장음표시 사용
101쪽
pei0iem partem dissimiles, qu0d illi pr0 Diis ea colunt, quae sunt sed ii non sunt; 0s autem c0lilis ea, quae nec ii, nec aliquid Sunt, quoniam pr0rsus nulla Sunt δε l). 0 idem diserte explicax erat S. Dionysius, inquiens: g u0d 0n pr0rsus privatum est, id nusquam ullo paci vel fuit, Vel est, Vel erit, Vel esse p0lerit. Denique
si b0num sustuleris, neque e88entia erit, neque ila, neque m0li 0,
neque quidquam aliud , sei. Effugia ualistarum praecluduntur. Prim quidem minime dicip0lesl, qu0d sicut omnia b0na, quae pars Sunt in mundo reducuntur ad aliqu0d supremum b0num tamquam ad principium, ita etiam mala rev0cari p0ssunt ad supremum quoddam malum. In utroque enim n0n es simile, cum res dicantur b0nae ac persectae, quia di-Vinam b0nitalem ac persectionem participant c0ntra nulla res dicitur mala per participalionem, sed per privali 0nem participalionis ide0que
nequi reduci ad aliquid, qu0d si per essentiam malum 3 . Ou0dVer magis e minus dicatur per mai0rem Vel min0rem accessum ad terminum id erum est uli 00et S. 0 naventura, in his quae dicunt p0sili0nem, n0n autem in iis quae dicunt privali 0nem ea enim accipiuntur potius per recessum, ide0que magis malum dicitur, qu0d magis recedi a b0no; et quia nunquam lanium recedit, quin adhuc magi recedere p0ssit, exinde est qu0d nunquam possit ibi assignari Summum. Siquidem privali semper subiectum exp0stulat qu0d si destruitur, et ipsa privati evanescit. eque demum aliquid pr0licit, siens illud dicatur in se b0imm sed maxime propensum ad natum, qu0d causal nam nec intelligi nec singi p0les aliquid summe b0num, qu0d Si maxime pr0 pensum ad malum; cum propensi ad malum e regi in pugne cum summa b0nilale. Si quidem summa unitas den0 lataclum essendi purissimum e c0ntrari summa pr0 pensi ad malum indicat maximum recessum ab ill actu. Prob. 2 pars, nimirum nulli paci explicari exsistentiam b0n0runt et mal0rum in mundo, etiamsi c0ncederetur absurda Vp0lhesis Manichae0rum. am vel duo illa principia aestuali virtute agendip illen vel diversa. Si diversa, perali debilioris praepedietur a Valenti0ri, et lunc stl 0lum b0num vel f ilum in alum dominabitur: si aequali, tunc vires contrariae et aequales ultro cili 0 lue sese impedient ac destruent, nihilque remanebit nec b in nec mali. Audi . Athanasium: inter illus pli paria possunt, ne uti nem, tui excella et 0rli 0r Sil invenieS: et enim si nolente alio, alter exsistit, aestualis certe am-b0rum vis et imbecillitas est. Aequalis quidem vis, lilia alter alterius V 0luntatem exsistendo vinciis imbecillitas vero, si uia ipsi n0lentibus
102쪽
res praeter mentem eveniunt o l). 0u0d si ad labellam a lii quis
recurrat, qui narrat, dii illa principia 1laedus nescio qu0d icisse, ne allerum ab alter in suis peribus impediatur, absurda super absurda cumulabit, remque c0mmenliliam acie explicanis mullo absurdiorem. 0uid enim minus intelligi 0lest, quam principium summe b0num cum principi summe mal pactum inire, ii illud arbitratu lubituquesu debaccitari, malaque milia perpetrare permittat'
