장음표시 사용
231쪽
α o 8 Bibliothecae Theologicae Lib. I
monio fundata , animarum transmigra- cietatis Iesu Theologus intionem, metempsichosim Graeci vocant, fidei de vera religione admisit, contra quam acute di eleganter primum librum consumit In alimn disputat Tertullianus lib. de anima , contra Pyrrhonios, Arad 1C- ως quamuis ipse de tota animae natura non sileos , & Manicheos precipuos Am omnino recte senserit. Fuit ergo Aegy- rum, & hereticorum tauto Saptiacae Academiae hec nota,ut Platonem nis fideique humanae certitudine. Quou& Aristotelem in omnibus conuenires prius fecerat D. Augustinus; is enimav doceret: cum tamen vetus, in his prae- in libro retrach. cap. r. & lib. 3. contrR-cipue, quae ad finem bonorum & malo- Aeadem. cap. vltimo reserti suas elucra Xum pertinen eos consentire censuerit. brationes Theologicas, dequet religis At Romana di Lycia Academia inis ne vera disceptationes exorsus est a s 3
animarum descensu,non modo transmi- contra Academicos libris, ut argumen grationem,sed etiam metems malosim, ta eorum, aua multis ingerant veri inme'
id est, ut ita dicam, transcorporatione , niendi ae perationem, o prohibent cui' ct in corpus ferinum migrationem p quam rei assentiri.Θ omnino aliquid ι--suit ι & hoc est commune earum decre- quam manifestum certumquesit,approbaselum: quae tamen differunt. Primo quia sapientem , ab animo suo, quia imum m-Proclus, cum quo Syrianus, & HermiaS uebant, quantis posset rationibus amoue- sentiunt, dicit animam humanam & Ω- ret. tinam se coniungere, & comites fieri : Aliqui tamen putant, quod hic actPlotinus vero cum quo Numenius c6- extremum addere placuit, ut quid decordat, docuit animam miscere se ferino totius Academiae consilio, atque Pr statui, & eius bestiae subire corpus, cu- gressione sentiendum sit facilius inteli ius se moribus similem prestitit. Sunt gatur; aliqui, inquam , putant nullum qui quanam addant Sectam ex quadam Academicorum unquam tam ex veteri
Porphyrsi d strina sumptam: qui ea in bus, quam ex nouis fuisse , qui certam stimauit circulum illum animarum non in aliquibus negauerit scientia ; sed inise posse esse infinitum: quia anima ali- tum, cum Zeno ab academia defecisset, quando a sordibus & erroribus purgata, & falsas quasdam opiniones inuexisset ,
penes Patrem constituta, & consubstan- ut quod animae sint corporatae, mort
tialis paternae menti tacta, non patietur Ies, nihil inueniri quod mole careat, Mamplius huius mundi mala. Et hqc bre- similia de quibus infra; hsc animaduem uiter dicta sussiciant de Grscanicae Phi- tens Arcesilas, & acute prouidens tur-losophiae, sectarumque illius ortu, & bam ad falsas opiniones capescendas es progressu; Quod pertinet modo ad illa- se pronam, propterea potius dedocere , ruin dogmata, sequentibus capitibus de quam docere instituit, negando interim illis agemus tractando in particulari de aliquid sciri posse, si omnia essent cor- . Platonica, Aristotelica, Stoica & Epicu- porea, di singularia: & ita veram AC rea Philosophia.Solum hic aduerto stuu demiae doctrinam occultari voluit, quatissimam ac vanissimam esse Aporeticam postea Carneades, cum videret Stoicos illam, & adlaphoram Philo phandi ra- iam esse Dactos, reserare coepit, verisitionem, quam ut vidimus aliqui post milia concedendo. At vero cum Philo Arcesilam illius auctorem tenuerunt quartae Academiae caput Stoicos plene Academici ; hanc enim qui sequuntur, profligatos videret, drematicam & no- hos vere evanescere in cogitationibus uam academiam nihil inter se differreis suis , & in omnes errores sub fucata D docuit,& qui et s.ccessit,adhuc apertius bertatis specie prolabi necesse est; ut idem secit Antiochus, palam docendo nostris temporibus hqreticis nonnullis veritatem comprehendi posse, cum iam contingit. -e Ioannes Bagotius S sublatam videret illam perniciosa Stob,
232쪽
eorum doctrinam , quod nihil esset nisi
corporeum , ad quam tollendam academia ad incomprehensibilitatem , quasi ad quoddam amuletum confugerat. Sed. quidquid Academici senserint, eis omis sis, de quibus vide authores inserius ciatandos & D.August. lib. a de Academ. ad tertiam Philos his Scistam acceda
Tertia igitur Philosephiae secta suit
Italica, cui principium dedit Pherecides Syrus , vel potius Pythagoras Samius eius discipulus, propterea quod regnante Tarquinio Superbo, primus eam fundauit in Italia, maxime vero Crotono, magna frequentia, & nobilitate discipulorum; unde ab illo aliquando Pythagorica; aliquando a loco ubi primum docuit, Italica Meta, vel Philosophia nuncupari solet. Multa per sarcula sieviguit eius fama, ut nulli alij docti qua
