장음표시 사용
271쪽
hrist0leles de Xenophane seripsit: Ἐ0ntemplans l0luin mundi assit Inavit, uni talem esse Deum s l). Dogmata panthe istica en0phanis amplexus est Parmenides ex Elea, ut apparet ex fragmentis sui p00 malis, in qu idem repeti ac Xenophanes, id est Ens est, et n0n en n0n est atque ita, praeterens essessarium et abs0lulum, n0n sunt nisi hae nomena et variae species rerum hinc ad dealem pantheismum declinavit et u id miradite omnino est, idem Parmenides intellectum confundit cum sensu, ut les latur Philus0plius. ii qu0m0do ad suam sententiam de unitate entis birudendam capti0se argumentabatur Parmenides. Quidquid est praeter ens est n0n ens. Sed n0n ens es nihil. rg quidquid est praeter ens es nihil. Iam Ver ens et unum sunt idem. Ergo quidquid est praeter unum est nihil et c0nsequenter n0n datur nisi unumens, qu0d est etiam imm0bile, cum non habeat a qu0 0veatur. uae capti0sa argumentandi ali , acule et iustulenter diss0lvitur ab Arist0lele, qui perspicue Stendit, argumentum Parmenidis peccare lum rali 0 ne materiae lum ali 0ne 0rmae 2 . Pantheismus Graedorum. Praetermissa Sch0la 00ralica, quae dualismum amplexata est, uti e0nsla ex lal0ue, qui tum Dei exsistentia inlum maleriae inf0rmis aeternitatem ullus est Sl0ici arbitrati sunt Deum esse animam mundi 0rp0 rei, mundumque c0mmenti sunt lamquam animal qu0ddam, qu0d a De vi iam m0lumque accipii ide0que eorum pantheismus hiloroisticus nuncupatus est 3). Pantheismus herae christianae et mediae aetatis inter Panthe istas recensendi sunt 00 pythag0rici, lineoplatonici Scholae Alexandrinae, et in primisit ilinus Porphirius, Pr00lus et Gn0slici, qui pantheismum id statem et emanatismum iterum in lucem pr0lulerunt, d0centes munduntem uxisse a Dei substantia Panthe ista autem mediae aetatis numeranturp0lissimum c0lusa rigena 883), Almericus Carnutensis l209 , eiusque discipulus David de Diu aud0, qu0rum primus d aeui speciem quamdam
emanalismi secundus tradidit Deum esse principium flai male et constitutivum mnium rerum tertius pr0sisSus Si Deum esse materi im
Panthe istae recentiores surdanus Brun0. Inter recentes, pantheismum amplexus est ordanus Brun0 H;00 Ν0lanus, si ui relicto Ordine S. Dominici in Helvetiam ii sestssit et haeresim Calvini s0
l Aliis OT LEs librum exaravit inscriptum: De Xenophune Zenone, et Gorgia, in quo e0rum salsa dogmala de unitale talis exponi ac refellit. 2 C s. RisT. Mysio lili. I, cap. V, et Melaph. lib. l. ali. Ps. Pliam SILV. AURUM in liae loea Aristotelis.
