장음표시 사용
61쪽
recte facitis,quod alte datis,velut lucernae splendenti in obscuro loco,usquedum dies illucescat,& lucifer exoriatur in cordibus vestris. Et Solomon Proue ibiorum primo a Trmatsesribere,ad dandam simplicibrufosertiam,pMero scientiam prudemiam:Item, Sanientia oris cla mare, o in plateis dare vocem tuam .Paulus etiam I.COriau,semi sum esse a Christo ad praedicandum Euari noncs doccndi peritia, ne inanis reddator crux Christi.Fundamentum igitur&summa doctrino obscura non est, nisi reprobis, quiveritatem conrern nunt, aut repudiant contumaciter, ut Paulus inquit et Corinth capite . ιodsi obiectum ect Evangelium noctri , in iis qMipere- ιλ)t obtei time si, in quibus Detu huius seculi excaeca: it men- res infidelium ne irradiet ipsis lumen Euange hi gloriae Chricti.
Et sa. 63.&Tona Io. cia die expanes mantu meas ad populum non credentemis contra Gentem Psalm. 6. Ver-ha oris eiicini ita L. aus, non it intestigere ut bene agat. Er. Mati. II. Grati elago ibi pater, Domine caeli C, terrae, Πυα abscondoris hare capiemibin, prudent b: sciretie laueris ea pari talis.
Quod si rursus contradicant; Res Stainas omnibus hominibi obscuras ehea dissiciter, sicut clicitur T. Cori tith. 2. Animalis homo non 'capax eorum,qt .estant Spiritiu Dei. Siti I pia enim illisunt , nec pote cognoscere quia 'istitialiter diis licantiir meminisse primum, debebant, ignorantiam hanes difficultatem, non ex obscuritate Scriptur e , sed ex menti humanae caecitate proficisci. deinde hanc obscuritatem,cum in scripturis non rcuera sit, sed nostr e natur vitio esse videatur, non renati quidem pereptu manere; at PC- natis illum inatione Sp. S. amoueri, iuxta dicta .Luc. g. Vobis datume ino' ny steria regni De3, caeteris Drem per parabollas, ut videntes non videant, ct audientes non intelligant. Et.2.Cor. 3. 2 hunc usque diem cum legitur Moses, velamen cordibtu ipsorum positum A. Cum autem cons esu uerit ad Dominum, tonsa velamen. Ex eodem sonte
62쪽
fonte facile est resutare, quod nobis obiiciun r, notes ipso quod Scripturam tolpeculis m Papatu non tellectamese dicimio obscuritatem eius confeγi. Quae mimina duersariis veritatis inde ab initio mundi sui S ad sinemusque futura est ignorantia, non obscuritati Scripturatum imputanda est, sed eoium pervcrsitati, qui veritatem cognoscendiis ample istendi studium non habent. vi 2.The. r. dictum est. Quia dilectio
nem veritatis non receperunt, ut salvi fierent, ideo mittet eis Deus emcaciam erroris, ut credant mendacio. Iam vero postquam fundamentum& summam doctrin non obscuram se conflat, fatemur esse lo-C Scriptur , que lucis aliquanto minus, dissicultatis autem plus habent, quam alia Sed ea primum sunt eiusmodi, ut illis etiam non intellectis,sundamentum&consistere queat&intelligi. Deinde horum interpretatio nequaquam ex hominum authoritate pendet, sed ex locorum Scripturae ,qui clariores sunt, collation ri interpretatio petendae stri aut si ea nobis non perspicitur, ne quid incertum, non satir, faciente nobis conscientia, de rebus diuinis asseveremus lusia pendendum est de his iudicium , donec certi aliquid nobis Deus ostenderit: dc gratis animis interea tenen da sunt, in quibus dubitandi locum Deus nobis non reis liqui Sed chmaduersariis ista respondemus, denuo
ex iis quae concedimus, insurgunt. Qua enam faremur, esie alias ripturae loca aliis intefectu dι siciliorator pro pter humanae mentis hebetri finem ac tarditatem , in rebio divinis discendis ne ilia quadem, quae clari sima sunt, sine in terpretatione inteffigi a popido, ut Elmuchus reginae Candac eis queritur: Quo possis, aut, nisi quis mihi pr.eieeit λ Ipsumque adeo ministerium idcirco in Eccesia institutum se diuini rus, quod Spiritui sans' interpreta: ionemScripturae quae 'voce Ecclesie,adm erudiendos adhibereos, nisi quia δε-nique s*Τ scribenti docendo sacros bros explicamus.. omnes ad explicationem eorum legendam. audiendam
adhortamur: Ex his Vsi praeter Scripthra iecti in Eccm
63쪽
siae quoque interpretationem necessariam ac proinde , quod