Pythagorei viderentur; cuius etiam sapientiae praeiudicata opinio tantum valuit apud eius auditores, ut clim quid affrinarent, si quaereretur ex ipsis cur ita esset nillil aliud responderent, quam ipse dixit; ipse autem erat Pythagoras. Nec mirum , de Pherecyde enim Syro eius praeceptore dicitur,quod fuerit primus Philosophorum, quod litteris extet, qui dixerit animas hominum esseis immortales, & non fabulose more antiquorum ut Aristoteles testatur I . Meiataph. cap.6. sed grauiter,& serio Philosophari coeperit: De Pythagora vero Iosephus contra Appian. haec habet. rhagoras, inquit, inter Utiora sapientia, ct erga Deum pietate censendus es omnes, qui unquam philosophati sunt excedere. Hic apud Iustimim in exhortat. ad gentes : Deus, inquit, omnium parer , menseranimatio cunctarum rerum, & apud
eumdem libro de Monarchia, mundus, inquit a Deo actus est. Quod ad alia doctrinet illius monumenta attinet, multa extant apud scriptores symbola, hoc est, sapienter di ista, metaphoris inuoluta, ut haec, Hirundines domo pellito, id est, adulatores. Ignem gladio ne fodito , id est, potentium iram ne commo- Bibliot. .Theol Tom. I. ueas . Noli gustare ea, quorum cauda est nigra, hoc est, voluptates. Conuer se ad Solem vultu non esse mingendum, id est, contra veritatem non standum. Extant insuper quaedam carmina sapiemtiae ,& eruditionis plena, quae ei de tribuuntur. Quamuis etiam in doctrina
ab illo tradita ni non desint naeui; praeterquam quod enim posuit animarum migrationem ex corpore in corpus tam brutum quam humanum,nesciens aliud allegare praemiu pro bona ac recte acta vita, & poenam ex mala vita. De cultu
etiam diuino pessima sensit. Nam in his, qui dicuntur aurei versus Pythagorae,eo quod censentur totius humari vitae regula, instituit Deos venerandos a
que colendos,ut Iege dispositi sunt. Plura videri possunt apud D. Thomam varsis in locis operum illius, ubi data occasione de Pythagora eiusque doctrina agit. Metaphys 3. lech. I. in fine docet Aristotelem incepisse,& processisse a Deilioribus , Si sensibilibus ad separata , sed Platonem, & Pythagoram h conuerso. Ethic.6. lin. re seri, quod Pythagoras, cum nobilis ac diues esset, reliquerit patrimonium , ct dederit se
speculationi naturalium , dicens caelum esse patriam suam . opusculo a o. Me
taphys. Iect. 3. & I o. asterit Pythagoram fuisse post septem Sapientes, & ante Platonem, & Aristotelem , siquide Plato ex studiosa veritatis inquisitione, cum ubique terrarum Philosophos quςreret,
ut eorum dogmata sciret, venit Tarentum in Italiam, audire Architam dist, pulum Pythagorae . ex 21. quaest. I 82. art. a. ad I. Pythagoras voluit profiteri, se esse sapientem , seu amatorem sapie tiae. Ex 3. p.quaest. 62. an Pythagoras & Socrates, nihil scripserunt, quia fuerunt excellentissimi doctores .ex a. de caelo Ieαa o. Psal. a 3 Pythagorici dixerunt ignem esse in miaio totius munis di In secunda sententi distini 2. I.q. I. a tic. I. lib. a. contra genaes cap. r. & 3. cap.9. de potentia quaest. 3. artic. 6. viis
Malo quaest. I. art. I. ad I.Ethic. I. lin.
233쪽
Σ1 o Bibliothecae Theologicae LibJ II
coordinationes, scilicet, primam decem bonorum, id est , quia posuit ibi ,
finitum , impar, unum , dextrum, mastulum, quiescens, rectum, lumen, b num , triangulum aequilaterum . Et secundam decem malorum, quia posuit ibi infinitum, par, multitudinem , sinistrum,se minam, motum, obliquum, tenebras, malum, & altera parte longius. Libro I. contra Gentes cap. q. & 73. Anima non transit in aliud corpus secundum fabulam Pythagorae opusc.ao. lib. .cap. 22. Pythagoras in sua politia tradidit magis ordinata ad regimen animae, quam corporis, qua regulata, corporalia facilius disponuntur; ibidem a
cap. I .ad et q. politias Lacedemoniolli , Cretensium, Calcedotiensium ,& Pythagorae comparat ad inuicem, & reprobat. Ibidem cap. a I. secundum Hier
nymum filiam habuit tantae pudicitiae, ut virginitate seruans, choro simul virginum iam praeesset, easque castitatis, instruxit doctrina: ibidem Pythagoras moritur Methaponti, cuius domus fit templum, & pro Deo colitur . Tandem Metaph. lect.7. duo asserit fuisse genera Philosophorum, sei licet, Ionicorum tria Graecia,& Italicorum in magna Grςcia, id est, in Apulia, Calabria, quorum princeps fuit Pythagoras de Samnio
Quod pertinet modo ad huius sedit progressum, Philosophieque Pythagoricae sectatores , ad Pythagoram Lucanios, Picentes, Mesepios,&Romanos
disciplinae causa se contulisse legimus; cui mortuo successit Thelanges filius ei
Xenophantes, huic Parmenides,Parmea
nidi Zeno Eleates, Zenoni Leucippus , et Democritus ; quem audiust Mausiphanes Epicuri praereptor; vel secundum alios, qui ad Scholam 'imag ream reuocaiit Eleaticam, sic nuncupatam ab Elea ciuitate Lucaniae, ubi culta fuit, primi Pythagorae sectatores hi per hibentur,Theano uxor,Thelangesifilius; Empedocles Epicharmus, Architas Tarentinus, Alcmaeo Crotoniates, Hippasus Metapontinus, & Philolaus. Eleati- eae vero Scholae,hi,Xenophates, Parma hides, Melissus, Zeno Eleates, Leucippus, & Democritus: quo etiam tempo-ve Hippocrates medicorum princeps, ct Heraclitus floruere. Quod autem in
huius Philosophi discipulis ponitur a