274쪽
itititus est. Fuit asserrimus impugilat 0r Arist0lelis variasque pantheis misserinas proseSSuS St. vanil que enim cum Stoicis assii mavit, Deum esse animam mundi quand0que diserte et conde litis verbis tradidit, unicum dari principium c0nstitutivum omnium rerum, et unicam Substantiam, uni Versalem, infinitam, aeternam, in destructibilem, quae est identilas mutum contrari0rum iudissere ulla uinium disserentium, atque
unitas innium multiplicium l). SpinoZa Pantheismum a J0rdan Bruti ab inseris excitatum diserte pr0lessus es Jeremias Baruch pin0ga Amflet 0da mensis 16IT , qui valedicens udaism0, nullamque religi0nem amplexus ab uinibus vulgo perhibetur uti parens recentiorum Paullie istarum is caries ianis d0gmatibus imbutus ab illis occasi0uem sumpsit suam pernici0sam d00 trinam tradendi Cartesius quippe substantiam definivit per h00 qu id esset: Res quae ita aesistit, it nulla alia re indigeat ad aesistendi q); et subdit traditam desiuili inem ribui 0sse s0lum De0, resque creatas diei subflaulias per quamdam extensi0nem V 00abuli, ita ut 0mine substantiae creatae Veniat Res ita solitis Dei eone ursu indigeat adeaesistendum. En ipsa Carlesii 0rba Per substantiam nihil aliud intelligere p0SSum HS quam rem quae ita exsistit, ut nulla alia re indigeat ad exsistendum. Et quidem substantia, quae nulla plane re indigeat, unica lanium esse p0lest, nempe Deus s. Oh00 lubric a pericul0s0 Carlesii 0gmale ex0rsus Spin0ga e pervenit, ut decernere unam dari substantiam duplissi attributi praeditam, nempe usi ulla c0gilali 0ne eliu finita extensi0ue ceteras autem res omnes, id est spiritus et 0rp0raesti0resster ad 0nstitui ex m0dificali 0uibus vel voluti0uibus utriusque altribuli. am singularia milia, quae percipimuS, Vel Sunt c0sp0ra, et sic c0nstituunt determinal0s 0d0s infinitae et abs0lulae extensi 0 nis vel sunt spiritus, et sic e instituunt ceri0s a desinit0s 0d0s infinita et abs0lula c0gitali 0nis 3). Panthe istae Transcendentales Paullieismus transcendentalis German0rum proxime ex0rdia duxit ex criticismo Emmanuelis antii et praecipu0s habuit asseri0res a magistr0 Fictile, Sehel ling, et Hegel, qu0rum placita sic summatim pr0p0 ut 0ssunt. Fictilius luetur, unicam ad millendam esse realilalem, id est subi00lum cogitans sp0lialum qualibet repraesentatione empirica, quae ab experientia dependeat sig0 purum . Haec autem realitas cum in determinata sit qu0ad esse, et nullis c0nstricia limitibus qu0 ad virtutem agendi, in c0gn0Scendis c0ncipiendisque diversis biectis sese determinal; nam ita biecta c0gilal, ut semet 0 ustilual ad 0nal in diversis a desiuilis talibus et p0siti0nibus. Huiusm0di pantheismus iure dictus sui eg0 isticus; nam Su-
275쪽
biectum c0gilans qu0d per se est in determinatum e p0lentiale, perali 0 ne sua, id est cogitatione lum sibi ipsi lum celeris rebus determinatam realitatem et actualitatem imperiit ac largitur. Verum chel lingilius diversi latem inter subiectum et obiectum emedi tollendam censuit ei ad absolutam identi talem se transtulit quam indisserentiam disserentium nuncupavit, eamque duelli c0nsit tuere absolutum, id es realitalem aeternam ei infinitam P0sila hac realitate celera res habendae sunt veluti transformaliones et ph30n0mena quibus Abs0lulum sive sub forma subiecti sive sub 0rmam bie. eli sese extrinsecus manifestat et sic Sehelli righius clarius ren0vavit pantheismum a Iordano Bruti ei a pin0Za iam pridem divulgatum. Demum egel ab Idea auspicandum et una coniungendum esseratus est pantheismum subieelivum te lilii et biectivum Ss hellingliii.
