장음표시 사용
181쪽
deducimus, necessitatem divinae scientiae supp0nere necessitatem abs0lulam rei c0gnilae. In utroque casu decipimur secundum consequens nam scientia Dei cognosci res suturas n0bis, ut praesentes sibi; et insuper ipsa n0n causatur a rebus, a quibus innino inde pendens est, sed est causa rerum cognitarum l).
SOLVUNTUR DIFFICULTATES. 0ppon. L Fului a c0ntingentia noli habent delermina iam veri talem. Atqui nihil c0gn0sci 0les quod n0n si determinale Verum. Ergo Deus n0n habet scientiam de suturis contingentibus. Resp. Dixi inui. Fului a c0ntingentia n0n habent delerminatam Veritatem, secundum qu0d 0nsiderantur ut futura, Con . Secundum quod c0nsiderantur ut praesentia, Reg. 2)
0ppun. .' Seientia Dei est causa necessaria scil0rum. Atqui qu0d pr0cedit ex causa necessaria, non es conlingens. Ergo Deusn0n habe cogniti0nem c0ntingentium. Res p. Dist inui. Scientia Dei es causa necessaria scil0rum, prima e suprema, Cono. Scientia Dei est causa necessaria scil0rum, pr0xima Reg. Contradisi. min. et Reg. conS. Explico Omnia, quae qu0cumque m0d participant ali 0nementis, habent ut sint ab intellectu divino qui c0mparatur ad res ulcausa et mensura ad causala et mensurata; de , que intellectus divinus est prima et suprema caiis Veritatis Iunium rerum, quae eatenus sunt, quatenus intelliguntur a Deo, et n0n Vicissim Verum cumc0ntingentia rei dependeat ab ordine, quem esseclus habet a suas causas pr0Ximas, exinde est qu0d illa conlingenii n0u auferatur per necessitatem causae primae et supremae, quia virtus causa primae recipitur in causa secunda, secundum modum causae Secundae. Rem sic acu langit Aquinas et Scientia Dei es invariabilis causa omnium: sed esseclus producuntur ab ipso per perali 0nes secundarum cauSarum; et de mediantibus causis secundis necessariis producit esseclusnecessari0s, ut mulum solis et huiusmodi sed mediantibus causis secundis c0ntingentibus produci esseclus conlingenies s a). 0ppon. 3. Per medium necessarium non p0les cogn0sci aliqu0d contingens, qui ex necessario se luitur conclusio necessaria. Atqui Deus c0gn0scit omnia per medium necessarium, id es per suam essen-liam. Erg Deus ii in cognosci contingentia. Res p. iisl ui. Per medium necessarium non i0les 40gn0sci
182쪽
aliqu0d 0n lingens, si medium est principium dem0nstrali 0nis, Cone. Si est simili lud rei, Reg. Contradisi. min. et My. cons. l). oppon. 4. Omnia a De c0gnoscuntur necessario. Atqui si ila est, Deus n0n 0gn0scit c0ntingentia, quae p0Ssun esse e B0n SSe. Ergo scientia Dei n0n est de c0ntingentibus. Resp. Dist. mai. Omnia a Deo cogn0scuntur necessari0, Si 0-gnitio spectatur ex parte c0gn0scentis, Cone. Si 0gnili spectatur ex parte rei c0gnilae. Reg. Contradisi. min. et Reg. cons. Siquidem si c0gnili c0nsiderulur ex parte Dei c0gn0scentis, unc Sen Su pr0p0siti0nis est, qu0d nihil si cogn0scibile, quod a De non c0gn0Scatur. Si autem c0gnili spectatur Ox parte rei c0gnitae, lunc Sen SUS Si, qu0d milia quae a De cogn0scuntur, sin entia necessaria. 