장음표시 사용
31쪽
missu Factum eJterbum Domim ad Esaiam, Ieremiam, erc. Cuna igitur veteris noui Testamenti libros verbum Dei esse constat, verane sit religioin doctrina quae his continetur, quaerendi locus non relinquitur. An autem diuino instinctu hi libri conscripti sint,&quibus testimoniis margumentis , tantae rei simus certi, ea est nobis minime praetereunda quaestio Nisi enim hoc ante omnia fixum mimmotum
sit, quaecunque in Prophetarum rapostolorum ti
bris legimus, tam vere nobis voluntatem Dei eXpri haec qu-stiomere, ac si Deum palam de coelo nobis loquentem audiremus, undamentum ac certitudinem uniuersam Christianae religionis labefactari necesse est. Quare studiosis gloriae Deiri solidam consolationem quaerentibus digna consideratio est, unde nobis constet, sacram Scripturam esse verbum Dei. Adqi aritionem hanc longo iam tempore a Pontificiis respontum est, non aliunde hoc certum esse, nisi quia testimonio suo confirmet Ecclesia. Nos vero, ut Ecclesiae verae testimonium neque abiicimus, ne que contemnimus ita sententiam eorum, qui non aliunde quam ex asseveratione Ecclcsiae sacris literis aut horitatem suam constare iistitant, multis
modis pestiferamin detestandam esse non dubita
Prim dimenim authoritatem verbi Dei pendere r.Tars. ab humano testimonio , impium Victuis blasphe Scripturaemum est. Si autem principalis causa, quare Scriptu 3MxhQrix 'ras diuinitus traditas esse credamus, est Ecclesiae te ab Aeetesia. stimonium, quis non videt maiorem humanae, quam I Ratio. diuinae vocis authoritatem constituit Qui enim at Contume
iter testimonium perhibet, quod vel sola, vel prae-ii P 'lcipua causa est, quare huic credatur, ei proculdubio fides maior habetur, quam illi, qui testimonium accipit. Indignissima igitur est maiestate diuina oratio, Dei loquentis vocem in diuinis oraculis nonag-aosci, nisi hominum testimonio comprobetur.
32쪽
Secundo,cum de tantis rebus concionetur doctria vatio, a Piophetica 3 Apostolica, de quibus certum Consola' coonoscendi, tantum est in omnibus. qui sana sunt
tationum conflictus, quae poterit sic fidei nostra Plerophoria, quae aduersus tentationum in peius firma consolatio, si vocem illam, qua fiducia nostra nititur, vere diuinam esse non aliunde sciamus,quam quia hoc assiiment homines, in quibus tantum csse videmus ignorantiae, errori sin vanitati S,Vt nemo fere, praeser rim in rebus aliquanto maiorib his, illorum alleverationi multum ti ibuat, nisi ratione Mahae cum ea consentiant
Tertib Veritas diuina ieligio Christiana ludibriis
'l' ς &s annis impiorum plane exponitur, si obturare ipso stium rum Ora Volentes, ideo tantum nobis credi postulamus, religionem nostram esse diuinitus traditam, quia nos hoc affirmemus. Si enim alia refutatione non compescantur, non minore specie veritatis illi hoc negabunt, quam nos assii mamus.
Denique, Scriptura ipsa multis in locis huic sen-
. estimo tentiae reclamat, sibique authoritatem longe supe-nia. riorem vendicat, quam quae aestimoniis hominum nitatur. Sic enim ipse Christus ait Ioannis. s. Ego non ab homine testimonium accipio significans nimirum, doctrinam suam ne ipsius quidem Iohannis testimonio niti, quamuis hoc etiam allegabat, sed tanquamna inus principale, ut nihil, quo ad credendum com-nioueri possent homines,omittere r. Ideo subiungit, Sed haec dico, vos salti ini. Ego lectimonium malin habeo tectimonio Iohannis. Cumque haec de se dicat Christus humiliatus, non sane minus erunt vera de glorioso& regnante. Et I. Corinth et Paulus inquit: Sermo meus, prsdicatio mea non erat in persuastriis humanae sapientiae verbis, sed in sensione Spiritus edi potentis,ut fides vestra nonsi ins ientia hominum,sed in potentia DeLQDd si autem ne rationibus quidem sapienter cogitatis
33쪽
gitatis ab hominibus, niti debet fides, multo minus ex asseveratione sola hominum pendebit Ephes. . dicitur ipsa Ecclesia exaedificata super undamentum Prophetarum. Apostolorum. Si igitur fiducia&confesssio Ecclesiae, Prophetarum inpostolorum doctrinae tanquam sundamento innititur; non potest Scripturae certitudo ab Ecclesiae testimonio per dere. Sic enim non Prophetico Apostolico , sed suo ipsius testimonio cesesia sustulta esset. t. I.
