πνiptura ita verum , asque catholicum ;υι contrarius sensus Scriptura datus sis haereticus. Et in appendice, habes primo, Pomodo per rationem ostendas, quod multa Scripturarum testimonia possunt Alesiis , dupliciter exponi ; quamuis melius in uno siens ruam in alio. Esse autem Gre coriim sententiam probabilem, ac tolerabilem concedit in conclusione S.Τho-inas , ut notat Caietanus , quamuis verba Concili j Lateranensis, que habentur in decretali prima , ubi dicitur. Vbi est Deus cte. is ab initio temporis,mul vir que de nihilo condidit creaturam corpora lem,mpiritualem ; faciant sine dubibprobabiliorem Latinorum opinionem. Imo opusculo II. cap. I7. loquens de
hac ipsa quaestione , ubi sententiam Augustini de creatione Angelorum simul
cum creatione rerum corporalium attulisset , simulque Basili j , Damasceni , &Hieronymi de eorum antecedenti creatione , non solum ait. Neutrum autem horum existimo esse sana doctrina contra rium , quia nimis praesumptuosum videtur asserere Sanctos Parres a sana doctrina pietatis deviasse ; Uerum etiam ambarum opinionum probabilitatem ostendero conatur subdens . Sententia Augasini magis videtis competere sextentiae eorum, ur ponant di rerum 'aductione non fuisse temporis ordinem secundam numerum dierum senariam , quos Scriptura comm
morat ined illos sex dies refert Augustinus ad intelligentiam Angelicam sex rerum teneribus praesentaram i Sententia vero Gregorij metianneni, mero mi Da- amasceniconuenientior est secundum eorum positionem, qui ponunt in rerum productionestiuesionem temporis secuxdum sex dis aedictos Si enim creatura non fue-- runt omnes ut producta ,siis probasiles creaturasseisit os omnia corpora H euisse. Si verὸ quina νωγi creatiIunt, sicis.
Insuper quaest . de Potentia art. I.
quaerens. Vtrum crea tio materi se rimis praece Feris dorationem rerum, de umiIens interpxetari illud Genes. I.Terra a rem erat inanis ct vacua, in corpore a ticuli sic habet. Dicendum quo cus dicit Augusti a tr. confusonum circa hanc quaestionem potes esse duplex desieptatio . . Vna dei a rerum veritate ri Aba defensio, littera, qua Moyses diuinitas inspira si principium mundi nobis exponit. Ad pri' imam disceptationem duo istanda, quorum.
Unum es, ne in hac quaestione aliquid se sum asse Iur,praecipue quod υeritari dei contradicat; aliud es ne quicquid verum aliquis esse crediderit, satim velit asser ire , hoc ad veritatem fidei pertinere, quia ut Augusinus disii io. Conferis obest si ad ipsam doctrinae pietatis formam pertinere inbitratur famum , scilicet quod credit, opertinacius afrmare audeat, quod ignorat. Propter hoc quiem obesse dicit , quia ab iUolibus υeritas sidet irridetur, cum.
ab aliqον simplici' eli , tanquam κMemtertinens, proponitur aliquod, quod certisimis documentis ostenditur esse falsum , ut etiam dicit tib. I.6per Genes iatituram. Gna fecundam disceptiuionem, duo etiam sunt vitanda, quorum primum est, ne aliquis, id quod patet esse sum , dicat in verbis Scriptura , qua creationem rerum docet , ribere intelligi, Scriptura enim diuina a Spiritu Sancto tradita non
pates subes asum, sicut nec ei , qua
per eam docetur. Aliud est, ne aliquis ita Scripturam ad unum sensum cogere Velit squod alios senses, qui veritatem in se comtinent , ct possuntsalua circumstantia sis tera Scriptura aptati , penitus cludantur , hoc enim ad dignitarem diuisae Scν iptura pertineι ,υ ab una littera multos
sensus continear, ut sc or in dioersis inie testibus bominum conueniat, Cn. Unusquisque miretur se in diuina Scriptura posse
inuenire veritatem, quam in mente conce
peris . Et per hoc etiamfacilias contra i
fideles defendatur, dum s ali id , qM
quirique ex Sacra Scriptura ursit inreul ire , Ialsum a paruerit, ad alium eiu e
192쪽
aactarisas hoc esse diuinitus concessum, ut disersa vera, quae homines possent intelli ere , cognoscerent Θ ea sub una ferieuiterae designarent, ut sic quiliber eresi sit
.sensus auctoris: vndesi etiam aliqua vera ab expositoribus Sacrae Scripturae sine aptentur , quae aucur non intelligit , noues dAbium, quin Spiritus Sanctus inteli xeris qui est principalis auctor Sacra Scripturae . Unde omnis veritus, quae salua littera circumstantia , potest druinae Scriptura aptari,s eius senses .' His ergo surpositis sciendum est, quod dis si exposit
resuevcra Scriptara diuersossi Hus exprimcipio Genesacceperunt, quorum nullus dei repugnat, G. Et post multa in fine corporis concludit; stula ergo neutrum a virtute fidei dificor ah ct utruoque βω- sum circumstantia litterae patim , utrumque sustinentes ad vir que ration 1 respondeamus ; hqc ibi modestissiine, ει ingeniosissimε D. Thomas.