0ppon. 5. Omne scitum a De necesse est esse. Atqui nullum contingens futurum necesse est esse. Ergo Deus n0n cogn0sci sutura conlingentia. Resp. sis t. mai. Omne scitum a De necesse est esse, si V ab-s0lule, sive conditi0nale, Cono. Semper abs0lule, Reg. Contradiuet. min. ullum suturum c0ntingetis necesse Si SSe, 0ndili 0nale, nempe si c0gnoscitur ut praesens, Reg. AbS0lule, Cone et Reg. 0nS. Explico. uidquid Deus ab aeterno c0gn0scit ut exsistens sive sit ens necessarium relate ad suas causas proximas, si V si c0nlingenS, Semper necessari exsistit, quia a De c0gn0scitur ut praesens; et n0n 0les non exsistere id, quod Deus inluetur exsistere. Sed necessitas essendi alicuius esseclus est duplex alia absoluta, quando esseclus procedit a causis necessariis alia c0nditional3, quando est ecluspi 0cedit a causis c0n lingentibus; quia in ne quod Si, dum est, n0n potest n0n esse. Iam vero haec secunda necessitas tribuenda es eventibus c0ntingentibus, qui a De cognoscuntur exsistere; sicut necesse est, S0cratem sedere, dum sedet et a nobis videtur. Tota dissicultas quae turbat intellectum nostrum ex eo oritur, quod n0 c0gilamus vel melius imaginamur aliqu0 lempus medium inter seientiam Dei et exsistentiam eventuum contingentium, perinde ac Deus hos Venius c0gn0sceret ut sului 0s, quod omnin salsum est, cum mnes Venius praesentes sint visi0ni divini intellectus, quae es t ita simul, sicut aeternitas a qua mensuratur. Hinc Verus sensus oculi 0nis citum a Deo, n0n est qu0 Deus scivi ut futurum, sed qu0 Deus scit ut praesens, et tunc dissicultas evanescit. am uli acule monet Aquinas: Ea quae sunt scita a De0, oportet esse necessaria Secundum m0dum, quo subsunt divinae scientiae, 0n autem absolute, Secundum qu0d in pr0priis causis considerantur. Unde et haec prop0silio : Omne ei- tum a Deo, necessarium est esse, 60nsuevit distingui quia p0les esse
de re, vel de dicto. Si intelligitur de re, es divisa et salsa a est
183쪽
sensus: Omnis res quam Deus scit, est necessaria. Vel 0les intelligi de dici0 e sic est c0mp0sila et vera. Et es sensus die lum, scitum a Deo esse, 3 necessarium s l). 0uare S. Th0mas, qui mullis in l0cis hanc eamdem dissiculialem ad trutinam rev0cal, Variis m0dis eodem recidentibus necessitatem c0ntingentium a De scil0rum distinguit nimirum 1 d0cet, ea esse necessaria in Sensu c0mp0sil0, 0n aulem in sensu diviso 2 ea esse
quentis 3 demum ea esse necessaria necessitale c0ndili 0nata, n0n
abs0lula 2). En qu0m0d i idem Aquinas causam dissicut latis declarat:
Cum ilicitur Deus ei vel civit hoc suturum medium quoddam accipitur inter divinam scientiam ei rem scitam, scilicet tempus in qu es locutio respectu cuius id quod a Deo sellum dicitur, si suturum: 0n autem est futurum respectu divinae scientiae, quae in m0meni aeterni latis exsistens, ad uini a praesentialiter se habet re spectu cuius, si tempus loculi 0nis du medio subtrahatur, non es dicere, 0 esse cognitum, quaSi 0n exsistens, ut locum habeat quaesti , qua quaeritur An 0ssit n0n esse. Sed sic c0gnilum diceretur a Deo ut iam in sua essentia Visum quo p0silo, n0n remanet praedictae
quaestis ni 00us; quia qu0d iam si, n0n 0lesl, quantum ad illud instans, non esse Decepti igitur accidit ex h00 qu0d tempus, in qu il0quimur, c0exsisti aeterni lati, vel etiam empus praeteritum, quod designatur, cum dicimus Deus solvit. Unde habitud leui p0ris praeterili vel praesentis ad suturum, aeternitali altribuitur, qu0d mnin0ei 0n 0mpelit. Et ex h00 accidit secundum a eidens salti s 3).
