장음표시 사용
381쪽
ut voluntas p0llea libera p0lesiale eligendi unum prae ali 0. rg ad sapientissimam agentium libet 0rum gubernali 0nem e providentiam exquiritur, ut Deu per aliam scientiam, quae ante Verti suum liberum decretum, certo et insallibiliter c0gn0scat, quid creatura ali 0nalis sub tali vel ali 0ndili0n aelura sil ei haec Scientia a n0bi superius nuncupata est scientia media licet de n0mine parum s0llici lisimus, dumm0d ratum sil scientiam illam e parte cognit0rum antecedere liberum decretum divinae voluntatis, ide0que esse scientiam naturalem n0n liberam, e diversam a Scientia, per quam c0gn0Scuntur ea, quae c0n Siderantur ut simplicitur p0ssibilia.
iam s0lulum ex iis quae disseruimus circa actionem divinam in perali0nibus causarum particularium; nam quaerere, utrum Deus m0veat volun lalem creatam, idem es ac inquirere, an Deus peretur in perali 0nibus crealae Volun lalis. Porr a n0bis iam dem0nsit alumesi Deum agere in innibus uinin opera li0nibus agentium particu larium. Ergo Deus peratur etiam in cli 0ne V0luntatis, ideoque movet volun lalem crealam ad 0lendum. Ε ea de re S. Th0mas, p0Siquam tale explicaverit vari0s 0dos secundum qu0s Deu Smperatur in cli 0-nibus creaturarum, h0 paci c0ncludit: e Sic ergo Deus est causa acli 0nis cuiuslibet in quantum a virtutem agendi, ei in quantum c0nservat eam, et in quantum applicat acli 0ni, et in quantum eius virtute omnis alia virtus agil. Et cum c0niunxerimus his qu0d Deus sit sua Virius, e qu0d sit intra rem quamlibet non sicut pars essen-liae, Sed sicut lenens rem in esse sequetur qu0d ipse in qu0 libelopei 3ule immediale peretur, nun exclusa perali 0 ne voluntatis et naturae s 2 . t inde etiam si, qu0d idem Angelicus Doelor plures difficultates contra influxum Dei in m nes perali 0nes creaturarumpi 0p0sui et enodavi pelitas tum ex acti Vitale causarum naturalium. lum ex perali 0nibus agentium libet 0rum. Verum enim generalis quaesti de influxu Dei in perali0nes crea-lurarum, quae illi ciles habet explicatus, si restringitur ad Dei ulluxum in actus liber0s voluntatis n0strae mullo salebrosj0r abstrusi 0rque e Vadit, pr0literea qu0d pr0prium est agentis liberi non stilum alia agendo mo Vere, Lu cluare p0lentiam alicuius passivi a se iistincti:
384쪽
verum etiam m0Vere se ipsum, et ita m0Vere, ut ei integrum sit agero vel n0n agere agere h00 vel illud ad arbitratum suae v0lunialis. 0uare licet muta illa argumenta, quae dem0nstrant, Deum agere in omnibus agentibus particularibus secundum divers0s illos mod0s superius c0mmemoral0s, simul et aeque dem0nSirent, Deum operari in causis liberis, sive ex parte sinis, sive ex parte s0rmae, si V ex parte cli0nis nihil0 minus in c0mp0nenda hac divina actione cum n0bilissima illa persecli0ne, quam Deus c0mmunicat quibusdam creaturis, ut possin agere et ut agant libere, n0n levis sese osser dissicultas ex eo orta n0d intellectus n08ler, qui pr0prium agendi modum divinae v0lunt alis n0n cogn0sci nisi ex perali0nibus creaturarum, diiudicato perali0nes divinas ad 0dum e0rum, quae in n0bi c0nlingunt, cum res muli dissimiliter se habeat Ou0 sit ut facillime essicientiam divinii fluxus minuat ad nostram libertatem in sui p0nendam, vel vicissim liberialem n0stram subvertat ad salvandum divinum influxum divinamque essicientiam.
