장음표시 사용
131쪽
potens ad excitandu magnum incendiu, sicut accidit Herophonti,cuius prima aegritudo sudore fuit iudicata,qui sudor debuit esse no omnino diminutus,quandoquide adeo diminuit ut parum fuerit quod remansit,ideoque solum trium dierum laborem excitauit. Mensura
ergo reliquiarum humoris ex mensura praede ritae tum coctionis , tum euacuationis sumenda est. Ut si praecessit coctio exigua, si exigua
etiam euacuatio, recidiva expectetur valde timorosa. Sin aliter, proculusque ratione . SExercitatio de conuulsione. G, .met.e. R Aectus,qui graecis spasmps dicitur, lati- ' nis est conuulsio, usus tamen obtinuit , ut graecum hoc nomen apud latinos retineatur . A Galeno inter eos recensetur,qui a pr0prio sympto male denominatur,hoc est amo- tu illo, qui in membris sic affectis conspicitur. Inter est tamen aliquando, num spasmos, an s. eiusdem spasm1 dicatis: quippe spasina, licet pro spas ε. Eiusdem mo etiam accipiatur, nihilominus spasma -ο stria, c. r. citur unitatis solutio in neruosis fibris, sicut in osse catagma in musculis vjcus, & ruptio , in arteriis & venis nullam propriam habet appellationem , sed interdum ulcus , interdum
vulnus, interdum etiam ruptio nuncupatur . Ut autem conuulsionis naturam,seu definitionem possitis comprehendere, necesse est sup-
132쪽
7dedicae. Iz I ponere id, quod in Galeni doctrina frequentissimum e B, videlicet musculos non aliter Operari, quam retrahendo se ad suum principium, & hanc esse propriam eorum natural ἔ- ter se habentium actionem. Supponite rursus ex eodem Galeno , eonuulsionem ab actione propria musculorus in nullo alio differre nisi, quia actio musculi propria, hoc est, quae per sanitatem fit, voluntatis imperio fieri, actio vero eiusdempsaeternaturam, nempe conuulsio,inuoluntaria est, quod diffuge GalenuS tra' o
ctat, imile quid reperioris apud eundςm t. .
Iam ergo facile manet colligere conuulsio' Ma nis definitionem r est, namque conuulfio, ut
pleriqlie 'placet, contractio musculi ad suum T .
prineipium praetc et voluntatem . Sic quidem tract. com. manet conuulsionis natura optime explicata: si enim conuulfio a musculorum sanorum . sec. I cc
motu solum differt in eo, quod praeter vol-- ' larem fit , recte hoc addido tota huius affectus natura manet explicata. Caeterum in si auat Galenus, conuulsionem esio motum , circa quod plurimae emergunt dissicultates, quas enodare, piopict opinantium varietatemta, non leuis , sed tamen non ili1nis erit labor' offert se quishum valde frequenS nucon uulsio morbuq sit, an sym tha . Galenus; b d j hac disquisitione abhorrere videtur , ita inis si αωud quiens . mis sane in re prim2m Uidepa r Sabinus fal As, quod parram dixtiit em tremo-- Uzia rem
133쪽
rem esse. Nam tota genere inter se disserunt hi
sectus. Nihil vero nunc intersit, Uectus νο-ces , an symptomata , functionum noxas. His verbis actione issam & affectum,hoc est morbum,& symptoma posse dici insinuat. Nihilominus cum definitio ex Caleno desumpta
conuulsionem motum esse statuat, cumq; motus vitium, symptoma sit laeis actionis, non posset ille negare, in sua mei doctrina conuu sionem e sse symptoma; Avicennia tamen ali- Aule. r. . ter sentit videlicet esse aegritudinem hoc est
morbum, nam definit dicens, spasmus est agritudo neruo se, qua mouentur lacerti ad principia sua, O inobedientes sunt in dilatatione . . Carterum conuulsio diuerso modo considerata potest & morbus dici & sy mptoma: morbus dicitur ' sic explicant Avicennam interpretes)vel quia sensibiliter laedit operationes: tunc autem abusive, magis pro causa conuulsionis, quam pro conuulsione ipsa accipitur vel quia est morbus in compositione, hoc est, vel in figura, vel in situ. Itaque cum conuulsionem morbum esse dicimus, eum a conuulsiuis motibus separamus, quod multi faciunt appellantes hos conuulsivos motus conuulsionem in fieri, vel conuulsionem spuriam , eam vero iam factam, atq; legitimam,in qua membrum, omnino contractum est. Conuulsuos motus Avicenna,& sectatores eius spasmum no proportionatum ad materiam appellant,fierique aiunt
134쪽
Medica .. ii aiunt a causa molestante, & irritante natu ram. Isti igitur motus conuulsivi interdum in conuulsionem legitimam terminantur ι quemadmodum torpor, aut stupotin paralysim MDiuersam suscepit viam Io ubertus, & tum Galeno,tum uniueris medicorum scholis opponitur dicens, conuulsionem non esse post.