0ppon. 6. In pr0p0silio ne c0ndili in ali in qua antecedens es necessarium abs0lule, 0nsequens eliani est abs0lule necessarium. Atqui h00 0cum habe in hac c0ndili 0nali vera: Si Deus Seirit, hoc contingens futurum esse, hoc erit. Ergo quidquid scitur a Deo est absu-lule necessarium, e per consequens scientia Dei n0n est c0ntingentium. Resp. Dist. mai. Consequens est absolui necessarium eo m0d0 qu sequitur ad antecedens Cone Secundum esse quodis in sequi tui' ad antecedens, Reg. Contradisi. min. In illa c indili in ali antecedens est abs0lule Verum, secundum esse quod res habet in se ipsa, eg Secundum qu0d substat scientiae divinae Cone ei est. On S. Explico. En p0les considerari dupliciter vel secundum quod subsisti in seipso, vel secundum quod habet esse in anima seu in intellectu Si consideratur priui udo, tunc ali luis illa elus dicitur abs0lute necessarius, tua nil pr0cedit ex causis proximis ad in uni
186쪽
delerminalis. Contra si consideratur secundo modo lunc dicitur abs0lule necesSarius, quand necessari c0gn0scitur, id est necessari habet esse in intellectu Hinc esseclus conlingens prim sensu p0les esse absolute necessarius Secundo sensu, si resertur ad intellectum, quin0n 0les illum ignorare et Vicissim eiIeclus necessarius secundum esse reale, 0leSi 8Se 0n lingens Secundum esse, qu0d habet in intellectu, si refertur ad intellectum, qui potest illum ignorare. Iam ver cum in aliqua prop0silio ne conditionali vera antecedens est ab-s0lule necessarium Secundum esse reale, tunc consequens erit etiam verum, secundum illud idem esse. Contra si antecedens est abs0lule verum, secundum esse qu0d habet in intellectu, c0nsequens ali0ne connexi erit etiam abs0lule verum, secundum illud idem esse, 0naulem sedundum esse, qu0d habet extra intellectum. Cum ergo effectus contingens n0n 0ssit esse in se absolui necessarius, nihil0- minus p0les dici abs0lule necessarius, secundum quod necessari c0gn0scitur a De0, nempe prout subest necessariae scientiae Dei. Quae necessitate n0n licet inferre abs0lulam essendi necessitatem extra intellectum, sed s0lum condilion alam ide0que c0nsequens erit necessarium necessi late c0nsequentiae et n0n consequentiS, necesSilale c0ndili0nala et non abs0lula, in sensu composil et 0n in sensu diviso. Placet illustrare hanc subtilem quaesti0nem ipsis verbis . Th0mae quibus n0dum sic accurale s0lvit uando in antecedente40- nilur aliquid pertinens ad actum animae, 0nsequens est accipiendum n0n secundum SSe, qu0d in se est, sed secundum qu0d est in anima. Aliud enim est esse rei in seipsa, et esse rei in anima, ut pula Sidicam: Si unim intelligit aliquid, illud est immutemule intelligendum est qu0d illud est immateriale secundum quod est in intellectu n0n secundum qu id est in seips0. Et similiter si dicam: Si Deus seipit aliquid, illi/d erit consequens intelligendum est, pr0ut subest
divinae scientiae, se ilice prout es in sua praesentiali tale. Et sic necessarium est, sicut et antecedens. uia omne quod St, eum St, ne- eSSe S esse s l).
0ppon. 7. Scientia Dei es omnino inseparabilis ab eventibus suturis. Atqui si ila est, eventus sunt abs itule necessarii. rg Deusn0n habet scientiam conlingentium. Resp. Dist. mai. Scientia Dei es inseparabilis a rebus, ita uln0n imp0rte aliquam disp0sili 0nem subieci inhaerentem, Cono. laut tribuat subiecto aliquam dispositi0nem, quae naturam rei c0gnitae mulet, Neg. ContradiSt. min. et My. OnS. Explico. Disticultas seu inflantia prop0nilur a quibusdam, qui X e qu0d 0ndili scientiae divinae si inseparabilis a re c0gnila, quia
Deus rem necessari c0gn0scit, Vellent deducere, c0n Sequen pr0p0' n L p. q. 14 a. 1 ad 2 s. etiam 9. D. De Ver. q. 2, a. 2 ad T.