0uae cum ita habeant n0n erit inutile pr0p0silum problema in propria s0rma aggredi, et in ei en0danii vestigia Summi quinalis fideliter pr Viribus premere, qui sicut celeris abundantia ingenii, siugulari sapientia et proprietate verb0rum antecellit, ita in explanandis rebus dissicillimis summae modestiae documenta exhibet, et sic n0smodie et eliam intra modum de hast abscondita quaesii 0ne pauca al- lingemus non ludi certandi neque Vincendi perlinastia. Siquidem in inquisiti0ne verilalis in eaque pr0 pugnanda maxime christian0s phi-s0ph0s dedecet vilium illud, qu0d iam pridem Clemens Alexandrinus graecis phil0s0phis expr0braxit, inquiens Recenti0res graec0rum phil is0ph0rum, inani laudis cupiditate c0mm0li, refellendi simul ele0ntendendo ad nugas deducuntur inutiles. . um qui Verilalis simul est mal0r et discipulus, p0rte esse pacificum, et in inquisiti0nibus
per dem0nsii alionem Hientificam, et sine nimio m0re sui, lanium verilalis amantem accedere ad 0mprehensivam c0gnili 0nem a l). Multiplex influxus Dei in voluntatem. Sicut relate ad peraliones natura Deus insuit in cli 0nem agentis particularis ex parte causae sinalis, ex parie causae sol malis, et ex parte causae essicientis: siceliam retale ad perali ines v0luuialis Deus influit in v 0luuialem ex parte causae sinalis, ex parte causae ser malis, et ex parte causae ensi cistulis. Verum si influxus divinus, prout in De c0nsideratur, si semper idem, quia Dei cli est sua essentia; 0nsideratus ex parte creaturae ad quam terminatur, est plane multiplex e di Versus, secundum qu0d divina v0luntas m0 vel agentia naturalia, vel agentia libera; quia Deus operatur in uinibus secundum uniuscuiusque naturam; et causas naturales delerminat ad unum, liberas autem ita m0Vel, ut
385쪽
delerminali actus ad unum dependeat ab ipsa V0luntale, cum li0000mpelai naturae agentis liberi. Audiatur . Thomas: si Ad providentiam divinam n0n perlinet naturam rerum corrumpere, Sed Ser Vare. Unde omnia movet secundum e0rum conditi0nem ita qu0d ex cauSiS necessariis per m0li 0nem divinam sequuntur esseclus ex neceSSilale e causis autem contingentibus sequuntur essectus e in lingentes. Quia igitur V0luntas es activum principium non determinatum ad in/- , sed indisserenter se habens ad multa; sic Deus ipsam movet, qu0d 0nex necessitate ad unum determinal, sed remanet 0lus eius c0nlingens e n0n necessarius, nisi in his ad quae naturaliter m0xetur l). influxus ei in voluntatem ex parte causae formalis. Cum Volun-las si appetitus b0ni 0nsequens sormam apprehensam per intellectum, qui es cogn0Scitivus entis universalis pr0ul habet convenientiam cum appetente, palei appellium rationalem seu voluntalem dicere naturalem ordinem ad 0num universale, tamquam ad pr0prium Suum ei pr0p0rli 0nalum persectivum; ad 0na autem particularia, quae eius capacitalem explere n0n 0ssunt, n0n dicere nisi ordinem contingen-lem, qualenus nempe per ali 0nem apprehenduntur ii media accom-m0dala ad finem, seu ad 0num universale qu0d est hominis beati ludo. 0uare hic m0lus seu haec naturalis inclinati0 ad universaleb0num tamquam ad suum prop0rli 0natum persectibile, qu0d habetrali 0nem finis, est a Deo tamquam a prim m0l0re immobili et univerS3li causa mnium rerum quia m0lus seu naturalis inclinati n0n causatur in re nisi ab agente quod causa naturam ipsius rei tam vero causa Voluntatis n0n potes esse nisi Deus, quia V0lunia n0n perducitur ad esse nisi per creali 0nem. Unde Deus primum mox en Simmobile, creans et c0nservans in esse V 0luntatem, quae est appeli' lus vel m0lus vel