장음표시 사용
71쪽
4 8 Bibliothecae Theologicae Lib. I.
innititur reuelationi diuinae, sicuti si intv. g. articuli, aut prima principia fidei, supra quae Theologia reflectit, cxplica- do illa, ct ab aduersarijs defendendo . At conclusiooem deductam vocamus illam , quae innititur discursei Theol gico tanquam rationi formali, quae conclusio deducta iterum potest considerari dupliciter, primo ut attingitur praecise ex solo discursu naturali, secundo ut ultra discursum adiungitur illi etiam definitio Ecclesiae. U. g. in hoc discursu Theologico, in quo ex duplici natura , in Christo Domino insertur duplex v luntas , haec veritas complexa, sitie pr positio quod in Christo sit duplex v luntas potest dupliciter considerari, prumo formaliter,ut conclusio est praecise, secundo veluti materialiter , quatenus praescindendo ab eo, quod inseratur ex illis praemissis, fuit definita ab Ecclesia contra Haereticos Monothelitas. Secundo notandum est Conclusionem aliquam Theologicam dupliciter deduci posse, vel ex una de fide diuina, di altera naturali per consequentiam n turalem , vel secundo ex ambabus de fi
Tertio notandum est certitudinem, qua definit D. Th. in a.dist. 23. quaest.2.
an. a. q.3. per firmitatem,stu determinationem intellei tus ad unum, elle i
triplici differentia. Prima dicitur obi ctiva ex parte rei. Secunda sormalis ex parte intellectus. Tertia subiectiva re parte subiecti. Quibus addunt aliquiquartam quam vocant participatiuam ex parte voluntatis. Certitudo igitur seu firmitas obiectiva est necessitas, seu immutabilitas qi taedam ex parte obiecti, excludens fallibilitatem , & contingentiam, illud enim obiecti im dicitur esse eertum & firmum in se,quod habet causas firmas, de infallibiles suae entitatis , ct veritatis , ita ut aliquid sit magis vel minus certum, penes causas maioris,vel minoris infallibilitatis, siue illae causae fini ab intrinseco, siue ab extrinseco. Secunda certitudo, quae dicitur sommalis , consistit in actu intellectus, estque firma adhaesio ipsius ad suum cor
gnoscibile, qui actus cum tangat Obic ctum ex una parte, & ex alia determineς deafficiat subiectum intelligens,duplic iter considerari potest ι ut est enim mC-dium seu ratio attingendi obiectum vcertitudo actus importat infallibilitato , & excludit contingentiam, quae desumitur ab obiecto; pro vi vero subiectum asscit, excludit dubitationem di hae si tationem, quod maxime fit quando certi ludo iunciatur in euidentia rei, nam euidentia est conformis intellectui, & intra proprios terminos illum determinat, Se inhaerere facit: sicque tertia certitudo , nam subiectivam vocavimus, per ominem ad subiectum, nihil est aliud qua
certitudo in actu secundum aliquas circumstantias, quae sumuntur ex aliqua maiori proportione, quam habet cum subiecto in quo reperitur. Quarta UCr certitudo quam participata via aulmia quae ex parte voluntatis se tenet, excludit inconstantiam , vel timiditatem , cte maximE spectat ad fiduciam , qua V luntas constanter rem aliquam aggreditur, quo pacto spes diuina est certissima, non certitudine cognitionis de ipso eu -m futuro consequendae beatitudinis , si quidem nullus de hoc certitudinem habere potest extra reuelationcm a Deo factam in tamen de hoc certissimam habet spem quantum ad certitudinem v Iuntatis practicam , quae est certitudo eonstantiae,ut sine timiditate vel inconstantia aggrediatur quis aeternam beatitudinem, non propter virtutem, aut vires proprias, sed propter diuini auxilii infallibilitatem ex parte Dei. Spes enim respicit ipsum summum bonum seu ia dum scilicet Deum, ut arduum,sum n-do ly arduum, non solum passive pro eo,quod in se est valde excellens, seu Lia perans nostram facultatem, scis etiam active pro eo quod est vincens difficultatem, Sarduitatem, quod est Deus veadiuuansin auxilians; sicque spes dici tur habere in viatoribus certitudinem securitatis ex parte auxilij diuini, cicincertitudinem euentus sinui ex parte su
72쪽
biecti sperantis,ut se siusexplie1 e The - mediata fidei, ergo certired ,eonclusiologi a a. in materia de spe . his suppose nis demonstratae in Tl ologia est infestis . Hor certitudini propositionis ab Eecle Dicendum est primo conclusiones ita definitae; atque adeo conclusiones Theologicas deductas, vel ex ambabus Theologicae praecise deductae non fiunt premissis de fide diuina, vel ex una deis de fide. fide diuina & altera naturali per euiden- Minor in qua est dissicultas Probatem consequentiam, non esse tantae cer- tur praesupponendo breuiter duo ex his, titudinis formalis, atque propositiones quae libro tertio fusius a nobis expli- ab Ecclesia immediate definitae. Haec cabuntur circa authoritatem Ecclesiae: conclusio est communis inter Theolo- Primum esse in E esia authoritatemgos aduersiis Ludovicum Molinam t. infallibilem cx speciali assistentia Spiri-
