장음표시 사용
71쪽
ratione, sed a purem patres nitania&ih cerebrum delapsum non esse taestum, qui possit cerebrum distendere , & tumore excitares sed esse solum ea quantitate,'u, bc pEE. poro&secundum eoru m naturalem a ,litudinem Ap taculum quidem est humorem putrescenitem Iesusum, seu potius expulsum ,mec inauira regulatum posse ita commodo peri:Omnes mearuS , per omnem cerebri molem diBibuliud undam in unam,quam n aliam partem inclinetaru PQ Tertius etiammoduspnon est api Meere phrehitidem, cum scilicethumores biliosi istameninginibuςconinentur, ibiq; putredinem eunt Nam sebul DFlure liunitata est,qui hRmores aliasaisequentissimos in aliquamartem exusta euaSestund*Asia'in extra venas ad. se .ininere, profecta nondum eati sat est sussicietis ad phrestitidem texcitan dam. lino iratisiui causone humorea imirae venas vehementer ebullire, lac in trescete ἰαὶ eorpus valide incalescerem; naqueitam Pipromptereae bilem extra venas Oij az,bqueginaς,igabo, essitat quide obsti neque uis 4, neque linguae tinctura ,: ne quom actura:iscum hilem attestarentur, de aliquando, imo quopluri , haec bilis effusa inflamationem internaem par
72쪽
λNIs Medicis: cissammatione,fiunt febres ardentes inflamma. tionis nomine etiam Erysipelas comprehen-d quod si interdum non fit inflammatio, id propterea accidit, quod bilis non in uno loco colligitur, sed per plura dispergitur, qDenique Galenus haec praeuidens se decla- G. r.epidarauit inquiens. Sin autem in cerebrum, eiusque ζ' η' μ' membranas sit impacta bilis phrenitides inducit , verum prius quaminiarescat, perseuera venas in his sitas , non phrenitides , caeteram qua in vigoribus sunt febrium deliria essitit. QMd clarius dici poterat ad ostendendam differentiam inter delirium & phrenitidem: p ut sit Idelirium ex calore bilis per cerebri substantiam sparis,
phrenitis autem ex eadem ad tarente, ad ha rere autem nequit, quin excitet erysipelas. quis enim imaginatione concipiet bilem ess sam,& alicui membro inhaerentem, simulque putredine efferaestentem, quaserysipelas non
Respondet ad hane.Galent authoritatem, bilem, priax qua,n inhaerescat, : non dici quasi, priusliqua uolantumorem sed , pria ram Apper modum perman otis, oportet enim esse impactam bilenior dicit Galanus,'u Verba hy ma fri r o dependentiami significant ad alio affectu, qu i bus opponitus nim inhaerere vi Caeter i in cae cus iste nonsvidet uenon posse bilem putrestet tem inhaerere, quan :faciat erysipelas sit st
73쪽
6 Visis Exercitationervidear in pius naenias incidem. t obrVniuersa eius ratioconsistit in eo, quod chira cerebri inflammationem possunt dari mgna pathognomonica phtanitidis, nempe delirium continuum cum febre. Sed oporteret
probasse liscesse pathognomonica signa phrenitidis, pathognomonica signa sunt,quae co ueniunt omni soli, & seinper, ita vi s alteri
conueniant,vel non omni,vel non sempςr non ierunt pathognomonica. Da mihi melancholicum febrire nunquid hoc est impossibile iis nime. At tunc erit delirium contiouum cum febre, quamuis autem melancholicus affectus defin atur delirium sine febre, t men non est
vera definitio; sed quaedam descriptio, qua ponitur id i uo differt molancholia a phrenitide, scilicet duod melancholia possit esse
sine sebre, non autem phrenitis, hoc tamen non tollit posse melancholia febrem habere adiunctam Longe melius videturdicendum, non posse phrenitidem fieri citra cerebri, aut mςmbra- lharum sius abscessum: est enim morbi gςnuis di inquit Galenus) toxo genere exitiale, non tamen itae esse fi citra inflammationem coni'steret. i Nec valet Carrern responsio eo scit, Icet exitiale, quia est in membro principe, non ivalet inqqam, nam etiam in membro . prid ir jpe possunt esse morbi non exitiales, quippe inserebro sunt etiam eatarrhase dispositiones
74쪽
Medica. 63 neque sunt lethales. P terea ex eodem Galeno phrenitis nsen tantum a calidis succis habet ortum, sed & supra id phlegmonem in cetrebro,& eius inuolucris excitat . Responde ille Galenum tradere causam & morbum , causia est calidus humor,morbus est ardor siue intemperies, & ita utrumquς coniungens dixit , non solum ex calidis succis habere bortum , sed excitare phlegmonem, idest ardorem,s distemperiem calidam in parte. Ο ὐ-
tuam interpretationem, qEae dupliciter a vero toto cano aberrat. Primo quia statuit humorem calidum esse causam calidae intemperiei, cum tamen nihil prohibeat multoties calidam intemperiem esis causam cur humor incalescat, & alias etiam umina non esse causam alterius,' nam cum distinguimus nudam intemperiem ab intemperie cum materia, diacimus intemperiem cum materia simul, sed non dicimus unum esse causam alterius. Praeterea si ibi agit de solo symptomate, hoe est delirio ad delirium eiu ciendum suffcit,calida
intemperies, si loquitur de phrenitide morbo, ad morbum constituendum, non oportet dicere quod concurrat S morbus & causa moi bir quippe erit nugatio, dicit igitur phrenitidem, ut morbus est,constare ex alia causamaiore quam constet paraphrenitis, nam para phrenitis & phrenitis possunt in symptomate conusnire, utrumque est delirium, utrumque potest
75쪽
6 Vapiae Exercitationes potest esse continuum, quid ni λ caeterum pDraphrenitis ita est continuum delirium,ut possit non esse continuum: In phrenitide non ira sed semper est continuum. In causa nolia conueniunt, nam paraphrenitis fit ab intemperie nuda, phrenitis ab intemperie cum limmore ab oestum faciente.