lendentia rationalis ad 0num universale meri ludicitur m0Vere ut principium exleribus V 0luntalem, prout ipsi impiri 'litu es naturam, quam in esse conservat ide0que D0us inllui inacli 0nem V 0luuialis ex liari causae formalis, quia ipse s0lus Volunt ali impressit lendentiam naturalem ad bonum universale, seu ad beatitudinem, e lenitentiam c0n lingentem ad bona particularia, quae per rationem apprehenduntur, ii ducentia ad linem vel secus 2) Sic intelliguntur ii raeelara . Tliomae verba fluibus ita ili inam hanc m0lionem describit: e Deus movet voluntatem hominis, sicut universalis m0lor ad universale biectum voluntatis qu0d est b0num, et sine hac universali molion homo n0n potest ali tu id velle sed homo per rationem deler uina se sed nolendum hoc re illud, illud est
386쪽
prima et universalis ninium rerum, ita condidi appetitum ali0nalem seu v0luntatem hi minis, ut esse in ea necessaria e naturalis inclinati ad 0num universale, sine qua h0m0 0n 0sse aliquid Velle et consequenter ipse im per ali 0nem se determinare ad 0lendumh0 vel illud 0num particulare quia b0na particularia n0n 08sunt explere capacitatem p0lentiae, quae naturaliter rili natur ad 0num universale Aliis Verbis: Deus m0l0r et causa universalis talem naturam dedit v0luniali 0minis, ut ex necessitale appetere b0num universale, quod habet ali0nem ulli mi seu exiremi, et libere eligeret b0na particularia, quae, cum habeant ali 0nem medi0rum ad finem. p issunt a ratione apprehendi vel ut 0nvenientia volenti vel secus. influxus Dei in voluntatem ex parte finis, seu objecti l . uae an0bis pr0xime explicata sunt de perali0ne Dei in actibus v0luntalis ex parte principii formalis, viam parant ad destiarandum divinum influxum ex parte suis seu obiecti; nam Voluntas est appellius ali0nalis seu inclinati ad 0num conveniens apprehensum qu id habetrali 0nem suis. Iam ver V0luntas licet sit principium clivum, qu0dm0 vel ad exercilium clus n0n 0lum seipsam, sed etiam uanes alia Sp0lentias, qua eius imperi subiectae sunt; nihil0 minus per ordinem ad biectum, nempe ad 0num apprehensum qu0d habet ali0nem suis seu ulli mi, dicenda est polentia passiva, ad quam pr0prium obiectum diei ordinem immulativi vel elivi vel m0livi et cumactus specificetur per obiectum, inde est qu0d Voluntas movetur sv 0bieci ad specificationem actus. Iam ver 0biectum prop0rli0- natum v0luntalis est b0num universale, quia s0lum m0d0 late b0num P0leSi 0mplere capastitatem voluntatis. Erg0 si aliquid apprehenditur ut 0num c0nveniens secundum omnia particularia ex necessitale m0vebit voluntatem, ide0que h0m ex essessi tale appeti beatitudinem, quae est latus mutum b0 0rum aggregali0ne perseclus. Si lamensi late b0num, qu0d 0n invenitur esse b0num secundum Omnia partissularia, quae c0nsiderari p0ssunt, non ex necessitate m0Vebii, quia p0leri aliquis velle eius pl)0silum, qu0d 0rte es b0num c0n Veniens secundum aliqu0d aliud particulare consideratum. Quare cum voluntas movetur ab aliqu0 determinal 0bieci per intelleclum apprehens0, nunquam m0vetur ex necessitale, quia inlel le0lu p0les apprehendere etiam obiectum, qu0d in se sit infinitae b0nitatis, ut minus c0nveniens appetenti hic et nunc, et sic V0luntas seriur ad 0num apparens quia intellectus non c0gn0scil biectum illud abs0lule 0num, pr0 ut est in se. Unde Deus movet 0luntatem e parte bieci seu sinis, qualenus uiuia, quae appetuntur, habent
l) u0m0d voluntas movetur ad operandum ex parte biecti et ex parte Subiecti diludi de explicatur a S. Tu0M1 90. D. De malo, . , a. unic. cf. etiam1 p. q. 105. . .
