Philosophia peripatetico-scholastica ex fontibus Aristotelis et S. Thomae Aquinatis expressa et ad adolescentium institutionem accommodata

281쪽

et creaturae sunt in ipso tamquam in causa intrinsece c0nstitutiva earum, Reg. ContradiSt. min. et Reg. 0n S. oppon. 4. Esse simplicissimum est esse communissimum. Atqui esse Dei est simplicissimum. Ergo est SSe commune rerum. Resp. Dist. mai. Esse simplicissimum per m0dum p0lentiae, imperfectionis, e partis es communissimum, Cono Esse simplicissimum per m0dum actus, persecti in is et l0lius, Reg.

Explico. Dupliciter aliquid p0les esse simplex nimirum Vel per modum ac lus et subsistentiae, et tunc est aliquid maxime singulare eldistinctum vel per m0dum p0leuliae et abstracli 0nis, pr0ul nempe c0nsideratur absit aclum ab iis, quibuscum c0ncrete exsistit, et tunc est aliquid c0mmune et universale sed c0mmuni talem et universalitatem mutuatur a mente abstrahente ab innibus disserentiis ide0que n0n subsisti formaliter nisi in intellectu In primi autem sensu el 0n in Secundo esse simplicissimum praedicatur de De0. Cum autem quidam phil0s0pli inter haud dupli est in simplici latis rationem n0n distinxerint, perperam existimaverunt, esse divinum identi sicari cum esse c0mmuni omnium rerum. En qu0m0d rem notavit S. Th0mas et uia enim id qu0d 0mmune est, per additi0nem pestificatur vel individuatur, aestimaverunt divinum esse, cui nulla sit additio, non esse aliquid

pr0prium, Sed esse c0mmune in niunt; 0n 0n Siderantes, qu0d id, qu0d commune est vel universale, sine ad dili 0 ne esse non p0lesl, sed sine additi in 00nsideratur ... Divinum esse est absque ad dili 0 ne n0ns0lum c0gilali 0 ne, sed etiam in rerum natura el 0n 0lum absque

additione, sed etiam absque receptibili lal ad dili0nis. Unde in h0 ips0qu0d ad dili0nem n0u recipit ne recipere p0lest, magis c0ncludi p0lest, qu0d Deus n0n si esse c0mmune, sed pr0prium. lenim ex h0 ips0Suum esse ab omnibus aliis distinguitur, quia nihil ei addi 0lest. Unde C0mmental 0r dicit, qu0d causa prima ex ipsa puritate suae b0nitalis ab aliis distinguitur l .

silio inter ens et nun ens. Res p. Dis l. mai. En communissimum ei non ens sunt maxime inde torminata, in divers0 0rdine, Cone Sunt maxime in determinata, in e0dem illine Reg. Contra lis i. min. elota S.

Explico. Tametsi ens commune si maxime in determinatum in ordine p0sili 0nis, quia transcendit muta genera et iraescindi ab omni disserentia, quae ipsum determinal ad lati luoi genus vel lie-