Ioa n. s. Si tectimonium hominum accipimus, testimona
Dei mesine s. Quod si maius est, non pendet ejus authoritas ex hominum testimonio Sed Deo testa ti Prophetica Apostolica Scripta vere suam vocem esse, magis credendum est, quam Ecclesia idcm affirmanti.
Quod autem contra affertur, Solius Ecclesiae testimonio nobis conctare, acros quos habemus libros, a Propheis risi vo a quorum nomina praefixa habent, se scriptos, O ad nos 'incorruptor peruenisse id nequaquam concedimus. Deus enim in Scriptura,&in cordibus sanctorum longe certius testatur, nihil in his libris esse fictum aut supposititium, quam ab Eccle & ab omnibus creaturis id confirmari potest . Qui igitur solius Ecclesiae test onio hac in re nituntur, alli praecipua testimonia se nondum sensisse aut intcllexisse ostcndunt.
Dicunt praeterea, libyos utriusique,tectamenti antentiis cos,sue, ut Vocam, Canonicos, Ecclesiae ii dicio discerni ab Apoc phis, ideoque aut horitatem sacri Canonis ab Ecclesiae sapientia pendere. Hoc autem librorum discrimen, ar 1. Essicaesa
bitrio Ecclesiae non constitui sed a Spiritu Dei ipsis Spiritus. libris impressum, ab Ecclesia agnoscio approbari tantum sacile intelligitur, si causa discriminis huius
considerentur. Aut enim in iis, qui Apocryphi nominantur, vis&maiestas diuini Spiritus in rerum verborum pondere Wacrimonia minus cui denterclacer, quam in caetetis, quos constat esse coelestia o-e t racula
34쪽
racula ideo literis diuino instinctu consignata, ut fidei essent regulae aut a Prophetis vel Apostolis elle scripto , neque ex his ipsis libris, neque ex aliis, qui sunt Canonici, licet statuere quia nimirum vel non abiis conscriptiliuat,quos Prophetico Spiritu fuisse praeditos Deus certis testimoniis confirmauit e vel aut arescertos ipsi non indicant:vel ex charactere ipsorum aut aliis rationibus potest colligi, non ab iis esse relictos quorum nominibus inscribuntur. Dc hac autem vel spiritus euidentia, vel authorum certitudine, non ex E clesiae sed ipsorum librorum testimonio iudicamus.Ideoque non propter solum Ecclc. iudicium, alios libros esse Canonicos ridet fundamentum ac regulam sta tuimus,aliorum ero doctrinam ideo amplectimur. quia cum canonicis consentiat lad propter ipsas po- us huius discriminis causas, quas in ipsis libris deprehendimus. Illud vero,quod Ecclesiam Scripturis antiquiorem ae proinde maiorem eius aut horitatem es e quidam dicunt, nimis friuolum est. Verbuenim Dei aeterna est in ipso Deo sapientia Neque ius notitia tum primum Ecclesiae patefacta est,quando litoris est consignatum: sed eius patefactio cum ipsa generis humani creatione Sprimordiis Ecclesie in Paradiso coepit. Quin verbum est allud in ortale semen ex quo Ecclesia nas.citur. Non igitur potuit Ecesesia existere, ni sive bo pritis tradito Cum autem Scripturam sacram nominamus, non tantum Characteres iterarum volumina intelligimus,led ipsas potius quae illisco tinentur sententias, quas illi recentiores Ecclesia esse, nunquam obtinebunt. Et enim reta tuae
declaratae sint saepius post initium collectionis Ecclesiae: summa tamen Legis&Euangelij eadem filii perpetu δ. Denique, ne illud quidem quod assumunt, est perpetuum,Testis antiquioris se maiorem authoritatem quam
recentioris. Potest enim ea esse conditio testis recentioris
35쪽