quam c0uli a Manichae is dispulavimus, n0n erit Supervacaneum pauca saltem delibare de rigine mal0rum, quae sunt in mundo. Principi0 quidem, cum malum n0n in liqua re p0siliva, sed in privali0ne ac desectu c0nsistat, eius cauSam n0n per se ei directe, sed per accidense indiressi inquirere p0riel. Omne quippe gens Sua perali 0ne per se et diressi n0u 0les ferri nisi in bonum, cum agere nihil aliud sit nisi adluare p0lentiam alicuius passivi, seu sacere aliquid actu, qu0d 0n 0leSi Sse nisi b0num. Malum erg0 per se causam n0n habet, sed s0lumm0d causam s0rlitur per accidens, quae cauSan0n 0les esse nisi qu0ddam b0uum malum quippe in eo est, qu0d subiectum aliqu0d debila persecli0ne privetur, qu0d 0nlingere nequit sine acli 0ne alicuius agentis quae b0na est 3). Malum physicum et morale. Duplex est mal0rum genUS, Secundum qu0d malum secernitur in physicum ei 0rale Malum ut 0rale vocatur etiam malum culpae, e est pr0prium liberae hominum 0perali0nis, quae a lege Vel a regula in irum essest tit Malum vero physicum vel sequitur c0ndili0nem naturae, ut aegritud0, 0rrupli0, mors vel in culpae uni li0nem infligitur, et nuncupatur malum poenae. P0rr utrumque malum sive physicum sive m0rale p0lest exsistere Sub unic rerum principi infinite persecto. Ad mala physica qu0d allinet, inutile est quaesti0nem iusius pr0- sequi; nam h0rum mal0rum ipse Deus esse p0les causa, non quatenus malum essiciat, sed quatenus pr0duca aliqu0d 0num cum contraria privali0ne c0niunctum, qu0d omnino necessarium est ad ordinem et pulcritudinem lolius universi. uare Deus non potest esse causa mali, qu0d 0nsisti in desectu cli 0nis, cum sit agens persectissimum; hinc illud malum in Deum tamquam in causam reduci nequit; sed malum qu0d in rerum quarumdam corrupli0ne consistit, in Deum lan quam in causam p0lest reduci. Rem ita acu langit quinas: Agens in quantum sua virlule produci aliquam s0rmam, ad quam
2 De hac re disserit S. ΤΗ0M 1 p. q. 49. a. 1 et 2 90 DD. De mul0 q. l; Contra gent. lib. III, cap. X et Seq. 3) Cf. S. Tu0v. 90. D. De malo, . t a. 3.
103쪽
sequitur c0rrupli et desecius, causa Sua Virtute illam c0rruptionem di defectum. Manifestum es autem, qu0d Drma, quam principaliter Deus intendit in rebus crealis, es b0num i dinis universi. Ord aulem universi requirit, qu0d quaedam sint, quae delicere p0ssunt, et inlei dum desidiant. Et sic Deus in rebus causand040num i dinis universi,
ex c0nsequenti, et quaSi per acciden cauSal corruptione rerum . . .
Ad 0rdinem aulem universi perline etiam rit iustitiae, qui requirilii peccatoribus p0ena inseratur, et secundum h0 Deus es auct0r mali, qu0d est p0ena, n0n aulem mali u id es culpa a, l).
Concludendum et g est, mala physice esse inseparabiliter c0nnexa cum ruine et b0n universi Unde si Deus teneretur subtrahere mala physica a rebus, debere destruere rdinem universi, et impedire, qu0minus res ex quibus arietas e pulcri lud universi ill0rescit, iuxta m0dum suae naturae agerent. Et ea de re sapienter . Th0mas multiplici argument0rum c0nclusi0ne demonstrali divinam Pr0Videntiam n0n excludere l0laliter malum a rebus, e0que magis qu0dex illis malis plurima a De elidiantur b0na 2 .