282쪽

ciem nihilo miniis semper aliquid assi mal et poni in re. Ex adverso non ens est etiam maxime in determinatum, sed in ordine pp0sil0, nempe in ordine negali 0nis Unde in delerminali unius e diametro 0pp0nitur indeterminationi alterius, et utrumque nequit de eodem subieci simul praedicari. 0dem ferme paulo ac animal genus, licet si in delerminatum relate ad species subiectas, ita ut de illis indiscriminatim praedicetur nihilominus pl)0nitur non animali, sicut mi mali 0pponitur negationi. 0ppon. . cum Parmenide. Quidquid est praeter ens, si nihiLIam ver ens et unum con Vertuntur. Erg quidquid es praeler unum est nihil ei de n0n datur nisi Unum ens. Resp. Dist. mai. uidquid est praeter ens commune, es nihil cone. uidquid est praeter ens aliqu0d determinatum et particulare est nihil, i/bdis t. si nihil omnis entis, Seu negat mne en S, Reg. Est nihil illius illis determinali, seu negat illud ens, Cono. Explico. Parmenides evidenter c0nfundit ens c0mmuniter dictum cum tale determinal ad aliquod genus Vel speciem, Vel individuum Nam de ille c0mmuni verum est dicere, qu0d nihil si extra ipsum, quia de omnibus praedicatur. Verum si sermo es de ni iam delerminal ad aliquod genus, pula ad genus Substantiae, 0n 0les dici: uidquid es praeter ens-substantiam, es nihil nam praeter substantiam sunt diversa genera accidentium. Ad summum dici p0lerit: 0uidquid est praeler ens-substanti pili est nihil substantiae qu0d Verum est, sed null0 0d0 0nsere ad pr0bandam unitatem e lis a Parmenide propugnatam, neque ad destruendam diversi talem ullum necessariam ad salvandum principium contradictionis. 0ppon. 7. Si ens esset multiplex, debere multiplicari per aliqu0d additum. Atqui illi nihil superaddi 0lesl, quia praeler ens est nihil. Ergo n0n datur nisi unum en S. Res p. sis t. mai. Si ens esset multiplex, debere multiplicari per aliquid superadditum, nempe per divers0s mod0s essendi, Cone. De beret multiplicari per eras e s irinales disserentias. Reg. Contradisi. min. illi nihil addi 0lesl, qu0d 0n imp0rlatur per communem 3-li0nem entis, Reg. De cuius intellectu n0n si elis, Cono. Explico. Dem0nstravimus in Onl0l0gia, n0li 0nem entis n0n esse genericam, e consequenter n0n posse dividi ac multiplicari per veras e pr0prie dictas disterentias; sed e intrahi ad sua inseri 0ra per divers0s essendi m0d0s. Ut autem multiplex et diversus essendi modus rite percipiatur, biter n0landum Venit ens, quod primo c0ncipitur an0bis, dividi per p0lentiam et actum seu per subiectum ei esse iam Veri secundum di Versum m0dum qu esse recipitur in subieci i, sess0rescii multiplex essendi m0dus, et iis primitus multipli datur in

decem Suprema rerum genera, quae sunt inter se prim di Versa. Intellectus aulem noster ex ille sic e0gnilo, et qu0d 0mp0nitur ex

283쪽

reali 0 lentia el actu, ali 0cinando perveni ad 0gn0scendum, dari in rerum natura ens aliqu0d unicum, qu0d est actus purissimus et invariabilis, principium ei causa nanium, quae c0mp0Sila sunt et multiplicantur in seipsis ei extra causam. Unde h0 ens disser ab aliis, quia es actus purus et ipsum esse subsistens celera disserunt ab e0, quia sunt comp0Sila ex p0lentia et actu disserunt autem inter Se penes di Vers0 m0dos, secundum qu0s actus recipitur in polentia et c0arctatur ac contrahitur ad eam. Unde di Versa entia creata sunt distincla inter se secundum diversos m0d0s habendi esse Deus autem gl0ri0sus non solum distinctus est ab Inni creatura, sed ab ea dividitur mod0 0bilissim et inlinile persecto, nempe per h0 qu0d est actus purissimus et ipsum SSe subsistens.

Cum erg0 dieitur: tali nihil addi potest, u multiplicetur in h0 late aequi V0cali 0. En quippe intelligi 0les vel pr0ul est reale qu0ddam individuum, qu0d in se subsistit, et tunc Vera est pr0p0Silio quia individuum dicitur u id est in se indivisum et divisum aqu0libe ali 0 vel intelligi 0les pr0 ut est n0li abstracta et subest 0perali 0 ni intellectus, et in h0 casu illi 0li 0ni 0les addi quidani determinatus essendi m0dus, qui lice n in sit de intellectu entis universalissimi, ides n0n ingrediatur formaliter communem noli 0 nementis, quae abstrahi a qualibet determinali 0ne nihil0 minus de eius intellectu es ens. Hoc declarari p0les aliquo simili: 0m quippe n0n es de c0nceptu animalis in determinali, licet animal sit de conceptu 0 minis id est animal in determinatum intelligi 0lesl, 0n intellect0 0mine; sed h0m0 0n 0les intelligi sine intellectu animalis. Similiter ens intelligi 0lesl, 0n intellecta substantia; sed Substantia n0n 0les intelligi sine intellectu talis lin. oppon. . Deus es ipsum esse. Atqui esse es id ii quaelibet

res c instituitur ens Erg Deus est esse lai male rerum. Res p. Dist. mui. Deus es ipsum esse, per Se subsistens, 'nc. Est esse abstractum et commune Reg. Contra lixi. min. e R q. cons.