Unde ullus est ad millendam esse deam quamdam primam, abs0lUlam, ni Versalem, quae c0nStiluat substantiam omnium rerum sive ad ordinem realem, sive ad ordinem P0gitationis perlinenti uni in qua ouania unum idemque sunt ita ut possit albi mari, omne reale esse etiam deale, et vicissim. Hanc deam V 00avit absolutum e prin0ipium nanium rerum pr0 ut sese ex0lvit in triplici ordine nempe in mundi intelligibili sive essentiarum, in mund sensibili si V corp0rum, et in nauudi interi0ri sive mentium, et ex h00 triplici ex0lutionis ordine V icatur holio, natura, Spiritus. Si in Se 0nsideratur, es Deus, sed impers in alis, in delinitus, et pulentialis, qui per successivd essecli ines et v 0luli ines evadit actualis delerminalus, e persi nati S. 00nclusio Ex iis quae in exponendis variis flarmis pantheis mic inmem ira Vimus explora luna cuilibet est, uanes Paulli eis las in h0ec0n Sentire, qu0d admittant, prinium rei uni principium ac causam esSe aliquid p0lentiale indelei minatum in delinitum, qu0d successi, is V 0-luli 0nibus ac mulali 0uibus interna quadani Virtute ab eodem productis sese circumscribit, determinat, ac c0n Verti in miles rei uni imagines Ouam ad reni error Pantheis larum ne transversum qui deni digiluua litteri ab initiis dogmate eorunt, qui diserte negant Deu In SSe, et V 0cantur allisti. a m c insundere praestantem Dei naturam et insi- nil p0llentem simplicitate lior moduni actus e lier sectionis. Vel cunt materia ius irini, vel cum ni abstractissim0, pulentiali, et inaliel S0nali, idem est atque ipsam e in edis lollere et inter ligni Quia antandare.
PRAEN0TANDA . . Panthe istae uines sive veteres, sive recenteS. exceptis ualislis, in huc P0nveniunt, ut ad utillant substantiani tuam iam unicam. inlini lana, innix complectentem, in qua i0nsuli luntur
276쪽
et identi si eantur omnia, quae distincla ac multiplicia se manifestant et c0nsequenter negant realitatem substantialem rerum visibilium Haessubstantia infinita ab ipsis den0minatur In simili , Ibsoluit . 0rma seu modus Seu actus, sub quo c0nsideratur in aliqua disserentia tem p0ris, dicitur m0menti Infiniti. Multiplex et continuata successi om0mentorum Vocatur evolutio Infiniti. Haec Pantheislarum tenebrie isael barbara loquendi alio, si obscuris verborum in V 0lucris exuitur, clare palus acit, ips0s nomine In sinit ei Abs0luli designare en universalissimum, in determinatum et p0lentiale, qu0d 0ncipitur ab intellectu pr0ul abstrahi ab omnibus rerum disserentiis, e quod c0nsequenter non subsistit, nisi in ips0 0l intellectu. Huiusmodi ens mirum quantum dissert a divina natura simplicissima et subsistente, quae est actus purissimus cuiuslibet 0lentiali talis et c0mp0Sili in is expers quaeque ii in s0lum habe esse determinatum et a celeris uinibus plane distinctum; sed etiam diversa est ab m-nibus aliis l0l sui esse, seu per puritalem sui esse per se subsisten-lis ide0que cum nulla re c0nvenire p0les in genere sive l0gi00, sive metaphysic l). Creaturae ex advers reseruntur ad Deum veluti s- seclus ad causam essectricem, a qua non s0lum productae Suni ex nihil0, sed etiam c0nser Vantur in essu En quom0d Veram de De d00lrinam paucis n0la Angelicus, inquiens e 60gnoscimus de ipso habitudinem ipsius ad creaturas, qu0d scilicet uinium es causa, ei differentiam cieaturarum ab ips0, qu0d scilicet ipse ii in es aliquid e0rum, quae ab e0 causantur, e qu0d haec non rem0 ventur ab 00pr0pler eius deiectum, sed quia superexcedi I, 2). uar Panthei flarum Deus p0lentia infinitus, natura in deler minatus et indistinctus impers in alis, qui in rebus mundanis determinatur, et in ratione humana sibi e impara illam c0nscientiam sui ex qua Vadi pers0nalis, determinatus et distin olus m0nstrum est ac p0rlentum n0n disserentium, sed p0lius somniantium phil080pl10rum. PROPOSITIO.Ρanthei sinus, SiVe generatim inspectus, idest quoad dogma omnibus Panthseisii commune, Si V Spectatus quoad peculiare sortii a SSub quibus proponitur, Si perspicue salSu et hSurduS.