187쪽
sili0nis c0ndili 0nalis esse abs0lule necessarium. Haec instantia allax est e ludi in ambiguis, nam c0nsundi modum intelligendi rem seu m0dum essendi rei in intellectu cum modo essendi rei in se ipsa. 0uare sapienter adm0dum et assule illam expl0diloquinas, inquiens Haec instantia locum haberet, si hoc qu0d dico scitum, imp0rtaret aliquam disp0sili0nem subieci inhaerentem. Sed cum imp0rle aclum scientis; ipsi rei scitae, licet semper sciatur, p0les aliquid altribui secundum se, qu0d 0n attribuitur ei, in quantum sta sub ac luscientis: sicut esse materiale altribuitur lapidi secundum se, qu0dn0n altribuitur ei, secundum qu0d est intelligibile s l).
De ossibilibus seu cie aeternis rationibus e Gm in dimito intelle tu insistentibus. dUAESTI ADURI BRATUR. Ex persecti0ne scientiae di Vinae, quae identificatur cum simplicissima et inlinita Dei substantia, immediate
et evidenter esse itur, Deum cogn0Scere Innia alia a se sive quae habent ali0nem illis in elu, sive quae habent ali 0nem entis inp0lentia, quaeque generalim nuncupari s0lent possibilia. Verum enimens dicitur dupliciter un0 0d pr0ul est in se extra causas, et dividitur per decem genera ali m0d prout significa veritatem pr0p0sili0nis et habet esse in anima. Si ens sumitur prim sensu, eius
p0lentia dicitur subiectiva e realis, et a Phil0s0pho lum ipsa lum0pp0sila ipsi imp0lentia vocatur possibilitas vel imp0ssibilitas realis, Secundum quod aliqu0d subiectum reale perlici valeat determinal 0qu0dam actu, Vel secus. Sic aegr0li cuiusdam sanitas quamd0que dicitur p08sibilis quandoque imp0ssibilis ei haec p0lentia vel impotentia ipsi pl)0sila dici ordinem ad esse, quod est actus entis exsistentis
et abstulis esse ratum in rerum natura. Ju id si ens sumitur secundo sensu lunc silo resei alia p0lentia et imp0lentia seu p0ssibilitas ei impossibilitas, quae diei ordinem adesse, qu0d est in intellectu, secundum compositionem prop0sitionis, pr0ul in ea es verum et salsum. Haec possibilitas et impossibilitasn0n significat polentiam vel polentiae privali 0nem, quae est in alisluo subiect0; sed habetur pr0pler c0n Venientiam Vel Pliugnantiam er- min0rum in propositionibus. Sic mundus, antequam exsisteret erat p0ssibilis; quia h0 praedicatum, quod est esse. 0n repugnat huic subieci0, qu0d es inund/is. Ex adverso hominem esse asinum dicitur imp0ssibile; si uia praedicatum repugnat subiecto: et ideo in omni
188쪽
huiusmodi imp0ssibili implicatur, affirmalionem et negali 0nem esse simul, qu0d perimit ipsum principium c in iradictionis. Cum haec p0ssibilitas vo imp0ssibilitas n0n dicat ordinem b subiectum, rite nuncupatur p0ssibilitas vel imp0ssibilitas abs0lula. D ictrina nuper memorata sic per belle explicatur a S. Th0ma