nonnullis Numa Pompilius Secundus Romanorum Rex, est omnino falsum; cum is centu annis fuerit vetustior Pythagora. Et haec de tribus veterum Philosophoruna sectis sufficiant, quorum qui exactiorem voluerit sibi comparare notitiam, poterit consulere sequentes authores Diogenem Laertium , de vitis Philosophorum, Plutarchum in opust. Ciceronem in omnibus fere libris de Philosophia, & speciatim in Academi eis, & de finibus; Sextum Empiricum lib. r. Hypoci ubi septemdecinn Pyrrhoniorum Philosophorum argumenta, pro aporetica,& adlaphora philos phandi ratione fusissime explicat; Suidam , Eii sebium Caesariensem in lib. de praeparat. Evangelica, Clementem Alexandrinum in libris Stromatum, Cyrillum pariter
Alexandrinum contra Iulianum Augustum I Theodoret mn de curandis Graecanicis affectionibus,Augustinum lib.8. de citi itate Dei , Ioannem Franciscum
Picum in lib. de vanitate doctrinae gentium , Eunapium , Franciscum Georgiuin suis canticis, Benedictit m Pererium a Physicorum lib. . Ludovicum Carbonem introductionis in uniuersam Philosophiam lib. 3. Ioannem Bagotium Apologetico fidei lib. I. Augusti nuntia
Eugulanum in libris de perenni Phil sophia ; Ludovicum Viues in libris docorruptione artium; Ioannem Baptistam
Crispum Galli politanum de Ethnicis
Philosophis caute legendis.Burghesium de humilitate contra Stoicos, de eorum paradoxa, aliosque plures. CA-
234쪽
, De Platonis, Philosephiaque ram
CVm ex tanta post Socratem exoristarum , & cultarum Philosopli, earum disciplinarum,vel sectarum multitudine , ut superiori capite vidimus, quatuor magis illustres , quarum adhuc
monumenta , quamuis non omnia, nec omnino integra ad nos perueneriit, fu
rint Platonica , Aristotelica , Stoica , de Epicurea ; placuit etiam de uniuscuius. que illarum authoritate magis in partiis culari agere , in ordine ad. conueniemtiam , vel disconuenientiam quam habent cum supernaturalibus fidei nostrae, doctrinaeque cetiitus reuelatae mysterijs,
Incipiendo igitur a Platonica, illi
principium dedit Plato , sic nominatus,
cum ci nomen esset Aristocles, a laterum frontisve latitudine, vel ut alij v lunt , a copia dicendi, qua orationem copiose dilatabat: fuit natione GHcus, Patria Atheniensis, natus ex Aristone Patre , & Potona Matre, quo autem praecisε mundi anno, tot sunt variae sententiae,quot in annis ab ortu mundi cmputandis, diuersa quoque repetiuntur Chronologorum placita, quae huius loci non est fusius examinare, sed alia se forsan dabit opportunior occasio de illis agendi, in decnrsu huius operis, prsse tim lib. I. scist. I. cap. ubi de sacrae Scripturae veteris Testamenti Chrono- taxi. Plura hic circa eius vivendi m dum adduci possent, sed illis omissis, ut Pote extra praesens institutu .Quod pertinet ad eius doctrinam, priclara illius monumenta triginta septem libris contenta reliquit, quae claritatis gratia ad quinque prscipua reduci possitnt capita. Primum coinplectitur libros The logicos , qui ad religionem pertinent; cuiusmodi sunt, Eutyphron, vel de sancto: Socratis apologia: Crito, id est, de eo quod agendum est, vel de eo, quod Biblui. Theol. Tom. I. is egerit in carcere cum Socrate r Phς-do, vel de animi immortalitate; horum enim librorum lectione animus religi
ne poterit informari, & ad phiIosophi
percipiendam idonee parari. seeundum continet illos, qui de vera & falsa philosophia disputant, Thea-ges, vel de sapientia: Amatores, vel de pthilosophia: Theaetetus, vel de scientia, quibus libris aduersantur Euthydemus, vel litigiosus; Sophista, vel de ente ; Hippias minor, vel de mendacio,& Protagoras, vel de moribus sapientiae professorum. Quibus in libris malos, ineptos garrientesque philosophos insectatur , & veram philosophandi rationem ostendit. Tertium comprehendit libros ad sermonem , hoc est ad Dialecticam, Rethoricam,& Poeticam pertinentes , ut Cratylus, vel de recta nominum ratioRe, siue de interpretatione: Gorgias, vel de Rethorica: Io, vel deis Iliade, siue de Poetico furore, chara
ctereue, aut de recta exponendorum poetarum ratione. Quartum Ethicos,& Politicos, qui ruris in tres distribuuntur classes; in prima continentur libri ad communeinde moribus doctrinam spectantes; ut Philebus, vel de v luptate , siue de summo bono: Menon, vel de virtute: Alcibiades primus , vel de natura hominis. In secunda ponuntur illi dialogi , in quibus explicatur peculiaris morum doctrina, ut Alcibiades secundus, vel de voto & precationeis rCharmides, vel de temperantia : Syxtis, vel de amicitia: Hipparchus, vel de lucri cupiditate . In tertia classe reponuntur omnes libri Politici. Menexenus, vel de Attica antiquitate, seu Oratio funebris, & hortatio ad amandam , tuendamque patriam: Politicus, stura Ciuilis, vel de regno, definitione politicae r Minos, vel de lege, introductio
ad libros politicos: de republ. libri decem , vel de iusto: legum, siue de legibus, legumue latione libri duodecimo: Epi nomis, id est , legum appendix, &summa, vel Philosophus . Gintam denique complectitur libros, qui ad Phy- Dd a sicam,
235쪽
L 1st. Bibliothecae Theologicae Lib. I I.