Tandem litar. contra Gentes eap.7. ubi contendit probare contra Auermem iuxta Aristotelem cesum esse animas , ubdit. Hoc autem quod dictum est de
animatione Caeli, non diximus quasi aς serendis seeundum fidei doctrinam , ad uain nihil pertinet, siue sic, siue tericatur; & tamen D. omas non ignorabat SS.Patres fuisse communiter in opposita sententia, & quo ad animam saltem intellectiva recessisse sermo unanimiter ab Origenis sententia. Et licerx-parte q.7o. arta absolute pronuntiet Caelestia corpora non esse animata, id immen haud aiserit spectare ad fidem, imo
potius contrarium ς dum in co ore a ticuli ait,circa hoc non selum apud Philosophos, verum etiam apud Doctores fidei fuisse diuersas opiniones . En qua modestia, & cautela usus est semper Angeliciis Doctor se damnandis, tanquam contra fidem & Seripturas,aliorum opinionibus.
Assertio secunda; Non tum sensus litteratis, sed etiam spiritualis, ac mysticus valet ad stabilienda fidei dogmata , certaseue & irrefragabiles poesiati
nes facie , si semel nobis de illo GD
Qeonstiterit. Ita c elusio de ectiana esse certa; ut enim dicemus Deo viniate Iibro sequenti, non selum sensuvlitte- talis, sed etiam spiritualis , & mysticus qui sit vere, ac proprie talis, est intentus a Spiritu Sanctoaergo cum veris non possit nisi verum, firmumque concludi, ubi semel aut Ecclesiis authoritate, aut traditione, vel alijs etiam Scripturis,cla-rε nobis ac certo constiterit de sensit mystico alicuius Sacre Scripturae loci ς irrefragabilem profecto habebitauin ritatem in probationibus Theologicis. Vnde Christus Dominus Apostoli, qui mentem Spiritus Sancti in Sacrix Scripturis per diam habebant, mittoties ex carum latissi mystito argumenta desumpserunt ad confirmanda fidei n .strae dogmata; ut cum Christus Dominus, Legem, Prophetas, Psalminde seipQ locutos esse testatur, & iter Nincipiens a Moyse interpretabaturdiscipulis Scripturas , quae de ipso erantia Certum est enim non omnia litteraliter accipi p6sse . Sic unitatem nulli habi lem eo niuncti is Christi cum Helesia ex matrimonio Apostoliis p obat acramemum hoc magnum eg; MInistros Eua- gelicos sua mercede dignos esse, ex illo loco. non alligis i or boui trisuram i , Ee tandem quo3 omnia in figuris contin gebant iIllis, aperte tradit. QSindo ergo D. Dionysius in Epistola ait Titum ait, Theologiam Θmbolicam nox esse argumentativam , siue quin idem est, non posse, ei cerem argu mentum ex Masu Scripturae mystico , quod etiam docere videtur D. Hieronymus in cap. I ge S.Matthaei, ubi relata expositione eorum , qui per sata via Sanctam Trinitatem interpretabantur ,
subiungit, Pius Didem sensus, νοημα-
quam parasola , ct dand aenis alum intelligentia potes ad authoritatem dogmatum proficere. Et S. Augustinus Epistoia Ia k8. Quis non , inquit , im denus nitatur aliqvid in algoria ρυ-m με se interpretari , ins habeat: manise issimis te limonia, quorum lumine manifestentur cura de lib. de unitare Musa; Y cap. I
193쪽
ieto Bibliothecae Theolosi eae Libi l.
cap. Iq.& I9. cum Donatistae suam resim ex illis verbis Cantie. Indis misi Gipasias, ubi cubet in meridie , st bis ire conarentur, quod Ecclesia rem asisset in parte Donati in Africa , non aliter eos resicit , quam quod Symbolico argue
Haec , inquam , & alia plura similia
Sanctorum Patrum testimonia non ita sunt intelligenda , ut existimetur, semper duci firmum argumentum ex quocumque sensu litterati,& nunquam pos . se ex aliquo spirituali. Quando enim ceris constat aliquem sensum spiritu Iem esse a Spiritu Sancto intentum in aliquo Scripturae loco, profecto non est ratio, cur firmissimum ex illo deduci
non possit argumentum. Imo ut hoc cer, tum est, ita etiam contra accidit aliqua.do , ut non possit de sumi firmum argu men tu ui ex aliquo sensu litterati, si propter obscuritatem sacrarum litterarumi, aut rerum significatarum altitudinem
sit aliquamso obscurus, ac dubius, vel si plures sensius assignentur, incertum sit, num omnes illi, vel aliqui corvm tantum quadrent in aliquem locum, ac proinde, niim omnes fuerint a Deo tinst intenti; vel denique si sciasus litter lis contineat aliquod absurdu; sic D Augustinus lib. de doctrina Christiana c. 6.