parte, quaest. I. arti a. d. I.&Gabriesem rus sancti, ad declarandas,&definien-Vasques ibidem disputis cap. 3. tacite das res fidei, quae antea definitae non approbante, quod demonstratio Theo- erant. Secundum est Ecclesiam vel pos- Iogica, perinde se habet ipsi Theologo se definire veritates ipsas, quae ante per destion stranti, sicut Concilium,cum de distursum, S euidentem consequentia fide aliquid esse declarat, se habet toti inferebantur, ves posse soliim approba- Ecclesiae. Solum est differentia, quod re, & acceptare aliquam consequentia , Concilium id, quod definit, omnibus seu disrurium tanquam legitimum, ac
proponit credendum, ita ut omnes cre- rebus fidei conformiorem, & truic Ecdere teneantur. Ratio vero Theologi ' clesia non procedit definitiue , nec d
ea illis solum proponit, quibus est citi- clarat rem aliquam esse de fide, sed ap-dens consequentia ex articulis fidei. - probat solum, id quod in tali materia arum ista sententia si illae diistiones, pe- Theologis discurritur,vel tanquam prinrinde & non secus, ita accipiantur, ut habilius acceptat. Igitur quando dici- denotent Omnimodam aequalitatent, no mus in minori quod propositio definita vero proportionalem solum conuenien- ab Ecclesia sit certa certitudine immeriam, est omnino false,&sequentibus ra diata fidei, ita ut fideles omnes per l, tionibus efficacitet impugnari potest . bitum fidei immediate assentiantur eius-Nam certitudo quae habetur solum modi propositionibus, lebet intelligi in per consequentiam & discutiam ex arq illo casu quo Ecclesia definitive proceticuIis fidei , secundum hoc semper est dit ad declarandas res fidei. Sicque in- inserior certitudine ipsa imimediatu fi- tellecta Minor eolligitur manifesth ex dei, tum quia participata est a princi- D. Thom. a. a. q. S. arr. 7. ubi haec ha-pus fidei,& sic minor illa tanquam quid hel: Formale obiectum fidei es veritas participatum: tum etiam quia discursiis prima secunda quod manifestatur in siri- ipse innititur regulis syllogisticis, deis plurissacris, ct d arma Ecclesia, qua pro
quibus selo naturali lumine eertifica cedit ex veritate prima. et nῶ quicumquemur unde certitudo pendens a tali di- non iubaeret cui infallibili or diuinae reicursi aliquid mimis habere debet quae gulae , doctrinae Ecclesi , ille non habet cectitu lis immediata fidei, ut per se pa- bubitum Dei cre. Igitur ex D. Thoin. tria At certiuido conchisionis Theolo- obiectum immediatum,circa quod verocae , ut dedit, praecise , comparat; l satur habitus fidei, est omnis veritas re- ad certitudineinpiopositionis tui edia i uelata a Deo in scripturis sacris, &i
te ab Ecclesia definitae , st habet solum . doctrinxEcclesis Kne adeo omnis pro- sicut certitudo, quae habetur per conse- politio immediate definita ab Ecdlesiaque uani & dii ursum ex inicidist)ῖ- pertinere debet immediato ad habitu Mdei, certisudo vero propositimus,leῖ fidei.nitae ab Ecclesia,tanquam eertitudo im- P Deinde probatur. ratione: eadem
73쪽
ue o Bibliothecae Theologicae Lib. I.
Minor , quia veritates ab Ecclesia definitae tanquam de fide proponuntur omisnibus ut credantur, ita ut qui illas negarent, essent haeretici directε & formal, ter, ut costat ex Concilio Constant.post sess. s. in condemnatione articulorum Ioanis Hus, & ex definitione Leonis X.
eontra Lutherum art.18. Ergo tales v
ritates immediatis sunt de fide. Consequentia est manisesta,cum enim haer sis si error pertinax circa ea quae sunt
de fide diuina, sequitur aperte, quod si negantes propositiones ab Ecclesia definitas sunt formaliter haeretici, sequbtur inquam, quod huiusmodi propositiones sint immediate de fide diuina. Confirmatur, illae propositiones definitae proponuntur omnibus ,& omnes
fideles illis assentiuntur: sed non est signabile aliud lumen in omnibus, per quod assentiantur immediate illis propositionibus, praeter lumen fidei, ergo pertinent ad fidem, & oppositae ad haeresim
obiicies contra dicta, illud solum
pertinere ad fidem immediate quod est reuelatum a Deo, sed propositiones de quibus loquimur, non sunt immediate reuelatae a Deo, sed solum ab Ecclesia declaratae deducendo illas per discursu,
ergo non attinguntur immediate per fidem, sed mediate solum, ut concius nes Tlaeologicae.