scam ,& Metaphysicam pertinent ; TD
nisus, vel de natura, siue de uniuersitate, hoc est, de mundi anima, & natura: Critias, vel Atlanticus, appendix Τinasi, de prisci mundi historiar Parmenides, vel de uno omnium principio, &de Idaeis: Symposion, hoc est, conuiuium, siue de amore: Phaedrus siue de pulchro: Hippias maior, id est, de pulchro, siue honesto. Postremo loco possunt reponi libri existimati spurii, ut duodecim epistolar, de quidam alij dialogi , Axiochus, vel de morte ; de iusto, vel de iustitia ; deis virtute an doceri possit; Demodocus,vel de consultando; Sisyphus, vel de deliberando, Erixias,vel de diuitijs, Clit optio,
vel hortatorius, quem tamen Laertius inter spurios non reponit, & tandem
liber, qui inscribitur definitiones . Extant insuper inter opera Platonis duo lihelli , in quibus continetur doctrina ex Platone collecta, unus Speusippi de sdefinitionibus Platonis , alter Alcinoi
Philosiophi Platonici de doctrina Pla
Modo circa doctrinam in Platonicis libris contentam, inter duas extremas sententias, quarum una existimat illam este omni ex parte absolutam , summaque proinde cum admiratione diuinam appellat; altera vero adeo parum bene de illa sentit, ut cius authoritatem non pluris faciat, quam boni oratoris , vel poetae, & in numero bonorum Philos Phorum non ponat, atque Philosophiae perdiscendae causa legendum non putet; inter has , inquam, duas extremas sententias, media ac regia via incedendum puto, nimirum Platonem praestantissimi
fuisse ingenij, pluraque scripsisse valde
utilia,&cum Christiana religione consentanea; attamen non esse adeo in t gram cius doctrinam, ut nihil macula rum habeat. Prima pars probatur,& ut omittam Ethnicorum Philosophorum testimonia, quorum aliqui nimia ut dicebam cum admiratione Platonem diui- mim, alij, ut Cicero lidia. de nat. Deor.
Philosophorum Deum appellare ausi
sunt; primum occurrit authoritas Diui Augustini lib.3. de Academicis cap. II. ubi vocat Platonem sapientissimum, &eruditissimum temporum suorum capite vero I 8. asserit os illius in Philosophia purgatissimum esse, & lucidissim v, sed quod magis est Epist.s 6. ad Dioscorum non dubitat dicere, quod Platonici Philosophi paucis mutatis , quae Christiana improbat religio,inuictissimo Regi Christo ceruices submittere , Christianosque fieri no recusassent, dc cap. 3. de vera religione, quod si Plato tempore Christi vixisset, illum Deum fuisse dixisset, adeo Platonica doctrina eiusq;
principia,quod certe non parum ad eius commendationem facit, in m ultis cum Christianae disciplinae veritatibus consentiunt. Hiic secit, si tamen vcrum est, quod Nicetas veriis Gregorii Nazianzeni Scholiastes, litteris commendauit in orati a. in Pasi. Platonem cuidam Christiano eum maledicenti noctu apparuisse, eique dixime se una cum antiquis patribus e limbo fuisse creptum,& in caelum traductum . Et sane Iustinus Martyr orat. ad Anton .cum ibi omnes, qui Christum antecesserunt,qui tumen honeste vixere, Christianos nominandos esse doceat, inter illos Platoncm reponere videtur. Diuus quoque Thomas opuscul ao. lib.4.cap. I . Platonem sapientissimum omnium vocat, de a a. quaest. IS a. art. a. ad tertium , docci si tum Platonem amore veritatis contem
plandae, abstinuisse ab omni delectati
Et ita rem se habere tam in speculatiuis , quam moralibus patebit Iegentitam eius libros,quam authores inferius
citandos, qui de Platonica Philo Ephia scripsere : inter quos praeserti iii, si quis ea cosnotare volet, quae Plato de m ribus docuit , legi debet Chrisostomus Iauellus, qui primum omnia quae ad Ethicam, hoc est moralem Platonis Phialosophiam pertinent,septem tractatibus coltcgit; in quorum primo tribus capitibus agitur de cognoscendo Deo, ut enim homo recte , ac virtuose vivat
236쪽
oportet ex doctrina Platonis, ut de Deo gloriose, tria firmissime sentiat; primo quod in rerum natura Deus est; secum do quod uniuersa humana, dc magna, &parua curat, nihilque subterfugit eius sapientissimam prouidentiam di sollicitudinem; tertio quod non flagitiosorum
hominum, ac malorum votis, & precationibus & sacris flectitur, nec placatur.