Prob. l. pars Illa phil0s0phandi rati est salsa et videnter ab Surda, quae subverti prima principia rati in is, quae labefacta germanam rati inem erilis primi et abs0luli, quae confundi n0li 0nem creali 0nis cum qualibet ir0dueli 0 0. Atqui haec uiuia inveniuntur in
277쪽
pantheismo, et alia amplius. rg pantheismus es plane salsus et videnter absurdus. Cum pr0p0sili mai0r Si per Se mnibus notissima, accedendum est ad explicandam et pr0bandam prop0Sili 0nem minorem per singula eiu parteS. Panthe istae subvertunt principium causalitatis. Siquidem iuxta principium causalitatis, causa debet esse actuali 0r suo esse elu, cum 0mne agens non agat nisi secundum qu0d es actu, et nihil p0st perali 0nem reperiri p0ssi in esseclu, quod prius n0n sileri in causa hinc ritum serm0ne est inter phil0s0phos essalum illud agens honorabilit/s est patiente. Iam ver0, admissa Panthe istarum d0ctrina, esseclus perseeli 0r actuali 0rque esse sua causa. Erg pantheismus principium causalilalis destruit. Siquidem absolutim a Pantheis lis es ictum,c incipitur ut aliquid p0lentiale et in determinatum relate ad actuales determinali 0nes, quibus sese evehi ad certam ei delerminatam reali talem qu0d recla ducit ad 0lalem subversionem principii causalitatis et ipsius Phil0s0phiae Primae Ex ut 0l0gia quippe c0mperium est, actum in i dine reali absolute l0quend0, antecedere p0lentiam, cum p0lentia, quae designa capacitalem ei aptitudinem, n0n valeat deler- minari nisi per actum. Huius d0ctrinae, quam a Philos0ph accepit, saepe meminit S. Th0mas Arist0leles enim in suis etaphys istori
libris luculenter dem0nstrat, actum esse pri0rem polentia, et ex h00 in Vicie concludii causam primam esse aclum purum et nulli mulali 0ni bnoxium, cum principium primum uinis in ilus et mulali 0nis debeat esse omnin imm0bile et invariabile l . 0u0circa res actae sunt in p0lentia activa essicientis m0d i ingeperseeli 0ri quam in seipsis; et de creaturae pr0ul praeexsistunt in D00 9mquam in causa mere cliva, sunt m0do inlinile persect0 ni mirum in actu purissimo, cum in Deo Virtus agendi, actio, et eius essentia ii in disserant quicquam secundum rem. Primum principium a clivum, alioquinas, p0rte maxime esse in actu, et per c0nsequens maxime esse persectum secundum h00 enim dicitur aliquid perseelum, secundum qu id est actu 3 2). Verum in e impositis ex polentia lactu, 0 lenita es pri0r actu Vel temp0re Vel saltem natura cum res de p0lentia progrediatur ad actum. Hoc in causa sui l. suam ob rem primi phil0s0phi ii in il distinguentes inter afluui absolutum et actum in polentia receptum, a Xim , in errore Versali sint, et d0cuerint, primum pri licipium rerum esse Vel materiam insolinem vel ens ali- tu id 0lentiale. Huiusmodi err ,r iam tiri lem let elicius iterum re, 0- calus sui a recentibus diuit heis lis. Panthe istae destruunt principium contradictionis. Elonim Paulluri
278쪽
sta unicam ingentes substantiam, illam efficillia simul conlingentemel necessariam, finitam et infinitam, mulabilem et immutabilem, simplicem et c0mp0silam. Porr040 es pugnantia secum simul c0pulareae iungere. rg0 Pantile istae ipsum principium de c0ni radicl0riis, quod si fundamentum omnis scientiae, penitus dem0liuntur L autem vis n0strae argumentali 0nis intelligatur et c0 ut 0rlis Panthe istarum s0phismalibus aditus praecludatur, n0landum est, Deum SSe neceSSarium inlinitum, immutabilem, simplicissimum non solum qu0ad actum essendi, sed etiam qu0ad miles persecti0nes, pr0prietates et n0bilitales, quae cum puri SSim ill actu unum idemque sunt. Unde altribuere e determinationes, m0dificationes, V0lutiones, quae conlingentiam, m0bilitatem, c0mp0sitionem, limiles designani, idem est atquem0i: strum aliquod ex pugnantibus n0lis c0agmen lalum in lucem pr0- ferre, quod l0ngissime divisum sit a Ver Deo; cuius n0li0nem in mentibus h0minum ipsa natura ins0rma Vil. Lice res per se sit clarissima nihil0 minus placet ali 0nem hanc ex Phil