장음표시 사용
211쪽
rent in docendo, de defi-ωι dico in docendo , na in prisciui non agimus depastorum & doctorum fide personet. li, an nimirum possint, vel non pers seliter errare semiendo aliqua esse de fi de quod non est, vel non esse quod est; sed tantum de ea quam populos sbi e5 ilbs docere tenentur; cites enim i ter Catholicos sit sub opinione positu, an habeant talem infallibilitatem passi uam in sentiendo aut credendo, de quo libro sequenti Est. de Ecclesia, omnestamen xanquam quid certissimu tenent illos habere infallibilitatem actitiam .
Neque vero quod Patres hoeninessiit, obstare debet, quominus a Spiritu Sancto ita dirigi dicantur, ut errare om4ncs quidem nun possint in materia fidei& religionis. Nam & Prophetaei &Ε uangelistae homines fuerunt: & tamen illorum sententia merito habetur iesu. Iibilis. Nempε quia etsi homines essent, suaque proinde natura fallibiles Smendaces, tamen clim Spiritii Sancto specialiter assistente cuncta Diberent , errare mimine Poruerunt, . Etsi enim inter Scriptores Canonicos, at alios E esesiae Patres suum versesurdiscrimens id tamen ad rem, de quammc agimus , nihil penitus attinet. Tantum enim in tendimus , quod sicut Scriptares sacri , licet homi s, Spiritu veritatis dirigi
suo modo potuerunt, ne unquam erraret eorum aliquis: ita etiam ab eodem
Spiritu speciali eius assistentia, & prouidentia directi fuerunt Sancti Patres m do quodam suo ne illi omnes indoctrina fidei aberrarent; docendo aliquid esse de fide quod non est, vel non esse, quod re vera ad illam pertinet. i i od aptem obiiciuot .hpretiei P tres interdum de errauisse, ac inter sopugnare, id nihil prssenti doctrinae obstit. Singulorum enim Patrum auth ritatem ut infallibilem haud asserimus, sed concordem omnium in aliquo in quam in fidei dogmate.Qωmuis etiam quantum singulorum , ae plurium a litoritati di magiste o tricii debeat, prinia conclusi e latis ostenderimu taue sus Sectariorum inhoc genere te meritatem, de imorantiam, qui a Chris
lant, quam S.Cypriano, v. g. S. Augustino, & alijs Ecclesiae Patribus. .uDico sino ut aliquorum Patruma auctoritas in particulari sit, certa de i
fallibilis quoad nos, firmamque proinde subministret probationem Theol giram, non sissiciunt quinque priores modi superius Hiati approbationiselesiae: eed requiritur laxius , conclusio Galli haee desset esse communis; etsi enim doctrim secundum quinque illos
modos approbata, vel commendata , magii vel minus probabilem efficere possidprobationem; certam tamen quoad nos reddere non potest, rusi accedat auctoritativa, vel definiri Ecclesiae
approbario, videlicet, quae tribuit illi authoritatem , te si quid prius infirmu, ues inuali-m in ea a nobis existimaba-riar, tali climbatione roboretur .
cri AE Elchilar Canus lib. 7. de Locis
Scholastiuorum sensum in aliqua fidei
doctrina, ita esse certum, ut A eo I cedere non siilum sit grauissima temer, ras, sed etiam error in fide; alijs doctoribus communiter asserentibus temer riam dumtaxat esse, recedere a Schol meorum The gorum sementia concorditer dicentium aliquid esse de fide. Pro resolutione dissiculiatis, praedictarumque 'pinrunum concordia, nos tandum est doctores Scholasticos in sua doctrina stabilienda, vel probanda dupliciter procedere posse, vel ex propriis, vel cx extraneis, hoc est assumen
212쪽
cui exteras discimius, & argumenta ex ratione humana deducta; si consideren inr Theologiae Scholasticae Magistri, quantum ad hunc secundum procedendi modum certum est non elle irrefragabilem locum ab eorum auctorita petitum , sed tanti ponderis solum , quantum doctrinae ab illis stabilitae ex ipsa ratione naturali , exterisque a sacra doctrina disciplinis comunicari potest. Vnde tota dissicultas principaliter reducitur ad primum procedendi modum ex proprijs, sui potest esse, vel perconuinem consensum tradendo principia, hoc est ea, quae habentur tam ex scri pluris, quam ex Lacris traditionibus elea quae habent connexionem cum elusi
in s principius. Si considerentur primo modo, n mini ut puto rationabiliter dubium esse potest, quin in tali casu, non Mum sis temerarium, sed etiam in fide erroneu , conuatre doctorum ScholasticWmn ii
dicijs ac decretis; tunc enim unanimiscorum consensus, dc authoritas redit in naturiam suae sermae, adeo ut cum de fide sint ea quae traduntur, ad camdem quoque fidem pertineant eorum iudicia, ti decreta. Iterum ergo dissicultas reducitur ad secundum procedendi m
dum ex propris quando scilicet The logi Scholastici v nimiter docent aliqua, quae ita continentur in principisis fidei, ut ex illis non solum probabiliter, sed etiam necessario, & euidenter inse