Ou0d si de mal morali quaesti agiletur bre Viter resp0ndemuS, huiusm0di malum a De nullo paci originem ducere; nam cum malum illud in deseelu adli 0nis c0nsistat, pr0ul acti delici a regulam0rum, nullatenus reduci p0les in Deum, qui ob suam in similam persectionem a regula deficere perandi nequit. Accedi qu0d ipse Deus malum ut 0rale prohibet, leges n0li 0nesque iusti l iniusti in e0rdibush0minum c0n Signat, omnibusque media largitur, quibus a malo absterrentur et ad 0num pr0sequendum incitantur. Causa ergo istius mali in voluntate creaturae ali 0nalis rep0nenda est, quae cum sit libertate ex0rnata, e limitibus circumsepia potest sua libertate vel uli ad salutem vel abuli ad perniciem: 40num, ait S. Th0mas, ex h0 quod est creatum, alislii , modo ioles delicerelli desectu, ex qu malum v0luntarium pr0cedit, lilia X 0c pS0, qui d est realum, sequitur qu0d ipsum si subiectum alteri sicui regulae et mensurae a). 00 ergo malum Deus S ilum m0do permittere dicendus est, si uia illud non impedit, sed alitur ac Si nil agentia liber arbitrio praedita pro lubitu perari: unde Deus nult pacto intendi malum, sed s0lum vult, ut creatura rati0nalis libertate me utens ad beati latem pro qua condita fuit, ter Veniat. Nec Deus mala in iralia impedire tenetur cum p0ssit, praesertim si advertamus, illa eadem mala ab ipso permissa ordinari ad niaximum tuum et ad finem sibi prop0silum illi enim scite notatio tot' Angelicus et Ouamvis malum sicui exit ab agent proprio sit in r-
104쪽
dinatum, et ex li0 per privali 0nem rdinis definiatur; lamen nihil pr0hibet, quin a Superi0ri agente i dinetur sti. Siquidem homo sua malilia b0num in malum c0nvertit Deus ex adverso sua b0nilale exmal b0num eruit Si qui mali 0mines, inquit S. Augustinus, male utuntur creaturis b0nis; sic Creator bonus bene utitur h0minibus malis. 0 vi quid inde agat, qui l0lum crea Vit humanum genus... Pict0rnovi ubi p0na nigrum col0rem, ut si decora pictura, et Deus nescii ubi p0nal peccal0rem ui sit 0rdinata creatura 's 2). Concludimus, divinam perseeli0nem nullum pali detrimentum ex malis sive physicis, sive m0ralibus, quae sunt in mund0 et 0ntra Veleres recentesque Manichae0s haec . Augustini usurpamus Verba Isl0s Verb0s0s et miser0s quid enim aliud milius dixerim' penitus desere, quidum nimis quaerunt, unde sit malum, nihil reperiunt nisi malum s 3). SOLVUNTUR DIFFICULTATES oppon. l. F0rma simplex est multiplicabilis. Atqui Deus es forma simplex. Ergo natura divina multiplicari p0lest. Resp. sis t. mai. Forma simplex est multiplicabilis si n0n dehlificatur cum sit esse. Cone. Si est ipsum esse subsistens, Reg.
Explico. Cum unitas pponatur multitudini, sicut indivisum pl)0- nilur divis0, natura aliqua ita p0les multiplicari, sicut 0les dividi. Iam ver natura divina neque divisibilis est ad divisi0nem quantila lis, quia es serina simplex et immaterialis, neque est divisibilis per 0pp0sili0nem serinalem, quae ritur ex disserentiis determinantibus et contrahentibus, cum si ipsum esse subsistens et ii receptum. Εrg0nuli pael multiplicari p0lest e c0nsequenter Si maxime ulla, seu unica. uare triplex gradus seu persecti unitalis datur, sicut triplex rati viget individuali0nis in essentiis seu formis Essentiae enim materiales e c0mp0silae c0mpletam individualionem c0nsequuntur per aliquid realiter superadditum principiis speciei, et sic multiplicabiles sunt numerice in eadem specie; nam id per qu0d 00rates est hieli 0m0, praeter S0cralem non est aliis c0mmunicabile; sed id unde S00rales est homo, mullis communicari p0lest; et sic plures S0crates nequeunt esse, 0n plures homines Essentiae simplices, et serinae subsistentes sunt per seipsas individuae et o aliquid ide0que nequeunt multiplicari numerice in eadem specie; sed cum habeant rali 0nem p0lentiae relate ad esse, qu0d in ipsis recipitur, Sic p0ssunt 80lumm0d multiplicari 0rmaliter id est dividi per pl)0Sili 0nem sormalem. Demum s0rma simplex, quae identificatur cum sit esse cum