In secundo tractatu agitur per quinque capita de cognitione sui ipsius ; quoniam,vi inquit, Plato in I. lib. Alcibiad. nunquam sciemus, qua arte & disciplina meliores effici possumus, quamdiu nos ignorauerimus, & hac de causa ad dit in Delphico Apollinis oraculo inscriptum fuisse, nosce teipsit,ut scilicet
te ipsum curare valeas. Intractatu tertio per septem capita agitur de recta, &obliqua sui dilactione , quam reputat
Plato tertium totius humanae moralit iis fundamentum.In tractatu quarto agitur per quinque capita de diuino cultu, siue de colendo Deo.In quinto per quatuor capita de cultu animi nostri,& proprij corporis. In sexto de humano conuictu per sex capita, siue qualiter futurus bonus moralis erga alios se gerer debeat in humano conuietu, sermone
opere ; primo eiga parentes suos, ac progenitores ; secundo erga uxorem , cum eam habuerintertio erga filiosaam quo ad eorum educationem, quam eruditionem; quart5 erga cognatos,amicos,
ciues & peregrinos; quinto erga seruos;
sexto tandem erga omnem hominem
cuiuscumque status, ae conditionis cxistat; pro quo plura seruanda praescribit,
vi sit verax nulli mentiens; non adulator, non inuidus, non iniurians, noro
vindicatori se mitis & mi sericors; sit boni nominis custos; sit iustus ad omnes; sit omnes decore, ac honeste diligens; se constans, ac patiens in aduersis. In septimo tandem tractatu per tria capita agitur ad naentem Platonis de stim mohominis bono; Vbi etiam declaratur in quibus conuenit Plato cum Aristotele,
& in quibus,ut sibi Aristoteles imponit, dissentire videtur, non solum in positione summi boni, sed & in aliis moralibus . ,
Post moralis Philo phiae,ad mente
Platonis dispositionem,itim author i iidem tractatibus Politica, hoc est ciuilem eiusdem Platonis Philosophiam is compilauit. In primo agitur de ciuitate a qua ciuilis denominatur Philosophia, per quinque capita; primum est de origine, & causis ab initio condendi ciuitates,secundum de ciuitatis materia;
tertium de illius forma4stii, & principalium habitationum dispositione, de
muris ciuitatem circumdantibus; qua
tum de ciuitatis, de regionis quantitate, quintum de fine, ad quem optima est instituenda ciuitas. In secundo tractatu agitur de cive per duo capita,primo quisnam sit vere ciuis, secundo de ciuium optimis qualitatibus. In tertio tractatu agitur de legibus in uniuersali per tria capita ; primo quidnam sit lex, & de eius stabilitate; secundo de varijs legum
generibus ; tertio de legum necessitate . In quarto agitur de legum conditore in uniuersali per quinque capita,primo referuntur quae Aristoteles in hoc proposito pertractauit in Politicis, secundo declaratur ad mentem Platonis, qualis dcbeat esse legis eonditor, &quas i
se excellentias continere ; tertio cuius
virtute δι authoritate debeat leges instituere, quarto quales, & de quibus rebus condendae sint leges; quinto quod debeat esse praecipuum legislatoris propositum, & quis legum finis, &1 quibus sumere debeat leges. In quinto agiatur de politia , siue republica per octo capita, primo reseruntiir quae Aristoteles in Politicis docuit de illa; Secundo declaratur ad mentem Platonis quid sit politia, & unde prima eius origo; te tio quotuplex sit, & quae bona, & quae mala; quarto quot obseruanda in institutione rectae politiae; quinto secundum quam politiae speciem expedit ciuitate gubernare ; sexto quomodo & quibus
causis corrumpitur,ac transmutatur una
politia in aliam; septimo propter quas causas conseruantur rectet politis;octauo
237쪽
α 14 Bibliothecae Theologicae Lib. I L
quales debeant esse dominantes in politia recta: In sexto, ordine alphabetico adducuntur leges in specie, quas Plato
sparsim pro ut materia varia tradiabatur, scriptis mandauit. Tandem in tractatu
octauo agitur de Platonis defensione contra ea quae sibi Aristoteles in Politicis imponere non veritus est. Quae omnia si optimis,rectaeque rationi consentaneis documentis sunt reserta, nemini
sane mirum videri debebit, qui considerauerit Platonem Mosaica volumina perlegisse, atque inde quae bona, vel diuina in suis operibus habet furatum esse; ut fusius dicetur infra in hac eadem sectione agendo de vijs, aut fontibus, quibus ad Philosophos gentiles aliquorum fidei nostrae mysteriorum notitia Peruenire potuit.