Et in hoc vitimo casu & sensu existimo verissimam esse Melchioris Cani,&Bannesij sententiam, quam etiam amplectitur Grauina tom. 3. Cathol. praescript.lib. . Quod cum Theologi Sch Iastici concorditer aliquod dogma tradunt in rebus ad fidem pertinentibus, adeo certum sit, ut illi contraire,nedum improbabile aut temerarium, sed etiam errori, vel haeresi proximum reputari debeat, etiam ante ipsam Ecclesiae defi- .nitionem,quatenus tam cornu his Theologorum Scholasticorum, quam veteruPumim sententia in aliquo tanquam in fidei dogmate, cocipi debet veluti que-dana fidei materia, sine ulla contraria dispositione, id est, fine aliqua vel leuissima dubitatione ac sit spicione falsitatis,& praeterea ut proxime, seu complete vltimateque disposita ad recipiendam fidei formam ab infallibili Ecclesiae auctoritat .i Sementia sic explicata probatur primo auctoritate secrae scripturae Ephes
Ios, quosdam otem P hetas, alios vero Emingelistus, alios autem Pastores, o Doctores is consummationem Sanctorum in opus ministem , in adi scalionem corporis christi; donec occurramus omnes rn unitarem misi, est agnitionis sit, Dei, in U-
rumpemctum, in mensuram aetatisplen rudinis Chrisia ut ia, non us paruuli fluctuantes, o circumferamur omni vento doctrina in nequitia hominum, in astutia ad incumuentionem erroris. Ex hoc enim
loco HarE colligitur,diuinam prouidemtiam ita Ecclesiam ordinasse, ut usque ad consummationem seculi Doctores &Pastores in ea non desint ad fidelium instractionem; unde clim veteribus Ecclesiae Patribus successerint Scholastici, & posteriores doctores; de quibus, ait D. Gregorius lib.36. Mores. cap. II. eidem sanctae Ecclesiae dicitur, pro patribus tuis nuri sunt tibi fili , constitues eos
principes super omnem terram. In virtute quippe antiquorum Parrum, si qui pos modum praelara sunt, siubrogantur; quia
'cum annosa arbusta succiduntur, in e rum robore tenera virgulta fucrescunt .
Cum, inquam, iuxta hanc D. Gregorii expositionem , loco Apostolorum, Patres , loco Pacium, Scholasticos doctores tertio Ordine omnipotens Deus su stituerit; si concordem & unanimem veterum Patrum sententiam in aliquo tanquam in fidei dogmate, aut cum ipso euidenter ac necessario connexo, a Spiritu Sancto esse prosectam , atqtie adcoesse infallibilem superiori capite vidimus ; idem penitus asserendum videtur de concordi sententia Theologiae Ma sistrorum , alioriimque posteriorum docto
213쪽
iso Bibliothecae Theologicae Id b. II
doctorum, quos vuoquoque tempor
praesentes habuit, de habet Ecelesia. Et ratio est primo , quia Ecclesia quavis aetate S tempore, quasi corpus quoddam spirituale, dimisticum pet
ctum atque absolutum fuit,&erit,quod suos proinde oculos omni etiam tempore debet habere , suumque Spirisum veritatis instar animae, secum perpetuo manente, membraque ipsius*ro valuia cuiusque conditione vel tantem; sed ut est in conseta apud omnes, manisestuque ex diuinarum Scripturarum authinritate, Ecclesiae quasi oculi ,& luntinia sunt doctores, quorum conditio ea est,
ut nunquam Omnes circa religionem, aut res ad illam pertinentes ericido cae.
cutiant, ut superiori capiae probatum est ; ergo quovis tempore in tacita a doctores fuisse ae futuros esse crede
dum est,qui a Spiritu Sancto eum quasi
vitae influxum percipiant , ut nunquam omnes a superioriun Patrum de Din rum concordi sementiaintque adeo nec a vera fidei doctrina, vel ipsi aberrent, vel alios abducant.
Secundb sicut dicitur 3.Physiciquod
monis est actus mobilis a mouente , cuinius proinde virtus tamdiu durat, ac re
nitur in mobili, donec finem suum, aut terminum attingat: similiter clim divina sapientia ita suam voluerit instituerericlesiam, ut usque ad consummati in nem saeculi doctores Be pastores in ea quoque ponere voluerit i lut eorum d ctrina instructus Dei populus, ncm esset nutans velut arundo omni vento doctrianae in nequitia hominum,ut ait Apost lus ; hos quoque eadem diuina in hunc finem dirigente ac mouente sapientia , tamdiu eius virtus ae motio in Ecelesia durare debet, quousque praedictum λnem periectae institutionis assequatur quod tunc solum erit, cum sublato omni errandi periculo in nouissimis triumphans occurret, in mensuram aeratis e
nitudinis Christi. Quapropter quemadmodum veteres Patres speciali Dei vir tute, seu Spiritus Sancti alsistentia ere re omnes non potuerunt in materia fidei
de religionis; idem penitus an eradum est de alijs doctoribus ac pastori r
quos unoquoque tepore praesentes habet Ecclesia. I '.