105쪽
sit actus purissimus, individuatus et disti notus a qu0libe ali per puritalem sui esse et b0nitalis est in tu immultiplicabilis ide0que maxime una, quia SSentia esse, et h00 aliquid signatum sunt adaequale idem. Unde flai malis ei intrinseca rati persectissimae unitalis sicut e celerarum perseeli 0 num in Deo ex e repetenda est, qu0d Deus sit ipsum esse per se subsistens et ii receptum. 0ppon. 2. Unum imp0ria privali 0nem. Atqui privali 0 0n 0lesi praedicari de De0. Erg in Deo n0n est unitas. Resp. Dist. vi. Unum imp0ria privali 0nem secundum n0strum m0dum intelligendi, cino. Secundum rem intelleclam, Reg. Explico. Cum unum illi aliud si nisi iis indivisum, unitas Secundum rem n0n Si privali 0, quia non est carentia alicuius perse-cli 0nis. Nihil0minus a nobis c0ncipitur ad 0dum privali 0nis, et Sic praedicatur de De0, quia Deum n0n 0gn0scimus nisi per m0dum remotionis Ad rem . Thomas: Cinum qu0d 0nvertitur cum ente, est qu0ddam metaphysicum, qu0d secundum esse non depende a maleria. Et licet in De n0n sit aliqua privali 0 lamen secundum m0dum apprehenSi0nis n0strae n0 c0gnoscitur a n0bis, nisi per m0dum
privali0nis et remoli 0nis. Et sic nihil pr0hibe aliqua privative dicta, de De praedistari sicut qu0d es inc0rp0reus vel infinitus. Et similiter de D00 dicitur qu0d sit unus 3 1). 0ppon. .' Unitas in De negat divisi0nem. Atqui negali 0 0n
suscipit magis e minus Ergi Deus n0n si maxime unu S. Resp. Dis l. mai. Unitas in De nega divisi0nem qualicumquem0d0, Reg. ega divisi0nem, m0d persectissim0. Con . Contra dist. min. egali 0 0n suscipi magis et minus, per Se Cone Rali 0 ne p-p0silae persecti0nis, Reg. et Reg. conue. Explico. Unum significal ens indivisum et sicut in ente considerari p0ssunt diversi gradus persectionis in entilate ita c0nsiderari p0ssunt diversi gradus persecti0nis in indivisi0ne . a m ens p0lesleSSe uinin Simplex e ipsum esse subsistens, uti est Deus, et in aliente unitas supremum gradum persecti in is assequitur est enim DeuSn0n 0lum ens indivisum, sed iudi visibile sub omni respectu ideo luenuli pacis multiplicari potest. Eu argumentatio S. Thomae almunum sit ens indivisum, ad h0 quod aliquid si in axime unum p0riel
qu0d si et maxime ens, et maxime indivisum. t trulnsiue autem c0mpelit Deo. Est enim maxime ens, in fluant uni est non habens alii luod esse determinatum per alii tuam naturam cui ait eniat; sed est ipsum esse subsistens innibus modis in determinatum. Est autem maxime indivisum, in luantum nes lue dividitur actu ne siue pulentia secundum luem cum siue m0duli divisj0nis, cum si omnibus modis simplex s 2 .
108쪽
0ppon. 4. Omue ens Si unum per suam essentiam. Atqui si ila est unitas aequaliter in Venilur in omnibus entibus. Erg in D00 non datur speciali quaedam et persectissima unitas. Resp. Dist. mai. Omne en est unum per suam essentiam, laui essentia cuiuslibet 0n se habeat e0dem m0d ad causandam unilalem Cone ita ut 8Sentia Se habeat aequaliter ad causandam unitatem, Reg. ContradiSt. min. et Reg. 0nS. Explico. 0luli est Salis evidens ex dictis ad mai0rem lamen clarilalem addimus pauca haec . Th0mae verba: ε Licet mne enssi unum per suam SubStantiam; 0n lamen se habet aequaliter substantia cuiuslibet ad causandam unitalem; quia substantia quorumdam es ex multis c0mp0Sila, qu0rumdam Ver non l). 0ppon. 5. Esse simplicissimum est multiplicabile. Atqui natura divina es esse simplicissimum. Erg Deus non est unus. Resp. Dist. vi. Ε88 Simplicissimum, quod si mrma inhaerens, es multiplicabile 'no Esse simplicissimum, qu0d est seruia per se subsistens, Reg. Contradisi. min. et Reg. cons. 2).