Verum ut huius Philosophi doctrina non est adeo commaculata, ut non
habeat multa integra, & bona; ita certe non est adeo pura, ut nihil macularum habeat. Etsi enim sit verum multa ab
Aristotele, eiusque sequacibus sui si
illi imposita, multa etiam in illo notari, quae aliquo pacto excusari possunt; no nulla tamen sunt,quae ab errore excusari nequeunt. Qi md plane indicauit D.Augustinus, qui nonnulla retractauit, quae ex Platone didicerat; cuius etiam doctrina se deceptum fuisse,aliquando co-Lssus est. Quo fit, ut illiid epithetum, Divini,quo fuit ab aliquibus insignitus,
non omni ex parte in eum quadret, qui doctrinam nonnullis maculis aspersam, S non omni ex parte absolutam tradidit. Tales autem errores in speculatitiis sunt: primὸ quod posuerit tres esse
Deos inaequales, & principales, ut re fert , & refutat D. Thomas de Trinitate C. I a. Secundo posuit formas exemplares per se subsistentes extra intellectum diuinum, & neque ipsas, neque materiam a Deo esse habere, prout idem D.Thomas refert, & refutat in a. distinist. I. q. r. I.p. quaest. 6s. Tertio posuit non , omnia esse a Deo creata immediate, sed unum tantum primum, a quo postmodum essent omnia alia, taliter quod una intelligentia causetur ab alia, & anima
mediante intelligentia, & corporalis natura mediante Spirituali; quem etiam errorem refert, & refutat D. Thomas in a. distinct. r. quaest. I. & in epistolam
ad Colossenses lecta . in medio. inart.
posuit animam rationalem uniri corpori secundum tactum virtutis,ut motorem, non autem ut formam; quod ab eodem
Diuo Thoma pluribus in locis rei jcitur
potissimum in a. distini'. I. quaest.2. ar tie. q. ad 3. in I. dist. a. quaest. I. artic.2. distinct. 3. q. 3. art. a. in q. distinct. qq. qtiost. I. art. I. de Potentia quςst.3arti c. Io. Quint. posuit eamdem animam habuisse a principio omnes scientias ti que
pariter errorem refutat D. Τhomas I. P. quεst. 8 22. quest. I7 a. de Veritate quaest. Io. art. 6. lib.3. de anima lect. 9. Sexto posuit aeternitatem mundi, quosque res mouerentur ab aeterno motu inordinato, quae tamen a Deo postea
reductae sunt in ordinem; quod etiam dogma reijcit D. Thomas in a. distinct.
I. quaest. I.art. . Septimo tribuitur cliam
Platoni impium dogma de animarum transmigratione: octavo, quod res omnes huius uniuersitatis animentur, nec quavis anima,sed etiam humana,ignem, aquam, resque alias agi, mouerique ad agendum , de quo vide Ioannem Bagotium tom. I. Apologetici fidei lib. s. disput. I. Iam quod attinet ad Philosephiam moralem, Plato in lib. ro. de Iegibus ;quod primum impietatis sacrilegae caput est , errorque in religione pernici sissimus, idololatriam probat, nulloque de cultu praecepta dat, aut ius ullius agnoscit, nisi aduersius Deos, qui secundum leges sunt, quos leges credere nos ct venerari iubent. 2ui Deos, inquit, esse putat secundum leges, nec facit unqua sponte impium quidquam, nec loquitur. Secundo posuit impios aeternis haud affici poenis,sed per multorum corporum
circuitus, transmigrando de uno corpore in aliud, tandem purgari a suis sceleribus. Tertio Plato apud Tertullianum lib. de anima cap. 7 . in supernis mala- soni-
238쪽
sionibus colloeat animas a eo ore separatas non quorumlibet Philosophorum, sed eorum qui Philosophiam puerorum amore exornaverint; S. quoque Gregorius NazianZenus orati atque
ibi Elias Cretensis notat, quae de amore Pulchri, a Platone adeo saepe inculcantur , eum de obscena illa libidine intellexisse, qua honestiore vocabulo inumbratam in simiare , de suadere volebat. Ω n. tribuitur Platoni quod impuram de coniugum communione doc irinam tradiderit, & in rempublicam suam inducere voluerit. At hoc dogma non
sollim fraena libidini laxabat, sed incaestuosa matrimonia filiam inter & Patre authoritate sua probari iubebat, de quo
lege Lactantium lib. I. instituta cap. 2O.& ai. Nihilominus tamen Diuus Thomas opusculo a o. de regimine principum lib. . cap. . Platonem ab hoc emrore, tanquam ab aliquo illi ab Aristotele in Politicis imposito vendicat ; dicitque Platonem locutum fuisse de c5-
munitate uxorum, non quo ad coitum , sed quo ad amorem vide etiam Henri-
eum Gandauensem quodlib. q. libro a.
