장음표시 사용
151쪽
r o V Exercitationeste ob siccitatem, hoc est ob desectum humiditatis, qua terrenae partes glutinantur hanc ille siccitatem esse contendit , quae ad contractionem requiritur nunquid igitur choria, &cythararum chordae,quando retrahuntur,p trescunt Θ Choria, inquit, contracta,si manibus tractentur non cedunt, nerui autem cadauerum cedunt. Sed considerare debuerat, dari in rebus non animatis maximam contractio nem, nili: l enim est quod impediat, in vivente autem non tam vehemens contractio esse potest, quam mors praeoccupet,ex minore igitur contractione prouenit, quod nerui cadauerum sequaces sint . . : 'Demum, nequid desit, quod ad conuulsio-ἡ ό. ne ine siccitate spectat, merito a Galeno is- S, pe repetitum est, eam vix curari quidem pos' se, imo in rabilem omnino esse ; si rationem μ. ab eo quaeritis, vobis satisfaciet inquit enim, maximum esse mali, & pene insanabile: quoniam longum tempus exigitur ad siccitatem
neruorum remouendam : vehementia autem
morbi tempus non expectat, sed cito vires dissoluiti& subito exitium asteri.Sic ille. Ego via, uersaliore argumento utor sumpto ex conces sis apud omnes. Morbus siccus dissicilior est humido, noc quidem omnes admittunt, &nos aIibi fusius tractabimus) conuulsio ex humiditate valde periculosa est, s hoc quoquo norunt omnes medicinam iacientesquid inde sequa-
152쪽
s Medica. 14 et sequatur unicuique licet inferre. Arbitratur itaq; Argenterius conuulsione, quam a siccitate fieri dixit Galenus, non quidem a siccitate, sed ab humoriam acrimonia gigni, comitem ille habet Herculem saxonia, qui, quoniam Hippocrates in fine aphorismi citati postquam dixerat conuulsionem a repletione & inanitione fieri, adjungit ita vero& singultus: discurrit per causas singultus,ea μque conuulsioni accommodat, neque alias in hoc quam in illo affectu esse contendit , quoniam autem singultus a causa irritante fit existimat conuulsionem etiam, siue a repletione, siue ab inanitione accidat, non aliter excitari quam per naturae irritationem. Caeterum non
colligitur ex his verbis id, quod ille existimauit, nempe singultum esse veram conuulsionem,& preter causas conuulsionis nullas alias
habere. Est singultus motus coaevulsivo motui similis, a vomitu magnitudine duntaxat differens: quippe vomitu expelluntur ea quae in ve triculi capacitatς continentur, hoc autem facilius fit, quam expulsio eorum quae in tunicae ventriculi substantia imbibita sunt: haec autem expulsio singultu peragitur , qui,d Galenus in commento praedicti aphori sint declarat.
Itaque essemotum conuulsioni similem a s Au. b.3.
mittit Avicenna, qui definietis si ultum dixit, esse motum sieut spasmum, quod accipiss* 6 . 6- videtur ex Galeno , ubi ait veutriculi motus , eius i.
153쪽
I 2 Variae Exercitationes qui velut conuulsivus est, qui in singultiendo accidit,conuulsio quidem in totum non est ut pote,quae in solis accidit musculis, ventriculus autem nec ipse musculus est, neque eius, sed c. q. v luti conuulsio quaedam & de differ. sympl.
dicit cum igitur circum cibos venter se constringit. caeterum cum palpitatione quadam, vel tamquam conuulsione, & tremore ,& via bratu eiusmodi constrictionis opus vitiosen fuerit. Sic ille, quid autem tamquam conuulsionem appellet, statim declarat inquiens. Ac palpitationem ventris clare sentimus, itemq; conuulsionem, singultum enim hoc sympto-ma nominant. haec sunt eius verba,quib. dum singultum tamquam conuulsionem esse fatetur,conuulsionem esse negat: quod autem eius c. .sympti mens suerit hoc negare patet, ubi non ex pro- eauce. pria,sed ex aliorum mente, singultum quoque, Aph... conuulsionis speciem esse arbitratur. Quamuis autem dicat, quod autem & singultus coinuulsio sit stomachi secundum Hippocratem, nos utique nouimus, intelligere oportet pro conuulsione, conuulsioni simile assectum. Sic 7 δῖ' qualis passio est conuulfio musculis, talis conuulsio stomacho.talem dixit, hoc est similem. s. h. 19. Tandςm cur aliquando conuulsionis nomine singultum dignetur nempe concedendum est singultui conuulsis nis nonae attribui manas stabo quando aliud fuerit sermonis proposi tu in a non vero, quando singultus substam tiam
154쪽
tiam volumus cognoscero .l Porro cum singultus passio sit conuulsioni similis, similes habebit causas; praeter haS autem nihil prohibet habere alias,nempe prgier
repletionem & inanitionem, etiam materiadi mordentem, nisi velitis hanc materiam,siquidem euacuatione curatur, ad repletionem reuocare, quod quide abusue erit dictum: nam semper humor euacuatur,quia sua quantitate
nocet, sed aliquando etiam tui in hoc cass)quia sua qualitate molestat, & tunc valde improprie repletionem adesse quispiam dixerit. Csterum de singultu alibi exprofesso agemas, nunc susciat dicere hane passionena & a causis fieri, ex quibus sit conuulao,& ab alijs prae- G-i de Iovi terea nempe irritantibus, quod hbi contigisse ne '' i narrat , si piperis aliquando immodicam quantitatem ingessisset. Sed iam proxime ad hos accedamus, quidum ex siccitate conuulsionem fieri posse negant,cum videant corpora exsiccata conuelli , id fieri aiunt , quia humores siccitate acrimoniam acquirut: ob hanc autem membra mo deri & effugientia hanc noxam in conuulsionem incidere; isti praeter quam quod non amgnoscunt conuulsione, sed pro ea conuulsivost motus accipiunt solamque eam admittunt squam diximus esse non proportionatam ad materiam, ac proinde spuriam . Dicant mihi num a simultaneis euacuationibus corpus ese siccaa