0ppon. 9. Esse divinum est inlinitum. Atqui extra inlinitum nihil c0ncipi p0lest. Ergo esse creaturarum identilicatur cum ipso esse Dei, id00que datur unicum ens. Res p. Disl niui. Esse Dei est infinitum negative et per in idum actus, ideoque principium et causa elliciens innium qua liarticipant rationem illis, Cone. Est inlinitum iri vative, seu in delinitum. δε 7. Dist. min. Extra infinitum nihil concipi potest qu0d non si causatum ab ips0 Cone. u0d 0n subsista in ilis 3 Reg. et Py. OnS.

284쪽

QUAESTIO II.

De sero ess ne Vesturarum a se seu de Vestione.

00NTINUATl RERUM. Res milia danae ex quibus admirabilis et

pulcherrima huius universi machina conflatur, non solum sunt a De0 realiter distinctae, Illi pr0xime pr0bavimus c0ntra Pantheis las; verum oliam ita diversae sunt a divina substantia, ut nulla rati Seu praedicati possit uni voce attribui ipsis et De0. Deus quippe 40riosus est actus purissimus et ipsum esse per se subsistens contra res aliae a De diversae sunt concretae ex essentia et esse. Unde quaelibet praedicali 0, quae ex persecti0nibus rerum visibilium a n0bis prius c0gnilis transfertur ad Deum, transferri solumm0d poles secundum ali 0nem pr0p0rtionaliter eamdem. Sic per res xi sibiles quae notiores sunt qu0ad intellestium n0strum, qui accipit c0gni li0nem a sensibus, Scendere p0luimus ad aliqualem Dei 0gnili 0nem capessendam; et ex eo qu0d res quas sensibus raciamus, sunt mulabiles, si nilae, 0ul ingentes, argumenta nil deduximus, exsistere ens aliquod imm0bile in sini-lum, necessarium quod ipsis sui causa essendi, et quod vocamus Deum. Si ergo Deus actus purissimus, immobilis et in sinite perfectus necessari est causa essendi omnibus rebus, quae imp0rlan p0lentiam ad esse et ad 0n esse, generatim Sallem licet inferre, omnes ressuisse produ0las a De tamquam a causa esse stirice, et ad ipsum r-dinatas iam quam ad ualem uinium causam et consequenter reSOmnes pr0cessisse a De0, qui est primum principium ei causa universalis l0lius entis participali. Verum enim cum etiam causae particulares ei nilae aliquid pr0- ducant extra se per Suam actionem, quae prim c0gn0scitur a n0biS, et per quam manuducimur ad 00gn0sdendam perali 0nem divinam rerum ess est tricem, h0 in l000 proprie inquirendum Venit, quaenam Silrali et natura asstionis divinae per quam Deus res ab ips esseclas pr0duxit in esse. Sic explicata manebit quaestio, quae Versatur circa pr0cessi0nem rerum a De0; e cum haec acti propri nomine dicatur creali 0, ad explicandam rerum originem de acli 0ne creatrice disserendum n0bis erit. Ut autem ordine et via procedamus, prim recensendae n0bis sunt et 'esellendae salsae phil0s0ph0rum sententiae de ortu et rigine mundi, ei sic paratior erit via ad veram d0ctrinam de mundi rigine SSerendam.

285쪽

ARTICULUS I.

fidei christiana n0ndum collus irata aegre adm0dum Verum c0n0eplum creationis assequi p0lesl, uti diserte pr0sessus es ipse Baylius testis minime suspectus. 00 in causa suil, quam0brem l0 exorti sint et in vulgus disseminali errores circa riginem mundi, tum inter Sese, tum cum recla rati in pugnantes. Omnes quippe phil080phi, qui germanum creati illi c0nceptum corruperunt, simul de mundi origine salsa et absurda 0quuti sunt, cum geminae quaestiones arctissime c0pulentur inter se. Si quidem, uti sapienter n0latum sui a