rtio consensis omnium doctorum, ut saepius alias notauimus, qui oris dinarie & naturaliter studia in minariat feruntur, non potest non esse opus do terae Excessi, de vinulis summaturalis , inta illud S. Iob. 1ki fatis cram dux insin λ-bas suis ; maxim4 in rebus t tum naitim ordinem saperantibus; AN qui operi supernaturaliae Diuino vitali falsum subesse nequit , ergo neque uni sermi omnium Doctorum Scholastic riam eonsensui in aliquo tanquam in fidei dogmate: hine nihil est a Doctoribus Scholasticis, ac Theologiae Magistris unanimiter ut tale decretum, quod Mesesia eorum authoritate mota & adducta non acceptarit, quando aliquid definire eoacta est. Praeesarum huius rei habemus exemplii in Concilio Viennensi sub Gemente V. ubi orta dissicultate de effectu baptisini paruitiorum sequentia verba pronuntiauit Sumus Pomtifex Clemens . Nos autem arundemessuariam mortis Christi, qua per baptifimum anticatur omibus baptizatis , opinionem secundam, quae dicit am paruulis, quam adtillis conserri in baptismo inseri
morem gratiam, o virtutes, tanquam
probabiliorem, ct Sa Drum dictis, ct δε-ctorum modernorum Theologia magis co-sonam ct concordem re approbante Conacilio, duximus eligendam.
Similiter in Cocilio Florentino definitum est ex communi Theologorum doctrina, quod Pater de Filius in diuinis sint unum Spiritus Sancti Principiti:& sie de alijs Concilijs subsequentibus.
Non quod Summorum Pontificum, aut Conciliorum definitiones ab authorit, te doctorum Scholasticorum, tanquam a determinante aut ultimam formam in illis tribuente dependeant, sed vesuta dirigente, manuducente ac disponente, ut nullum sit periculum, si consulta auia thoritate Scholasticorum, concorditet
in aliqua fidei doctrina conuenientium, defi-
214쪽
definiat Ecclesia; maxtinum vero esset, fi ijs per possibile, vel impossibile non consultis, aliquid definiendum statueret: quatenus stippotita semet Dei promissione, quod iii milii stelium Ecclesiae sunt positi etiam doctores Scholastici ,
ne simus ut paruuli flue uantes, ad e
rum quoque normam ac mentem , per
modum dispositionis praeuiar fieri debent Ecclesiasticae definitiones,mer m dum, inquam,sive in genere dispositionis,quae etsi non influat in definitionem lesiae, cum non dependeat infallibilitas dogmatum fidei nisi. a principali
agente, nempe Spiritu Sancto mouente
infallibiliter Pontifice,aut alios Episcopos in Concilio Generali legitime sub
Potifice congregatos, eam tamen attingit quatenus,ut infallibilitrr a gistat Spis ritus Sanctus, conueniens est praecedere tales dispositiones, accuratas nimii si ac diligentes locorum Theologicaru, fideiaque regularum cosultationes;inter quas est locus ab authorit.iae Ecclesiae doctorum I in quorum certe liumcro Theologi Scholastici omnino reponendi sunt. Probatum ergo remaneat concordem &unanimem doctorum Scholasticorum sententiam, in aliquo, tanqPam in fidei doctrina, ut cum illa necelsarioin cui- denter connexa, ita esse firmam ac ceristam vinii contraire nedum improbabi. Ie, aut temerarium , sed errori in fide
proximum reputari debeat. Dico secundo, extra communem
Doctoram Scholasticorum consensum in aliquo ad fidem, bonosque mores
pertinente, eorum authoritatem non
posse m itorein ex se certitudinem, qua opinionis, generare in re Theologica ἔimo etiam ii eoru aliqui assererent aliquam opinionem fauere haereticis, vel esse erroneam, siue illa spectet ad materiam speculativam, siue ad moralem ;non propterea tamen semper reijciendam esse tanquam improbabilem recte do et docet Bannes I. p.quaest. IAub.8.inoniam quando sunt duae opiniones , quarum quelibet lationibus nititur probabilibus , , argumenta aduersariorum luit, habentque defensores viros doctos; non est cur laute,vel illi parti quis
pertinaciter adhaereat propter aliquam authoritatem, quae tunc non plus valet,
quam vel ratio, vel aliquod scripturae testimonium confirmat ; unde ponderanda sunt diligenter, & seci md si viriuLque vires huic aut illi adhibenda est fides ; nee interest, quod plures in unam partem inclinent, si pauci graues &d
cti oppositum sentiant ; non enim numero haec iudicanda sunt, sed pondere: potestque fieri quod unus, aut alter tantae esset authoritatis, vel rationes adeo validas inducerct,ut eius iudicium pluribus aequi ualeret. Vnde merito reprehendendi fiunt, inquit Bannes , aliqui Theologi, qui opinionibus propriis, vel
etiam aliorum nimis adhaeremes, statim contraria dogmata praecipiti quadam sententia, absque sufficientibus rationibus damnant, atque Omnia, quae eorum iudicio non cor sol ant,grauioribus ce suris inurunt, idque tanta facilitate, ut merito irrideantur.