quam membrum est contractum , nam tunc
rigiditas appellatur, quae viventibus & vita functis communis est , conuulsioneni solum esse dicit cum membrum motibus agitatur. Verum facile est & Galenum, & uniuersam medica scholam a Ioubertis technis liberare a In primis Galenus i qui sepe conuulsionem per motum desinit,non sibi contradicitiquando eam fieri ait a solo morbo: nam tum quoque conuulsionem inter motus illegitimos recenset, qui fiunt a solo morbo i si ergo inter motus illegitimos, non negat motum esse ac proinde non sibimet contraria loquitur . 1n surgit Ioubertus , & quasi ad magniim absumdum deducens exclamat, si conuulsio a solo morbo est , motus epileptici, qui fiunt a natura irritata, non erunt couulsio . sed quid mirum , non erunt quidem c'nuulsio, erunt tamen 20tus conuulsiui quos a vera conuulsione differre diximus , di a multis conuulsionem 1puriam , ab Arabum vero familia conuulsionem non proportionatam ad Materiam appellaa
135쪽
ar Varta Exercitationes pellari, quocumque autem appellentur modo non esse veram conuulsionem iam satis est demon stratum . Ut
At motus , inquit ille, influxu est, nec compenit rei itabili, quomodo ergo membrum te tractum lixumque & immotum in insili esse dicemusὸ Mult plex huic obiectioni, est re spondendi modus . PossumuS namque corbuulsionem esse motum dicere in sensu causali quemadmodum enim ira dicitur seruor sanguinis circa cor , quoniam ex hoc seruore pullulat , sic dicere possumus conuulssollem esse
moturn, quia ex antecedente sit motu: ete hi in membrum per motum contrahitur, & contructio,iam dicitur de motu contractionis, quam determino eius , sicut persectio P & coctio sic etiam quando febris dicitur conuersio na tiuae caliditatis in igneam naturam conuer fionem pro coninsionis termino accipimus ,
ut suo loco declarabimus.Sed quid plura post,
quam contractionis motu pars aliqua ad co- tractionem, in Gra formaturi peruenit motus est in suo termino, motum autem a suo termino non differre real iter schola philosophorum
Axist 3 ph apud Aristotelem fatentur. Non ergo pecca bit qui terminum motus cum motu consui radet Cum vero negare non posset tetanum, &alios affectus,in quibus ex utraque parte con tentio fit, esse conuulsiones, licet membra ucasse-
136쪽
ancta, non mutent locum , difficit esse motu iutonicum est motus tonicus, quo mobile ad
contraria: impulsum in eodemi permanet loco , ut auis, quae in aere immota manet , & tamen non est ociosa, quippe, ubi moritur statim concidit; duo luctatores parem vim ha bentes,& ille,qui aduerso flumine tanta vi suo sum natat quata fluuius deorsum tendit) probat autem esse motum tonicum quia actio ost: nam fortius solito ibi musculi cernuntur age re,actio vero musculorum non alia est quὸmmotus . Respondet Carrerus m quidem non extra mentem Galen9 non recte dici tonicum
motum, sed tonicam actione im, timet en in motum appellare ubi locus no mutatur, actionem vero siue motu esse probat tum exemplo conseruationis, tum etiam resistentiae, utra que est actio neutra autem motus . Milhi tamen magis placet motum ab actioiae tronse
parare r quippe actio, & passio eande subquia f
s'rtem,mio apud Galenum una pro alia accipitur ; quamuis enim sentire sit quoddam pati , nihilominus sensatio hem acti em appellat , & vitiatam sensationem ad lasas actiones reuocat , cum igitur actio, & passio ita se habeant , cum rursus passio: gratanDison separe tur, squod late probat Aristotelesti dicendum eit actionem non distingui a motu . Ad exempla vero a Carrero allata respondere posumus conseniaminem,& resistentiam Ne utraque
137쪽
ias Varia Exercitationesque enim idem sentire oportet cum ambo co-trarios parem vim habentib. remitanturo motu quidem fieri, caeterum mutationes & moistus,qui in breuissimis spatijs seruntur in eo- p. I, de-dem locu manere videntur hoc Galenus an
ita sit subdubio reliquit, & aliud tempus db
scutienduin transmittit. Porro Iouberto admitto musculorum motum in tetano & alijs, quae ab utraque parteo contentiquem habent, motum esse tonicum , aut saltem tonico similem: quippe verus tota, cus a facultate fit, non autom a morbo. Dicat
tamen ille, cur tetano mot0m tonicum concedit, non vero in emprosilio tono, aut opisthotono λ Nihil aliud respondebit nisi in tetano , collum manere rectum, ac proinde ex utraque parte, pam antica, quam postica musculos agere,inem posthotono moueri ad anteriora, in opisthotono ad posteriora. quare in tetano datur utrinque motus,in aliis ex una