S. Th0ma, huiusm0di phil0s0phi in assignandis rerum priueipiis ad

causas dumtaxat particulares se c0ntulerunt, et cum n0n 0luerintani in informare universalem l0lius en iis causam, admiserunt e materiam, Vel substantiam quamdam increatam, quae perali 0 ni gentis subiecta induebat diversas rerum 1 0rmas sive accidentales sive substantiales. En illustria qui ualis verba Auli qui phil0s0phi paulatim et pedolentini intraverunt in c0gnili 0nem erit alis A principi enim

quasi gr0ssiores exsistentes non existimabant esse entia nisi corpora sensibilia. u0rum qui Ῥ0nebant in eis m0lum non considerabant m0lum nisi secundum aliqua accidentia Et supp0 uenies ipsam substantiam corp0rum increatam, assignabant aliquas causas huiusm0di accidentalium mulali 0 num ut puta amiciliam, litem intellectum. Ulterius Ver procedentes, per intellectum distinxerunt inter Drmam substantialem e materiam, quam p0nebant increalam et perceperunt mulati ines fieri in c0rp0ribus secundum flarm 3 essentiales, quarum transmutationum quasdam causas uni Versali 0re ponebant .... Sed c0nsiderandum est, qu0d materia per formam contrahitur ad determina tam speciem; sicut substantia alicuius speciei per accidens ei adveniens e intrahitur ad determinatum udum essendi, ut homo contrahitur per album . Utrique igitur consideraverun ens sub tarticulari quadam e insideratione, Vel in fluantum es huc eus Vel in luant unies late ens, et sic rebus causas agentes particulares assignaverunt δε l). Leucippus, uenauerilus, Epicurus. Primus error qui nobis occum iles veterulii Materialis laru in Leucipiti, Democriti Epicuri ilui pinali Suni, mundunt prolectum esse ex materia insecta et aeterna, nimirum ab atomis per inlinitum inane et vacuum volitantibus, et casu tuo lania temere coalescentibus in elegitialem hanc rei illi molitionem ac structuram. Censebant enim, ut cum Tullio tolluamur, iii immensi

286쪽

lal l ingitudinium et altilii linit in infinitam in Volitare alom 0rum, qua interieci inani c0haerescebant inter se, et aliae alias apprehendentes continuabantur, ex qu0 essiciebantur hae rerum 1 0rmae atque ligurae, qua intuemur culis. Ut portentum h0 aliis suaderent, uixerunt 0rpuscula illa quaedam levia, alia aspera I 0lunda alia, partim angulata et quasi a mala et uncinata, ita ut in flari uilis turbulentisque c0ncursionibus sese apprehendere alerent et mundum essicere, nulla c0gente natura Plato, Anaxagoras. Secundus err0r est Plat0nis et Anaxagorae, qui rati sunt, materiam mundi esse increatam et a se exstantem, sed ab intelligentia seu a De accepisse larinam et ordinem, quibus r- natur. Verum in h00 Anaxag0ras discrepat a Plat0 ne qui, primus statuerii res lem p 0re infinit quievisse, et per intelleclum extrahentem unum ab alio instepisse m0Veri secundus vero docuit, materiam ab aetern m0lam m0lu in0rdinal0, postea reductam fuisse ad 0rdinem a prim agente, nempe a Deo l). uare primi uili sunt, al0m0rum turbulentam et 0rluilam concursi0nem esse rerum principium a Deo omnino inde pendens, et c0nsequenter s0lummodo causas maleriales admiserunt secundi ex advers0 0suerunt materiam mundi independentem a De qu0ad esse, sed ipsi subiectam qu0ad 0rdinem et disp0sitionem ade0que causam materialem et agentem induxerunt 2). Aristoteles, Neoplatonici. Tertius err0r tribuitur Arist0leli, quid0cuisse Videtur, mundum esse eternum ingenitum, et in seclum a), e quibusdam e0plal inicis, qui ut tal0nicam d0ciri nam cum arisi0lelica et christiana c0mp0nerent, pr0sessi sunt, mundum esse elernum a Deo creatum tametsi eorum creati non disserat quicquam ab emanali 0n pantheislica, de qua l0quuli Sum US. Errores Ethnicorum conferuntur cum vera doctrina . Vera sententia di cel mundum n0n semper exstitisse, sed a Deo libere c0ndi lum suisse ex nihil in tempore Huiusm0di sententiae, quae divinitus revelata fuit, adstipulantur omnes Sancti Patres et D ict 0res ca-lh0liei ad unum. Ut autem thnicorum d00lrinam c0nseramus cum n0Sira, quam fide accepimus, et secernamus ea, in quibus nobiscumc0nveniunt, ab illis in quibus dissentiunt a n0bis, ad Vel limus, e0Sn0biscum in qua lu0r 0n00rdare, nimirum 1 Adin illuni aliquid praecessisse ab aetern0que suisse quidquid illud sit. 2 C0nveniunt, pauci exceptis, causam essicientem suisse ab aetern0, 0n dicimus unam Vel plures, sed abs0lule sive si una sive si multiplex. 3 D0cent,st De hoc error cf. S. Η0M. 2 Sent. Di Sl. 1, . , a. 5. 2 Uterque error tum Leucippi et Democriti, tum Platonis et Anaxagorae refellitur ab stisT0TELE, De cael et mundo, lib. IlI, cap. IV, exl. 20 et seq. 3 C s. AstisT. De gener et corrupi. lib. I, cap. in Physic. lib. Vlli, cap. I. De sententia Aristotelis uberius loquemur aut p0St.