Tecussa defensit Scriptκre pronuntia ,sine controuersa recipiendumqucosi unt. Nos veris primum fatemur, in Ecclesia necessariam esse Scripturae iniεrprerationem, non quia sine hac ad cognitionem doctrina coelestis peruenire simpliciter sit impossibile , timin sine ipsa
scriptura, nedum sine interpretatione ministrorum,
posti suos Deus erudire cum ipsi visum est p ij escripturis plurima discant sine interpretibus Conistra vero, nisi Spiritus sancti gratia mentium nostrarum ocul aperiantur,siue scripturae, siue Ecclesiae verbis expolria doctrina coelestis, aequeobscura perpluo nobis videatur Sed quia Deo hanc ordinariam nos docendi viam libuit instituere, Ministeri conseruationem usum in Ecclesia ipse precepit , te sic tinstrum e trium, quo liberrime ad nostram salutem Spiritus sanistus uteretur. Deinde quantumuis neces saria sit scripturarum explicatio; haec tamen ministris noua dogmata in Ecclesiam inuehendi licentiam adeo non concedit, ut nihil magis quam hoc ipsum Scripturam exponendi officium , eos ad solam hanc doctrinam, uae Scripturis comprehensa est, astringat Alternis enim verba interpretari, non est, illis sententiam alienam aut repugnantem pro libidine affingere ledeandem sententiam verbis aut pluribus, aut clarioribus, aut saltem quae illorum , quos docentiis, captu magi Saccommodata sint, explicare, ac
simul, ubi opus est, ostendere, hanc autoris esse mentem, quam nos esse dicimus . Talis autem interpretatio Scripturae in his fere causis fit, ut primum phrasis consideretur propria verborum sententia inruatur . deinde series ac coli rentia membrorum seu partium doctrinae , quae in texu sacro comprehensa est, ostendatur : Tertio, ad usum Ecclesiae doctrina applicetur, quem habet in confirmatione dogmatum resutatione errorum, agnitione Dei &nostri, exhortatione, coniolatione . institutione vitae sicut
64쪽
cui Paulus praecipit et ad THPoth et Smdeas recte secavesermonem veritatis. Et ad Tit. 1. Oportet Epsopi esse Ietenatem delis it s. ovi ad do. Irinaru facit,sermonis, va
cere. Et ab Epiphanio prudentc monitum est Ponemnia verba diuina allegoria indigent, sedit 1: cnda sunt sicut habent: speculatione amem indigerit sensu, ad inreia ligendum civ I arginientipropositum hoc est, Non om nia Scripturae in allegorias transformanda sunt, sed propria verborum sententia quaerenda est, speculationes sensu,id est, adhibitis artium preceptis, silinguarum proprietate nostTaq; experientia considerata,qua naturam rerum cognoscimuS, qu vocabulis in Ecclesia usitatis signita cantur.
Verum hic alia dissicultas obiicitur : quod nimirum in controuersiis des ripto essen:entia, ratis iAdex re quiritetur, natu authoritas ac testimonitim adfatuendum de .
sententiascripti subjiciat. Cὶ enim iterque de hac dissurantium inquiunt kam interpretationem veram essem, con rendat, nisiὰ tali iudice, quo appetare non licear, sententia feratur, nunquam dirimenty lites, o perpetuo de Scripturaesenseu dubi harebimis. Porro iudicium hoc penes Ecclesiam misit necesse est siquidem in hac sese controuersiaram de re --ione cognitio ct diti dicatio quaerenda eH. Pod igitur Lia in his pronunciat , ei necessiari tanquam certo cognitae Scripturarumsententiae est acquisendam . AtqDehinc manife Ttim edicunt, placita Ecclesiae non minoris quam exis presiam Scripturaesententiam authoritatis esse. Nos autem, ut libenter concedimus , nisi aliquando controriersias Ecelesiasticas oportere quidem de iudicis ius sententia, in quo minime falli nos posse certo nobis constet . ita iudicem hunc, non Ecclesiam, sed ipsum Sp. . in Scriptura nobis loquentem, ac verba sua declarantem agnoscimus. Hic enim supremus iudex est , cuius iudicium Ecclesia tantum inquirit, monstrat, iuntiat hic fallere flnQn potest cum omnes homines obnoxi sint erroris
periculo: hic dςnique cum Scripturae sit author opti f
65쪽
musis certisssimus vel borum suorum interpres est iadeoque, ipsa Scriptura in omni dubitatione ad se nos
reuocat atq, allIgat, ut a Peta. Habemus ior seris monem Trophetistim , utam attenditis cena cernae incenti in obscuro loco, γε fefacitis.Ioan .s.Scrutamini Scriptura .