dendo Maiorem, verum est enim nihil immediate pertinere ad fidem, necta clesiam unquam proponere aliquid tanquam tale, quin sit immediase reuelatua Dco vel explicite vel implicit h. Sed neganda est minor,propositiones videlicet ab Ecclesia definitas,ut pertinetes ad fidem,non esse immediath reuelatas
a Deo. Nam quamuis in definitionibus Ecclesiae praerequiratur Theologici distur .s, ct disputationes diligentissimae, quae per multas c5 sequentias ct illationes fiunt, sicut Apostoli ad definiendulegalia non esse obseruanda magna conis quisitionem, seu disputationem secerut actuum Is . tamen chm venitur ad definitionem , discursias ipse, ct disputatio
humano modo facta, non est ratio definiendi , & credendi, nec ponitur in dCereto definitionis, quia sic disputatum est, sed quia visum est Spiritui sancto , qui illam veritatem primo dixit,& postea manifestauit immediate contineri
in scriptura, vel traditione, non per nouam reuelationem, sed per nouam manifestationem reuelationis antea factae,
ad quod habet Ecclesia assistentiam in- fallibilem Spiritus sanctit unde fideles suando assentiunttir illi veritati, ut de-nitae ab Ecclesia, non assentiuntur Ex
vi discursus, aut disputationis Theologicae , sed ex ipso testimonio diuino , quia sic visum est Spiritui sanino,& EC-Hesiae proponenii, cuius Authoritate veritas immediath reuelata transit in
occulta ad manifestam quo ad nos. Ponsent tamen etiam fideles discursum illum formare, quo primo deducta est iI-la veritas, modo Theologico, & tunc non assentiuntur illi ut definitae, sed veillatae Theologies.
Vndh eolligendum est primδ quoa
circa aliquem articulum fidei, possunt esse duo assensus, unus assenses fidei , quatenus nititur immediate diuinae authoritati revelanti, de Ecclesiae proponenti, & ut sic formaliter pertinet ad fidem, quatenus vero nititur diuinae reuelationi medisse, ut sie, est formalitex conelusio Theologica materialiter a ticulus, aut principium fidei. Et ira, Iicet loquendo de certitudine obiectiva , seu materiali, tanta possit esse certitudo alicuius conclusionis Theologicae,qu5ta articuli fidei aut alicuius propositi
nis ab Ecclesia definitae, s quidem potest contingere ut aliqua coclusio Themlogica sit adas articulus fidei, tamen im quendo de certitudine formali, conclutio Theologica pure deducta nunqt arupotest pertingere ad celetini dinem artieuli fidei, siue propositionis ab Ecclesia
definitae,dixi conclusio Theologica pu-ia deducta, nam de conclusione simpli citer explicata, est alia ratio, ut vides M'
74쪽
Colligendum est secundo, quod in .veritatibus fidei potest aliquid contineri
virtualiter dupliciter. Uno modo virtualiter illatiuό tantium, & hoc pertinet ad Theologiam, quae habet pro obiecto - 4llata ex veritatibus fidei, seu quod idem -est, virtualiter,& mediate reuelata. Alio modo virtualiter implicite, id est quae in re reuelata sunt, & intenta a Spiritu Sancto, sed nobis occuIta,& haec potest definire, & declarare Ecclesia, tanquam uid fidem immediate pertinentia ex speciali instinctu,& assistentia Spiritus sancti, qui instinctus est quid impersectum in genere prophetiae, quatenus a SpiriNSancto mens aut lingua Ecclesie ita monetur, ut non semper illuminetur ad intelligendum id ad quod mouetur,ut docet D. Th. in Ioann. cap. s. lect.7. & 2.
Dicendum est secundo propositio-:nes ab Ecclesia definitas, modo sup riori eonclusione explicato, posse esse principia in Theologicis discursibus .
Haec assertio per euidentem consequen- tiam deducitur ex praecedenti, nam si
definitiones Ecclesiae circa res fidei sunt immediath de fide,manifeste patet quod sunt principia scietiae Theologicae, quae habet pro habitu primorum principiorum fidem infusam,aut supernaturalem. Vnde non est quod amplius in hoc probando immoremur, suppositis dictis in hoc, & superiori capite. Dicendum est tertio , Tlleologum fidelem non assentiri, propositionibus in Theologia demonstratis, antequam ab Ecclesia definiantur,per habitu fidei formaliter & immediate, sed per aliud lumen inferiusin illi subordinatum, per habitum sicilicet,& assensum Theologi- cum . Ista conclusio sequitur pariter ex dictis, si quidem assenuis, qui habetur per consequentiam, di discursum non est immediate assensus fidei, nam fides nulli humano discursui innititur,sed testimonio Spiritus Sanctiin non,quia sic nobis sequi videtur, sed quia sic visum est Spiritui Sancto, ut dicitur actor. IS.. At assensus Theologicus, est assensus
qui innititur discursui,&consequentiar, quia sic nobis videtur, ergo non potest elici formaliter & immediate ab habitu fidei, sed ab aliquo alio illi subordinato, &ex illo deducto, quem habitunia Theologicum appellamus. Obij cies quarto si quis negaret con clusiones Theologicas,re vera esset hς- reticus, ergo signum est manifestum, quod Theologus fidelis assentitur conclusionibus suis per habitum fidei. Resp. ad hoc argumentum,dupliciter contingere posse,quod aliquis neget praediistas conclusiones; primo quia existimat illas non sequi ex illis premisia sis, non enim cuilibet facile apparet, quid implicite contineatur in praemissis,ucuti continentur conclusiones,unde in his diuersae opiniones sustinentur, & in hoc casu negans conclusiones Theologicas , non erit haereticus, donec inte posita authoritate Ecelesiae contrarium determinantis, ipse resistat, di neget talem authoritatem, sic enim erit forinu, liter haereticus . Secundo potest contingere, ut aliquis neget conclusionem
Theologicam, etiam si concedat illam euidenter sequi ex illis praemissis de fide, de in hoc casu, illa negatio adhuc non pertinet immediate ad haeresim, sed est solummodo error,seu propositio erronea, mediate tamen vehemens suspicio est, quod ille sit haereticus, maxime si neget conclusione in syllogismo constante ex duabus praemissis de fide, utpote negans aliquam ex eiusmodi praemiisis , cum falsum non possit sequi nisi ex falso, nec praesumatur quis negare id
uod est cui dens sibi, sed id quod est
dei,& sic contra illum,ut taliaet suspectum, posset Ecclesia proces re . Dicendum est quarto conclusionem Theologicam , ut explicatam , esse de fide. Haec conclusio est communis inditer Theologos , patetque ex ipsa differentia inter conclusionemTheologicam, ut deductam, & ut explicatam, superius assignata ; quod conclusio Theologica, ut explicata, non innititur distursui tan quam rationi formali assentiendi, sicut
75쪽
ue L Bibliothecae Theologicae Lib. I.