287쪽

n0n omnia quae acta Suni, esse destruenda. 4 Demuin omnes phi-l0s0phi ante Aristi, telem ira lunt mundum esse genitum, illi Ana Xagoras, inpedocles Melissus, 'lato Arist0leles In niti In primus, ut ipse salelur, secit mundum ingenitum et aeternum l). Disierunt autem maxime n0n solum n0biscum, sed etiam inter se, e quod literique

etiam aliud principium praeter ipsa in Alii quippe p0nunt materiam aeternam, alii unum elementum, alii plura elementa. 0ntra n is sided0cemur, aeternitalem soli Deo convenire 2). Errores regentiorum Evolutioni sta increduli, a place P0st habil0 Carlesio, qui christianam veritalem de mundi creatione conciliare

Volens cum doctrina al0m0rum, quam a Dem ierit acceperat, d0 cuilinundum c0mps silum ex tumorum concursis ne Deumque p0sui n0ns itum auctorem maleriae, Sed etiam legum e c0mmunicationis m0lus a), de incredulis paussa subiiciemus. Malerialis lue omnes nostraeae lalis, ad millentes materiam inundi aeternam, decernunt mundum e villulum et ellui malum esse per Vim ipsi maleriae insitam. Pr0clamant enim, nulla in aliam Vim citra materiam esse p0ssibilem id00que crualis nem repugnare, quippe quae Supp0 nil in aliqui agente p0 lentiam a male ita su paratam. Sic Buchnerus, qui ea in re ali 0 Germania Materiali ius imitatus est. Sic Ernestus Hae et a n0bis saepe c0mmum sit alus quem bathybium illum virentem in prof/Dido ad libitum finxisse deprehendimus quippe lute allii mal creationem, tuam ipse mira ul/tu inscite appellat, imp in hau bpla quam p0sse cum

sui stultatum irogressione et incrementis.

Huiusmodi incredul0rum deliramenta, quae ipsum solentiae n0men radicitus subvertunt, et prima principia rationis plane interimunt, hyp0lli 3si illi iuuiluntur, quam in medium protuli Petrus ii non Marchii de La place vir sane ingenio excellens et inter str0numus in priueipibus habitus lis enim diluuit, sulem, stellas, terram celer0sque plaudias uilio nihil aliud luisse nisi unicam quam dum materiam seu

consusam massam aerisorinem, quam nebuli Salia Voca Vil stude uin-p0ris decursu mediante in illi circulari sese divisit in diversa cor- p ira sive quae in caelis sive quae in terris conspiciunt ili . line riginem universi n0n relielendam duxit ex perali in Dei Creatoris, sed ex illa nebul0sa, quam veteres cha0s vocabant, ne in pu rudem indigestam siue mole lia, quae per vim sibi insitam esu ino endi motu circulari in causa sui cur illorescerent tu corpora sive caelestia Si Veterrestria Sive in anima sive viventia, ex quibus e talescit admirabilis

l) s. itis r. De eaelo et nundo lib. I, exi. 02. 2 CL Tot Er. in lib. 8 Physie cap. l. . , ubi veterum sententias erudite exponit et refellit de Aristotele s. S. Tuo M. D p. q. 46, a. l. 3 Cs C RTEs. Des princise de a philos pari. 3.