Et certρ si aliqua semel opinio reij-eienda est,uel damiranda in quacumque materia, eo praecise quod dicatur ab itulustribus etiam Theologis fauere haereticis, vel esse erronea ; plures essent danandae, quae a suis tame authoribus laudabiliter propugnantur. Prim. opinio Patrum societatis Iesu circa gratiae efficaciam videtur fauere Pesagianis, & Semipelagianis r opinio vero Patrum Dominicanoru videtur fauere Caluinistis , ninitque freqtietatius illis improperatur: ct tam e plerique doctissimi viri ex vir
que ordine utramque sententiam proba. biliter defendunt , ac tuentur, donec ac-eedat Ecclesiae Romanae definitio. Secunda sententia putans maiorem gratiam opere operato conferre sumptionem
utriusque speciei Eucharistiae , qua
unius tantum, multis doctoribus videtur fauere haereticis, qui utramque speciem necessario exigunt; imo sunt qui putent id post Tridenti se C. 2I. cap. I. esse certum; & tamen eontrariam sustinet praeter alios Vasques tomo a. in 3-p. disputa
215쪽
19 α Bibliothecae Theologicae Lib. II.
di uti a xy. cap. 2. Caesinalis de Lugo dii t. ra. de Euchari stet. 3. & sic dei teris; de quibus fusius agemus infra libro s. praetcribendo reguli. , aut m thodum quam in tractandis quaestionibus Theta licis tenere debet prudensae pius Theologus .
De probatione Theologica desumpta asautioris e suris fac anici, octo mumque illis .
Ιvs Pontificium, seu Canonicum vo eamus in praeisti ius illud , quod
duobus decretorum, de decretalium vo-lii minibus continetur, de cuius origine
ac diuisione, eaeterisque ad illud pertianentibus, quia libro sequeti fusius acturi sumus inc tantiun illa breuiter prε- notabimus, quae sunt necessaria ad videndum pro praesenti instituto, quanta habeat certitudinem pinatio Theologica ab i litus authoritate desumpta: Igitur quod spectat ad volumen Decretorum Gratiani, siue a Gratiano compit tum, existimant aliqui eum non elIe authenticum , clim dictus Gratianus non habuerit potestatem legis condendae,ac proinde eius didia frequenter reproba tur, sicut dicta alterius doctoris, ita
multi apud Bamosam tomo & ideo plus quim quadxaginta errores esse in
hoc volumine reperies apud Felinum in cap.2. de rescripta n. I. & liquidius a parent ex doctissimorum viroru cor
rectione , ac restiti itione facta sub Gr gorio XIII. anno Domini Is8o. Peroppositu volumen hoc reperiri approbatum testatur Abbas in cap. a. de rescript. n.9. ubi Felinus n. q. subdit rationcm, quod a multis annis publice I
gatur in Scholis, hine enim ipsus dicta
tacitu approbata censentur. Cum prima nihilominus sententia dicendum est Deeretu Gratiani non solum ante Gregorium XIII. a nullo Pontifice fuisseis confirmatu, ut habet inter caeteros R drigues toni a. quaest. RUul. q.Larti . verum etiam nec a Gregorio XIII. ipse enim tantummodo correctu illud proposuit ; unde ad explorandum , quantae sit authoritatis ad sta principia recudirendum est.
Aduertendum igi mr in decreti v lumine reperiri praecipue quatuor smcies auctoritatum, ad quas possunt reduci septem illae quas tradit Sebastianus
indices in tract. de lese p. I. quaest.3. Prima est Sanctorum Patrum, nedi rum tam Generalium , quam particularium, Summorum Pontificum. Secumda ipsius Gratiani compilatoris huius
voluminis. Tertia cuiusdam Paleae, de quo nomine variae existunt doctorum sententiae, multi enim ea capita in quibus res inanes, ac tenues, modicaequo utilitatis continentur, hoc nomine ce
silerunt appellari. Ioannes Andreas in addit. ad speculum,quem plures alij s quuntliri putat quemdam Protopaleam quem Iasta in rubrale ach. addit fuisse Cardinalem collectioni Gratiani capita haec adiunxisse. Nonnulli vero dicunt fuisse discipulum ipsius Gratiani , ct sua authoritate inseruisse aliqua capitula in hoc volumitae, quae authentica non sunt, nec ullam faciunt fidem. Donique Barbosa in proaem. decreti Graistiani ex pluribus diligenti js super haere factis, dicit has paleas esse additiones,
non eodem tempore factas ad primam collectionem Gratiani , in margine tamen primum notatas, ac nonnullas λμtasse ab ipsomet Gratiano,ut inter componendum & legendum saepius fieri solet, quas deinde librariorum quidam
omiserint, quidam in contextu Posueriint,interdum coniuncte cum prioribus capitibus, interdum cum aliquo distiminine. Quum species est milioritas hi-ris Ciuilis, vel Saecularium Principum , quorum multae leges huic voIumini imsertae reperiuntur.