eonclusio mucta , sed tantum illum praerequirit tanquam conditionem applicantem ,& explicantem, & ideo non
impedit quominus assensus huiusmodi conclusionis sit immediath de fide,& ip.
se conclusio sit aliquando principium immesiatum indemonstrabile , quia tales disi ursius explicatiui non procedunt per causam , sed sollim continent explicationem terminorum, suntque discursus in actu signato, & non in actu exercito ,
sicut quando dicitur, quod Deus dixit, est de fide diuina, sed Deus dixit Christum resurrexisse, ad caelos ascendisso&c. ergo te arrectio Christi,vel ascensio Christi est vera, vel de fide diuina, & sede alijs ; tales discursus solii in explicant in actu signato , id quod ipse certitudo fidei in actu exercito facit, sed de his consulendi sunt Theologi a a. in materia de fide, ubi explicant quomodo gener tur in nobis per huitisinodi syllogismos, aut discursus fides diuina & supernaturalis, superest solum, ut aliquas assignemus regulas ad iudicandum , quaenam, explicatio sit suffciens , qu gnam vero non ad hoc ut aliqua propositio sic ex
plicata dicatur esse propositio de fide ,
Primo quando praemissassieu propositio naturalis coassumpta cum propositione fidei in aliquo syllogisino distincte explicat per definitionem subiecturnia quod continetur confuse in propositi ne de fide, tune propositio leu conclusio sic explicata dieitur esse de fide; ut
cum illi propositioni Filius Dei est homo , accedit propositio ista , homo es animes rationale, & infertur ergo filius Dei, est animal rationale ; aut cum diacitur , omnis homo est animal rationale , aut constas ex anima ct corpore, Chrsus est homo rgo tarsus es animes rationale, et et constas anima, cr corpore.
Secundo proposito, seu conclusio ut explicata, est de fide quotiescumque in ipsa praedicantur de subiecto, praedicata aliqua siperiora, quibus essentiaIiter :ubordinatur medium aliquod se- eundum fidem sibiecto conuenienS, in in hoc syllogisino, omnis homo essistantia, vel viuens, Christas est homo , raro Chrsas est substantia, vel visens; ubi rationes substantiae, & viventis sunt rationes essentialiter superiores ad ho-mmem, qui in hoc syllogismo est modius terminus,& secundum fidem praedicatur de subiecto, nimiru de Christo.
rtio conclusio ut explicata pertianet ad fidem, quando terminus alicuius correlativi explicatur, ut si huic propo-stioni de fide , Verbum in disinis est 'lius, coassumatur altera naturalis, ex Dire aliquis filias dicitur,vel ad patrem dicit ordinem, & inferatur ergo etiam in
diuinis es pater. bano conclusiones Theologicae ut
explicatae per praemissam naturalem sui de fide, quando talis praemissa explicat aliquod materiale,aut particulare,quod
continetur sub formali & uniuersali te mino propositionis de Fide: ut cum illis propolitionibus Christus pro omnibus h
minisus mortuus est, vel, omnis homo ,
es a Christo redemptus, adiungi intur naturales propositiones Paulus es homo , Petrus est homo, & postea infertur re, Christus es mortuus pro Petro, o Paulo , vel, Petrus est Paulus His a Christo redepti. Quinto conclusiones ut explicatae dicuntur esse de fide; quando praemissa naturalis ad earu explicationem assumpta, formaliter aliquid explicat, quoia implicite di virtualiter esitinerer in propositione de fide, ita ut praemissa naturalis addat aliquid supra medium terminum tanquam effectum, aut propriet rem. At cum eiusmodi effectus, seu
proprietates additae, sint in duplici dis ferentia, aliquae enim sunt inimpedibiles , & ita necessario adduntur, ut o positum implicet contradictionem, sicut cum illi propositioni Filius Dei, lGissus es, homo, additur illa, omnis homo Babet potentiam tmesiectivam , ct -- lilitiam; aliae vero sunt impedibiles,quia licet dicant necessariam connexionem,
regulariter quidem inseparabilem, nihilominus separari possunt per diuinari, potentiarn, ut cum eidem propositi a Filius
76쪽
Filios Dei, vel Christus est homo, additur
illa omnis homo habet quattuor humores set et eget cibo,er potu ad nutrimentum, drc.