155쪽
i Varia Exercitationes siccariagnoscant, non credo negaturos; di cant rutius, an corpus ab huiusimodi euacua. tionibus exsiccatum conuelli viderint λ profecto , si medita in artem exercent, negare non possunt; quod si negauerint Hippocratem aduersantem habebunt:quippe nihil frequentius est apud eum , quam lethale signum ex con uulsione ad superi' uas euacuationes superueniente accipere.Sed n quid hanc siccitatem ab euacuatione factam existimant humoribus in corpore relictis acrimoniam tribuisse ξ tam subito ne isthaec acrimonia est facta λ profecto monstrum loquuntur, qui hoc proferunt . Quare eos relinquo & ad alias conuulsionis causas me consero. Timeo tamen ne Galenum in contradictione reperiam a qua excu- , . sari nequeat. 'ξ' proposuit,ut vidistis Hippocrates duas tantum causas,alteram repletionem,alteram inanitionem; repletionem humiditatem appe Iat medici quia humectatio xt Aristoteles aitὶ nunquam fit sine corpore , inanitionem imusice itatem. quippe id quod nanitum est exsiccatum manet. Sed dantur ne praeter has duas l- 3 dς caulas altri certe Galenu sic ait, Hippocrates pilo pridium tire conuulsionem fera dixit ex repletiori ne,ct euacuasione,ct additum est ad apborimum ferme momnibus exemplaribus,sic autenuom gustus,ego Mero in conuullione tertium aliquaevisesam supra repletionem, oe ereacmtionemnndum' reperis ;
156쪽
Medica. Iqs reperii ; consideratione in primis dignum est ,
dictum abesse in exemplari sere omni ut ii sinuaret aliqua esse exemplaria , quae hac vitinia aphorismi parte carerent. Sed de singuiata iam dictum est; quod autem conuulsionem dicat se nunquam ab alia causa nisi a repletio. ne & euacuatione factam reperijsse , immemorem illum sui ipsius esse arguit : quippe
alias alibi causas affert. nempe repletionem, mordicationem, frigiditatem, & vltimo loco inanitionem , ex qua neminem sanatum vidit, aut alium narrantem audiuit . Iam ergo p ter duas causas repletionem scilicet , & inanitionem duas alias nobis affert, nempe mordicationem ,& frigiditatem. Creterum mord, cationem possumus dicere potius esse causam conuulsui motus, hoc est conuulsionis spuriae quam verae , Galenumque ibi cum de curandi
methodo ageret, utramq; conuulsionem tam
legitimam, quam spuriam attulisse, ne quid quod ad curationem pertinet omisisse videretur, quod animadnertii Vallesius; & haec mihi V u.1.edia videtur melior responsio quam aliorum, quis
dicunt ex irritatione concurrere ad partem materiam, ex cuius concursu repletio sit, ex repletione autem conuulsionem & ita ex irritatione conuulsionem ad eam quae ex repletione referendam esse censet. Sed frustra, tum quia irritatio, ac proinde conuulsivus motus
prior est quam repletio, unde non potest re-
157쪽
pletio esse causa illius motus; tum etiam conuulsio , quae fit ab irritante causa est motus fa-- a natura irritata , conuulsio autem vera a solo morbo , quod iam satis declaratum superius est , tum denique quoniam ut annotauit Marcell. Marcellus Donatus tam potessi irritationee I materia deduci ad neruos,ut fiat repletio,qua
die. etiam abduci a neruis ut fiat inanitio, ac proinde irritatio , seu ab irritatione agitatio, non magis ad repletionem quam ad inanitionem referri debet. Tandem conuulsio eΣ repletione fit , quia pars in tumorem eleuatur, ut distensio fiat secundum latitudinem, contractio vero secundum longitudinem , ut accidit fidi bus cythararum positis in loco humido. Tantum ergo abest ut inanitio generando
humores acres , & mordaces conuulfiohemia pariat, quin potius contrarium a Galeno merito sit dictum , videlicet humores acres siccitatem efficere , a qua conuulsio: sic enim inquit & videtur ista conuulsio soquitur de ea quae mordicatione sit in ijs qui ab elleboro purgantur, non dicta ab Hippocrate, aliquando
fieri . Nisi per Iouem, illam dixerit quispiam
fieri ex inanitione , cum humores mordaceS vim habeant exsiccandi. Ex his . verbis colligite humores mordaces exsiccado conuulsionem efficere, ac proinde, conuulsionem exinanitione non esse dicendum fieri ob morda citatem,sed eam , quae ab humoribus mordacibus
158쪽
Medies. 3 7 cibus fit, fieri ob exsiccationem . Hanc Galeis
ni doctrinam non attuli quia veram esse existimem, imo nec ipse constanter eam tenet,ut
ostendunt verba, nisi quispiam dixerit, sed
volui solum significare, siccitatem non gignere conuulsionem media mordicatione , sed mordicationem media siccitate . Et prosecto fides muficalium instrumentorum & coria co- tracta a siccitate distensionem contractionemque habent, ut hinc vel maxime liceat inferre, siccitatem esse oportunam ad generandas, citra omnem mordicationem, conuulsioneS.