ait. ν b, Scr pura gitium, aut facinus iubet, aut virtutem vetat , figurata es t cum . Esempli gratia, quando dicitur,s echias tuassandalizat t erue eum. Ioc spiritualiter, & figurate , non autem
realiter est intelligendum. Item, Qui
non odit parrem, or matrem, adhuc autemo inima uam amat, non est me dignus.. Figurata est locutio 3 non enim fas est. odisse parentes suos,& vitam propriam, tantiimque vult Christus, ut eos,& eam in amore Deo non praeferam tis. Discrimen igitur inter sensium litteralem, de mysticum seu spiritualem in ordine ad probationem certam, iuxta SS. Patrum mentem in eo consistit quod
ordinarie, Sut plurimum sensus spiri malis praebere non milit Theologis argumentum infulibile, secus vero litte-iralis praxime quando est proprius UEtii
im sensius mysticus aeque ac litteratis sit a Spiritu Sancto is tentus,atque adeo infallibilcm in se cotineat authoritarum, tamen, quod respectu nostri Ionge fac, lius , ac sequentius constet de tensu. Iitterali, quam de spirituali; hinc est,quod etiam ordinarie uti plurimum utamur in arguendo litterati sensu , non aute spirituali. Vt enim constet de scias u litterati duplex via suppetit generatim Io quendo. ; Vna est fignificatio ipsi vocabuloruri , ex qua picrumque in uno quoque idiomatc sciturς uidentcr, quis sit sensus litteralis :ilicuius loci , quia posita semel 'ocum lignificatione ex libera hominum impositione , cst iam ex
natura sua determinatus, atque ad o nobis clarior, & manifestior. Altera via est cognitio aliariam. sentcntiarum Scriptulae, itemque doctrinae Ecclesiae, per quarum collationem, sepe intelligiturcem quis sit sensus litteralis . At vero sep si mysticus , cum nou dependeati in inciliatos ocibus, sed a rebus per voces signiscatis, quae sunt aliarum re riam signa plerumque obscura, & dubia, quia incerta, inde terminata ex naturasse , jam ex illo capite non potest esseo
nobis ita notus, neque consequent rex
natura sua, & ordinalie sensus fideliquiesse dcbet indubitatus, & secundum se,& respectu nostri, ut certam ex illo Pr .
Quod totum cleganter explicuit D. Tliomas quodlibeto 7. quaest. 6. ad 4. Non est, inquit,propter defectum audiaria Iatis, qiris ex sensa S rituali non pote trahi est cux ο=gumentum ined ex Via ne tura militudmis in qua fundatur btualis sensus: una enim res pluribus simu lis esse potes: Unis non potest ab illa quaa itisriptura scra Froponitur, proce iud aliquam illarum determinare: sed est
fallacia consequextis,ug. Leo propter ali-
194쪽
mysticus no possit esse pIerumque principium Theologicarum demonstrati num non est propter desectum authoritatis , quasi sensus mysticus non sit sensus scripturae, & Spiritus Satasti , sed ex nostra dumtaxat ignorantia, qua semel superata, negari non potest, quin etiam efficax argumentum ex intelligentia spirituali desumi valeat: sed de his fusius libro sequenti.
De probatione Theolagica desumpta
HV auctoritate sacrarino traditionum.
CVm inter sacras traditiones ex dicendis libro sequenti , aliquae sint
diu mae,quae a Christo Domino emanarunt, vel immediate ipsas docente, vel mediate, ita quod Apostoli ex peculiari instinctu vel mandato illius eas Ecclesiet tradiderint conseruandas ; nemini dubium esse potest, quin ut eiusmodi traditicines omnimodam habent immobilitatem, si quidem sulit ipsummet ius diuinum, ita etiam in probandis veritatibus Theologicis omnimodam faciant certi udinem: Attamen quemadmodum ad certam ex scriptura probatione suae requiruntur circumstantiar,& conditi nes ; ita similiter ut probatio per traditioncm sit certa, & indubitata aliquas certas exigit conditiones praesertim se
Primo debet certo cc osci, quaenam sit vera Ecclesia, & quod a tempore Christi usque modo semper fuerit, nec unquam defecerit: quodque Spiritus Sanctus semper in illa manserit, docendo illam omnem veritatem; tandem quod in rebus fidei nullatenus errare potest, cum sit columna ,& firmame tum veritatis. Secundo debet euidenter per sensum cognosci, quod Ecclesia illa vera talem modo propositionem ut certam de fide tenet; v. g. quod sancti D
similia. Tertio debet euidenter per sensum, & intellectum cognosci, quod Ecclesia vera, ideo dictam veritatem ut de fide certissimam amplectitur non quia in scriptura clare,vel explicite contine tur ; sed quia de illa per traditione op ra Spiritus Sancti continua successione confoeuatam edocta est; de qua traditione a saeris etiam doctoribus testim nium habet; potirig, inquam, omnibus illis conditionibus, certisque cognitionibus , de quibus fusius libro sequenti, diuinae traditiones certam & indubitatam probationem facere possunt. Caeterum ut probatio per traditionem est certa,cum habet coditiones iam dictas; ita cum non habet illas c tamen ex alio capite habet rationabile aliquod fundamentum veritatis, topica tantummodo , vel probabilis erit: si enim traditio proponat rem, non ut certam di