parte rigiditas.yAt inepta quidem est isthaee
ratio, nam quoniam in tetano contrahuntur tam anteriore , quam exteriores musculi actio musculorum est; in ali)s quia contrahun tur vel anteriores vel posteriores duntaxat, non eli musculorum auio.Imove si ad Ga leni exemplum recurretat, inueniret quo inae' quali 0r est contentiu , eo in gis motus ratio nem habere. res gradus constituit in tractio
ne lapidis hoc enim est eius exemplum pri
138쪽
Medicae. I 27mus quado lapis,aqt lignum,aut aliquod cor-' pus inanimatum trahitur, neminem contrarium deducente. Secundus quando trahitur in Vnam partem,altero in contrariam trahente, vincere tamen robore priorem, & propter hoc sequi ipsum corpus, sed multo minus quasi ab alio non traheretur. Tertius cum idem aequis viribus ad contraria trahitur. In primo gradu tractum Bit corpus in tantam distantia in quantam illud trahens voluit trahere. In secundo tanto minus trahit, quanto ab alio in contra tum fuit tractum. In tertio, quia par utrinque fuit tractio, tractum in eodem loco perma sit,no tamen manet immobile, perinde ac si a nemine traheretur. Iam igitur ex hoc exemplo constat, quid Iouberto respondere
oporteat, in tetano contrahuntur aequaliter musculi anteriores, &posteriores, quare ad neutram parte corpus inclinat,in empost ho-t Ono mouentur anteriores tatum,in opisthotono posteriores duntaxat, sunt igitur similes priori gradui, in quo diximus lapidem trahi
nemine in contrarium trahente. Igitur mot tonicus, tam uni conuenit conuulsionis speciei, quarn reliquis, nec est cur differentiam . statuat IoubertuS. Sed quoniam ait, membrum, quod erat rigidum in corpore vivente cum eadem rigiditate post mortem permanere ;Vnde infert, si post mortem, non est conuulsio, nec motus sdum
139쪽
D8 V AExercitationes dum vixit similiter rigiditas erat, non conuulso,neque motus. ego ab eo an ille,
qui tetanum patiebatur maneat post mortem lcum eadem colli rigiditateὶ assentire tenetur, lneque enim poterit experientis contradicere. lAt ille fatetur hanc rigiditatem hoc est, tetanum, motum esse,ac.sudinide covulsionem,cur ero O in tetano hoc admittit in alijs negat λSciat ergo rigiditatem in conuulsis ratio notermini; viventi & non viventi, eandem esse, imo etiam & rigiditatem in animatorum v.g, fidium musicalium, at ratione principij esse res diuersas. hoc probatur ex Galeno,suem G do trem ille semo pini ni fauere existimat: Galenus
T i' 'ξ' ad deflaue Herophilum, & Praxagoram,qui risectum virtutis mouentis neruis , & musculis tribuebant argumentum tacit ex corpore defuncto : inquit enim estin mortuis nullos neq;
nerui neq; musculi affectus experti sunt, quos pati ipsos, & Herophilus, & Praxagoras arbitrantur deseruit autem eus OmneS motus protinus una cum anima, cuius instrumenta musculi sunt,& nerui. prosequitur deinde rem declaras exemplo c7 tharae & tibicae, quarumlonus non ipsis, sed sonatori, & tibicini debetur. Ioubertus hinc colligere contenditas ubi prinmum anima recessit iam non amplius in corpore illo est motus si rursus rigiditaS manet post mortem eadem, quae erat prius ; si poli mortem nec est motus nec couulsio, ita etiam neque
140쪽
Medica. I 29 neque dum vita aderat. non tamen Oportebat ita colligere, sed in hunc modum. Cum asse ictus sit animae siue facultatis, protinus cum anima recessit affectus, quare rigiditas, quae in vivente affectus erat, in mortuo, quia no adest anima,non est amplius assectus. Atque ita manet mani stum, quod latu antea dixi, nemporigiditatem in corpore vivente, dc in corpore
mortuo eandem esse ratione termini, non ratione principij: quippe in vivente facultas ad erat,cuius affectus erat cotractio,in desuncto, absque facultate, contractio non magis erit affectus, quam sit in rebus inanimatis, ut in fidibus musicalium instrumentorum. Quod autem rigiditas in corpore defuncto remanens potius cum rigiditate rerum in animatarum, quam cum rigiditate viventis corporis conueniat, facile percipietis. nai' res inanimatae,& simi Iiter nerui cadaueris, si scindantur non tenduntur versus suum principium , sed partim in hanc partem in illam partem ratrahuntur, at inconuulsione retractio est musculi ac nerui versus suum principium, ratio huius rei est,nuia ubi deest anima & facultas,nullum
est principium, versus quod musculi laam actionem peragant, & sic absente anima deest
Accedo ad torturam oris,& strabismum trulam a paralysi fieri ait, hanc non a conuulsione, ut putauit Galenus, sed at relaxatione & G a. sympta