장음표시 사용
361쪽
Deus in omnibus et singulis actionibus causarum Secundarum immediate peratur, in easque innuit ut causa prima et universutis totius entiS.
Prob. pro p. Ars. l. '' deducitur ex quaesti0ne praecedenti, eo illi 0d veritas huius pr0p0sili 0nis arcte connectitur cum iis, quae pr0- pugnavimus de p0Siliva c0nservatione; el la emicitur argumenti c0n-0lusio. Si mnia quae quocumque m0do habent alionem entis a Deo immediale et positive n0n fiunt, nec a De immediat et p0sili Vec0nservantur in esse ol qui repugnat, aliquid a De immediate et primatio n0n 0nSer Vari in esse. Ergo omnia a Deo immediate fiunt, ideoque Deus immediale peratur in omnibus acli 0nibus causarum secundarum. Pr0p0Sili mai0r circa quam l0la vertitur c0ntroversia sic illustrari p0lesi Esse cuiuslibet rei n0n potest magis dependerea sua pr0pria causa, p0Siquam lactum est, quam cum fiebat; nam essentialis dependentia esseclus p causa ut permanea in esse, in e0sundatur, qu0d esseclus prim et per se habui esse ab illa causa. Ergo si res a Dei peralione independens est, qua nil accipit 8Se, parimod independens est ut permaneat in esse. Nimirum ali quam0brem necessaria est acli Dei 0siliva ad hoc, ut omnes res permaneant et relineantur in esse ex eo ducitur, qu0d mne ens per participali 0nem essentialiter dependet ab ente, qu0d es en per essentiam, seu cuius essentia est ipsum esse. Atqui par eademque alio milita pro neces si late divinae peralionis in acti0nibus creaturarum. rg divinus in-lluxus in cli 0ne causarum Secundarum necessariuS Sl.
En qu0m id haec rationis c0nclusio eleganter et dilucide pr0p0nitur a S. Thoma e Manifestum est qu0d omnis ac li0, quae n0np0leS permanere, cessanie impressione alicuius agentis, si ab ill ingente sicut manifestali col0rum non potest esse, cessante ac li0nes0lis, quae aerem illustrat unde n0n est dubium, quin sol si causa manifestali 0nis colorum; et similiter pale de in ilii Violento, qui cessat, cessante vi 0 lentia impellentis. Sicut autem Deus non solum dedi esse
rebuS, cum prim esse inceperunt, sed si uamdiu sunt, esse in eis causal re in esse conservans ita non solum cum res prim0c inditae
sunt eis virtutes perali vas indidit sed semper eas in rebus causal unde cessanie influentia divina, omnis operatio cessarel. Omnis igitur rei perali in ipsum reducitur sicut in causam s l).ni g. 2. μη Effectus communis et universalis debet reduci in causam c0mmunem ei uni Versalem, lanas luam in adaestuatum et pr0p0r l, Contra Vent. lib. Illi cap. LXVll.
362쪽
li 0natum rei factae principium, secus esseclus digni 0r 0bili 0rque esse causa. Atqui in uini cli 0 ne particularium gentium datur esseclus uni Versalissimus, ides en actu, quia omnis perali 0 specialut fiat ens actu, qu0d erat ens in p0lentia. Erg in uani cli 0ne causarum particularium requiritur perali causae uni Versalissimae nempe Dei, in cuius virtute omnia creata non s0lum habent p0letaliam operandi, sed actu perantur. Prop0sili mai0r in dubium haud qua quam revocari p0lest; nam evidenter repugnat, causam aliquam cre3lam et particularem elIicere aliquid, quod est c0mmune pluribus et ipsi causae, quia in ea hyp0lhesi esse causa su ipsius. Et inde est quod aliqua causa c0nclusa sub determinata specie non p08sit proprie et per se causare illam speciem esse enim causa Suipsius. Quare S. Th0mas saepissime utitur illo principi in dem0nstranda omnimoda mnium creaturarum dependentia a De sive in essend0, sive in operando. Ait enim C Universali0res esseclus portet reducere in universali 0res et pri0res causas Inler uines aulem esseclus uni