387쪽
qu0 sint 0na ex divina b0nitale quam participani, et c0nsequenter si c0nsideratur bonum in genere, 0luntas ad illud fertur appeti lunaturali ei necessario si c0nsidera lur 0num in particulari x0luntasisertur ad illud non ex necessitale, sed p0lesialem reline eligendi unum prae ali 0. Sed nullum b0uum movere polesi 0 luvialem nisi in quantum est participati divinae sint latis, quae est ultimus finis h0 minis, sicut est primum principium eius e per c insequens ipse Deus est causa peralionis v0luuialis ut finis l). Ex dictis intelliguntur verba S. Th0mae, qui sic declara inlluxum D0 in voluntatem ex parte biecit P0les voluntas m0 veri sicula b bieci a qu0cumque b0n0; 0n autem sussicienter et emicaciter nisi a Deo: 0n enim aliquid susticienter poles movere aliquod m0bile, nisi virtus aclixa m0 ventis excedat vel sallem adaeque virtutem passivam mobilis. Virtus autem passiva V0luuialis se ex lendi ad 0- num in universali est enim eius bieelum b0num universale, sicut lintellectus obieelum est iis universale. uodlibet autem b0num crea-lum est qu0ddam particulare b0num: 0lus autem Deus est bonum universale. Unde ipse s0lus implet 0luntalem et sussicienter eam m0Vel, ut biectum s 2). imirum v0luntas sufficienter e essea citer n0nm0vetur nisi a bono universali, qu0d es Deus, et sine hac universalim0lis ne n0n 0les ipsa aliquid velle unde, quand0 0m appetit aliqu0d 0num particulare per ali 0nem ipse se determinat ad 0-lendum hoc vel illud, prout per ali 0nem apprehendi h0 vel illud
esse b0num sibi c0nveniens, ides medium ad finem ide0que inniab0na particularia m0 veni voluntatem in quantum sunt similitudines et participali 0nes summi 0ni et acti Dei agentis in voluntate ex parte b0norum particularium, ita in V 0luntatem influit ut eam n0ndetermine ad unum, sed relinqua d0minam sui actus ut 0ssi sedeterminari ad seligendum unum prae altero. influxus Dei in voluntatem ex parte subiecti. Sicut Deus causa prima et universalis totius esse participali su i in fluxu operatur in causis naturalibus ex parte principii essicientis, qualenus ipsis tribuit aliquid is adlis Ilerentur; sic etiam pr0pler eamdem omnino alionem suo influxu peratur in Voluntate humana quatenus est principium efficiens voliti in is, et ipsi aliquid attribuit quo actu velit Ous
niam Vero Deus sua operatione naturam a se creatam non corruitu it
sed conservat, insequunter ab acli 0ne divina diverso in id i moventur ad perali 0nem agentia naturalia et agentia libera. Primis communi cals itum modo id tuo actuali lor agani ad alia ni 0 enda seu ad cominunicandam bonitatem aliis agentibus vero voluntariis communica etiam ut actu m0veant seipsa, et ita moveant ut uium metus non deler-
388쪽