Itaque non est dicendum mordacitatem . reduci ad repletionem , quod satis manet demonstratum,nec etiam ad inanitionem: nam Galenus diuersas causas statuit dum loco supra citato numerans quatuor causas, prius posuit tres repletionem, mordacitatem,& frigiditatem ; deinde addidit quartam, nempe inanitionem, quam dixit esse insanabilem. Deinde etiam stequentissimum est in Galeni doctrina quam ab Hippocrate didicit, conuulsionem ab inanitione, aut insanabilem e se,aut saltem vix sanabilem,ea vero quae ab idiritatione fit facile sanatur.
Sed quid de frigiditate dicendum est λ profecto Galenus in illo I a. meth. citato causam per se preter reliquas separatam hanc recensent inquiens, vel ex frigore ingente,quod ta-
159쪽
i 8 Variae Exercitationeste quale gelu emcit. Ex his verbis vult Camrerus inserre, frigiditatem non conuellere irritando sed congelando; mihi tamen non ita videtur, sed essicere frigidam causam id,quod exterius stigiditas & gelu essiciunt i non ne γ' γ' 37 Hippocrates dixit, frigidum conuulsiones di, stentiones, liuores, rigores sebriles essicere, sed quomodo conuulsiones effciet nempe mordicando, mordicationem in frigore quis non agnoscit λ quis negabit frigidum neruis esse inimicum p Igitur qui mordacitatem avehemente frigore auferre velit, contra id quod manifestum est loquetur. Quapropter videtur mihi Auicen. recte inter causas spas. mi no proportionati ad materiam, infrigidationem recensere. Propterea nos sicut prius irritationem diximus motuum couulsivorum esse causam,sic etiam eorundem causam frigi- κ .M iiii ditatem statuim . Quado autem Hippocra-ml.tenati tes conuulsionibus per remedia calida mederi, docet, cur de motibus conuulsi uis eum loqui non admittimus,Carrerus no admittit cε-terum legislatorum more. Manifestum est
autem quod Carrerus non negato motus j conuulsivos a frigore fieri sic Galenus ait, si . si 'i' frigus vel musculos thoracis apprehene ritvel neruos, durities quaedam instrumentis adueniet, & motus conuulsioni similis. Frigiditas tamen, quae conuulsivos motusessicit, si augeatur poterit neruos musculos',
160쪽
indurando conuulsionem gignere; unde Hippocrates ait, In febribus spiritus offendens, ma- Η ' ε' lum:conuulsionem enim significat, nempe spiritus offendens, hoc est respiratio interrupta, qualis in pueris plorantibus conspicitur, mgnificat futuram conuulsionem: quippe motus ille conuulsivus, si causa augeatur in veram deueniet conuulsionem. Porro ex frigiditate conuulsionem cum auditis, intelligere oportet ex frigiditate mordicante conuulsionem spuriam , & validiore densante legitimam. Cumque praeter duas illas causas repletionem, & inanitionem detur frigiditas , Hippocratem esculabimus, qui duas illas expressit, tertiam non negauit. Hac excusatione Galenus non est dignus , qui praeter duas tertiam se nunquam reperijsse fatetur.
Sunt qui frigiditatem ad repletionem reisciant, quoniam frigiditas dissicilem difflationem facit, dissicilis autem difflatio occasionem praestat ut nerui repleantur. Hoc ex Galeni doctrina accipiunt : siquidem haec sunt si r eius verba, algor autem, & stigiditas omnis, eo quod omnia neruosa corpora essiciunt ad difflandum dissicilia, sunt causa ut haec repleantur,& hoc intelligunt a Galeno esse di c.,.4h. ,1ctum, ut modum ostendat, quo ex frigiditate fit conuulsio & alibi non semel frigidum conuulsiones, & distentiones facere natura est aptum, nempe difflationem impediendo, &