Qio pertinet ad primam authorblatum heciem, vel vissem , ex Sanctis Patribus , Concilisis, summisque Pontia ficibus, si pertineant ad decretiosiue d fini
216쪽
finitionea fidei, satis patet ex dictis supra ad tantum certitudinis gradum illas peruenire posse, ut infallibilem habeant veritatem, deo ut nec ab ullo Concilio, vel Potifice mutari,aut reuocari queat et At si prslatae authoritates pertineant si Ilim ad Ecclesiastica decreta momnia,
quae sunt proprie dictae leges, quaeque a Summis Pontificibus aut CMilijs Generalibus eorumdem assensu firmatisa, Sari, mutari ac dispensari possunt, sic certam aut infallibilem fidei probationem non faciunt, multoque minus si fuerint rerum dumtaxat particularium,
merique facti, ius aliquod non inuoluuintis ; quia licet verissimum sit, ut libro dequenti sectione . fusius ostendemus, quod Summus Pontifex, in condendis legibus ad statum uniuersalis Ecclesiae spectantibus, errare nequeat ; haud tumen aequiparari debent fidei definitioribus in probationibus Theolmicis; na' pr ter cstera leges, ut statim dixi, sal- tem mutari possunt, secus definitiones fidei. Qira de causia ubi ad alicuius controuersiae , vel questionis decisionem
adducitur authoritas desumpta ex v
lumine decretorum Gratiani , siue a Gratiano compilati ; videndum primo
an congruat cum emendato a Gregorio XIII. nam non pauci, nec leues e rores in antiquum irrepserant; deinde a quonam verba, vel sententias , quae ibi reponuntur, acceperit Gratianus , numque re vera originalibus, unde illa desumpsit, conformia r Nam si fiat decreta fidei, ita insessibilem continent
veritatem, ut nunquam illis contrairi
possit, miliaque posterioris Concilij,vel
Summi Potificis authoritate mutari aut reuocari; secus autem si tantum sint Eeclesiastica morum decreta, de ad ius humanum simpliciter pertinentia, quae eadem , qua fiunt Ecclesiastica potestate, quandoque etiam abrogari post uni. Etsi enim ab aliquibus Ius Canonicum interdum appelletur diuinum, significare
tantum volunt, non esse tale ius conditum authoritate Politica vel ciuili, sed Pontificia,vel Eeclesiastica quo ad mul-
ta, etiam in decreto Gratiani contenta ;eoneessit enim Christus Dominus Summo Pontifici ordinariam facultatem C nones uniuersales, ibi a Gratiano collactos , ad regimen Ecclesiae condendi ; qui propterea dici possunt originaliter este ius diuinum, ac simplicia ter etiam, quatenus non sunt ius Ciuile, aut Cqsareum, non autem quatenus imfallibilem aut irreuocabilem semper habent veritatem, quemadmodum definitiones , siue Canones fidei. Sed de his vide Silvestra in summa verbo Votam; nec non Dominicum Sotum lib. 7. de histitia quq st .arr.3. & alios plures.
Des autem alias authoritatum species in volumine decreti contentas, primam videlicet ipsius Gratiani compilatoris,alteram cuiusdam Paleae,tertiam
iuris ciuilis, vel Iscularium Principum certam non posse facere ex se probati nem ad alicuius controuersiae Theolo gleae decisionem clarum est; fle in speciali de legibus ciuilibus , quae ne quidem iuris Canonici vim ullam aut authoritatem habent, quia Gratianus, qui eas inseruit, talem haud habuit potestatem. Quod adeo verum est, ut habeat locum, etiam si tales leges sint Clericis,& Meleris fauorabiles ; talis enim is uor nihil suffragatur ad supplendum in
concedente potestatis desectum cap.&clesia S. Maria de Consuat. Intellige tamen, ut dixi, ex se, di ni pudiciae leges
essent per aliquem canonem a Summis Pontificibus approbatae & receptae, eo namque ipso suscipiunt vim legis Canonicae, ut optime aduertit Glossa capite statim citato. QSod de volumine decreti, idem proportionaliter asserendum est de altera iuris Canonici siue Pontificij parte sex mereralium libros, & Extrauagantes complectente, cui possumus addere Bullarium, in quibus ut sunt multae constitutiones spectantes ad particulares etiam communitates, imo & personas tantum; aliae spectantes ad regimen ciuile ac Politicu Ecclesiastici 1, tus ; aliae ad fidei dogmata; aliae tandet
217쪽
1 94 Bibliothecae Theologica: Ub I I
ad uniuersalis Ecclesiae regimen in m ribus ; ita pro huiusinodi diuersitate argumenta ab carum authoritate desum pia maiorem vel minorem in probati
nibus Theologicis certitudine efficiunt, iuxta superius dicta cap. q. hoc tamen interest inter decretum Gratiani , & sex libros decretalium , quod omnia quae in his continentur habent ad minus vim legis ecclesiasticae , secus ea quae contincntur in decreto , quae nec te es sunt , quatenus ab alio authore , quam a Summo Pontifice prolata , nec quatenus a Gratiano decreti volumini in