Versalissimum est ipsum esse. Unde portet qu0d sit pr0prius esseclus primae et universalissimae causae, quae est Deus a st). 0sit h0c principi0, sic idem quinas concludit, Deum in omnibus perari e uia larma rei es infra rem et tanto magis, quani consideratur ut pri0r et universali0r; et ipse Deus est proprie causa ipsius esse universalis in omnibus rebus, quod inter uini est magis inlimum rebus, sequitur quod Deus in milibus inlime peretur , 2) Arg. .'m Omnis perali 0, quae c0nsequitur aliquam Virtutem, altribuitur sicui causa illi agenti, quod dedit illam virtutem. Atqui Deus sicut principium et causa omnis participatae persecti0nis c0mmunicavi agentibus particularibus perandi ii lutem non 80lum Se cundum qu0d virtus dici p0lentiam causalivam, sed etiam secundumqu0d actualilalem causandi imp0rlat. Ergo Deus est causa prima et universalis uinium actionum, quae c0nsequuntur Virtutem gentium particularium ideoque Deus operatur in uinibus perali 0nibus creaturarum 3). Haec argumen landi ali iundamentum simul et declarali0nem habet in alia argumenti conclusi0ne, quae a S. Thoma in hunc sere m0dum prop0nitur Deus solus es en per 88entiam, quia in ipso sol esse est sua essentia; omnia aulem alia sunt entia perparticipali 0nem. Atqui qu0d si tale per essentiam est pr0pria causa eiu8, qu0d est tale per participalionem. Ergo esse cuiuslibet exsisten-ii HS pr0prius esseclus eius, ideoque omne qu0d pr0 ducit aliquid inesse, 0 facit in quantum agit in virlule Dei, e consequenter Dei Virtus peratur in milibus acli 0nibus particularium gentium.
l l p. q. 45 R. 3. 2 L p. q. 40. . . . a C s. S. Tuo M. Contra Vent. lib. II cap. LXVII. n. 2.
363쪽
Conclusio. Omnia argumenta quae a nobis hactenus allata sunt, qu0ad substantiam pr0p0ni possunt sub hac unica larina. Omne qu0d participat qu0cumque m0d0 rationem eniis debet esse causatum abente per essentiam, quia ali0nis cuiusdam, quae est c0mmunis hiribus, non p0les esse pr0pria causa aliqu0d agens, qu id sub illa communi late continetur esse enim propria cauS SuipSiu8, qu0d repugnat. Iam ver0 perali cuiuslibet agentis particularis es en per participalionem, si V c0nsideretur virtus agendi prout constituit latum p0- lentiae, sive c0nsideretur Virtus operativa in actu, sive c0n Sidereturini maliter ipsa acli 0. Ergo Deus agit in omnibus operibus creaturarum n0n 0lum mediale, qualenus dedi creaturis virtutes agendi easque in esse conservat sed etiam immediale, qualenus applica ad perandum virlulem creatam, quae ut causa particularis n0n 0les quidquam operari, nisi in virtute causae primae et universalis.
SOLVUNTUR DIFFICULTATES. 0ppon. l. Si Deus peraretur in qu0 libet peraule, divina acli 0 sussiciens esset ad esseclum pr0ducendum. Atqui in hac hyp0lhesi supervacanea esset actio creatorum agentium. rg Deus n0n peratur immediale in qu0 libel peranie. Resp. Dist. mai. Si Deus operaretur in qu0libet perante, divina acti esse sussiciens, in ordine agentis universalis, Cono Esse sunsciens in ordine agentis particularis, Neg. Contradisi. min. et Reg. On S. Explico. Si Deus adhibet creaturas tamquam instrumenta ad pru- ducend0s aliquos esseclus h0 non oritur ex indigentia sed ex abundantia suae b0nitalis, quae communicavit creaturis n0n solum fluod ipsi assimilentur secundum qu0d 0nae sunt, sed etiam secundumqu0d 0mmunicaui suam bonitatem aliis. Iam vero cum creaturae sint causae essentialiter particulares e positae sub aliqua specie, Deus n0np0luit ipsis communicare, ut propria virtute attingerent esseclum subi ali0ne aliqua communi, sed solum sub ratione particulari et delerminala. Et inde est necessitas actionis divinae ad 0 ut creaturae p0ssint allingere sub ali in particulari aliquem esseclum, in ii in- Venilur alio illis, quae communis est mnibus rebus. Unde creatura necessario et absolute eget influxu immedi ilo Dei. ut agere iussit minime veri, Deus indiget absolui in fluxu creaturae ad operandum. Sed solum ex suppositione suae liberrimae voluntatis quae dis Itosuit
communicare creaturis Virtutem operativam. Deus luilip puluisse lab80lule producere per seipsum tales esseclus, tum secundum rationem c0mmunem, lum secundum rationes particulares et determinationesentis; sed suptis silo fluod Vului causalitatem Pt' a iurarum tunc Pilui ritur operati creaturae ad producendum esseclum dependentem a causa secunda, tuae agi in Virtute causae primae.