fide, profecto per illam no potarit pro bari , quod veritas de fide sit; in quo
autem gradu veritatis sit doctrina per traditionem probata, an probabilitatis , vel quid amplius, standum est iudicio, S determinationi Ecclesiae; cuius est de vero gradu veritatis iudicium ferre, definitiuamque lare entermam ; istae cuipia nou vult facere, que docto*s alia qui particulares debent id praestare ; de quo redibit sermo ultima huius libri sectione, ubi agendo de varijs propositi num censuris,breuiter ostendemus, qua grauiter peccent authores illi, qui proponunt absolute tanquam de fide, tanquam erroneaS, vel temerarias opini nes, de quibus est lis inter celebres doctores , an sint tales. Igitur qua ratione ex dicendis librosequenti circa traditiones diuinas versari possunt plures opiniones probabiles, pIura etiam probabilia dumtaxat ex illis desumi possunt argumenta ad prinbandam aliquam Theologicam veritatem . Tales autem opiniones probabiles circa traditiones sunt. -- quod hae fiat tales, & quod non sint tales. Secundo quod aliquae sint Ecclesiasticae, non Apostolicae , aliquae Mostnlicae,&Y a non
195쪽
r a. Bibliothecae Theologicae Lib. I I
non diuinae,vel ε eontra. Dicuntur Diatiina quae a Christo Domino emanatur, ut in principio huius capitis monui inus,& hae omnimodam habent immutabilitatem , laciuntque irrefragabilem probationem, cum sint ius diuinum, aequaque fides illis tribuenda sit, ac ipsim et diuinae scripturae. Apostolicae sunt,quas ipsimet Apostoli ut supremi Ecclesiarii pastores, & Praelati Apostolica auctoritate seruandas iusserunt; & hae simpliciter loquendo possunt immutari,& abrogari a quocumque Pontifice, qui non minorem habet auctoritatem in Ecclesiam, quam habuerint Petrus, & alij Apostoli. Ecclesiasticae tandem vocantur, quae Romanorum Pontificum, veterum que Patru auctoritate introductae sunt,
uniuersa suscipiente illas Ecclesia; & ligabsque dubio facilius mutari, ac tolli
possunt, certamque de fide probati nem non faciunt,sicut nec praecedenteS. Cum ergo contingere possit, quod aliquae traditiones, quae dicuntur diuinae, sint vere Apostolicae , vel e contra, has
si quidem voces aliquando confundi d cet Suares disput. 3. de fide,& dicemus infra, tertio quod aliquae non sint vitales traditae ab omnibus Patribus, vel a communi Patru sensu; aliquando enim Patres dissentiunt nonnulli, etiam celebriores ; vel solum ut probabilem talem traditionem appellant, nec assertini illam pertinere ad dogma fidei; in his &similibus casibus, satis patet argumentum ab authoritate sacrarum traditionum desumptam certam, & irrefragabi- Iem non posse facere probationem.
SVpposito ex dicendis libro sequenti, quod quidquid uniuersa plano
recipit Ecclesia tanquam pertinens ad dogma fidei, vel morum sit certa fido tenendum,nec materialiter possit fallam esse: si quidem Melesia toto orbe dis. fuse in rebus ad salutem necessarisis non potest errore culpabili errare, siue sen. tiendo,siue definiendo aliquid fidei,aut
bonis moribus contrarium r, nec etiam
errore inculpabili, credendo nempe aliquid esse de fide, quod non est, ut animas purgatorsi esse salutis incertas, vel aliquid non esse de fide, quod re vero est, ut sub speciebus Eucharisticis contineri realiter veru Christi corpus; hoc, inquam, supposito, tanquam indubitato apud Catholicos aduersus haereticos , nulli dubium esse potest, quin uniue salis Ecclesiae consenses in aliquo tanquam in fidei d mate, vel per fidem certo, sit essicacissimum medium ad certam etiam & inconcussam probationem in omnibus controuersijs Theologicis. Vertim quia infallibilitas Ecclesiae, siue in credendo,sive in definiendo vem
satur tantum cirra ea quae ad salutem,&religionem pertinent: non autem circa ea, quae sunt ad eam indifferentia, &ex quarum ignoratione cuiuslibet Catholiaci salus non periclitatur . cuius g neris sunt veritatum naturalium, politicarum,
medicarum & similium desinitiones ;cum enim Christus promisit Spiritum Sanctum docturum Apostolos & consequenter Ecclesiam ) Omnem varitate, hoc solum de rebus ad salutem, & religionem Catholicam spectantibus debet intelligi, nec ad quamlibet veritatem absolute extendi: quia, inquam, trifallibilitas Ecclesiae sic se habet, hinc est pri- md quod authoritas Ecclesiae non certam semper,sed quandoque probabilemta nitim facere potest probationem; v.g. in casu,quo aliquid ex supradictis rebus definiret: ut aliquam stellam esse maiorem tota terra, caelum in haec inferiora tales habere influentias, aut Alchim istas