est dissicultas inter Theologos cuiusnaeflectus , aut proprietatis additio sussiciat, ut conclusio peream explicata dicatur esse de fide; aliqui respondent sunficere, quod uno, vel alio modo fiat, Sita secundum ipsbs , inter eas propositiones quae suffcienter aliquam propo stionem explicant ut tenendam de fide, enumeranda est ea,quae explicat formaliter , quod continebatur virtualiter in propositione de fide, ita ut praemisia naturalis addat aliquid supra medium terminum, tanquam effectum, siue im- .pedibilem , siue inimpedibilem, supra causam vel realem, vel virtualem . Ita Albertinus.
Verum alij dicunt hoc non sussc re,sed requiri quod talis explicatio fiat,
addendo medio termino aliquem effectum, seu proprietatem inseparabilem , quia connexio quae est inter effectum , aut proprietatem separabilem, & eius principium, non est talis necessitatis, quae lassiciat ad credendum, quod si reuelatum est principium alicui competere , etiam sit reuelatum proprietatem conuenire, cum possit eam Deus a stofonte separare, vel impedire ne fluat,ita exigente aliqua rerum conditione nobis
ignota, undὰ apud illos Doctores, conchisiones explicatae per eiusmodi propositiones praecish non sunt de fide, nisi accedat definitio Ecclesiae. Sexto in propositione naturali coasi sumpta cum propositione de fide ad explicandam aliquam conclusionem ; vitalis conclusio per illas explicata dieatur esse de fide, non requiritur secundualiquos in propositione naturali necess-tas naturalis, seu quod idem est certitudo tanta, ut non possit ei si ibelIe falsum, sed in aliquo casn potest sufficere m ratis , ut in his algumentis, omnis homo
legitime,' nonice elictus M Thronum
Petri , est Sammus Pontifex, sed Alaxander Vi . sa, cuius felici pontificatu haec scribo, sis semina, or canonica eiectione
promotus ad Thronum Petri, ergo Alexander VII. Usummus ponifex, similiter, omne Concilium legitime congire tu ,
est a summo pontifice confirmarum es in- fallibilis autharitatis in side , sed Concilium N num υginut Tridentinum sunt concilia legitime congregata, ct authoritate summorum pontificum firmata , ergo
seni infallibilis verisatis; ubi conclusiones explicatae, quod Alexander VII. sit summus pontifex, Concilium Nicensi , aut Tridentinum sint infallibilis auth ritatis, sunt propositiones de fide, & tamen in sui explicatione depudent,l pr positionibus solii moraliter certis, quia quod huius hominis nempe Alexandri Mptimi electio fuerit canynica,& huius Concilii congregatio fuerit legitima , videtur humano solum inniti testim nio, quia id testantur Historici v. g. &c. Nullum enim videtur esse inconuenieS, quod ad conclusionem ut explicatam de fide, suffetat propositio explicans
moraliter solum certa, cum talis propositio concurrat etiam solum ad conclusionem explicatam , ut conditio applicans obiec tum, &non ut influens certitudinem in conclusionem, ut dicetur in fine huius capitis . Nomine autem ce titudinis moralis, let illa intelligi, quae excludit simpliciter omnem dubitationem , & formidinem, & ferme intellectum non protervientem conuincit,v.g. quod sint Antipodes, quamuis non excludat omnem causam rationabilem dubitandi . Nihilominus ali1 Doctores contendunt, praemissam naturalem, vel moralem subsumptam propositioni fidei debere esse ita necessariam, & certam, Vt illi non possit subesse falsum , ad hoc urconclusio per illa explicata dicatur pertinere ad fidem. Alias omnes iste conclusiones, Petrus est rite baptizatus, iste puer est in gratia , corpus Dominicum esssus hae hostia, hic homo est in gratia , de aliae plures eiusmodi essent propositiones de fide: syllogiando sic, quotiescuri que adhibetur alicui materia est formasacramenti baptismi, eum debita intentione;
77쪽
3 4 Bibliothecae Theologicae Lib. I.