366쪽
0uare acli causae universalis requiritur ex indigentia causae particularis; 00n ira actio causae particularis requiritur ex bonitale et abundantia causae primae. En qu0 modo S. Thomas describit influxum utriusque causae e Secundum i dinem causarum est id essectuum. Primum aulem in milibus esseclibus est esse, nam innia alia sunt delerminali0nes ipsius igitul esse est proprius essectu primi agentis ei omnia alia agunt ipsum, in quantum agunt in virlule primi agentis Secunda autem gentia, quae sunt quasi particulantia et determinantia uetionem primi agentis agunt, Sicut pr0prios esseclus alias
persecti0nes, quae delerminant esse s l). Sic intelligitur resp0nsi , quam diffficultati applicat his verbis e Dicendum quod Deus persecte0peratur ut causa prima requiritur lamen perali naturae ut causae secundae. Posse lamen Deus effectum naturae etiam sine natura sacere vult lamen sacere mediante natura, ut ei Vetur rii in re
0ppon. . Ad cli 0nem naturalem susscit virtus acliva ex parte agentis e passiva ex parie recipientis, quia natura non descit in necessariis. Atqui si virius cliva et passi V sussicilint, non est necessaria Dei clio Ergi Deus n0n peratur in omni perante. Besp. Dist. mai. Ad perali0nem naturae virtus activa e passivare sumetunt ad perandum in ordine su0, seu dependenter a virtute divina Cone Sussiciunt ad operandum in uini ordine, seu inde pendenter a Deo, Neg. Contradisi. min. e My. 0nS. 0ppon. 3. Una perali n0n est simul a du0bus perantibus. Atqui si Deus peratur in creatura perante, una perali erit a du0bus. Ergo Deus non peratur in actionibus creaturarum. Resp. Dist. vi. Una perali 0 0n est simul a du0bus agentibus unius eiusdemque ordinis Cone. 0n est simul a primo et secundo agente, Reg. Contradisi. min. e Reg. OnS. Explico. uandi dicimus, unam eamdemque perali 0nem esse a Deo et a causa secunda, n0n es senSus, qu0d creatura peretur in operali 0ne, qua Deus ut primum m0vens imm0bile movet creaturam ad agendum; sed sensus est, qu0d ipsa naturae perali sit etiam 0 perali virlulis divinae sicut perali instrumenti est per virtutem agentis principalis; nam innis causa secunda e particularis agi in Virtute causae primae et universalis, sed utraque causa peratur ad eumdem esseclum, quaelibet in suo ordine. En qu0m0d disse ullati occurri S. Th0mas in perali0ne qua Deus operatur m0Vendo naturam, n0n peratur natura sed ipsa naturae peratio est eliam perali virtutis divinae; sicut perali 0 instrumenti est per Virtutem
l Contra gent. lib. III, cap. LXVI. 2 99. D. De 't. q. ad 6 cf. L p. q. 105 a. 5 ad .