verum aurum producere: adeo ut non esset haeresis, neque error, aut temeritas saltem Theologica aliquid tu contrarium sentire. Insuper quia in rebusmet fidei, &morum possunt multa suboriri ration bilia dubia, circa consensum vnmersa L
196쪽
lis Melesiae, hinc etiam est quod inoeliusnodi rebus probabilein dumtaxat, di non omnino certum generare possitassensum Ecclesiae authoritas : Primo potest dubitari, an sit plane lite conseiI- ius omnium fidelium Θ existunarique potest, si vel una religio ex multis pijs,
ae doctis viris constans, vel academia
celebris inter Catholicos aliquod non reciperet ut de fide,haud posse dici uniuersalem plane Ecclesiae consenturiis, adeoque posse saltem in foro int. riori contrariae opinioni quae supponitur M. damnata, vel a Concilio, vel a PO. tifice assensum alios quoque praeliareo ἀelset enim probabile quod non esset obligatio ad credendum id, tanquam de fide. Secundo saepe euenire potest ut fideles, vel Ecclesia quae est fideliu a collecitio amplectatur aliquid solum, ut opinionem probabilem, v l ctia ut probabiliorem ; I iii hoc casu ha .id ccria, sed probabilem tantum , vel probabiliorem faceret opinionem uniuersalis Ec-Hesiae consensus ; cum enim dicitur Ecclesiam uniuersalem errare non posita, amue adeo eius coli sensum certissi inum
est e medium ad probationes Theologicas, sesus est,ut iam notauimus.id quod tenent omnes fideles, tanquam de fide , necessario esse verum , & de fide ; δe s militer id quod docent omnes Episcopi, tanquam ad fidem pei tinens neccssario esse verum , & de fide . Certe sit ignorantia quandoque populi, aliqtia;
do ex pietate alicui effato fidem praestat
etiam firmissimam di nec tamen ex hoc
fit illud obiectum iii fallibilis veritatis,
nec ulliis assenstim fidei diuinae circa illud tenetur elicere, imo peccaret, si consulto firmissimum omnino assensu ,
qualem esicit circa fidei obiecta, circa illud p stareti multo magis id verum erit, si aliquid Ecclesia tanquam proba bile vel probabilius tantum putet. Hincredi e notat Ordinalis de Lugo dii p. 2 o.
sensit Ecclesiae fundamentum accipiunt Summi Pontifices, & Concilia generalia ad definitiones fidei facicndas,non
posse id prudenter colligere ex solo co-knsu formidoloso, siue ex sola opinione habita ut opinioae. Itaque ut certo constet aliquid esse necessario ex fide tenendum, nec scium probabiliter iuxta fidem, ex uniuersali Ecclesiae consensu, & usu,diligenter expendendum est, quo animo, & mentei omnes fideles idem sentiant, ac faciast; nam si conueniant in dogmate aliquo, aut usu alicuius rei tanquam necessario, di a Deo reuelato, a Christo instituto,
di ab Apostolis ut tali tradito , hoc ipsbcensendum est talem consensum & usu pertinere ad fidem. Si vero usiis noria hoc animo fiat,sed ob alias causas rati nabiles: tune non potest firmi argumentum positiuum ad probandum eiusmodi usum esse necessario ex fide tenendia,st d solum non esse contra fidem. Qua ratione ex uniuersali usu Ecclesiae Catholicae communicandi sub una tantum specie panis eos qui non conficiunt augustissimum Eucharistiae Sacramentum, non eolligitur de fide, aut diuino praecepto necessarium, ut ita fiat, sed solum non esse contra fidem, aut Christi institutionem; quia etsi Christus Dominus instititerit Sacramentum Eucharistiae in duabus speclabus panis scilicet & vini,
eius tamen communionem sub utraque
specie, non praecepit omnibus, & singulis 1 sed Ecclesia tantiam rationatales obeausas pro diuersitate temporum,voluit
illam est quando esse invita, est dando
non . Sic, ut olim Manichii latitantes inter alios fideles facilius claprehendemitur, qui inter caetera vinim execrabantur tanquam rem per se mala, ideoque sub una tantiim specie accipiebant Eucharistiam, ut, inquam ad hunc finε ,
talisque heresis detestationem communionem sub utraque non solum permisit, sed etiam pinerit Ecclesia; ijsdem
rationibus posset adhuc illam concedere ; verum quia non urgent amplius rationes illae; imo sunt omnino contrariae, omnibus nostrorum temporum hqrct, cis assimantibus utramque speciem stanquam Omnino necesiniam requiri,
197쪽
1 4 Bibliothecae Theologicae Lib. I I.
hine ad illius heresis detestationem , quando nullum aliud esset motivum , prudenter Ecclesia facit, ut non liceat accipientibus hoc Sacramentum latcst communione, illud sub utraque specie accipere; sicut recte olim Concilium Toletanum, & S. Gregorius epistola ad Leandrum prohibuerunt ne deinceps Baptismus fieret cum Trina immersione propter Trinitarios; sicut item propter Manichaeos,qui diebus Dominicis ieiunabant, fuit prohibitum ne amplius ieiunaretur istis diebus, ut patet ex S. August. epistola ad Callaian. sed de his
ab authoritate Summorum Pontificum.