doque secundum aliquam p0lentiam, quandoque Ver secundum nullam p0lentiam secundum p0lentiam quidem vel a clivam Vel passivam. Secundum activam quidem, ut si dicamus, p0ssibile esse aedifical0riqu0d aedificet secundum passi Vam Ver0, ut si dicamus, p0ssibile esse ligia qu0d comburatur. Dicitur autem et quand0que aliquid p0ssibile non secundum aliquam p0lentiam, sed ... 3b80lule, quando scilicellei mini enuntiati0nis nullam ad invicem repugnantiam habent. Ε 0ntrari imp0ssibile, quand Sibi invicem repugnant ut simul esse assi mali 0nem et negationem, imp0ssibile dicitur, non quia si impossibile alicui agenti vel alienii, sed quia est Secundum se imp0ssibile, utp0le sibi ipsi repugnans a si)
Ouae eum ita habeant, facile est intelligere, polentiam realem et subiecti Vam necessari praesupp0nere anie se p0lentiam logicam et obiectivam. Si quidem nihil p0lest accipere n0Vum essendi actum, ide0que nullum c0mp0silum essici 0lesl, quin an leveria eiusdem ab-s0lula p0ssibilitas, seu habitudo c0nvenientiae in terminis prop0sili 0-nis, quae illud esse assii mal Cum ergo Deus sit Agens per intellectumetorii sex sapientissimus, nihil m0litur extra se, quin illud p0ssibile esse c0gn0scat, nimirum quin in divino intellectu adsit intelligibilisi ali seu exemplar, iuxta quod illud emici possit. uare omnes philo-s0phi, qui pr0silentur, mundum fuisse a Deo creatum et pr0duclum per intellectum, simul decernunt, ali 0nes seu ideas rerum, iuxta quas mundus esseclus est, suisse in divin intellectu, et c0nsequenter divinum intellectum c0gnovisse rerum omnium possibilitatem, seu omnia entia p0ssibilia nam p0ssibile, de qu0 0quimur, nihil aliud est nisi determinata intelligibilitas, seu rali rei in intellectu exsistens, ad cuius similitudinem aliquid ab agente efficitur. Verum lamelsi Phil0s0phi generatim in e concinunt qu0d admittant, Delim c ign0scere rerum p0ssibilitatem nihil0minus in decernenda relati0ne et ordine p0ssibilium ad intellectum divinum vehementer discrepant inter se. Cum enim aliqu0d intelligibile ad intelleclum reserri possit, Vel tamquam mensurans, Vel tamquam men SUI 3-
tum, idest vel tamquam id qu0 ab intellectu habet, ut si intelligibile, vel lam quam id qu0d intellectui praesupp0nilur et ipsum m0Vel ad intelligendum in primo casu intelligibile dependet ab intellectu,
sl 90. D. De 't. q. 3, a. 4 es. Contra gent. lib. I, cap. XXXVII l .
189쪽
o non intellectus ab intelligibili in secund casu intellectus dependet
ab intelligibili, et ii in vicissim . Unde praecipua quaesti0, quae circa p0ssibilium c0gnili 0nem agitatur e spectat ut decernatur, Utrum 3-li ines et deae rerum senilurum, quae sunt in intellectu divin0, ab ips0 0rmaliter dependeant ut sint, vel ab ips praesupp0nantur, et dumtaxat 0gnoscantur. Ut autem rdine et via pr0cedamus in hacn0bilissima quaestione s0lvenda, prim declarabimus naturam et 3-lionem illis p0ssibilis deinde disseremus de huiusm0di illis dependentia a Deo ei demum explicabimus, qu0m0d multitudo harum rati inum intellectarum sit in divino intellectu, et comps natur cum eius perlectissima simplicitate. Cum haec quaesti de sternat de m0do propri intelligendi intellectus divini, et mnes quaesti0nes inlime pervadat, quae sier 80 leni de scientia Dei, in ea exp0nenda intelligimus, n0bis fideliter sequendam esse sapientiam Angelici I 0el0ris, qui divinitus de scientia Dei pene in uinibus suis peribus disseri l.