0ppon. .' Natura divina distinguitur ab omnibus aliis. Atqui natura, quae distinguitur ab aliis, es multiplicabilis. rg0. Res p. Dist. vi. alura divina distinguitur ab aliis rebus, per disserentiam c0ntrahentem, Reg. Per purilalem suae bonitalis, quia
est ipsum esse subsistens, 'ne Contradisi. min. et Reg. Ons. 0ppun. .' Pr Manichaeis Esseditium opp0silorum oppositae sunt causae. Atqui b0num et malum sunt esseclus opp0sili. Ergo b0num pr000dit a summ0 0n0, et malum a summo malo. Resp. Dist inui. Essectuum pl)0Sil0rum pl)0Silae sunt causae, si causa est particularis et pr0xima, Cono. Si causa est universalis e remota, est. Dist. min. pariter Malum et bonum sunt esseclusopp0sili, ides sunt duae naturae ppositae, Reg. Id est malum consisti liu privali 0 ne b0ni, Cone et Reg. ONS. Explico. Licet 0ntraria secundum qu0d uni contrari n0n causentur nisi a causis c0ntrariis, Si Spectantur causae e0rum pr0ximae e partistulares nihil iminus cum c0nveniant in genere, Vel saltem inrali 0 ne essendi, redussi uinin deben ad aliquam causam primam elc0mmunem. u0d autem b0num e malum possint procedere ab eadem causa pr0xima e particulari, pale ex e quod b0num et malum n0n sunt duae naturae oppositae; sed unum est privati allerius. Ita rem explicat . 0na Ventura C L0ntrari0rum c0ntrariae sunt causae dicendum qu0d ista pr0p0sili Veritalem habet, secundum qu0d intelligitur de c0ntrariis, quorum uirumque sit aliqua natura, et in causis agentibus naturaliter, et quae sunt ad unum esseclum delerinisatae;
109쪽
aliter manifestum est, esse salsum ... Ideo non habet 0cum in malis: quia malum n0 dicit naturam aliquam, secundum qu0d malum ei quia est a v0luuiale secundum qu libera, quae n0n es deler minata ad alterum c0ntrari0rum s l). 0ppon. . Malum est aliqua natura id 00que debet reduci ad principium summe malum qu0d sic pr0batur. u0d es per accidens estu in pauci 0ribus. Atqui malum est ut in pluribus. Erg est ab aliqua causa per se et ita est aliqua natura. Resp. Reg. assumptum. Ad prob. Dis l. mai. u0d est per accidens id est id ad qu0d poles terminari acti causae, sed accidit praeter eius intentionem, est ut in pauci 0ribus, Cone. u0d est per accidens, ides id ad qu0d nequit terminari acii causae, sed accidit esseclui est ut in pauci 0ribus Reg. 'no. min. e Neg. cons. Malum enim n0n dicitur essectus per accidens prim sensu, illi esset invenit thesauri ab e qui sepulcrum 10dii, sed dicitur esseclus per accidens secundo sensu, qualenus per se loquendo n0n es facium, sed est, ut ait S. Thomas,
0ppon. 9. Unum c0nlrari0rum si est in si ullum penitus destruit suum c0ntrarium. Atqui n0n destruitur uine malum. Ergu non alui unicum principium summe bonum, sed ad millenda sunt dii principia, unum
Resp. Dist. mai. Unum c0ntrari0rum, si est infinitum excludi suum c0ntrarium, ab e0dem subieci0 Cono. Ab est eclii, Reg. 0ppon. 0.' Si esset s0 lumin0d unum principium nempe Summum bonum e n0n impedire malum in rebus hoc conlingere vel quia n0n posset vel quia n0llet. Atqui neutrum ad milli 0lesl, quia ex primo argueretur impotentiae, ex secundo argueretur invidiae. Ergo ad explicandam malorum exsistentiam in mundo ad millenda sunt dii rerum principia. Ita Petrus sayle. ReSp. 