367쪽
agentis principalis. Nec impeditur quin natura et Deus ad idem perentur, pr0plet 0rdinem, qui est inter Deum e naturam s 1 . 0ppon. 4 ' De ali0ne virtutis naturalis est ut si principium agendi, quia Virtus est ultimum silentiae, quae dicitur principium agendi in aliud in quantum est aliud. Atqui Deus indidi rebus vii
lules naturales ad perali ines ierficiendas. Erg0 0n p0riel, ut ipse ulterius peretur in rebus naturalibus. Resp. Dist. mai. De ali 0 ne virtutis naturalis Si ut si principium ac li0nis in suo ordine, id est dependenter a cauS prima Cone. Ul si principium ac li0nis, independens a superj0ri gente Reg. Explico. Sicut Deus, cum creaturas in Sse pr0duxit, n0n 0luit eis tribuere ui exsisterent independenter ab ipso sic impertiendo creaturis p ilentias et virtutes perali vas quantum Vis persectaS, D in p0lui ellicere, ut creaturae agerent independenter l, ipso, quia Deusn0n 0les lacere, ill ens participatum sit ens per essentiam. ue madmodum, ut exemplo utamur a S. Tli0ma saepius repelit0, arti sex p0luit tribuere acumen securi, sed non qu0d ex pr0pria Virtute mυ-veatur ad pus artis, ad qu0d agi ut instrumentum causae principalis. Duare Deus ita reaturis communicavit virtutes pera lixas ulessen principium peralionis in su ordine, nempe dependenter causa prima, in cuius virtute agunt, ita ut causa inseri 0r perali 0nem habere nequeat, si excludatur Virius causae prim90 2).
0ppon. 5 ' Deus perando in peribus naturae tribuit aliquid per quod virtus naturalis si sussiciens principium perationis. Atqui si in 0peratione naturae aliquid tribui virtuti naturali. 0lui illud idem
conferri simul cum virtute. Ergo n0n es necesse, ut Deus ulterius 0peretur in cli 0nibus agentium naturalium. Resp. Dis l. mai. Deus, perando in actionibus creaturarum, tribuit aliquid virtuti naturali, qu0d habet in ipsa esse transiens et in-c0mpletum, Cone Tribuit aliquid qu0d habet in ipsa esse persectum
Explico. Ad intelligendam vim s0lutionis, nihil a nobis dici potest accuratius ac clarius quam id lu0d a S. Thoma pr0 talum est ut hanc d0ctrinam declara rei, quae es maximi momenti e qu0d 0ngius serpi in philosophia et in the il0gia et viam para explicandi cur
Deus n0n possit ilicere naturam alisluam aptam ad perandum in 0rdine supernaturali, lice p0ssi ad tales operationes elliciendas naturam illam elevare. En pulcherrima verba S. Thomast. luibus il illicultatem diss0lvit a Virtus naturalis, tuae si rebiis aluialibus Collata, ines eis ut luaedam urina habens esse ratum et irinum ill natura. Sed id quod a Dei si in re naturali illiu et ualiter agat est ι intentio
368쪽
30la, habens esse qu0ddam inc0mpletum per m0dum, qui colores sunt in aere, et Virtus artis in instrument artificis. Sicut ergo securi porariem dari p0luit acumen, ut esse forma in ea permanen S, 0n aulem dari ei 0lui qu0d vis artis esse in ea quasi quaedam forma permanens, nisi habere intellectum ita rei naturali politi conserri virtus pr0pria, ut 0rma in ipsa permanens, n0n aulem is qua agi ad esse, ut instrumentum primae causae nisi daretur ei, qu0d esset universale essendi priueipium nec iterum virtuti naturali 0nferri potuit, ut 0- Vere Seipsam, nec ul conservare se in esse. Unde sicut palel quod instrumeni artificis c0nserri n0n portuit, qu id peraretur absquem0lii artis; la rei naturali 0nferri n0n 0luit, qu0d peraretur absque
Hic autem ne aequi V0cali obrepat, cum dicimus, creaturam gere ut instrumentum causae primae, non erit ab re monere cum e0dem
D00l0re Angelico, instrumentum sumi dupliciter, nimirum pr0prie, et communiter. Dicitur instrumentum proprie quando aliquid ita agit in Virtute superioris agentis, ut ei n0n conseratur a m0 vente aliquod principium intrinsecum sui mulus, sicut serra Ino Velur 3 carpentari0. Contra dicitur instrumentum magis c0mmuniter illud qu0d ita agit in Viri ille causae superi0ris, ut praescindatur ab h0 quod ipsi c0nseratur Vel si conseratur principium intrinsecum sui motus. Iam Ver0 mnes creaturae, quae a De naturam acceperunt, sunt instrumenta Dei habentia in se principium sui uiolus; immo quaedam ita moventur a Deo, ut habeant d0 minium suorum actuum, et libere agant, delerminand0 seipsas ad eligendum unum prae ali 0 2). 0ppon. .' uae sunt uinin disparata, possunt separari ab invicem. Atqui cli Dei et clii naturae sunt inter se omnin disparatae, quia Deus agit per V0lunialem, natura vero per necessitalem. Ergi acli Dei potes separari ab perali 0ne naturae. Res p. Dist. mai. uae sunt disparata secundum esse et nullum ordinem habent in agendo possunt separari ab invicem, Cono. uae sunt disparata secundum esse, et sunt inter se ordinala in agend0,p0ssunt separari ab invicem, Reg. Contradisi. min. e Reg. OnS. Explico. Licet natura et voluntas in disparata secundum esse, quia natura per suum esse est delerminal ad unum, Voluntas Ver0 se habet ad pl)0sila tamen inter naturam ei 0luntatem potes dari 0rd causalitatis, ita ut adli Voluntatis praesupponat 0perali0nem naturae, sicut eli artificis creali quae est per V0luntatem, subaudit 0pus naturae vel vicissim acti x0luntatis praesupponatur ab operali 0 ne naturae, sicut acti Artificis increati, qui per suam polentissimam
ruimus de causa instrumentali, Ol. I.