eioris, ut fidem mereatur maiore Iniqudui antiquior. Testabatur de se homo christus rustiti fuerant etiam de ipso iam olim Mosesin Prophetae neque a 4men ideo maior est authoritas vel omnium aliorum testium, quam solius Christi . Sic testatur Ecclesia Scilpturam sacram quam habemus, esse Dei verbum, testatur hoc S ipsa Scriptura de se , sed eo testimonij genere , quod omnibus angelorum4 hominum iuramentis certius firmius est. Allegatur in hanc sententiam&Locus. I. ad Timotheum P. ubi Eccis a columna C Habit emum evitaris nomisiatur Sed cum alibi non semel Scriptura doceat fundamentum Eccci se Christumo eius vesbum esse i satis manifestum est Ecclesiam esse columnam veritatis non fundat 'entalem seu conseruantem, sed ministerialem, id est, custodem propagatricem,&quasi domicilium ac sedem stabilem,que veritatem coelestem apud se depositam&sibi concreditam gestet in conspectu totius humani generis, sicut Paulus dicitur Orga non electum, ut gestet nomen Dei coram gentibus S regibus: neque tamen Paulus Euangelio, Asty sed Euangelium Paulo fidem conciliabat.Sic Aposto G a. ii nominantur columnae: Galat. a. non quod ipsorum ν-Thes a. personis Ecclesia nitere uar, sed quod Euangeli,dq. t J ςs 3 ctores praecipui de quasi duces doctrinae essent. Non e 'φ'nim necesse est credi docentib. propter ipsorum asseuerationem,sed propter eas quas tirunt suae doctri
. Ad haec Augustini sententiam producunt ex libro
contra epistolaeta Fundamenti cap. s. Ego ver Euange non crederem . nil in Caιhολι Ecclesiae commmerea auia irra. Prim uar autem, . etiamsi verum esset, vel
Augustinum vel alici quosdam fidem Euangelio haabere propter solam authoritatem Ecclesiae. non tamen hinc posse regilla excudi de eo quod facerent aut facere deberent uniuersi. Sed hanc non esse Augustini sentetulam quam isti volunz, facile perspi
36쪽
ciunt , qui&integram istius loci seriem , cphrasin
Augustino familiarem considerant . Volens autem Ausuilinus ostendere , Manichaeis omnem suae do-intana probationem dccssen primum opponit aliquem qui Euangelio nondum credat, atque hunca Manichaeis conuinci ullo modo posse negat si quidem vel argumentas, ex ipsa doc rina sumptis , quae Manichaei nulla habent, vel consentu Ecclesiae Catholice, a quo ipsa discesserint , ille conuincendus esset . exempli loco seipsum proponit, ut qui Euan selio non credidistet, nisi cum Catholics Ecclesiae Commouisset authoritas. Non igitur de se tali exi-sen e , qualis tum erat, cum hec aduersus Manichγos scriberet; verum de se nondum conuelso, aut non satis confirmato, dicit hoc Augustinus. Atque non depraesenti, sed de praeterito tempore ipsum loqui, manifeste indicant verba sequentias si ibus No Ob--πemperauid centibusu Credis Euangelio cur eis non λσemperem diseni bus ab rodere Manichaeos incertim apparet, quὁdse motum esse potissmrum authoritare Ecclassae, intelligat de eo tempore, quo Obrem perauit eius voci, id est, a Manichaeis adicram Ecclesiam accessit . Postquam vero conuersus esset , ac verita-
em doctrins perspexisset, non iam authoritare E clesie, sed longe alio fundamento fidem suam sustulatam esse, ipse nobis locupletiss1mus testis est , cum eodem libro, cap. I . sic ait: Nyhil aliud elegissi, nisi
audare quod Gedis, ct irridere quod credo. Cum Virri reti-Qm ego Picissim taudauero quod credo , o quod credis irrisee - να ' quidpi tas nobis esse iudisodum, qui efaciendum, nisi ut eos elinquamus , qui nos inuitant certa agnosce re, o postea imperant, ur incerta credamus, ct eos sequa
mur, cirra sinuitant prius credere, quod non dism valemus
in ueri vi ipsam valentiore facti , emta credimus intelligere mereamur, non iam hominibus . sed ipse Deo intrinsectu mentem nostram'mante atqiu istuminantet, Iniuriis.