Cum igitur tam dictis , quam aliquibus alijs similibus erroribus alperlareperiatur Platonis doctrina ac Plitiosophia, non est mirum quod plures etiam ξ nostris, aut qui ex illius secta, institutioneque transierunt ad Christi prosesisionem, vel utcumque doctrina ipsius astari , instructique sunt, ita in multis fuerint hallucinati, ut superiores fere
omnes haereses a Platonicis inuetas,eκ- cultasque fuisse legamus. Certe priscarum omnium haeresum, quae primis tribus seculis exortae sunt, historia ipsa testaturiSimonianos, lentinianos, Marcionitas, Manlaheos , μ eaeteros, non aliunde, quam ex commentis Platonis
subornatos esse ad illa fibricanda momstra , & dedecora Christiani nominis,
quae cum apud oppugnatores eorum
Sanctos Patres leguntur, ingenti horrore legentium animos pereellunt. Quod
etiam diserte asserit Tertullianus lib. de
anima cap. 23- Diso, inquit ille,synas
mentarium essescum. Nec selii in haeretici, quique extra controuersiam se se ab Ecelesiae gremio separaueruiit ex supradictis Philosophiae Platonicae commentis suas hereses cuderunt ; sed plures etiam Patres, qui perpetub Catho- Iiei fuerunt, & ante Arriana tempora
in Chri stiana professione floruerunt: de sanctissima Trinitate Platonico paenimore sensisse , aut saltem loquendi genere ipso nounihil ad eum implieatos
fuisse pluribus demonstrat Petauitis to-mo a. dogmatum Theologie. lib. i. de Trinitate cap.ῖ. & q. adducendo aliqua
eoru loca, praesertim Iustini Martyris, Athenagorae, Tatiani, Theophili, Irenei Clementis Romani, Clementis Alexandrini, Origenis, Dionysii AlexandriniGregorij Thaumaturgi, Methodis, Lliciani martyris; Origenem autem de Trinitate praesertim haud recte sensisse
testatur ipsemet D.Thomas dum I. pa te que st. 3q. art. r. ad I. dicit illum fuisse Arianorum fontem .
Quare qui sine vIlo penitus errandi
periculo tam Platonis, quam aliorum Philosophorum libros euoluere, illoru-que aut horitate uti voluerit, primum
perspectos habere debet errores ab illis commitas, quorum forsan praecipuos referemus infra libη.Ad quod necessario requiritur lima Theologica, cum enim sine reuelatae veritatis lumine, &diuinae sapientiae condimento, humana sapientia, quam Deus stultam fecit, in tot errores inciderit, certi ad illos diu cernendos,& corrigendos, diuinum est
adhibendum lumen; maxime ubi agitur de rebus diuinisaut ad religionem pertinentibus ι nam ut recte scripsit Dia- doeus, nihil est egentius ea mente, qui de Deo extra Deum philo phatur; ut Beeret ea, quet Deum non sequeretur, qui cum Deo non esset coniuncta; siue quod idem est, quae non prius aliqua saltem ex parte in rebus diuinis erudita, sed istius philosophie praesidio munita, diuina tractare ressionisque mysteria
239쪽
L 16 Bibliothecae Theologicae Lib. II.
steria attingere tentaret. Ex huius asmonitionis neglectu, sicut& ex nimia erga Philosophos, eorumque auctor tatem propensione,multi in graues inciderunt, ac in dies incidunt errores; dum Sacri Scripturae voces contra earum communem ac litteralem sensium, receptum maxime unanimiter ab antiquioribus Patribus, ad vocum Aristotesic rum acceptione interpretari non verentur , impropriosque, nedum repugna tes sensus illis tribuere, eo quod Phil sophicis aduersentur effatis, vel no con formentur,siue minus consentiant; dum
ad ea, quae plerumque fidei principiis ,
bonisque moribus repugnant, corrob randa nouas excogitant rationes I cum
, potius si quae e Philosophorum libris, ac do trina desumantur argumenta c5tra fidei nostrae dogmata, soluenda sint; ostendendumque nullius penitus efficaciae, ac roboris esse aduersus illat sed de his fatis, nunc veniamus ad authores, qui iniucidando Platone eiusque Philosephia elaborarunt, quorumque praesidio ad rectam illius intelligentiain potest uti Theologus. Primum igitur Platonis vitam dein scripsit Eunapius, Synesius, Maximus Tyrius , L. Apuleius, Georgius Gemistus, Psellius, Marsilius Ficinus, Peretius in Physica, Ludovicus Carbo lib.ῖ . introduct. in Philosophiam: Inter eos autem qui vel aliqua parte Platonis doctrinam explicarunt, vel Platonice aliquid scripserunt, primum locum tenent ex eius discipulis Speusippus,Alcinous, Xenocrates, Chalcidius, Syrianus, Plotinus, Porphyrius, Proctus, Iamblicus;
E Sanctis Patribus praeter S. Dionysu , Iustinum,Basilium, Naaian enum, Cyrillum, & alios Graecos, filii inter Latinos Platonicae addictus Philosophiae Saugustinus. E modernis etiam Doctoribus,multi plura ad Platonicae Philosophiae intelligentiam conducentia scripserunt: Tres Cardinales Bessarion, Cuianus, & Alliacensis, Chrisostomus Duellus, Marsilius Ficinus, Franciscus Patritius,Georgius Trapezuntius,Ines Baptista Bemardus , Bemardinus
Donatus, Sebastianus Foxius, quem in Platone vertendo multi praeserunt Marsilio Ficino , Gabriel Burabellus, Iacobus Masenius, Felix Accoram nus, Iacobus Carpentarius, Ioannes Picus, Franciscus Vicomercatus, Symphorianus Camperius, Franciscus Diacesius, Augustinus Steuchus Eugubinus, Ioannes Baptista Crispus, Antonius Posseuinus in Apparati ad Phil. trach. a. Robertus Folieta de nonnullis in quibus Plato ab Aristotele reprehenditur , Hieronymus Bardus Genuensis.
CAPUT XIII. De Aristotelis , Philosephia e Aristotelicς auctoritate.