C Vpposito quoque ex dicendis libro
o sequenti sectione quarta luod iuxta veram sententiam Summus Pontifex Romanus independenter a Cocilio Generali, seorsimque ab illo gaudeat prisui legio infallibilitatis ; quodque eius-niodi infallibilitas non solum ut in du-b ijs fidei quaestionibus definiendis; vortim etiam in decretis morum; ac speciatim in religionum approbationO, Sanctorumque canoniratione; suppos ta, inquam, veritate huius sententiae , nemini dubium esse potest, quin argumentum ab authoritate Summi Pontificis Romani circa dictas res desumptu faciat probationem Theologicam certam ,& indubitatam. Hoc tamen non impedit, quominus aliquando decreta Pontificia etiam ad fidem, θe bonos mores spectantia pr habilem tantum, aut probabiliorem faciant probationem, non autem omnino
certa certitudine fidei , secundlim quod circa Pontificiam authoritarem plures esse possunt opiniones probabiles; vel etiam stante illius certitudine, rationabiliter dubitari potest, num illa voluerit in aliquo casu uti, & ex cathedra, ut loquuntur, aliquid definiro. Primum igitur ut certam & irrefragabilem ex infallibili, qua Summus P tifex authoritate gaudet, probationem habeamus, certo constare debet num illa de facto usus fuerit ex cathedra aliquid docendo; quem in finem dilige ter obseruandae sunt sequentes regulae, nam iuxta illas vel certus, vel probabilis duntaxat erit Decretorum Pontificiorii sensus, &consequenter certum,vel probabile tantum depromptum ex illis a
I. Si Pontifex circa particularem meri facti , nullumque nexum cum iure habentis quaestionem, seu quod idem est,circa materiam negotij alicuius particularis determinandam, versetur, ut sepe contingiti, aut si versetur Circa materiam fidei & iuris, id agat solum per modum priuati commentatoris, & Scriptoris ; pro ut in pluribus Summis Pomtificibus, Leone & Gregorio cognomemto Magnis,lanocentio IV. Adriano VI.& alijs huius rei exemplum habemuS . Circa primam enim materiam Summus Ponti sex priuilegium infallibilitatis no habet, ac proinde definire in fallibiliter non potest; circa secundam autem, etsi habeat, illo tamen non utitur, nec definit tunc ut Pontiis aliquid a tota E clesia obseruandum, sed potius ut priuata persona , aliusve scriptor particularis , ea quae sibi videntur veritati conformiora docet; secundum quam rati' nem satis patet, non omnia ab illo scripta debere esse vera & indubitata, quasia Potificia authoritate emanantia. Ua- tumuis enim probabile existimen aliqui Summum Pontificem etiam ut priuatam persenam, priuatim haereticunt esse non posse, de quo redibit krmo libro sequenti, omnes tamen Theologi
constanter asserunt eum, ut priuatam personam, atque etiam ut doctor particularem , non minus ac alium hominem, in agendo, in opinando, ac tum voce, thm scriptis, seu edicis libris din
198쪽
I in interia fidei Summus PO-tifex aliquod edat decretum, ut suprem clesiae Pastoriatiente ex circum stanti js, occasione videlicet talis decreti, verbis illius , quae stione proposita , cqrerisque huiusmodi considerandum erit, quidnam directe docere, seu determinare intendat Pontifex L Illa enim quae in rei definiendae probationem, &confirmationem, aut alias obiter solum M incidenter afferuntur,non cadunt sub eiusmodi definitionem; nec ad ea cre-dcnda censetur Papa velle uniuersam,otiligare Ecclesiam Qua etiam de causa per se non habent tantam authorit
tem , quin subinde aliquid falsii in illis
reperiri possit. Cuius rei exemplum communiter adduci solet ex cap. A quodam Iudaeo, de consecratione, distinetq. nec non ex secundo Concilio. Nicaeno,
quod fuit septimum uniuersale, ubi contra IconocIastas verissime definitum est, Angelos esse pingendos, quamuis ratio, ex qua ad istam definitionem ConciliuProcessit, nempe, quia ipsi sunt corporei , sit omnino falsa; licet enim certissimum sit eos in diuinis scripturis co Poraliter apparuisse, nihilominus falsilimum est vere corporeos esse ia Nec vllum inde sequitur inconueniens, si quidem, ut dicemus libro sequenti agundo de infallibilitate tum Summi Pontificis, tum Conciliorum Generalium in rebus fidei decidendis , diuina prouidentia aliter se habet respectu consultationis Prae uiae ad definitionem, & aliter respectu conclusionis , seu definitionis ex illa resultantis: sinit enim ipse interdum
consultationibus, siue rationibus, quae ad cruendam conclusionem assiimuntur, falsum obrepere; nunquam tamen id in conclusione, aut in definitione permittit; quod euidentissimum est argumentum singillaris Dei adistentiae, qui sbius
sis principio veram definitionem producere, ut in dies facit ex tenebris lumen
ipsem splendescere. III. In ipsa directa responsioneis , vel definitione circa res fidei maderan-