Cum ad eumdem iuris Canonici,doctorumque illius locum pertineam, civienturque interdum in disputationibus Theologicis decreta sacrarum Congregationum Eminentissimorum Cardinalium , nec non decisiones Illustrissim rum S.Rotae Romanae Minorum,sup
test ut breuiter examinemus quantum illa authoritatem habeant,ceriitudinem
que in probationibus I heologicis facete possint. Primo ςertum est, nullam
ex se cogregationem gaudere priuilegio infallibilitatis in suis decretis , nec eam proinde ex se, seclusaq; authoritate P
pae maiorc mereri, aut facere certitudinem in foro interno , quam exigat praestantissimi sapientum viroru caelus authoritas; dixi ex se,quia ubi talia decreta in materia fidei ab aliqua congregatione facta adhibitis praeuth omnibus diligenti js necessariis, semel approbarentur a Summo Pontifice, proponerenturquo uniuersali Ecclesiae credenda,proculdubio certa omnino essent, nec non etiam
in materia morum ad uniuersalis Eccle- statum pertinenter Vtautem proca
sibus ordinarijs, in quibus a controuerstentibu s petitur alicuius dubij, vel par. ticularis dissicultatis decIaratio Sacrae Eminentissimorum Cardinalium Congregationes praesumi debent suffciente in hunc finem habere authoritatem a Summo Pontifice, secus tamen in actibus Supremae iurisdictionis, quae penes illum sesum , tanquam uniuemlem Ecclesiae pastorem existit , cuiusmodi sum prefatae fidei definitiones, morumquω decreta ad statum uniuersalis Ecclesiae
pertinentia, nec non iuridica Concilio. rum Generalium in his interpretatio
quam nonnisi consulto ipso Summo Po-tifice fieri debere statuit Sixtus V. selbeis recordationis in Bulla 7 .de instituditione quindecim Congregationu S.R.E. Cardinalium, ubi agens de Congregatione octaua pro executione, & interpretatione Concilii Tridentini haec ha- t: Cum adsingularem Romani Ponti
ces auctorizatem tantummodo, Gnaralia Concilia indicere, eon'mare, imurpretari , o ut ubique locorumseruem tur, curare, acprumpere. Eorum quidem decretorum , quae ad fidei dogmata perti nent, interpretationem nobis ius refere mus , Cardisalisas vero praseritis intem
pretationi , o exemtioni Conciti, Tridentini,si quando in his quae de morum res matione , disii ina, ac moderatione , Gr
tutasunt, dubietas aut discutias emese serit interpretandi facultarem obis tamen consubis, impartimur.
Dixi iterum in foro interno Sacras
Cardinalium Congregationes, carumque decreta maiorem ex se non habere certitudinem, quam mereatur Pristantissimi sapientum virorum caetus authinritas, quae quia nou excedit ex se limites maioris ad summu in probabilitatis, idcirco etiam per se & seclusa auictoritate Summi Pontificis in eodem foro interno, & ita ordine ad probationem Theologieam, non ita firmum exigit asin. sensum, qui illi contrairi possit, teneriue alia sententia probabilis illi contratia,secus tamen in foro externo,ubi partes controuertenteGnon obstate quacuque in foro interno opinionum probabilitate,sententiae semel datae, ubi est definitiva, acquiescereo obedire tenentur. At si Summo approbante Pontifice, vel etiam authoritim ab eo sicrae Congregationi concessa, sententia aliqua ab ea damnaretur ι opposita in nullo amplius
foro esset pro bilis, sed monea, aut
218쪽
alia censera digna iuxta quali tatem
v flatonis . . lDesicrς Rote Romanet decisionibus,
ae sententijs,ita discurrendum puto, non racedere videlicet ex se terminos pr
habilitatis: Primo,quia hae solii sunt doctrinales, vim communi sententiad cet Nicolaus Garsias inpraefat. ad tract. de Ben cys: Secundo, quia saepἡ numero contingit, ut non omnes ad eamdem unanimiter concurrant decisionem , sed sat tantum iuxta votorum pluralitatem, adeoque alij praesules sapientes etiam, ac docti eam non approbent : Tertio tandem, ut alias omittam rationes, quia
huiusmodi decisiones quandoque sint oppositae, & contrariae, vel pro diuersitate Auditorum Sacram Rotam successi-uc componentium, diuersasque ab aliis opiniones tenentium, vel etiam , quod ijdem caeteroquin sapientes , ac docti, facti tamen in dies sapientiores, ac doctiores maiori adhibita diligentia, aestudio primam in melius mutent sentε-tiam ; Nunquam tamen propterea contemnendae sunt, imo multi Iemper faciendae huiusmodi Rotae Romanae declarationes, ac decisiones, cum magna demper fiant diligentia, adhibitisque in consilium, ubi opus est , viris omni scientiarum genere clarissimis, unde in illo praesertim, in quo declaratio, vcldecisio fieri debet, non potest, non hahere laudabiliter rationem iuris, vel legis directius, ad alicuius controuersiae in simili materia definitionem , aut probationem inter disputandum magis, vel minus probabilem, nunquam tamen in- nil ibilem .
De probatisne Theologica desumpta ex
ratione naturali silentiarumque naturalium authoritate.