Quod autem sit phrenitis cum inflammatione ostendit eius pulsus, qui iuxta Galeni
sententiam,& verissim uin experimentum, est durus,& talis non esset, nisi adesset insanimatio . Respondet, Pulsum durum fieri in phre
nitide non omni, verum i' ea, quaecum imflammatione fit, affertque Avicennam dicen. tem & ipsorum pulsus sunt duri propter esset tiam aposthematis in membro neruoso duro. Adiungit etiam, non esse verum, pulsum d
rum requirere necessario tumorem praeternaturam: siquidem ex calore & siccitate possunt pulsus tales prouenire, quod Galenus velle videtur dum ait. Si vero non solum sit calidius , sed O siccius praeternaturam, statim utique
etiam, meninae ina tenuis, qua tegit cerebrum, in eadem venit affectionem, viaque cum ista cumcti nerui, atque reteriae pul um duriorem facient, quod eorum tunica contendatur, atque desece tur. Ego vero persisto pulsum durum esse perpetuum socium phrenitidis , neque ulla est,quae tali careat pulsu quemadmodum, &pleuritis , & peripneumonia . Galenus adsiccitam
76쪽
Medica. siccitatem me ningis hoc iure optimo retulit , sed tanta siccitas cum calore, quae pulsibus duritiem afferat non nisi in inflammationibus contingit. Sed de his satis. Exercitatio de rigore.
E Xtra aream medicam Latinae loquutionis
procereS rigere, accipiunt pro indurari, sic Virgilius , vestisque rigescunt, ubi Seruius durantur, 'Urangi potius,quam scindiposse vid
antur , Liuius & Martialis rigentes. oculoS appellant, qui non circumaguntur. Quintilianus corpus nullo modo sexum rigidum, nuncupat . Haec Quintiliani phrasis vobis poterit in mentem adducere speciem conuulsionis in qua collum nec ad anteriora nec ad posteriora flecti potest & vocatur is , in hoc affectu collum rigere, dici potest, imo ita Celsus appellat & similiter quodlibet membrum ob conuulsionem in sexibile redditum, si rigidum dicatis etiam intra medicos fines tolerabilis est loquendi modus. Caeterum conuulsionem non libens appellarem rigorem, quamuis a tem de vocabulis quaestio non sit habenda)Oportet, nihilominus , aliquando vocabulorum curam gerere,ne in doctrina Oriatur confusio. Celsus ubicumque apud Hippocratem, sese offert matranstulit horrorem. Verum maioris momenti est Galent authoritas apud
77쪽
66 Varia Exercitationes quem rigor nomen graecum sere retinens, &horror iuxta magis& minus digerunt, differ-
h, I diς asi rigor in suo rigore, hoc est exactis ijsres, ' lime Rccipi tur, nam alias apud eundem Gaialenum late sumitur rigoris vocabulu ut etiam horrorem comprehendat e. g. ad Glauconem dum loquitur de tertianae rigore ita ait rigor autem veluti si a re aliqua acuta magis quamofrigida, cutis pungeretur: cum hi qui quartanam, aut quotidianam patiuntur potius frigidum rigorem sentiant, appellauit rigorem , sed addidit frigidum, ad differentiam rigoris exquisiti, qui sensum inseri magis rei pungentis quam frigida. & a libi, rigorem tertianae & quartanae sic .eίε militer adistinguens, ait, ct ob eam rem proseb.c. i. cedens eas rigor nequaquam similis est, Ita in tertiana quasi pungen ac 2 inerrassensu inciem in tem causam iudicat 8 in quartana autem quas r
frigeram . Externae causae,& internae rigorem pariunt;
tam hae, quam illae possunt esse aut calidae, aut , 6ὰ - δὶςnu ait. Ab externis causis stia, . 'aucei. gidis.rigoriit, uti siquis frigida aqua per cors. pus aspergatur, aut in frigidae aquae labrum
mittatur,are corpore nudo aeri frigido exponatur. A calidis, ut si acre medicamentum viceri imponatur, ani feruentem aquam quis super ini)ciat aut ignis scintille incutiantur,atque haec de externis causis . Rigor autem qui ab internis accidit & ab Hippocrate ργος νοσε
78쪽
ρ και λα σω ς i. rigor morbosus aliquanis do autem λῆγος αντοματον , idest spontaneus appellatur. causam habet etiam vel calidam,
vel frigidam; calidam nempe biliosum humorem ; frigidam, scilicet pituitam illam , quam