288쪽

et pulcherrima rerum visibilium universitas. His placitis imbutus, quaequitas rem et verilalem non disserunt a doctrina picuri, Leucippi et Dem0crili, quemadmodum ipse Emmanuel an salelur, gl0ri0se simul et impie assii mare minime erubuit, se peragrasse l0lum caelume nullibi Deum invenisse

Secund0 0bis ccurrit auct0r systematis naturae qui d0cuit, mundum ab aetern ex litisse n0n secus ac nunc exsistit l). Demum aliqui adstruentes, Deum esse causam necessariam mundid0ceni, res suisse c0nditas a De ab aetern0. Sic iterum rev0carunt err0rem Origenis et qu0rumdam Velerum, de quibus memini S. Basilius, aientium, Deum esse quidem causam mundi, Sed causam n0n Voluntariam, sicut 0rpus umbrae inter recentes R0bineius sensit Deum non p0luisse mundi creationem ess millere nec retardare, quippe qu0d Ipse n0n est causa libera sed essentialiter creatrix Eam dem necessitatem creati0nis pr0pugnaxit Vict0r 0usin, qui X e nrgumentalus est, qu0d cum Deus si simul substantia ei causa, nunquam p0lui esse substantia, quin una esse causa ide0que necessari et ab aetern res c0ndidit. Infiniti essemus, si recensere Vellemus omne err0res, qui hac SU-

per re cumulati suerunt a recenti0rum phil0s0phantium pinandi licentia; sed veritalis p0lius solliciti aberrantium placita libentermissa adimus Quidquid h0rum sit, ait Dostl0r Angelicus, n0n est n0bis mullum curandum quia studium philos0phiae n0n es ad 00, qu0d elatur quid h0mines senserint, sed qualiter se habeat erilas rerum s 2 . uare ad res ellendum duplicem err0rem veterum ab in ili 0

PROPOSITIO.

Mund origo neque explientur per sortuitum uiomorum concur-Sum, neque se materiam n e XSi Stentem, et dependentem a Deo quoad ordinem, qui in rebus mundanis viget.

st Η0 opus tribuitur aut Thir Baroni 'molbaeli. 2 De cael et mundo, lib. I, ecl. 22.

289쪽

sitio l). Porro ordinare media ad finem est proprium agentis intellectivi. Ergo mundi i d n0n depende a temeritale e casu, sed ac0nsili et ab intellectu. uare iure Tullius emeritalis asseri0res acriter insectatur, inquiens uis hunc h0minem dixerit, qui cum

iam ceri0s 0eli molus, tam al0 38li 0rum rdines, iamque omnia inter se connexa et apta Viderii, neget in his nullam esse rationem, eaque casu fieri dicat, quae quani c0nsili gerantur, nullo c0nsili 0 assequi possumus An cum machinali 0ne quadam moveri aliud videm VS, ut sphaeram ut 0r38, ill alia permulta, n0n dubitamus quin illa sint pera rationis cum autem impetum e00li admirabili cum celeritate m0 veri ei lique Videamus, c0nstantissime c0nlicientem Vicissitudines anniversarias cum summa salille e c0nser Vali 0 ne rerum 0mnium, dubitamus, quin ea n0n solum ali in stant, sed etiam excel

Arg. 2. μη Si al0 mi essent insectae et exstantes necessitate naturae, deberent miles rnari eadem essendi necessitate eademque sigura, et c0nsequenter deberent agitari e0dem m0lu, celeritate et directi0ne.

Atqui in huiusm0d hyp0lhesi al0m0rum c0ncursus et complexi in relpenitus imp0ssibilis. Erg 0rig mundi c0nscia a Dem0crito ei Epicuro est plane absurda ac rididula. Placet iterum afferre verba Tullii, qui hanc ali 0nem ita eslixe et eleganter contra Dem0critum et picurum persequitur ille D0m0critus al0m0s quas appellat, id est 0rp0ra individua pr0pler s0liditatem censet in infinito inani, in qu nihil nec siluimum nec in si