ETsi locus a ratione naturali, scientiarumque in illa dumtaxat fundatarum authoritate sit aliquando valde utilis, imo necessarius in ordine ad HioATheol. Tom.I.
probandas aliquas fidei veritates,etiam lumine naturali cognoscibiles,pr sertim aduertiis infideles, qui nec scripturas sacras, nec traditiones, nec Ecclesiae definitiones admittunt,ut libro sequenti fusus ostendetur discurrendo breuiter per omnia scientiarum naturalium genera; nihilominus tamen certum est ex illis prscise desuini non posse firmum , aut infallibile argumentum,in ordine ad anserendas fidei veritates,aut demonstrandas Theologicas conclusiones per se supernaturales,totumque naturi ordinzm superantes, sed tantum probabile. Uerum quidem est ex naturali ratione testato diuinitus oraculo sectata inserri posse aliquos assessis Theologicos,quatenus dantur plura principia selo lumine naturali nota, quae possunt concurrere cum alia prς missa de fide ad conclusionem proprie Theologicam, ut superiori sectione explicatum fuit; atta- me quia exceptis paucis eiusmodi principijs, stientiae naturales probabilia du- taxat docent; hinc cst quod pro maiori
parte ex naturali ratione etiam testato diuinitus oraculo coniuncta, non nisi
probabiles assensus gigni possunt, qui,
ut vidimus supra, genuini Theologiae partus non sunt, sed ad eam statim reducuntur , quod ipsis eadem, quae veris Theologiae actibus, materia subiecta
Rem autem ita se habere in stien-lijs naturalibus,ut earum effata pro maiori parte sint tantiim probabiliain opinabilia, facile constabit breti iter discurrendo per singulas. Primit in cnim quod pertinet ad Mathematicas disciplinas , quamuis euidentiores ex se ac certiores sint quibuslibet alijs scienti js,negari tamen non potest quin probabiliter multa Mathematici etia insigniores dicunt, doceantque,unde tot inter illos opinio-nuin species, tot eorum leguntur libri, quibus se inuicem oppugnant. Primorariis. Institutioiles, & demonstrationes harmonicas culilgauit; quas Gali-Dus impugnauit. Secundo cum fit co- mimis demonstratio ex Eucl. probi. I. B b a pro
219쪽
i96 Bibliothecae Theologicae Lib. II.
propos. so- quod linea quelibet diuidi
possit in duas alias ςquales ; Ouiedo ta- inen Controuers II, Physicae p. Io. i Iam negat. I mo Garduus putat Om-.nes set antiquiores ignorasse modum
mensurandi stellarum imagnitudinem Aalij tamen modum Ab ipso propositum imultis dissicultatibus, imo & insolubilibus obnoxium arbitrantur; de quo videndus est Cabrexo in I. Memph. zex.9-
qui eidem Cab. non placet, sicut nec
principit m ab illo suppeditum ad talis
modi cxplicationem . Quinto comes diuit intcr se Mathematici de numero c.elorum, dg quo litis o sequenti: Sexto, c. os esse fluidos instar aeris , & noti solidos instar aeris volunt plures apud
Schcin. in Rosa Ursina cap. 29. Alij vo-Iunt este solidos , in quibus aliqui conncentricos admittunt; alij reponunt Epidicies os , & excentricos, de quibus fuse
Clauius in fine commentariorum in cH..
spherae .: Imo sunt qui unum Epici ciuitaintra alium constituunt, naturam enim Caeli aiunt esse, ut unus orbis alium includat ; hosce tamen orbiculos esse m ra figmenta, & esse tantum ad inuentain ad calculum taciendum putant alij co- plures. Scptimo aliqui in eodem planeta plures admittunt motus; alij unicum dumtaxat, per spiralem enim linea dicunt illum moueri,ita ut quotidie una spiram efformet, licet non cadem quotidie omnino ratione : & ex hoc principio multitudinem caelorum a multis asesertam tollunt.
i Octauo aliqui volunt , illias inequalitates, quae videntur in Luna, esse ve
tum: alii dicunt esse selum aliquas par res eiusdem Lunae densas, ac raras; munusque densas ac raras: alij addunt esse partes perspicuas , siue diaphanas , ac opacas; minusque diaphanas &opacas,
cum eadem tamen densitate , ac raritate
partium i subduntque corpus lunare uoesse politum ac laeue instar speculi,quod:
receptas Solis , vel aliarum rerum spe, cies possit ad nos adeo distantes resseri
ue transmittere. Nono, maculas solares aliqui volunt ess e, & moueri in ipse Sole; alii circa Solem , circo quem tib
Epiciclis desci antur ; alii: tum in ipso Sola , uim circa Solem rotari. Eas aliqui dicunt esse fumidas exhalationes ab ipso corpore Solis perpetuo ardentis,ac evaporantis instar fori iacis , egresstis:
alij esse halitus quosdam , siue effluuia ab ipsemet corpore Iblati , vel alio ca testi progredientia ; alij esse partes Opa cas ipsius Solis , qui in suo loco tanquain vase contentus instar metalli feruemtis moueatur; alij denique virtute caelestium causarum aiunt prodoci in albqua Solis particula, opacitateS has,quae subinde variantur . Decimo in numero stellarum fixarum & Planetarum Mathematici non conueniunt, sed aliqui
censent esse plures planetas, stellasque
fixas ; alij, paucior S. IVndecimo aliqui censent Cometas, novasque stellas, quae vise sint, ac postea post longum tempus et ranuerunt,