VT Platonicae Plato, ita Aristote. licae Philosophie principium &nomen dedit Aristoteles genere Macedo, patria Stagirites,Nicomachi medici peritissimi, Phaestiadisque filius; Hunc
aliqui natum faciunt anno a m udi creatione 673 I. at, cum unum fere certum sit, illum videlicet, Platone fuisse minorem natu paulo amplius quadraginta annis, erat enim annorum decem &2ptem, quando ad Platonem iam sexagenarium audiendum accessit, apud quem annos circiter viginti commoratus cst,
nihil tamen definiri potest, quo mundi
anno, tam ipse, quam Plato, ut iam supra notauimus, aliique etiam Philosophi nati fuerint, vel floruerint, donec alibi statuatur eius Chronologia. omissis pariter omnibus illis, quae de illius vita, ac moribus dici possent,deueniendo ad eius libros: Di enes Laertius in
eius vita, ad quadringentos enumerat: quorum tamen multi nunc non extant,
nec etiam illi quos recenset, ijs quos residuos habemus omni ex parte renpondent , qui centum & viginti summa non excedunt, ct in sex classes distribui solent. In prima ponuntur libri Philologici, siue Sermocinales in quibus drasermone agitur,Rethoricotu tres,
ticae unus. Ia secunda libri Logici,si
240쪽
organici numero quindecim, quamuis etia inaer sermocinales annumerari pos sent: unus tategoriarum: unus, vel ut Latini interpretes distribuunt , duo de interpretatione: unus , vel duo priores
Analytici r duo posterioris Analysis roeto Topici ; unus, vel duo Elenchici
vel redargutionum. In tertia ponuntur Physiolnici, siue naturales,octo de nuturali auscultatione: quatuor de caelo: duo de generatione S corruptioni: quatuor meteoroInici, vel sublimes rvnus de mundo: tres de anima; unus defensu, & sensilibus: de memoria , & r miniscentia unus: de somno, de vigilia υnus: de insem nijs unus: de diuinatione per somnium unus: de motu anima- Iium unus: de longitudine & breuitate vitae unus r de iuuentute & senectute , morte,& vita unus:de respiratione unus; de animalium ingressu unus: de spiritu unus: de animalium generatione unus equatuor de partibus animalium; de eorumdem historia decem; de coloribus unus: de Physionomicis unus, & de plantis undecim. In quarta classe continentur Metaphysici libri D. hoc est , Post naturales, quod ordine inuentio nis, post naturales inuenti si int: vel su-Pranaturales, quod in eis de rebus supernaturalibus agatur. In quinta mathematici duo, unus mechanicorum, alter de lineis insecabilibus. In sexta mih ici, S Politici; ciuiles oc tot morales ad Nicomachum decem e Magnorum moralium duo t Eudemiorum s eptem :Oeconomici duoin de virtutibus unus. Reliqui extra ordinem ponuntur, Problematum , de admirabilibus auscultationibus, de Xenophane, de Gorgia , Sede Nilo. An vero omnes citati libri sint Aristotelis, cum non sit nostrum hoc Ioco expendere,possunt videri interpretes, alij que authores inferius citandi deliae materia; sicutic de illa celebri librorum Aristotelis diuisione in Acr maticos, ct Exotericos; nec non etiam de modo quo ad posteros peruenerint. Iam quod attinet ad doctrinam ilia prςfatis libris contentam; eodem peni-Bolui. eol. Tom. I. tus modo tirea illam discurrendum pudio, quo superiori capite de Platonica avidelicet inter duas extremas sentetias, quarum una doctrinam,& authoritatem Aristotelis contemneret, altera vero ad caelum usque extolleret; adeo ut Aristotelicam doctrinam auderet aliquando
diuinis praeferre effatis ; vel quidquid
Aristoteles censuerit de rebus naturalibus, tanquam verum putaret, aut ut v rum propugnare conaretur; vel etiam
existimaret sacram Τheologiam inniti Philosophiae Aristotelicae; ita quod si ex academijs Catholicis relegareturahe logiam simul cum illa repelli, ac perire sequeretur; inter has, inquam, duas extremas ac vitiosas sententias, fatendum quidem est, Aristotelem praestantissiminisse ingenij, meritoque in Philosophia pro magistro haberi, ac praelegi; no tamen eo usque ut Deus veritatis Phialosophicae existimari debeat, omniaque illius dicta irrefragabilis esse authorit iis; aut quod si fideles Aristotelicae Philosophiae operam non darent, doctrina Catholica in aliquod propterea periculum adduceretur.
Ad probandam primam huius nostri
dicti partem, primum occurrit Platonis ipsius iudicium qui nunc mentemnunc veritatis Philo phum appellabat Aristotelein: cum enim aliquando Seholam ingressus, eum abesse vidisset, succlamando dixit, Mens abest: alias, abest veritatis Philosophus. Secundo quod Philippus Macedonum rex ei Alexam deum filium instituendum dederit: & ut ex regiis litteris constat, Diis gratio egerit, quod eo tempore ei filius esset natus , quo ab Aristotele institui posset. Tertio accedit doctissimorum in via quoque saeculo virorum sententiae, &ssigragia, praesertim a quinque circiter saeculis; etsi cnim,ut dicemus insta agedo de prcgressu doctrinae Aristotelicae, iam anno o I. a mundo condito, & ab Vrbe condita anno 67I. hoc cst octoginta circiter annis ante Christum natum , Andronicus eaeperit Aristotelem