minetur ad unum nisi a seipsis quia proprium agentis liberi n0n est delerminari ad unum ab agente extrinsec0, sed esse causam suae determinali0nis. Sic l0 lalis dependentia agentis liberi a De prim m0l0re et causa universali omnis participatae persectionis omnin salvatur per h00, qu0d haec persecli ipsis sit communicata a De0, 0n 0lum per cli 0nem, qua ipsi largiliis est V0luntatem, sed etiam per ac li0nem, qua ipsis impertitur, ut clualiter velint, quia Deus dat e p0sse et elle; et simul cum hac l0lali dependentia agentis voluntarii a Deo manifestatur immensitas divinae boni latis, quae c0mmunicavi creaturis n0bilissimam illam perseeli 0nem, quae ipsis altribuit d0minium et delerminali 0nem su0rum actuum, easque mei capaces erili Vel de merili, praemii Vel 0ende. 0uare si humana rati pr0pler suaui in intelligendo imbecillitalem cogitali 0 ne assequi n0n valel, quom0d0, posita di Vina adli0ne, quae tribuit V0luniali ipsum velle, seu ut clii Velit, Voluntas p0SSit ita velle ut elus D in delerminetur a De0, sed remaneat in eius p0lesiale delerminali ad volendum vel ad 0lendum, ad 0lendum hoc vel illud; 0n est a n0bis Vel negare influxum Dei, Vel negare d0- minium voluntalis a Deo acceptum, ut se delerminet ad unum; sed salius meliusque erit saleri ign0rauliam mentisque nostrae imbecilli-lalem, cui apparent uti res diss0ciabiles libertas et principatus, cumc0ntra supremus principatus Dei sit causa liberialis n0strae. S. Th0mas dilucide explica molum volun lalis et prout pr0cedit ab bieci0, et pr0ul pr0cedit ex parte principii essicientis. 0Ms0lum-m0d citabimus quae speciant molum voluntatis ex parte subiecit;
cundum idem si in p0lentia et in actu Sicut enim h0m secundum intellectum in via invenli0nis m0 vel seipsum ad 80ientiam, in quantum ex un0 0l in actu venit in aliquid ign0lum, qu0d erat lanium in p0lentia n0lum ita per hoc qu0d om aliquid Vult actu, m0Vel se ad 0lendum aliquid aliud in actu sicut ex h0 qu0d vult sanitalem,moVet se ad volendum sumere p0lionem. 140 enim qu0d Vult sanitatem incipit consiliari de his quae conserunt ad sanitalem; et laudem delerminal consili vult accipere potionem. Sic ergo V0lunialem accipiendi p0li0nem praecedit consilium, qu0d quidem pr0cedit ex V0luntate volentis consiliari. Cum ergo Voluntas se c0nsili m0Veal; 0nsilium autem est inquisitio quaedam non demonstrativa, sed ad pl)0Sila Viam habens, non ex necessitate V 0luntas seipsam m0xet. Sed cum V 0luntas n0n semper V0luerit c0nsiliari, necesse est qu0d ab aliqu0
389쪽
m0veatur qu0d Velit c0nsiliari et Si quidem a seipsa, necesse estiterum, qu0d 0lum V 0lunt alis praecedat 0n Silium, et consilium praecedat elus v0lunlatis; et cum h0 in infinitum pr0cedere n0n possit necesse est p0nere, qu0d, quantum ad primum m0lum V 0luntatis, m0Ve3lur V0luntas cuiuscumque non semper actu Volentis ab aliqu0 exteriori, cuius instinctu V0luntas Velle incipit. . . Relinquitur erg0, qu0d id quiad prim m0 vel voluntalem et intellectum, si aliquid supra V0luntatem et intellectum, scilice Deus, qui cum mnia movea Secundum ali0nem m0bilium . . . etiam V0lunialem m0Vel secundum eius c0ndili 0nem, n0n ut ex necessitate, sed ut indeterminate se halentem ad plura Pale et g qu0d si c0nsideretur m0lus voluntatis ex parte exercilii clus, n0n 0Vetur ex necessitate , t . Hanc ergo Dei ac li0nem ex parte subiecit V ilentis sequenti pr0p0silis ne explicare aggredimur. PROPOSITIO.
Deus ut primum principium totius enti participati operatur in Voluntate hominis causando ipsum motum voluntatis; et sic liberae electiones humanae Subduntur divinae pro Videntiae 2).