si isse ex illis, quae iam in caelo repositae sunt; & hae in perigaeo consistentes longo etiam tempore nobis potuerunt esse aspectatales ; postea vero ob nimiam ab titudinem , & quam in tanta ab oculis nostris distantia prsseserunt: paruitatE, videri amplius non potum unt 1 alij existimarunt fuisse diuersorum; etiam Orbium celestium particulas quasdam dc-siores, quarum singulae quidem ob sua paruitatem in tanta distantia videri a
nobis haud possunt; possune tamen , si
plures simul in unum quasi cumulum coeant,& per iuxta positioncm coniungantur; quassidiu erso Isc sii Nil cunctae perseuerant, videntur instar aliarum
stellarum pinea vero sensim rursusei a se inuisem disiunctae subaipectum amplius non cadunt;. alij per mutationem aecidentalem, hoc est opacitatem, ac densitatem partium caeli noluim, licensi ua phenomena saluare conantur per perspicuitatem, & rimatatem,
ponunt esse qualitates distinctas ab ipsa
220쪽
raritate,ac densitata: sque dic int produci, vel o intelligentia motrice,ucit ab ipsamet etiam substantia caeli, quae . t t. tali determinato tempore non potest: nueas producere, & hanc esse aflerunt naturam caeli; cuius ulteriorem ratiotaem
subdunt non se teneri redderς, sicutj λ-llim ipsemet natura magnΠhvltimo as signari potest, tanquam causa trahi O-nis ferri, & non lapidis. Duodeςimo aliqui volutis omnes Cometas phile, fuisse infra Lunam , alij. volunt OmneS fuisse supra lunam ;& sic de alijs innumeris prs stantissimorum Mathemat corum inter sedissentietium opinionibus , quarum pleni sunt eorum libri sustus libro sequenti a nobis citandi.
od pertinet modo ad Philosephicas disciplinas , quot etiam circa illas probabiles dumtaxat versantur opiniones . Et primo quidem indubitaturin est
apud onines,non sol tim CatholicoΤ, verum etiam sapientiores in omni xtatera, nullius Philo phi authoritatem circa res naturales ipsas veritatis infallibilitatem secum afferre; tiam quia in quolibet deprehensi sunt errores,& non pauci aliquando; tum quia viri sapiente*,
nobilesque Plii losophi semper in omni
aetate in diuersas abierunt sententias ;tum denique quia ipsi met quoque imbecillitatem sui ingeni j vltro falsi sunt, ut in sequentibus capitibus fusius dicetur . Secund5 Mathematici celebres dis sentiunt in compluribus a Philosophis. Tertio inter Philosophos, modo etiar
sunt plures qui Platonis placita sequunttur sunt alij adiu rentes Democrito circa Atomorum positionem ; cyius sententiam ab Aristotele, ac peripateticis scholis relegatam ab exilio quasi reuocati it Ioann. Chri st. Megarenus Burgundus Philosophus, Medicus, qui librum satis citrate conseripsit cum hac inscriptione, De stomis , siue, Democri-ius Reuiuisiens, Papiae I 6 8. & per hos, ce atomos multi putant se facillime explicare naturam rarefactionis condensationis, legatur ad id Arriaga disp. 16. Phis stet. 8. Nee ab hac sententia videtur disicedere, qui contimuim componunt ex indivisibilibus Zenon isticis si- nullimis, vel ferme ijsdem cum Democriti atomis, quam sententiam late defendit Ouiedo conici 17. Phys. Sunt alij
adherentes Chimicis, qui a nonnullis veri Philosophi appellantur, eo quod
ex principiis rerum naturas indagent; nemo enim exactius scire potest ex qui-b iram res constet, quam qui res ipsas dii soluit, pallesque copolientes disiungit; ex his enim quscumque res componitur,in quae resolluitur. Aliqui ctiam modo Stoicam Philosophiam lectantur&c. QuR omnia latis probant circa Philosophicas disciplinas maxime versari probabilitatem , nec posse merito
unam opinionem damnare aliam uniuersialiter euidehiis falsitatis. Quid de Medicina γ O qtiam multa in illa coniecturalia tant in ,& probabilia. Primo enim cum multa eκ Physicis Medicus desumati si hec cuidentiata, non sunt, sed probabilia, probabilia solum potest coi ludere. Secundo diss-dept Medici & Philos hi in principatu
comis & cerebri; aiunt Medici spermamuliebre esse ait tuum, princi prum qile generationis,& valde eis caciter id probant; pernegant Peripatetici complures. Tertio ut inter P hilosophos, ita &inter medicos, diuersae sunt eorum sectae, prima Methodicorum , . sive Dogmaticorum, siue Galenicorum, siue Hippocraticorum; altera Empiricorum, siue Chimicorum, sitie Spagiricorum,siue Hermeticorum, siue Paracelsicoruni diuersis plane principiis utentium. Quarto in intelligentia Hippocratis , im5 &Galeni dissident ipsi met Methodici, de
quicumque putat pro se eos stare : dmsputant inter se circa definitionem ipsius febris, eiusque specicru, circa causain ptilsus, dierum, qui dicuntur Critici , vel decretoris; ut omittam quod in praxi opposita ferme medicamenta celeberrimi etiam Medici circa eum lena praescribunt morbum, siue sint Metho
dici , siue sint Spagiriei; illaque sanitatem attulisse diuersis hominibus eodem