장음표시 사용
101쪽
so Varia Exercitationes interdum bona est, poterit pigritiei adiuncti saltem non esse mala , tenuitas uti diximus
semper est in ala, si ergo semper mala censetur, tunc cum nigredinςm secum h bet , censebitur deterior. Porro cum Herophontis de quo praesens est sermo fuissent nigrae tenues,
merito Galenus initio comentarij inquit, histe prster spem seruatum fuisse,quem scilicet prum is statim diebus merito quispiam moriturum suspicatus fuisset: etenim nigra minxit, hoc est Vt ex historia constat) nigra tenuia. Csterum dum urinas nigras & fimul tenues dico,chryninam me loqui existimant aliqui, quibus Aeti) sententia, & Avicennae placet: ,-Th. quippe isti duo authores impossibile esse cen-- . sent reperiri urinam, quae simul & tenuis sit,& nigra eandem sententiam sequitur author l,
C. 1o. c. o. bri de urinis,nullus enim ex modis,quibus urbnam nigrescere diximus, tenuitatem secum
admittere posse videtur Nam in remissione
quartanae febris,& solutione melancholire,vrinae apparent nigrae. Redduntur autem nigrae
propterea quod humor nigrae bilis per has expurgatur, qui sua substatia terreus est, dc grosius, quare de utinas efficit grossas Q Simili modo , . hae urina, qua ex afatione , adustioneque
sanguinis uigra fiunt, grosi a sunt : si enim vi iunimia exsiccat humiditatem sanguinis se conflat
quod etiam grossam escit eius substantiam: qu re manifestum est, quod oe urina grossa fient 1, i
102쪽
Medica. 9 Isanguine enim Γ ct coloris mutationem accipiunt, ct substantia Ui sanguinis grossitiem referunt. Frigiditas vero, qua ingrossat materiami etiam urinae substantiamfacit humoris' simile , ita j
tur urinae Diit grossa, ut docuit haec sunt verba illius authoris,quae gratis dicta mihi videntur. Nam in primis inflammatio non tanta est, quae siccitatem actualem inducat, alias urina abstineretur: quippe calor non aliter exsiccat, quani substantiam humidam absumedo. Dum igitur calor non absumit,potius dicendum e stsoluere , & liquefacere, si ei lim ipse vult sanguinem a frigiditate concrescere, eodem iure fateri tenetur eandem dissolui a calore, iuxta, . normam traditam ab Aristotele . Deinde bi- Arist. .melis atrae permixtione, urinas nigras crassitiem xς' εhabere fatemur, addita tamen conditione si
bilis atra multa sit quod iam supra dicebamus dum egimus de liuore nam pauca cras sitiem non inducit. Sed obicietis a nobis filo superius dictum ex pauco humore atro permixto non nigredinem, sed liuorem fieri, quod Galeno acceptum referendum est: siquidem deiectionem , d inquit, si pauca atra bilis misceatur non ii, id ξ 'γ' gram , sed liuidam fieri. Hoc quidem ego in deiectione admitto, tu urina nego: etenum Vrina, cum fluxio quφdam, & liquor sit, facile a sub stantia tingente penetratur , deie- vero ob substantiae crassat nentu n non fancile
103쪽
9a Varis Exercitationescite secundum se totam tingitur ...
Sed adhuc no cessat dissicultas: vitiisentinrubra non nisi crassa reperitur, cur ergo idem de nigra non est dicendum non ne ideo rubra crassa est, quia sanguinem habet admixtum Zatniora admixtum habet melancholicum succum sanguine crassiorem. Ita est. verumtamen animaduertite colorem, quo intensior est, eo eiu cacius tingere, quo remissior, remissius. Niger ergo color intensissimus, utpote in extremo positus,essicaciter cingit,lio sic tamen color rubeus, qui medius est, neque omnimodam intensionem habet , qua propter pauca atra bilis suffciet ad saturandam urbnam colore nigro , non suffciet paucus san- ouis ad ruborem inducendum, si ergo rubra urina est ex multo sanguine admixto, necessa
rio simul erit & crassa . Exercitatio de Brabile.