da fiunt accurate eius vexba . Nam . sis aperte dicat, id esse dogma fidei, aut contrarium repugnare verbo Dei veresse haereticum, seu in fide erroneum; aut alioqui utatur verbis praeceptiuis quibus ab uniuersa Ecclesia ita sentiena dum esse mandetur; ac praecipue si anathemato aliter sentientes, vel credentes feriantur, manifestum est signum,Summum. Pontificem id ipsum ex cathedra definijsser secus autem si tantum prohibeat contrari uin doceri, etiam sub cxcommunicationias: vinculo, id enim iniuersi in non siissicit, ad certo explorandum argumento aliquam fidei definiti nem .. Eadein ratio est, quotiescumque
ex verborum tenore, aut alijs circum-
statvijs colligi potest, eum priuatum duntaxat ferre iudicium , au t proponere aliquid solum tanquain doctriin1m, prinbabilem, vel probabiliorem ; ut enim optime aduertit milienti Ginus Cardinalis de Lugo tradi. de fide disp.2 o. ist. I. numero Ia9.licet pie credi possit, nu- quam Deum permissurum, quod Summus Pontifex, vel Ecclesia uniuersalis approbet, & proponat omnibus fidelibus,tanquam probabit inrem, doctri iram aliquam, quae a parte rei falsa cxistat, id tamen non repugnat ex principiis iu-trinsecis, neque cx aliqua Dei promissione hucusque facta, id potest citis colligi ; atque adeo clim Pontifex declarat aliquam opinionem esse probabiliorem,
non exta ahitur contraria a statu opinionis , ita ut qui eam teneat , vel . asserat,
centura aliqua Theologica, vel temeritatis nota dignus sit; nec,nisi id cxpridiniat, prohiberi, ne quis contrarium teneat,vel profiteatur: dc si liqc etiam ex primat, non prohiberi actum interiam', quia dum non censuratur doctriua ipsa, sed manet intra terminos opinionis, tiacet minus prolubilis, non esse peccatum graue assentan mere internum co-trariae sententiae, ere. Ita profatus Cardinalis. Certum est enim remanen
te alicuius sententiae probabilitate, atq; adeo non prohibito circa illam assensu interno , posse aliquando Summunia
199쪽
Bibliothecae Theola cae LibI I.
Phntificem prohibere actum externum, vel usum illius circa talem opinionem,ia tollendas seditiones & rixas, quae inde inter Catholicos oriri possent,qui
tunc obedire tenentur. Similiter Tanaiems 22. disput. I. de fide. num. 23 I. docet in non spectantibus ad
uniuersale bonum Ecclesiae,sed alicuius priuatae tantum, prae istim in decretis morum, non poste Pontificem errare, solum esse pium ita credere. IV. Circa ipsum formale decretum constitutionis, vel definitionis, diligenter obseruandum est, an id legitime &sufficienter fuerit promulgatum; atque etiam an tempus eiusdem obligationi praefixum fuerit elapsum, priusquam id
refigeretur, seu retractaretur. Etenim ut notat Uasques Iz. mo a. disp. III. n. I s. id obseruant Summi Pontifices incuria Romana, ut nondum intelligantur
loqui de sede Petri, tanquam Iudicesin Pontifices in legibus & canonibus serendis etiam si eos imprimi iubeant,donec ad valvas Baslicae principis Ap stolorum de urbe, Cancellariae Apost licae , & in acie campi Florae solemniter publicentur, & exemplar unum in columna illius campi, nec non aliud ad valvas S. Petri per aliquod temporis spatium assigatur.Additque idem Vasques,
accidere etiam interdum , vi in i ibus ac hullis impressis dicatur ubistatae taliate ; & tamen nunquam fuerint solemniter promulgatae; quare nec tum vim
legis habebunt; quia enim habeatur, Pablicara tali die, legaturque in ipsa impressione subscriptio cursorum, hoc fit
per anticipationem a Typographo, ita iubente Pontifice, ne impressio tardetur. Ex hac regula Taneriis loco citato dub. .nu.2 6 .satisfacit difficultati de Biblijς
Sixtinis , Clemente VIII. suppressis &emendatis, quod decretum a Sixto V. suis Biblijs prs fixum,nunqua fuerit plene promulgatum, sed tempestiuE reuocatum: ipso etiam Sixto V. animadueristente, non pauca in ea irrepsisse, quae 'iterata indigerent diligentia; adeo ut to etum opus sici incudem- reuocandu
censuerit, atque decreueris, etsi id morte praeuentus prestare lion pridiserit, ut in pnefatione Bibliorum Clementi norum legitur. Secund6, quia non panes doctoreuita Sumitio Pontifici singularem non ν
addi praerogatiuam in rebus ficlei &religionis amibuunt, ut tamen eas de finiturus teneatur, pro cuiusque grauitate, ad veritatem inuestigandam, debitam adhibere diligentiam, commi CS fidei regulas eonsulendo; viros doe OS, praeteritin e Cardinalium S Episcopo-runa coetu inconsilium vocando; diuinum auxilium implorando, tum per publicam, tiam per priuatam precum indictionem : Quia, inquam, ex multis doctoribus, tales aut aliae similes diligentiae a Summo Pontifice ex cathcdra docente praemitti debent, nihil enim Deus
in hoc iudieio grauissimo ternord vult agi, inde colligunt aliqui alij, haud in- fallibile illud fore, si dictas omittat diligentias, aut fidelibus cm' de illis non constet. Vertim hςc consequentia est illegitima,& a sensu praefatorum docto rum omnino aliena, quorum aliqui existimant dictas omnes diligentias mi limad hoc esse iaccessat ias, ut pontifcx licite & abs ite peccato, non autem Vt in-