Dius aliquis dicitur rite baptizisius; sed Petro v. s.fuit ita factum, ergo Petrus es
rite baptizatus ; rursus omnis rite baptissus est in Vatia , iste puer , signato P
tro , vel alio , es rite baptimus, ergo iste puer est in gratia; tertio, ad hoc ut corpus Dominicum dicatur esse sub hostia aliqua, nihil aliud requiritur nisi quod sit rise co- Iecrata , sed hac hostia, v. . consecrata a summo Pontifice est rite consecrata, ergo co*us Dominicum es sub hac hsia. Ultimδ, omnis contritus es in gratia iis homo est contritus, ergo hic homo est in gratia ; in omnibus enim argumentis iam
factis, propositioni de fide, subsumituralia, quae potest esse certa moraliter . Cum igitur conclusiones sic explicatae
non sint de fide, signum est manifestum
non sufficere certitudinem morale praecise , ad hoc ut conclusio per illam explicata dicatur esse de fide,sed hoc aliu- de prouenire debere . Per quod facile respondetur ad argumenta pro prima sentetia facta proposito enim illa quod Concilium Nicaenum ut Tridentinum suerit legitime congregatum,non solum
habetur ex testificatione humana moraliter certa, sed ex testificatione Ecclesiae illa recipientis, unde non est mirum si conclusio per illam explicata sit de fide, nimirum quod sint infallibilis aut hori
Similiter supposito quod haec propositio sit de fide, quod hic numero h
ano, Alexander in se VII. sit summus Pontifex,saltem per se secundo,ut lib.3. declarabitura dico. quod propositio illa per quam explicatur non est propositio pure contingens, aut solam certi nidinε moralem h ns . Quamuis enim sit propositio contingens, quod eius ele- etio fuerit canonica, absolute, & secundum se; tamen in ordine ad diuinam, Prouidentiam, quamdam necessitatem induit ex suppositione, quae a posteriori colligitur, ex eo quod ut talis receptus sit, & habitus ab Ecclesia, hinc enim secuitur electionem illam canonica suin se, ac legitimam, ut infra lib. sect. q.
Deo dante explicabitur. ivel secundo potest dici, quod quotiescumque, uniuersalis aliqua propositio est de fide,singulares etiam spectant ad fidem, quando illa uniuersalis propter particulares reuelatur, ut cum W-
uelatur,quod omnis homo sita Christo redemptus , talis reuelatio est proptCchas singulares , Petrus est redemptus , Paulus est redemptus, Ioannes est r demptus, & sic de caeteris. Et sic cum haec proposito uniuersalis, omnis homo legitime electus ad Thronum Petri, est summus Pontifex, primario reuelata esse videatur propter particulares contingentes , nec enim ob alium finem --
uelata est, nisi ut hic, vel ille Ponti fempro legitimo hineatur, & ita certi fiant fideles, de regula fidei indiuidua & signata, qualis est authoritas huius sim- mi Pontificis definientis; quaecumqaQpropositio vel naturalis,vel moralis tali
propositioni uniuersali de fide subsumatur, semper conclusio explicata erit de fide. hae tamen doctrina non currit pro conclusionibus in secunda sententia allatis, quia quando reuelata est uniuersalis illa propositio omnis contritus,aiat omnis rite baptizatus est in gratia,& sic de aliis, non est reuelata propter particulares contingentes, non enim primario,& propter hunc finem reuelata est, ut ego credam me, aut alium esse in , gratia, sed ut absolute credatur quin omnis contriciis, aut omnis rit8 baptizatus sit in gratia , & ita conclusiones per illas propositiones particulares eκ-plicatae non videntur posse habere maiorem certitudinem, luam habeant Pr positiones naturales ; si quidem non participant suam certitudinem imm
diate ab illa propositione uniuersali fiat dei, sed solum mediante propositione
Itaque concurrentibus supra assignatis regulis conclusio explicata semper erit propositio de fide, secundum communem Theologorum sententiam, cui minime aduersantur alij doctores existimantes esse coelusionem Theologicam , loquvnxur enim solum de ea pro ut d . ductas
78쪽
ducta, de veluti in genere cause incientis ad praemiisias ordinata , enim vero sicut in scientiis naturalibus praemissae dupliciter intelligi possunt esse causa conclusionum. Uno modo quasi in genere causae materialis, th quantum te mini qui sunt materia premissarum istit etiam materia conciusionis, licet non ut stant sub forma praemissarum . Altero modo in genere causae effetentis, id est secundum quod sub tali forma existunt , habentque virtutem conclusionum illativam. Ita &in sacra doctrina se habet ut explicuimus supra. Si considerentur ergo praemisiae Theologicae , ut sub tali
forma existunt,com paranturque ad c O clusiones ut principium,& causa effectiva earum , sic tales conclusiones non
sunt de fide , scit habitu Theologico illis
assentimur, at si considerentur veluti in genere causae materialis, tunc conclusimnes ex illis elicitae concurrentibus regulis iam dictis pertinent ad fidem, dicumturque explicatae; ratio est, quia discursus ille naturalis,qui timc interuenit non se habet, ut ratio formalis assemiendi influens certitudinem in conclusonem, sed solum, quae in praemissis cum medio connectebantur, maior, scilicet Smi nor extremitas , sine medio rei mino ad inuicem coniunguntur in c6cIusone, itari naturalis discursus, qui talem conne xionem facit apparere, sesum modo se habeat ut conditio mese extrinseca,quaalis est v. g. approximatio respectu combustibilis, ut conclusio non iit deducta, sed potius explicata , & sic facta deductione, de explicatione per discursum e intellectus spreto priori assensu qui nitebatur deductione, aduertit concinsionem niti firmiori motivo quam discursu, nempediuina aut ritare propter quam dicitassensum supernariaralem.
Quod Sacra doctrina certituri, ripereaquemliter alium habitum inreue, lampuia naturatim.