NIger succos in triplice est differentia: in
primis μελ idest sanguis niger, qui ouoniam colore a sanguine degenerat,
non tamen adhuc ab eo serma recedit , hoc peculiare habet, ut concrescere possit , & in grumum, seu trombum verti: quippe nec pinguedinem a d huc, nec fibras ammisit , non sicut aliae differentiae , quae non concrescunt.& haec sit prima humoris atri differentia, seu
104쪽
Medicie. 93species . Caeterum quando Hippocrates in- H ἡ ph et a
ctiones nigrq,qualis est sanguis niger,alteram differentiam humoris nigri intelligit priori similem, quod indicat particula , qualis , quasi dicat deiectiones quae sunt similes sanguini ni gro. Est autem haec faex sanguinis, quae a sanguine differt: quoniam non concrescit: sic exponit Galenus infra aphorismum 23. inquit enim , hae, sanguini denigrato similes videntur , differentes in eo quod stiliae sunt, & non , concretali ut ille.Ιst haec secunda species,quam sanguinis veluti limum solet Galenus appellar assumitur a Liene ad luos usus , quae etiam per harmorrhoides excerni solet, per eas enim niger sanguis egreditur,qui iam sanguinis nomine non est dignus di si quidem ne uit concrescere. Appellatur, ut plurimum λιαωχυριος melancholicu S succus. Itiae ergo
duae partes idest nigrorum nomine conueniunt. Tertia differentia, cum qua secunda splendore conuenit, non autem priama et quippe, ut diximus, non splendescit,tertiam inquam, ηπιλαν idest atra bilis sit vel a sanguine vel a succo melancholico, vel aflauabile quoties uruntur,aut malignam suscipiunt qualitatem,differentiam inter hanc ter. detiam di secundam optime exprimit Galenus, 'interim nobis notum sit hanc tertiam splendidiorem esse secunda, & magis dilutam,tam et si cras.
105쪽
9 Exercitationes si crassiti ei no est omnino expers. Haec in te ram effusa fermentat eam, & musca quidem , nec aliud quodvis animal gustare eam vult,
propter suum acore, sicut neque meram salse-dinem meque enim in ea degit animal, ut mare quod mortuu vocant argumeto esse potest. Duo igitur haec, terram ferment re & animalia abigere,quomodo contingant accipite.
quod ad primum attinet potestis id addisceres i.,esiis i Galeno in hunc modum dicente. Cum igitur
sech a.com. in teraram acetum acre musium fuerit, protinus i
tume cens, sursium quasdam terra partes simutollit tque compositu quoddam ex terrestri substantia oe aceti humiditate, oe exfacto vaporoso
spiritu. Simile rei huic contingit, cum atra bilis in terram effusa fuerit .nempe in utroque spirituosa quaedam motio evident er fieri videtur, eis lis quae inferuente musto apparet,& quae sequuntur. Itaque quia flaturn in se continet intumescit, status vero ob crassitiem exire nequit , qzare in minimas partes frangitur, quae bullas qua sedam & effervescentiae specimen exhibent. s/ε, his; QH0d autem ad secundum spectat, Gale. i. ' ''' nus, bilem atram, inquit, tum gustud am Vst Mentibus, tum olfacita, non illissolum, std aliis quoque innotescere. Hinc colligite acerbitate,&. acorem licet qualitates sint gustabiles, inhilo : minus olfactu quoq; posse percipi: ea enim est inter hos duos tensus communitas, ut se inuice alter ab alterius obiecto indatur, sic istor eL
106쪽
Medica . 9 ficit dapes iniucundas, sic sapor insuauis olfactu deprehenditur. Sed quorsum ista λ nempe
ut sciatis vanum esse quod quidam putat, mures, muscas, & alia animalia atram bilem naturali quodam nocua fugiendi instinctu effu- gere, cur enim ad instinctum effugiemus, cum videamus animalia quidem prope ad locu in quo atrabilis effusa est accedere, deinde effugere, quasi olfactu iniucundum saporem,
gnoscentes quem propterea euitanr. Has tres humoris nigri species paucis verbis comprehendit Galenus,inquiens,ostendit auteni nos G q. Ph.
bene a nigris deiectionibus balem nitram separasse.Hae enim sanguinis denigrato similes videntur , differentes quod fusae sunt, y. n concreta, uti lae. Nigra autem bilis ct quod'sa est absque concretione, quia fulgentem habet nitredinem; ct praeterea mordax est, sicut acetum , O terra abradit, atque fermentat , quorum nihil nigris
Itaque atri humoris secunda species, quae melancholia dici solet ,& tertia quae atrabilis nominatur , quoniam tertia fit ex secunda, quamquam etiam ex ssauabile fiat, ut postea dicemus: ac proinde secunda materia, tertiae esse potesta Sed praeter hanc distinctionem an distinguantur etiam ex parte agentiS , in dubium potest reuocari. Atram bilem, hoc est tertiam differentiam nigri succi ab immodico calore fieri, nemo est,qui neget, secunda
107쪽
e 6 Varia Exercitationes species, quae comuniter melancholia, seu melancholicus succus appellatur, an a calore generationem suam habeat, non constat apud omnes. Pera matus, cui assentitur Mercatus tres gradus melancholici humoris intra limites sanitatis constituunt. Primus est, qui fit icalore diminuto: dum enim iecur frigidius,&siccius est redditum, etiam ex mediocri alimento hunc succum generar. Secundus faex sanguinis, quae secundum naturam est, & iste
humor ab eodem fit calore a quo sanguis: dis fert autem secundus iste a priorer quia prior
nullum praestat corpori nutrimentum, iste vero maxime. Tertius procedit ab intensiore,& adurente cal0re, non tamen adeo ut atrabilis euadat. Differt tertius iste ab alijs, quoniam alij humores fiunt ex alimentis a calore vel dim 1 nuto, vel moderato,iste sit ex alio humore, &authorem habet calorem immodi
Haec opinio , saltem in eo quod humorem melancholicu ex diminuto calore factum nobis tradit, non est digna,quae recipiatur: quip pe nusquam in doctrina Galeni ex frigore per se', aut ex deminuto calore, melancholicum, sed pituitosum humorem fieri conceditur. De inde cum negare non possent, isti authores, pituitam fieri ex frigore, & apud eosdem me lancholicus quoque succus ex frigore gigna tur , tenebantur saltem declarare, unde nam euenit,
108쪽
euenit,ut pituitosus, & melancholicus sint humores diuersi.