fallibiliter definiat; quare tametsi posset peccare, si absque collatione eum suis consiliarijs , aliquid de fide statueret se
solo; tamen definitio esset valida, si fi rei ex cathedra; hoc est, si veritatem a se solo discussam, proponeret omnibus fidelibus cum onere eam per fidem crodendi i ld enim est loqui ex cathedra in sententia illorum doctorum. In alia quoque eorum , qui inter conditiones ex parte Summi Pontificis requisitas,ut
eκ cathedra loqui dicatur,admittunt nece statia praeuium Datrum consilium a , nihil authoi utati Pontificiae , aut eius quo ad nos certitudini eontrarium legitime inserri potest ι quandoquidem secundum talom sententiam fieri nunquapotest, ut Pontifex publicE definiat aliquid, in dubia res igionis causa, quin dictam conditici irem, aliasque Omnes ne
200쪽
eesiario a Deo in hunc λε priscriptas
adimpleat; ut expresse docent Cardinalis Bellarminus lib. de Summo Pomtifice capsi. Bannes a a. quq st. I. am Io. dubio a. Gregorius de Usentia 22.q. I. Pun. 7. S. I. Misique recentiores communiter; qui proindE licet hypotheticam illam concedant, si Pontifex sin debita diligentia definiat , infallibiliter
non definit, nunquam tamen idcirco concedunt antecedens r quo etiam i
sensi loquuntur, debentq; intelligi duo praeclarissima inclyti Ordinis Praedicatorum lumina Sylvester Prieras in Summa V. fides, & in suo dialogo contra
Lutherum, nec non Melchior Canus libro s. locorum cap. s. ubi asserunt P
pam in definiedo errare posse, si absque
consilio doctorum virorum maturo
Quod si inquirat aliquis quid si perimpossibile Sumus Pontifex tiles omitareret diligentias,dicendum esset de eius ilifallibilitate ξ Responderi possiet primo, quod ut in alijs casibus, dato semel aliquo impossibili, siue absoluto, siu conditionato plura sequi selent absurda & contradictoria, ita & in praesenti casti, vel hypothesi contingere posset rSecundo Deum solum certo scire, quid tunc accideret, cui soli perspectae sunt
conditiones, quibus necessario,vel non, annexam esse voluit suam specialem assistentiam, ut ex ea Summus Pontifex
infallibiliter definire dicatur. Tertio respondeo, Se hac ratione dissidentes inter se aliquorum doctoruni sententias facile ad concordiam reuocari posse arbitror , distinguendo inter huiuscemodi conditiones, vel diligentias praeuie ad rerum fidei determinationem adhibem das , quarum aliquae ita necessariae videntur esse,ut si per impossibile a Summo Pontifice praetermitterentur, id sine errandi periculo fieri non msset, proindeque non exiguntur sellam ut licite &absque peccato, sed etiam ut infallibiliter definiat; huius generis esse puto; curatam rei definiendae discussionenia, consultis communibus fidei regulis,c
iusmodi sunt sacrae Scripturae, traditiones Apostolicae, prscedentium Pontificum , Conciliorumque Generalium ab
illis confirmatorum decreta, consensus SL Patrum aliorumque doctorum,con
sensus omnium fidelium, siue Ecelesiae uniuersalis in rebus ad fidem pertinentibus . Cum enim, ut suppono tanquam certissimum, Ecclesia nulliis nouis reu lationibus gubernetur, nec proprie Ullos nouos fidei articulos habere possit, inde sequitur opus este, quod Summus
Ponti sex pretui E ad suam definitionem, vel per se, vel per alios diligenter pretinfatas consulat regulas, ex quibus solis vera fidei doctrina erui potest. Dixi sub disiunctione id necessario praestari debere a Summo Pontifice, vel per se, vel per alios, quia ubi semel ipse
implorato diuino auxilio rem totam s Ius discutere de examinare vellet, tunc collatio cum suis consiliarijs necessaria tantum esset, vel ad melius esse, vel ad summum, ut licita ac legitima diceretur eius definitio. Unde in hoc sensu vera est sententia illorum doctorum, qui as serunt praefatam collationem haud requiri necessario ad insallibilem Summi Pontificis definitionem ; quodque pro inde, si ab eo per impossibile omitteretur, non propterea obnoxium fore lapsui, errandiue periculo: In alio autem
sensu vera est aliorum sententia, qui loquuntur de didia collatione in caur,quo Summus Pontifex rem definienda nollet disquirere, quando eam docent necessario ad definitionem praerequiri , quodque, si per impossibile non adhiberetur, se exponeret errandi periculo.
Ratio primi dicti est, quia Summus Pontifex se solo, independenterque a Concilio Generali, potest aliquid de fide statuere, eigo multo magis independenter a quibuscumque alijs c6siliarijs, ubi rem voluerit per se di utere, consuetasque & communes fidei regulas consulere . Potestas enim docendi aliquid esse de fide, nititur eo Christi promita, Super hanc Petram ad caia μυ-sam meam, & illo mandato pasce oves