is0phia rima pr0sundius scrutari, ut 80le ips0 clarius appareat, pantheismum esse ab inni veritate penitus aversum. Admissa quippe unica Substantia et unico ente, ei 00nsequenter submola substantiali rerum distincli0ne, principium de c0ntradiet 0rijs tali in evanescit. Si quidem cum rerum disii noli in h00 sila sil, qu0d quaelibet res sit indivisa in se, et divisa a qualibet alia, id est si haec et 0n alia si fugatur unica et universalis substantia, consequenter dicendum erit, quamlibet rem singularem ei individuam a se excludere et n0n excludere esse firmate alterius rei quod es dii contradicl0ria simul iugare. Quare Arist0leles reprehendens e is, qui negant principium contradictionis, subtiliter flendit, omnia evadere unum, si destruitur late principium. En eius verba C llem si c0uli ad teli 0nes simul verae de 00dem mnes, pale qu0d omnia erunt unum. Erit enim idem e triremis e paries et h0m0, si de omni c0ulingi quidquam assi mare et negare s l). des si assii mali 0 et negati simul veri sicantur, de qu0- cumque p0lerit assis mari e nugari qu0dlibet 0 sie de hii minet iterila illi mari triremis, paries, te et qu0dlibet aliud. rg0 0mo eril
C0nira servat principi 00ul radicli in is, qu0dlibet en respuit a se esse alterius et exinde ritur disti ueli et multiplicatio et qu0niam id per qu0d quaelibe res est haec ei 0n alia, in qu0 ali0 singularitalis rep0nenda est, in diversis entibus diversimode se habet 00nSequitur plane, uni talem et multiplica li0nem diversarum naturarum
279쪽
esse pr0rsus diversam pro diversi late principii quod ipsas ad singularitalem delerminat. Sic natura divina, quae a celeris distinguitur ei individuatur per puritatem sui esse est pr0rsus immulli illi eat, ilis elmaxime una seu unica, cum multiplicali pr0prie tali individuali 0
Pantheistae depravant notionem primi entis. Ν0li primi enlis, qu0dest prin stipium e causa omnium rerum sive Visibilium et c0mpositarum, sive invisibilium et inc0mp0silarum, repraesenta thesaurum ellantem omnis persectionis, astium purissimum et Simplicissimum, complectentem eminenler in sua infinita realitale uines essendi nobilitates, quae divisae e disseminatae reperiuntur in creaturis. Uli enim argu men latur . Th0mas: Tum Deus sit ipsum esse subsistens, nihil de perseeli 0ne essendi p0lest ipsi deesse. Omnium autem persecti0nes perlinen ad perseoli 0nem essendi. Sessundum h0 enim aliqua perseela sunt qu0d aliqu0 0d esse habent. Unde sequitur qu0d nullius rei persecti De desii. Et hanc eliam ali 0nem langit j0nysius, dicens qu0d Deus n0n qu0damm0d est exsistens, sed simpliciter et in circumscripte l0lum in seipso unis0rmiter esse praeaccipi s 2). Iam ver0 Deus Pantheislarum est aliquid in determinatum et p0lentiale. Ergi, Pantheistae germanam Dei n0li 0nem impie depravant, e plenitudinem realitatis lurpiter confundunt cum Vacuo inani et indefinit0. 0 siun0latur a S. Th0ma Coec p0riel, si dicimus, qu0d Deus est esse lanium, ut in err0rem eorum lacidamus qui Deum dixerunt esse illud esse universale, qu quaelibet res s0rmaliter est. Hoc enim esse, quod Deus est, huius conditi0nis est, ut nulla sibi additi fieri p0ssit. Undo per ipsam suam puritatem Si distinctum ab omni me . . . Esse autem commune sicut in intellectu sit non includit aliquam additi inem ita
Panthe istae pessumdant notionem creationis. 0li creationis im-p0rta pr0 ducli 0nem rei ex nihilo, id est rei alicuius essecli 0nem secundum l0lam suam substantiam, null0 praesupp0situ subiecto. 0rro huiuscemodi n0li sun dilus subvertitur a Panthe istis, qui rerum essecli 0nem reponunt in V ituli ine, determinatione, externa manilesiali 0 ne absoluti, qu0d esse subiectum praesupp0silum. Ergo Panthe ista genuinum c0nceptum creationis e medio tollunt. Prob. 2. pars si primo fluidem ne in rebus perspicuis longi 0re Simus, n0l indum Venil, omnia argumenta a n ibis exp0sila relinere suam Vim ei essicaciam c0ntra peculiares s0rmas, quibus pr0 latus suil