am igitur Augustinomanisostam faciunt , qui quod
37쪽
las de se nondum conuerso vel adhuc infirmo fatetus, ad illud rempus trahunt, quo ipse non de se tantum , sed de piis omnibus longe aliud affirmat. Ea enim Verbi diuini apud nos dcbet esse reuercntia, ea est etiam Spiritus sancti in cor firmandi Scredentium cordibus efficacia, ut credamus Deo etiam sine ullius creatura testimonios sicut Elias non deficiebat a Deo , etiam citrando se Iolum ex veris De cultoribus reliquum exis innabat . Si autem vel Augustinus, vel quicunque alius nondum ad veram 3-Reg In religionem conuersus, nec dum eiu celtitudinem in corde suo satis expertus , humanis porrus quam diuinis testimoniis, ad cam aut plectendam mouea . tu , nequaquam inde potest colligi, non aliis testimoniis certitudinem sacre scriptur ' niti, aut nos de ea confirmarici siquidem quod aliqui humanis potissimum suffragiis ad eius reuerentiam perna uentur, non inde sit, quod alia authoritate Scriptura non sit sufful a sed eorum vitio mimbecillitate accidit, qui inhumanis testimoniis herentes , diuina nondum sentiunt, aut intelligunt . Imago&exemplum istorum fidei progessuum est in historia Pawaritan.e, Ioan . . Multi enim Samorianorum crediu/' dicuntur in chri tum propter fremonem mullaris e turian- V, quodi idia isset omnia quaefecisset Poli quam vero biduum Christum habuissent secum , multo plures Crediderunt propter sermone mi plaus mulieri dicebant Iam non propter suam inrationem credim- ipse enim audiuiis, oscimur, quod hic veres;sernator mundi risti . Non omnes iisdem occasionibus cinitiis
ad fidem perueniunt. Rom. II. Paulus ait, salutem conmm se gentibiu es alio glorificari ministerit m suum, vi Iudaei ad aemulandum prouocentur. I. Pet.3 iubentur uxores essesubdita maritis, ut etiam qui non obtemperant sermomi, per ipsarum eonuesitionem, absiluesermone lacrisiant. considerata earum cum reuerentia conium Ia ea si conueris
38쪽
narratione mulieris ut in Christum crederent.' postiquam vero Christum ipsum Vidissent atque audiuisu sent, ita cCnfirmabantur , ut se credituros iam dicerent, etiam tacente muliere Ita fieri potest, ut nondum conuersi,vel adhuc infirmi, Ecclesia testimonio tanquam in ipsorum oculos magis incurrente, moueantur potissimum ad fidem Scripturae habendam, qui tamen postquam uberiore luce de illustrati sunt, longe superiori ac certiori testimonio, Scripturam esse Dei verbum, confirmari experiuntur, eius- que vi& euidentia fidem sibi retinendam esse intel . ligunt, etiamsi omiae Angeliin homines diuersum suaderent, iuxta dictum: Etiam nos, aut angelus coelo euangelias vobis praeter id qDod euangelietavimus vobis, sis anathema fit. Ex his igitur potest intelligi, vocem , consensum Ecclasie Catholicae, posse quidem de-sfilii ias Cre inter alia testimonia , confirmationi nostrae sertis uire nec tamen authoritatem Sacrae Scripturae ab ea
pendere sed ex ipsa Scriptura potius dilat oportere, quibus argumentis eam diuinitus traditam esse, nobis agnoscendum fit nimirum quia Deus ipse hoc te Astatur,eaque doctrinae coelestis vis&ratio est,ut etiam contradicentibus cunctis hominibus, hanc esse Dei vocem non Miunde manifestius ac certius, quam ex ipsa cognosci tieat. Sed nequis existimet, argumentis vllis, qu etiam Arctumenta rationaturali luce firma esse iudicat , apud impio ocer ioidine absque singulari Spiritus sancti gratia hoc effici, ut Scripturec vel obtemperent veritati, vel in eam contumeliosi ention4ς via se desinanti principio meminisse oportet, argumenta saue testimonia esse duplicia, quq Christianae Religionis certitudinem ostendunt, scripturae sacrae auto ritatem tuentur. Vnicum quippe testimonium est,so- Iis Christi Spiritu renatis proprium,&his solis cognitum, cuius ea vis est, ut non modo veritatem doctrinae Propheticari Apostolicae abunde in animis nostris teste turr obsignet, sed corda etiam ad ample- ctendam