naum, nec medium nec ultimum, nec extremum sit, ita serri ut 0ncursi0nibus inter se cohaerescant; ex quo emiciantur ea quae sint. quaeque cernantur, Iunia eumque motum al0 morum illi a principi 0, sed ex aetern tempore intelligi 0nvenire Epicurus autem in quibus sequitur Dem0eritum non sel' labitur. Duamquam utriusque cum multa non prob0, tum illud in lirimis, fluod cum in rerum natura duo quaerenda sint; unum quae materia sit, e qua quaequures elliciatur alterum quae vis si qua quidque iliciat de materia disseruerunt, vim et causam elliciendi reli luerunt. Sed hoc commune vilium, illae Epicuri propria ruinae Cense enim eadem illi itidi vidua et s0lida corpora ferri suo deorsum pondere ad linea in luin natu talem esse omnium corporum mulum Deinde ibidem homo acutus cum illud ecurreret: si omnia de ii sum e regione errentur, et lilixi ad lineam, nil uuluam fore ut alumus altera alteram posse allingere itastile altilli rem commen illam declinare dixi aloimim perpaulum: suo nillil 0sse lieri minus. lla ellici complexiones et co

290쪽

diis lunesque parte mundi, quaeque in e essent. uae cum res l0lascia sit pueriliter, tum ne ellicit quidem quod vult. Nam ei ipsa declinati ad libidinem fingitur ait enim declinare tumum sine causa: tu nihil turpius Physic0, quam fieri sine causa quicquam distere ;el illum m0lum naturalem omnium ponderum, ut ipse constituit, e regi 0 ne inseri irem l0cum petentium, sine causa eripuit al0mis nec a men id, cuius causa liae suxerat, assequutus est. Nam si omnes al0m declinabunt, nullae unquam c0haerescent sive aliae declinabunt, alia su nutu recte serentur primum erit h00 quasi pro vinulas al0mj dare, quae recte, quae oblique erantur deinde eadem illa al0m0rum, in qu etiam Dem0critus haeret urbulenta c0ncursi0, hunc mundi ornatum estistere n0n 0leritas l).Arg. 3. μ' Ut a nobis alibi pr0balum si omne agens naturale operatur pr0pler finem. Iam ver agere c0nstanter pr0pler deler mi natum finem e regi0ne pp0nilur emerari et 0rluil , 0lui al0m0rum, nam fortuna amica Vari elati conflatiliam respuit. Ergo p0sili 0 Democriti et pleuri inter inaust sabulas amnia danda est. Praesertim Si quaereremus ab Epicuro et eliam a recentibus transformis mi adsit. puta l0ribus, qui in suis d00lrinis picuro peram dedere, si quaereremus inquam qu pacti ex temerari h00 0ncursu sierent plantae, animalia, et homo, et cur nunquam facta suisset aliqua diimus Velati su id templum vel aliqua navis' Unde Laelantius p isi quam h003l'gumentum c0ntra l0misias eleganter explana Veril 00ncludit, inquiens: C 0nue pr0digio simile est aut natum esse h0minem, qui haec diceret, aut exstitisse qui crederei 3 2) prob. .' pars Mundi materia es en conlingens e sinitum. Atqui late ens a se exstare nequit, sed necessari exp0stula ut abali pr0 ducatur. Ergo mundus ii in p0les pro duo ex materia insectae increata. Accedit i qu0d materia insecta et improducta esset independens in esse nil a qualibet causa esset enle. 0rri ens independens ab agente in essendo ne qui subiici perali 0ui alicuius causa ad 100 ut serviam aecipiat in ordinem exigatur, et dirigatur adsueui. Erg vel materia insecta remanebit semper in ei dem latu, vel distenda est exsistentiam recepisse ab liqua causa mutente. Accedi 2 qu id m0lus ille in0rdinatus, ii materia ab aeternitate n-gitur agitata a Plat0ue, vel asseritur prosectus ab ipsa maleria, Vel causatus ab ali 0. Si ad millitur causatus ab ali 0, evanescit c0mmentum Plat0nis. Si adstruitur pr0seelus ab ipsa materia, lunc ille m0lus in0rdinatus erit naturalis materiae, quia ortus ex ipsa eius natura; ide0que e8Sel 0ntra naturam iuialeriae ab ali m0 veri motu i dinal0 3).

l De finibus, lib. I, cap. VI.

2 L cTAM. De ira Dei, cap. X. 3 CL Risi. De caelo et mundo, lib. lII, cap. IV.