'ne mai elige nil secundum membrum dilem malis, nimirum principium summe b0num n in impedire malum in rebus, quian in Vult et Reg. min. etiam quoad Secundum membrum. Explico. Licet Deus Omnip0lens p0ssi impedire omnia mala, quae sunt in mundo nihil0 minus propter iustissimas et sapientissimas rali 0nes ea impedire non vult neque propter hoc invidiae ac male Volentia n0la i inuri potest nisi ab homine impio et si ull0. De malis physicis nihil est cur dicamus; nam ratio cur ea sinantur minus obscura esl, minusque impervia intellectulis istro. Ad mali moralis permissionem lu0d allinet, respundemus primo, in ordinatione universi talis rerum, etiam aguntium liberorum ad communem linem nun essedi melion iam Dei sapientiam confiniis et limitibus intelligentiast hi, mi -
110쪽
num praesertim impi0rum Deus quippe ex permissi0ne mali 0ralis plurima b0na elicit, et iuxta praeclara . Augustini Verba, nec n- gelum nec h0minem crearet, quem malum suturum SSe praesciret, nisi pariter n0sset, quibus e08 0n0rum usibus acc0mmodaret. Quare disse ullas, quam Petrus Baylius tam glori0se in medium proseri, iampridem s0lula suerat a S. Th0ma, qui ita sapienter d00lrinam . Augustini hac super re explicat: e Deus est de b0nus, quod nunquam aliquod malum esse permilleret, nisi esset de p0lenS, qu0d de quolib0 mal p0sset elicere b0num. Unde nec pr0pler imp0lentiam, nec pr0pter ign0rantiam Dei est, qu0d mala in mund pr0 veniunt; sed est ex ordine sapientiae suae et magnitudine b0nilalis, ex qua pr0- venit, quod multiplicentur diversi gradus b0nilalis in rebus, qu0rum mulli deficerent, si nullum malum esse permitteret. 0n enim esset bonum patientiae, nisi accedente mal persecuti0nis; nec esset 0num conservali 0nis vilae in le0ne, nisi esse malum c0rrupli 0nis in animalibus ex quibus vivi s l).
Do minis ait mutis seu us lis sit Deus. 00ηTlηUATl RERUM. Salis r ingenii 0siri viribus dispulatum est in superi0ribus quaesti0nibus de divina natura, quam ductu auspiei0que D00l0ris Angelici enarrare c0nali sumus. Resia nunc ut aliquid attingamus de quibusdam saltem divinis attribulis, ii pleni0rabundantiorque c0gnili summi et inessabilis Dei capiatur ab intellectun0sli 0, qui p0ndere c0rruptibilis c0rp0ris aggra Valus primam erila leui 0gn0scere nequil, nisi per rerum Visibilium perceptionem mediantibus sensibus antecapiam ad invisibilia et divina ascendat. l a de re hominis ali0, quae merito dicitur intelleolus obumbratus, di Versis, imperfectis, multiplicibus c0nceptibus percipit excellentissimam eam naturam, quae in illi et simplicissimo essendi actu omnes c0mpleelitur persectiones: Oniellectus n0ster, ait S. Th0mas, cum Deum c0gnoscat ex creaturis seruiat ad intelligendum Deum c0ncepti0nes pr0p0rtionalas persectionibus pr0cedentibus a Deo in creaturas. uae quidem perseeliones in De praeexsistunt unile et simpliciter in crea-luris ver recipiuntur divise et multipliciter. Sicut ergo diversis persecti0nibus creaturarum resp0nde unum simplex principium repraesentalum per diversas persecti0nes creaturarum varie et multipliciter: ita variis et multiplicibus c0nceptibus intellectus n0siri respondet unum
1 90. D. De Pot. q. ad 4 seu in articulo inveniuntur s0lutae plurimae aliae dissicultates.