Praxagoras vitream appellauiti quamuis ideGale s a. de cauc symptomatum exquisite loqui volens pituitam istam magis horroris, quam rigoris causam statuit. Sed iam ad rigoris naturam & causas ma- radigis accedamus, & rigorem cum Galeno dicaia Vlt Io. in
mus esse inaequalem totius corporis concus ' - ''sionem,& conquassationem . Differt autem hic motus a motu conculsionis, palpitationis,& tremoris, quia non est totus p ternaturam , ut conuulsio & palpitatio , sed fit&a causa praeternaturam irritante, & a natura sese exonerare tentante, nec pertinet ad facultatem animalem veluti tremor , sed ad naturalem expultricem. Hinc iam intelligatis ad
rigorem efficiendum cocurrere causam unam naturalem, nempe vim expultricem, alteram praeternaturam , hoc est celer motus rodentium excrementorum. Dixi celerem motum,
ut insinuem rigores a delatione biliosi humoris semper fieri , cuius est proprium velociter moueri noni pituitosis, qui motiones habent tardiores r quippe frigidi succi nec impetum
Inferre , nec celeriter moueri ob substantiae tentorem, di crassitudinem queunt, nec prae E a terea
79쪽
εῖ Varia Exercitationes c.,.i'. terea non ita ut biliosi mordent, quia ut Ga- ,2 lenus testatur si proprie utamur vocabulo calidum mordax est , sensus autem similitudine frigidum mordax vocatur. Exigitur autem in rigore celer motus, impetus humoris , mordacitas eiusdem, &alia A uuae habetis apud Galenum in methodo comcap. . euigio quidem illa Juccedit propter eorum , quae
Gu ς δ' feruntur, excrementorum, cum multitudinem, tum acrimoniam , tum impetus celeritatem, tum
laborantis virium infirmitatem . Nam ct qua
multa paucis O qua qualitate sunt insigni, iis
qua ita non sunt, mordent magis r pari modo qua cum celeritate ferantur , ijs qua tarde. Iam vires ubi valentes sunt omnia contemnunt, ubi infima sunt redditae, ὰ quouis offenduηtur. Homror siet, ubi ct qualitas eorum , ct impetus v locitas est remissa, tum copia minor , ac potentiss-mum cum rimes tristanti obsistunt. Hactenus Galenus; ex cuius verbis addiscite, quo motus humorum , vaporumque fuerit validior celeriorque & natura mordacior, eo concussionessore vehementiores . mare Avicenna,
inquiens, de causis vehementis rigoris es vehementia virtutis e usiuae , in lacertis, Cypropicrillud quanto es causa rigoris viscosior , vel est
emendandus iuxta marginalem correctionem , & ubi habet fiscosior dicendum mota cior, Vel omnino rehciendus simul cum Aver- eou.,2 Τ' Fe, qui exfrigore maiores rigores fieri existimat s
80쪽
indica . 69stimat, tum quia ex frigido aere non ex cal, do rigemus, tum etiam quia rigor fit contractione caloris , calori autem magis frigus, quam calor opponitur. Sed sophismata sunt haec Averroi valde familiaria. Nam aeris stis giditas est externa rigoris causa, nos loqui. mur de internis,quamuis autem innato calori magis oppositum sit frigus quam calor, nihilominus in corpore vivente non potest dari frigiditas tanta quae rigere faciat. Neque vero unquam pituitosus succus rigoris causa erit nisi sit pituita, quam PraxagoraS vitream ap pellauit,utpote quae mordax est, aut alia quaeuis putrescens, quae licet potentia sit frigida, tamen putredine calorem praeternaturam actu habet. Feruntur ergo per membra sentientia vapores,aut humores qui concussionis sunt camia . Vapores ne λ imo maxime. Mordentem
halitum, & succum ubi per sensibilia corpora
fertur horrorem rigoremve excitare dixit Galenus, dixit mordentem halitum, &suc o icum, non utrumque simul,sed alterum eorum,
multoties enim particula, &, disiunctiva est non coniunctiva, & flatuosam substantiam per se solam rigorem posse efficere,testantur Hippocrates & Galenus, quamuis autem GPlenus multoties bilem delatam per habitum f. h.Σ
corpus rigoris causam statuat, & rigore dicat symni natura a biliosis excrementis exonerari, nihi-