ΡRo intelligentia dissicultatis Iaec
lenda est diuisio superiori capite saltata, certitudinis in formalem, obi ctivam de subiectivam,quam diuisionem explicant alij per certitudinem secunda se, & quo ad nos; ita ut nomine certitudinis secundumse intelligatur illa, quae se tenet ex parte actus, seu assensus, seu ex parte cognitionis aut intellectionis, quia scilicet attenta natura actus, ex suo obiecto formali , est talis actus, ut non solum non admittat actualem formidianem, Hi nec etiam potentialε, sic enim perfectE & absolute determinat intellectum ad unum tantum. At nomine ce
titudinis quo ad nos, intelligitur illa quae se tenet ex parte operantis, seu ex parte intelligentis, alicui actui firmiterin st, biliter adhaerentis; quae firma adhaesio ex duplici causa potest originem habere, vel ab Intrinseco, nempe ex ipsa n tura, & vi luminis intellectualis creati, quod, posito aliquo obiecto sibi proportionato & connaturali, per se cretio-d ili certo , & euidenter, necessiitatur ad eius assensum, si nullum adst impedimentum; vel ab extrinseco, nempe ex imperio voluntatis, aliquando quidem cum virtute, videlicet cum aliqua rationabilis causa occurrit, cur voluntas, in rebus citra euidentiam, & in quibus potest intellectus moueri,in Otermina ri per voluntatem, possit hoc modo imclinare intellectum ad talem actum eliciendum, & non altu, sive qu ad excretilium, siue etiam quoad speciem actus,& hoc semper, & firmiter; sicut contingit in actu fidei diuinae,unde dicitur imtellectus captiuari in obsequium ipsius. aliquando vero cum vitio, quando scialicet nulla est rationabilis causit id faciendi, de tunc talis firmitas dicitur pertinacia, ut accidit in haeretico suis opi
79쪽
ue 6 Bibliothecae Theologicae Lib. I.
nionibus pertinaciter adhaerente. iacundo notandum est, quando dieitur doctrinam sacram superare certitudine quemcumque alium habitum intelis Iectualem pure naturalem non esse sermonem de persectione proprie littensiva certitudinis , quae sumitur a pluralitate graduum in actu cognitionis, sic enim plerumque potest contingere, ut actus
scientis, sit ipsemet fide certior siue maiori certitudinis intensione persectior, sicut, si quis eliceret actum scientiet intensum ut sex , & actum fidei ut unum , maior esset proculdubio certitudo inte- sue in actu illo scientiae in sua speciei , quam in actu fidei in sita; sed loquimur tantum de certitudine specifica & estentiali cuiuscumque actus, que non des mitur a pIuralitate graduum intensiuorum , sed ex ipsa essentiali disserentia, &.Modo tendendi actus in situm obiectum materiale & formale , ita ut sensis sit , quod assensus Theologicus maiori certitudine , & infallibilitate tendat in suum
obiectum, quam actus cuiuscumque naturalis cognitionis in suum ; & hoc est ipse essentia, & natura, seu quidditatit dum actuum, quamuis enim certit
do ,& in fallibilitas perfecta, seti meta- physica, de qua modo loquimur , consistat aliquo modo in indivisibili ratione negationis fallibilitatis, qu)m includit, tamen quia talis certitudo non est pura negatio, sed aliqti id postiuum, conn tans solum in obliquo negationem, hinc est ut reipsa, post esse maior, de minor non solum quo ad gradus intensionis, sed etiam quoad essentiales differentiaserfectiores, ct persectiores, suppositas pr dicta negatione. His breuiter pre
Dicendum est primo doctrinam saeram in conclusionibus scientificis,quas resoluit in principia reuelata esse certiorem , ex parte suae rationis formalis, seu certitudine se tenente ex parte actuS,aut assensus , quacumque alia cognitione naturali, etiam primorum principiorum. Haec assertio est communis inter Theologos , videturque colligi ex scriptura.
a. Petri vocem nos arassiari usHabemus firmiorem prophπα- nem M. Vbi assensius fidei , quo crC-ditur prophetis, dicitur esse firmior , siue certior ipsa naturali euidentia vocis squam audiuit Et ad Rom. q. ubi cu m dicitur,de Abraham. uod inspem contraspem credidiset e considerauit corpuasum emortuum, manifestE ostenditur , fidem ei contulisse maiorem certi tuaianem , quam illi tribueret naturalis Oidentia, de sua & uxoris Sarae impotentia ad generandum.