Aliter sentit Christophorus a Vega, nempe 'i 'Rhumorem istum de quo agimus sola separa- arte medi trone absque adustionis nota fieri, non alixer ς ς ae fit mustum, quod a vino separatur. Verum cum humor melanchodicvS propriam, & peculiarem habeat formam,suos etiam usus,non
potest dici fieri per solam resultantiam , sed
per peculiarem actionem. De musto autem diuersa est ratior quippe musti sex est ad nullos usus comparata. Praeterea si ex sola separatione fieret melancholia, ex eadem fieret flaua bilis, proinde in iecore esset virtus du taxat sequestratrix, no humorum generatrix. Dicerentur etiam isti humores praeexistere in alimento: siquidem denuo non gen rantur,
hoc autem Galenus non admittit, imo vero G.a.de nat. ibidem contrarium non sine demonstratione fas iit c li.
. Magis consentaneum est, quod V llςsiu . ii ι.ε. resoluites videlicet ab QOdem calore dire u .Vlt. Bersos humores fieri, prodiversa dispositione anateris, nihil taminus quando plus nigritudianoriS generatur 3 quam dςbit* humorum inter se proportio exigat,tunc excessu fieri calo-mS,minore tameu quam est ille, a quo producitur bilis atra. Si vero quaeratis, quae nam stilla dispositio materiae,respondebo esse crassitiem,vel melius terrestrem naturam,quae apta
109쪽
s 8 Varia Exercitationes est, ut ex illa melancholia, proportione respo-dens elemento terrae gignatur. Quod autem melancholia a calore gignatur lapius a Gale- 'ς π no est inculcatum . Nam melancholica temperamenta ex sanguinis adustione fieri ait. G. .loe.assi humorem melancholicum in ijs potissimum D redundare, qui macri sunt, & nigri, & hirsuti,& qui colorem habent praerubrum quibus latae sunt venae,haec autem signa omnia caloris
Si quis autem obijciat in:autumno,quq pars anni frigida est, melancholicum humorem gigni, ut hinc constare possit huius humoris ge-
Dena.hum. nerationem ex frigore esse. Respondet Galenus, gigni quidem in autumno,non ob frigidam intemperiem , sed ob eum, qui in aestate praecessit seruorem . Si ulterius quaeraticuri nsenibus magis, quam in iuuenibus succcus isteo, ἡ. i. redundet Z respondet idem Galenus, eos qui Δkuii ''' frigido, & sicco temperamento sunt praediti ,
non esse melancholicos, nisi ex habitus corporis mutatione tales euaserint: in his namque humor abundat melancholicus , non obstigidam intemperiem, sed ob praecedentem in iuuentute sanguinis seruoremIn illis vero, qui a primo exortu frigidi sunt ac sicci, potius pituita abundat: quippe ob caloris inopiam
impersectas coctiones moliuntur.
Sed manet adhuc difficultas, si enim melancholia elemento terrae respondens frigida est
110쪽
Medies. 99 est ac sicea, si rursus effectus suae causae debet
respondere; quomodo causam habet caloris excessum fateor ego melancholicum succum adustione fieri,imo etiam exputredine,vi cobligere licet ex Galeno; caeteru quod aduritur, o Α- p., & putrescit calidum esse non negamus, quod vero adustum,putrefactumve est calorem am- misisse constanter asserimus r quippe calor nodurat,nisi quandiu materiam habet quam depascitur, cum vero ad siccitatem deuentum aest , ablato caloris nutrimento= aufertur calor,exemplo vobis sint cineres,qui nullum habent calorem, quia nullam humiditatem.Melancholicus ergo succus, post quam in eo vis caloris deferbuit manet succus, ac proind
Sed ex hac responsione posset aliquis colluegere me Arabum Zinariam bilem admittere,
quae omnino sicca,adeo ut cinereum colorem praeseserat, hanc autem Zinariam bilem Val- v i, r.eεtilesius merito damnat, & tacite Christopho ' rum a Vega praeceptorem suum eam admittentem suo more vellicat. Nam potest quiadem substantia liquida, quae adhuc humoris nomen meretur ad eam deuenire siccitatem, ad quam deueniunt cineres. Verum tamen ego, dum omnem humiditatem humori me-
est,& subinde calori pmstat pabulum, hac adlata calor extinguitur, esse vero omnino ata a succo