369쪽
voluntatem omnia produci et sustenta in esse, et in omni perante operatur. Audi S. Tlioniam, qui sic nodum diss0lvit: e Licet naturae voluntas in secundum esse disphrata, lamen in agendo habent aliquem rdinem. am sicut acti naturae praecedit actionem V 0lun lalis nostrae, ali 0 ne cuius in operibus artis, quae a V0luntate Suni, naturae perali 0 ne indiget ita voluntas Dei, quae est rigo innis naturalis mulus, praecedit operationem naturae; unde e eius operatio in omni operatione naturae requiritur a l). 0ppon. 7. ' Deus reliquit h0minem in manu c0nsilii sui. Atqui n0n reliquisset si Deus operatur in omni actu humana v0luntatis. Erg0 Deus n0n peratur in uinibus perali0nibus creaturarum. Res p. Dist. Diui Deus reliquit h0minem in manu c insilii sui, quia n0n determinavit voluntatem si minis ad unum, Con . uia non opera lur in eius Voluntate, Reg. Contradisi. min. et eq. con S. Explico. uando Deus dicitur dereliquisse hominem in manu c0nsilii sui evidenter n0u es sensus, qu0d Deus null0 0do peretur in voluntate hominis perante cum nulla causa creata sive necessaria sive libera possit quidquam agere, quin in eius acli 0nem immediale influat causa prima, quae est principium l0lius entis participali Sensus ergo est, qu0d Deus n0n ita agat in libera voluntate h0 minis, ut eam determinet ad unum auferendo ab ea d0 minium sui actus; quia in h00 casu n0n 0mmunicare creaturae clualitatem agendi secundum naturam illius causae secundae quae debet agere per Voluntatem, et esse d0mina sui actus. Unde divina acli 0 perans in milibus creaturis communica agentibus necessariis, ut agani ex necessitate naturae et agentibus liberis, ut agani ex prop0silo et arbitri v0luuialis, id est eligendo unum prae ali 0. uare si quis diceret, Deum purari in uini operante iuxta naturam cuiuslibet ita ut agens liberum ita delerminetur ad unum ii libere gal du secum pugnantia simul iungeret, nam esse determinatum ad unum ab extrinseca causa, et agere libere ex pl)0sit 3 dicuntur. Hinc recte dicendum est Deum agere in quolibet operante, iuxta naturam cuiuslibet agentis elide ita m0 vere agentia libera, ut ea non determine ad unum. 0-ctrinae a n0bis exp0sitae c0ncini S. Thomas, qui sic ecurri pr0p0sila disse ullati et Deus non dicitur hominem dereliquisse in manuc insilii sui, tu in in v iluuiale peretur; sed quia voluntati hominisil edit dominium sui actus, ut ii in esset bligata ad alteram partem contradictionis quod tu idem dominium naturae n0n dedit. Pllua per suum formu- sit determinatu ad unum p 2). 0ppon. . Si voluntas n0n p isse agere nisi De in ipsa perante, tunc n0n 'sse di mina sui actus, quia non est domina divinae p0