3 Opuse. De ente et essentia, cap. l.
280쪽
pantheismus praesertim a recentioribus. Sed quaelibet 0rma quasdam absurdilales sibi pr0prias incurril. Si 1 Spin0ga pro lubili desini-li 0uem substantiae sibi procudit, e p0stea decernit, unicam lanium dari substantiam 2 Fictilius c0mminiscitur subieelum aliqu0d 0gitans e n0Vis obscurisque Verbis denominat id qu0d in nullius cogi tali 0nem cadere p0lest; nam mens quae singitur prius abstracta, id est p0lentialis, e quae subinde per suam perati0nem p0nil lum seipsam tum alia a se distincta ui aliquid empiricum, subsisten S, reale, Si
aliquid qu0d mnem absurdilatis m0dum longe praetergreditur 3 Idem dici potes de identilale chel lingitii, et de de Heghelii.
SOLVUNTUR DIFFICULTATES. 0ppon. l. Si dantur aliae substantiae praeter substantiam primam, dicendum erit, substantiam in sinitam carere persecti0nibus. quae in aliis vigent. Atqui substantia prima habet omnes perseeli 0nes. Erg0n0n datur nisi unica substantia. Res p. Dist. mui. Dicendum erit, substantiam primam carere persecti0nibus, quae inveniuntur in aliis, si illae persecti0nes n0n prae- habentur m0d eminenli 0ri et c0niunctim in prima substantia Cone. Si in ipsa eminenter prae00nlinentur Reg. Dist. min. Substantia prima habet omnes perseeli0ues seruialiter et c0mp0sile, Neg. minenler et
in uti actu simplicissimo, Cons. et Rey conS.
0ppon. . Rali disii noli 0nis pr0ssedi a delerminali0nem limite. Atqui Deus si infinitus. Erg Deus n0n distinguitur a creaturis. Resp. Dist. vi. Rali distincli0uis pr000dit a determinali 0 ne limit ala, si serui est de rebus c0mp0silis ex p0lentia et actu, quaeque habent esse redeptum in subiecto, Cone. Si agitur de De qui est
ipsum esse per Se subsistens, Reg. Cons. min. et est conS. Explico. Cum Deus glori istis sit actus purissimus, natura implici SSima, et ipsum esse per se subsistens, ii in potest individuari
neque distingui a qualibet alia re, nisi Hr puritatem sui esse in siniti; id 00que distincti ab aliis rebus in De n0n den0la limites. x ad
Vers in rebus crealis, quae coagmentantur ex p0lentia el 30lu, SSen0n es per seipsum individuatum, sed individua lui per sublestium in qu recipitur, et a qu0 0ntrahitur ad limitatam essendi rationem; ide0que disii ueli inter creaturas delerminali luem e limites imp0rlal. 0ppon. 3. Deus es in omnibus rebus, e re dicuntur esse in ips0. Atqui si ila est, reaturae non distinguuntur a Deo. Erg0 0ndatur nisi unicum ens et unica substantia. Resp. Dist. mui. Deus es in omnibus rebus esseclive et exemplariter et creaturae sunt in ips iam quam in conservante e c0gn0 Scente, Cone Deus es in omnibus rebus serui aliter vel materialiter