39쪽
ctendam eam sequendam Scaciter flectat&per-
moueat. Alia quaecunque afferri postulat, apiis quidem&impiis intelliguntur,&fateri cogunt conscientias, hanc potius religionem quam alias Deo placere ab ipso fluxisse: Sed nisi unum illud accedat,quod
a solis piis agnoscitur,nusquam illa perficient, ut vertistatem etiam agnitam honi ines amplectantur Argumenta igitur veritatem&certitudinem Scripturae ostendentia sunt huiusm di. I. Doctrinae puritaso integrita, Vt enim Euange- iij, sic Sc Legis docti inam habemus puram 8 in te I Octi inξgram. Vtramque vero Legis tabulam aliae sectar non ' - habent integram: sed primam multa habent ex parte: secundam aliqua ex parte, camque mulcis mendaciis
2. Euangelium ipsium quod praebet certam conso ' 'ξ
lationem conicientsis, lotum Olrenden Smodum eua liberatio-dendi ex peccato&morte Natura humana non est nem osten,
condita ad interitum . Igitur doctrina, quae ostendit dςn liberationem, sine violatione iustitiae diuinae, proculdubio est vera certa. 3. Antiquitas huius doctrinae, quia reperitur vetu 3 Antiquistissima, partim ex collatione: hanc enim si consera 'mus cum aliiS, inueniemus eam esse puram, ierissimam, utpote a Deo traditam, aqua homines postea defecerunt. Alia sectae aliis temporibus ortae sunt&rursum interierunt: haec mansit, licet maxime oppug- 'nata sit ab hostibus. A. Miracula Ecclesiae propria quae eodem tendunt, *yὴς qnempe ut ostendant& confirment eam doctrinam.Et-si.n Ethnicorum quoq; nonnulla miracula commemorantur, ac De Antichristo Pseudoprophctis dictu est, edituros esse signa O prodigia magna, ita τι in erro 'rem inducantur, sisieri set, etiam electi tamen ea neq; numero, neq; magnitudine paria sunt ni iraculis Eccl Rex fine, quo facta se ut facile iudicari potest, non
edita esse diuinitus'. lam duplici potissimum discri- iij mine
40쪽
mmedisserunt vera miracula a falsis. Primum enis cana iracula quae iactantur ab hollibus Ecclesiae sunt citi modi, quae ordine naturae non mutato, hominum vel diabolorum fraudibus S praestigi s possuntes ei. videntur autem aliis esse miracula, quia causas eorum& modum, quo nunt, non intelligunt. Dcinde hunc . Finib* finem principalem habent', ut id cla superstitiones, errores mani fullos scelera confirment. Miracula vero, ilibus Deus Ecclesiam ornauit,opera sunt praetcra ut contra naturae caularum secundarum ordinem, ac proinde non nisi diuina potentia facta. Quod utinaniscstius esset, muli a Deus mi iacula edidit adsu veritatis confir naationem, quorum Diabolusne speciem quidem imitari aut mulare potest, qualia sunt mortuorum resia citatio: sistere a Ut reuocare cursum solis: ilhetas&steriles facere foecundas. Praecipue autem diuina miracula finibus discernuntur adi abolicis,infinitiis. Nihil enim confirmant, nis cum praecedentibus Dei patefactionibus congruens, ad gloriam veri Dei, ad pietatem,' sanctitatem,&h ininum salutem spectans Ideoque de Antichristi misraculis dicitur, a Thes. 2. Aduensnmeimsore exespcaritate Salbanae cim omnipotentia Unico prodisiis mendacib1ις, dic Am omni fraude inius Ilii e inperenniibin, ere. Quod si vero aliquis in dubium vocare ausir, an quae narrantur miracula in sacris literis vere sic sint gesta; cius haud dubie nimis magna est impudentia. Eadem enim opera sacram& prophanam historiam v- niuersam arguit mendatij. At nos primum videamus, cum caeteras histori sacrae partes, tum vero praecipue miracula, tanquam res non occultas, sed in publico Ecclassi: generis humani conspectu gestas recitari. Frustra vero conati fuissent Prophetae in , postoli, fidem suae Doctrina conciliare miraculis.. quae homine, nunquam vidissent. Accedit, quὁdea. quam afferebant,doctrina, rationis iudicio ignota