pr0prie dicitur p0ssibile, qu id cum n0n sil exsistere aleat ide0que possibilitas describi solei aptitudo ad ea sistendi . Cum autem idqu0d habet aptitudinem ad exsistendum, non possit sibi dare exsistentiam, Secus n0n en esse causa eniis, consequenter p0ssibile duo ad-m0dum diversa innuit nimirum c0n Venientiam termin0rum, seu rei n0n repugnantiam, ei 0 lentiam elixam causae, quae p0ssi liroducere id qu0d in re nullatenus c0ntradicli 0nem involvit. Duare duplex p0ssibilitas altera qua dicitur ahsoluta, quam recentes intrinsecum v0cant, ei altera quae dicitur relativa, quam iidem recentes ea trin- Secum nuncupani P0ssibilitas quippe absoluta seu intrinseca illi diximus, deuolat habitudinem c0nvenientiae in terminis pr0p0sili in is, quae ellor matur circa aliquam rem quae possibilis dicitur, ides significa rei veritatem seu intelligibilitatem, secundum tuam per intellectum rebus esse attribuitur. Possibilitas vero relativa designa rei pr0 ducibilitatem mediant causa flectrice, quae rebus per intellectum conceptis dare p0ssi esse latum in rerum natura nempe tuae possile ilicere, ut id qu0d in intellectu concipiebatur, per ac li0nem causae ostieientis habeat realem exsistentiam. Hinc per i dinem ad Causam Primam ei uni Versalem, tuae Si0mnipotenS, cuncta quae sunt absolute possibilia sun etiam relative p0SSibilia, quia eius actio seu ac liva p0lentia extenditur ad omne id, lu0d repugnantiam non involvit. 0n ita vero res habet relat ad cauSa Secundas e particulares, quae Sunt linitae virtutis plura quippe
190쪽
ab ipsis esse n0n 0ssunt, licet abs0lule p0ssibilia sunt; quia huiusmodi causae agentes per m0lum et mulali 0nem prae requirunt delerminatum subiectum perali 0nis; ide0que et nihil emcere p0ssunt percreali 0nem e pauca per generali 0nem et alterali 0nem, cum non qu0dlibet subiectum p0ssi a qualibet causa immulari. Notio possibilis cum nutione entis comparatur. Cum n0lio talis transcendentis c0mplectatur polentiam et actum, et praedicetur lumile iis quae sunt in p0lentia, tum de iis quae Sunt in actu, patet, n0li0nem hanc haudquaquam p0sse c0nsundi et converti cum n0li 0ne eulis p0ssibilis, de ii dispulamus, et quod presse acceptum X lenditur ad solam p ilentiam, e quidem ad 0lentiam mere biectivam
et l0gi eam. 0ssibile quippe dicitur illud qu0d cum realiter nihil sit,
pr0pler absentiam c0nlradicli0nis et discohaerentiae termin0rum eius-m0di est, u si p0 natur esse assii in seips per aliquam causam nullum sequatur absurdum seu imp0ssibile. uare p0ssibile in pr0pria e nativa significali in usurpatum excludi a se, tum ens necessarium, lumen in actu lum denique imp0ssibile et c0ntradici trium, nempe nihilum abs0lulum Ou0d si possibile accipiatur sensu aliori, qualenus nempe den0lal 0lam convenientiam terminorum ei absentiam contradictionis,h00 sensu praedicari p0lesl, tum de p0lentia biectiva et l0gica lumile p0lentia reali et de actu lum denique de ente necessari et c0ntingenii quia a se excludi s0 lumin0d contradicl0rium ei absurdum: et lune n0li 0 0ssibilis n0n disseri quidquam in re a noli 0n enlis, quacum con Vertitur; nam lum ens luna p08sibile pl)0nilur non enliel 0ntradicl0ri 0. Nullo possibilis comparatur cum notione essentiae. uandoquidem essentia illud est, secundum quod res habe esse, et agatur per decem praedicamenta; 0n Sequenter Ssenlia aeque pale ac ens, qu0d circuit decem suprema rerum genera Sicut et g datur ens reale qu0d 0agmen latur ex reali essentia et esse; sic etiam datur ens p0ssibile, qu0d 0alescit ex essentia et esse p0ssibili. 0u0circa eadem sermo es c0mparati inier n0li 0nem p0ssibilis et n0li 0nem entis, quam c0mparati inter n0li 0nem essentiae et notionem p0ssibilis. Nihil0minus de industria a n0bis instituta est haec secunda c0mparati pr0plern0nnull0 lum Veleres, tum recentes phil080ph0S, qui arbitrantur, p0S- sibilia esse essentias rerum deales, quae subinde per cli0nem Dei creatricem recipiunt exsistentiam. Haec l0quendi rati minus accurata facillime aequiv0eali 0nibus et err0ribus n0n levibus in phil0s0phia p0les viam parare. Etenim cum de ali 0ne rei creatae si c0mp0sili 0 essentiae et esse, huiusm0dires subsistens in ordine reali hanc realem c0mp0sili 0nem sibi vindicat. Cum autem eadem res consideratur ut p0ssibilis, nempe ut habens esse ideat in intellectu divino formante pr0prias rationes rerum flendarum intelligitur a Deo, ut sienda n0n 0lum Secundum 8Sen-