Prob. .' pars, pr qua militani milia argumenta, quibus gene i alim demonstravimus, Deum perari in cli 0 ne uinium causarum Secundarum ex parte causae eis cientis. Siquidem velle aliquid actu persectius n0biliusque est, quam habere p0lentiam V0lendi, seu V0lun lalem. Atqui nulla persessii et essendi nobilitas potes reperiri in crea-luris, quae n0n pr0cedat a De0, qui es causa universalis l0lius ulis participali. Ergo Deus n0n 0lum es causa Voluntatis, quae est proximum principium V 0lili 0nis, sed etiam ipsius actus volendi, communicando v0luuiali id qu actualiter agal, seu ipsum Velle Verum enim ne aequiv0cali 0brepat, sedulo distinguenda est ex parte effectus perali divina, quae ei minatur ad Voluntatem creatam, et acti Dei. quae terminatur ad actum Seu 0lum voluntatis. Prima enim ita causale c0nservat virtutem seu p0lentiam volendi, ut creatura nullo modo 000peretur divinae actis ni quae ipsi inseri Virtutem iter tuam causa Secunda habet in se principium proximum perali in is uti vel leviter c0nsiderauli perspicuum est. Secunda ex adverso ita causa in Volun lale creata id pio actualiter velit ut voluntas habeat id lui agat
actu, et consequenter peretur divinae ac li0ni, ut vera causa in 0rdine causae Secundae, quae n0n 0les agere, nisi in Virtute causae
390쪽
lic0 nimirum qu0d divina acli 0, quae nostram V0luntatem m0Vel, non s0lum non destruit liberum arbitrium, verum eliam illud causale perficit; quia acli 3 primi agentis in causis secundis est secundum naturam cuiusque rei, quae ab ipsa habet, ut sit agens actu in suo ordine Deus enim non dicitur causare liberam cli 0nem v0lendi, quatenus ipse libere Velit, sed qualenus c0mmunice n0bis dinu libere et ex n0stro arbitratu V0lumus id est n0n determinat 0s ad eligendum unum prae ali0, sed nobis c0mmunicat id qu0d necessarium est ad 00 ut in i dine causarum secundarum eligamus unum prae alio ide0que n0s participes effici illius perali 0nis, quae in divina V0luntate persectissime et sine ulla polentia lilale reperitur, sequndum quam Deus libere vult res a se diversas. Neque quis miretur a nobis muliolies repetita suisse ea quae proxime c0mmem0ra Vimus; nam pleni sunt libri lum e0rum, qui ad salvandam divinam acti0nem et influxum in actu libero voluntatis ea radiderunt, quae cum liberiale h0 minis haudquaquam videntur 9088 00mp0ni, lum e0rum, qui ad liberialem humanam in ul0 0- nenii 3m ea d0cuerunt, quae acli 0ni causae primae et universalis l0lius participalae uti talis u0u videntur salis consuluisse l).Arg. 2. μ' Deus omnibus agentibus secundis sive naturalibus si Vev0luntariis, ita agendi virtutem c0nseri ut nullum agens p0ssit agere pr0pria Virlule, nisi eliam agat in virtute ipsius, quia h00 est de rali in agentis per participali 0nem. Atqui illud, in cuius virtute agens
V0luntarium peratur, est causa n0n 0lum Virtulis, sed etiam actus. Εrg Deus est ausa n0n solum nostrae V 0lunialis, sed etiam volitionis. Cum h00 argumentum perlinea ad S. Th0mam, non erit in0p-p0rtunum ipsa S. D 30l0ris verba in medium proferre, quae ita habent Deus n0n solum dat rebus virtutes, sed etiam nulla res p0lestpr0pria Viri ille agere, nisi etiam agat in virtute ipsius. Erg0 0m0n0n 0les virtute v0luntatis sibi ala uti, nisi in quantum agi in virtute Dei. Illud autem in cuius virtute agens agit, est cauS D0ns0lum virlulis, sed etiam actus; qu0d in artifice apparet, in cuius virtute agit instrumentum, et qu0d ab h00 artifice propriam si rinam n0n accipit, sed s0lum ab ips applicatur ad assium Deus igitur est causa nobis It in s0lum V iluuialis, sed etiam v0lendi s 2 . 00nfir ex e quod uli 0cet Arist0leles, id qu0d primo m0 vel v0luntalem et intellectum debeat esse aliquid, qu0d est supra V0lun talem et intellectum scilicet Deus. En qu0m0d S. Th0mas pr0p0nild ictrinam Phil0s0phi emulus qu0d aliquis intelligat, consilietur, eligal e Velit, p0rlet aliquid esse causam qui a mne n0Vum p0rlet,