Ex his igitur authoritatibus & sim libus deduci potest ratio fundamentalis nostrae conclusionis. Nam assensus fidei diuinae , qui sunt veluti prima principia
in Theologia , secundum se , & rationet sui esse , certiores sunt quibuscumquα alijs assensibus intellectualibus , etiam primorum principiorum , ergo etiana assensus conclusionum Theologicarum , quae per euidentem consequentiam ci ducuntur ex illis , sunt certiores quibum cumque alijs asse sibus intelli ctualibus, pro ocertitudo dicit firmitatem asseritus , ex parte actus , seu ipsius assensiux Consequentia patet, quia ut aliquis assensus sit certus , susticit quod eius Cesetitudo sit euidenter di certo deducta eκprii respijs certis, ergo ut sit certior, sussi cit q' per eamdem euidentem cons quenturiiset educta ex principi; S certioribus , si quidε praemissae naturaliter cl
terminant,& quantum possunt ad asserisum conclusionis,quam si praemissi sunt:
certiores, & conclusio erit certior per se loquendo , certitudo enim conclusio- .nis tota Oritur ex certitudine praemissarum ut habet D. Tho. q. II. de veritate vi
o Quod autem assensus fidei diuinα. sint certiores secundum se, seu quo certitudinem persectiores omnibus alijs assensibus iam probauimus authoritatibus Sacrae Scripturae, potestque adhu sequenti ratione eificaciar confirmari e Nam ille habitus secundum se est ce tior omni alio, qui innititur rationi , cte
causae se ali tufallibiliorit talis autem est
80쪽
est habitus fidei, comparative ad omnes
habitus naturales creatos, nam tota fi mitas, & certitudo habitus aut actus naturalis , viti mate innititur ipsi virtuti,&persectioni luminis naturalis, in tantum enim intellectus certo iudicat aliqua obiecta esse vera, in quantum ex se habet proportionem ad veritatem illorum, at vero in habitu,aut assensu fidei longe perfectiori modo se habet intellectus,iudicat enim res fidei esse veras non innixus suo naturali lumini quavis tale lunae no exesudariir, sed gratiς subseruiat sed lumini diuinae capientiar,ad quam re
lationem in connexione habent res fidei media reuelatione diuina,illis enim auetitur propter diuinam authoritatem, aut testimoni una diuitium pcr se creditum. Confirmatur hoc argumentum, ille habitus, aut assetisius proprie loquendo,
pro certiori debet haberi,qui minus potest falsificari, firmitas enim in definitione certitudinis posita maxime significat impossibilitatem falsificandi assensium,atassensus fidei,similiter,& asse sitis Theologicus ex principijs reuelatis per euidentem consequentiam deductus,minus
possunt falsificari; eii enim assensem falsificari no posse, proueniat ex obiecto,&causis veritatis eius, ille astensus proprie Ioquedo minus falsificari potest,qui se tur in obiecta habetia infallibiliores causas veritatis,propter qlias illis assentimur cuiusmodi sunt tam assensius sidet, quam
. assensi is Theologicus,quoru pii imis authoritati diuini immediat & forinaliter
reuelanti innititur. Secudus vero mediate & virtualiter, unde ex hac parte non
solum fides, sed etiam Theologia cuius resolutio fit in principia supernaturalia ,
necessario excedit tollim genus & ordinem naturalis certitudinis,etiana quo ad
habitus principiorum , quia haec princinia innituntur certitudini inserioris o dinis, scilicet liaturali , quae minor est certitudine diuina per reuelationem diuinam habita, & ideo certitudo principiorum naturalium corrigi potest,& certificari per diuinam reiiciationem, tam
quo ad uniuersilitatem, quam quoad
causam,unde accipitur corum certitudes scilicet quantum ad inductiorem sensitu, quia ut iam diximus reuelatio accipitura lumine diuine sapientiar, quae est uniuersalior, certior & infallibilior omnibus,quare licet non transfundat in fidemo: Theologia evidetiam,quia subobscuritate attingitiu ,transfundit tamen certitudinem essentialiter longε inaborem, &persectiore quavis certitudine naturali. obiicies I . Theologia procedit aliquando ex una praemissa de fide, & altera naturali, ut in hoc syllogisimo omnis homo est discursiuus, Clarissus est homa ergo Christus est discursiuus, at in hoc syllogismo conclusio,qua tumuis The
logica , non est certior maiori pertinente ad scientiam naturalem, quoniam qui resiliret ab assensu maioris, resiliret etiaab assensu conclusionis, erg&Theologia saltem uniuersaliter loquendo, & quoad
omnes suas partes , non superat certitudine ceteros habitiis naturales, quorum
aliquando mutuatur principialia proba dis suis conclusionibus. Confirmatur hoc argumentum, nam . certitudo Theologie, ut dicetur sequenti sectione, solum est naturalis ordinis formaliter Ioquendo, nostroque discursu acquisita, & comparata I ergo licet in ipsi; priiaci pijs considerata maiorem habeat celtitudinem , quam quicumquυ .habitus naturalis, tamen in ipso lumine Theologico potest deficere, sicut aliae scientiet naturales , quod susticit ut eius
certitudo,non dicatur maior certitudine naturali aliarum scientiarum. Resp. ad argumentum negando mi 1 orcm , nempe quod certitudo conclasionis Theologicae, non sit maior omni, bus scientijs naturalibus, cum procedit ex altera premissa naturali, quia licet
praemissa naturaliscol curr tr. ad conchὲ-sionem inferendam, non itas uit tamen sex aequo cum praemissa de fide, nee sistit in ea ultima resolutio , sed vitarius resoluitur , & fit dependens a praeinis a dc fide,&eleuatur ab illa saltem extrinsecc, quatenus eius veritas subordinatur,
reaulatur per illam de fide,iudicaturque H non Diuiti reo by Corale