Esa. 8. Adlegem O ad tectimonii Q sinon dixerint seram . tam verbum ho De quὸd non eri eis lux, cte Etsi enim per Ecclesiam Spiritus sanctis loquitAr e tamen chim ea non semper Spiritus sancti verba loquatur, si rem ueontrorsersiarum de religione iudex eo non potest. Hunc enim talem esse oportet, cuius sententiam in dubium vocari nulla ratione debeat Eum vero alium non habemus, quam verbum Dei sacris literis consignatum . 2 eq; e etiam decisionem controuersiarum tollimu/,
quando Ariptγram de Scripthrae sensiti indicem consilissimus: Etsi enim contentiosi perpetuo qu runt sophismata,
quibus eludant Scripture testimonia e tamen id reclamante conscientia faciunt, veritatis aman tres alium verborum Scriptur scinterpretem , quam ipsam Scripturam non requirunt, ab ea sibi abunde satisfieri agnoscunt fatentur . Cum enim ho minibus etiam concedatur , ut ipsi sint optimi verborum suorum interpretes , quanto magis hic honor Scriptur Sacr deserendus est Itaque si controuersia de sententia alicuius in Scriptura loci moueatur, quod aliis inscriptis iaceremus , multo magis hic oportcbit tacere Trimiam id licet ut analogia m dei considereιur,id est, nun expositio, quae cum doctrime fundamento, hoc est, cisis ali a fidei articulo prycεptone Demealogi aut tim aliquo di erro Scripturae testimonio pugnet, recipiatur, sicut Patiatu monet, vetans sive fundament&m
superstruere lignum , foenrem, stipidas . Secund6,quae
antecesint,qDaei consequuntis locum illum, de nos qui e-Hio,expendantrir ut non modo nihil clamittat pugnans uis oriatur,sed eius etiam ea satuctor elis sententia , quam inrequirunt . His enim non animaduersis, aut disset simulatis, non raro deprauatur Seripturi sententia. Sis
66쪽
SP in Psalmi erba, mandani Angelustiis de te, ut in
manibi gestentae, re ad lapidem en et pedem tririni, Di αἷolus ientam Chrictum interpretabati, de factis emerariis est curiosis , cumiamen de facientibus in ursabocationis accipienda es e doceat, quod additum est, in m ib. viis tuis. Tertio, in Scriptura circumspiciatur, aneyrct Acus a ciata, et bi in confesso, aut manifestitimsit , aut oriendi psssi: vfrbis aliis eandem de eadem e dolorinam tradi, quae coloco con riserror, de quo e i controuersia. Etenim si de loci clarioris auamn controuersi sententia con te etiam de Onιrouerso ora erimis,qMandoquidem utrobis idem docetna rvt cum Iio. 3 i-rittire Arbitremn side ivit cari hominem, absis speribus legi : quod hoc loco, de iustificari, nonsit piacere Deo propie νdignitatem Dei, sed propter me ium Christ fide apprehcn-
sum: o opera legis , Non ceremonias tantum,hdvnmercam legis, praesertim moratis, obedientiamsigniscare, docent alia loca , cluae pluribus 9 clarioribus verbis eandem, de hominis coram eo usi catione, doctrinam radunt eodem a ipite, Ex operibus Legis non itistisicabitur omnis caro in cor
spectu eius Ter legem enim agnitio peccat unc verὸ ab que arge in iiii Dei manifestata est comprobata redimonio Legis o Prophetarum e insiti pa vero Dei permdem D u Christi in Omnes, Osuper omnesim credun e non enim est distin yio. Omnes enim peccauerim destitutimur gloria Dei: Iustifcamur antemgraiks, peristi vi gratiam. per redemptionem quae est in Chri 'o Iesu. Qua reto, conis ferantur loca Scripturae,ibi non q:sidem eadem de hsidem rebiudicuntur, sed voces tamen olo Mendi formae ires de simili- bin rebuι Iurpantur. Si enim certa sit similis alicu. - loca, interpretatio, , in loco comitso sim uis intersiretalionis acti bendae eaedem quae issic, extiterint causae, idem de similibu/eris iudicandi . Iubes Domimo, Mati. s. oculam emere, manum amputare, Psecandalosint nobis . Cumatitem corpio mutilare etet Lex Non occides hac Dura Dominum elis, s rebus etiam charissimis renuntiem tu potius, quam ut earum
desiderio aut impulpti a Deo nos ab itici patiamur,ostendit simio forma sermonis alibi usurpata, adsignificanda rea cham 'mas
67쪽
malo pretis issima , ut Ierem. 22 tesset Iechonin annuialis in manu deatera mea, de aueserem te. Et Deut. 32.
istodii it eum ut pupitam oculisui. Secundum has norma S, ubi de controuersia scripti, sententiae iudicatum est,rect Eeciam ad consens Fς ij sigEcclesiae Catholicae,sed longo interuallo,&non sine ma -- HQlica gna cautione, descenditur. Ne enim titulo Ecclesie
nobis imponatur, primum Omnium , a sententia, mam sae, quae iam Expo straesunt, iudicandi regu e no erant, est recipienda. Deinde conbiderandism,rilia tempora, Osriorumscripta purioras ut quaepartes doctrinae, quibuι aetatibu metre Ibe explicate, e .rroribus deprauatae Derint: ctitiis denique interpretatio maxime testimorio Scrip- surae, vel ab ipso Athore probetur, vela nobis probaripsis t.
Atque huic omnium de Scripturae sensu controuersiarum decisioni e Scriptura petitς acquiescunt pii& veritatis amante S, sicut dicitur: Qui ex Deo ect, verba dei Ioa 8. 7. audite Ecclesiae vero veteris c Catholiciae testimonium, quatenus cum Scriptura vident illud congruere libenti
di grato animo amplectuntur, eoque imagis de agnita veritate confirmantur. Si qui autem contentiosi Scriptura testimoniis non cedunt, propter hos iudicem veg bo Dei superiorem non oportet quaerere, sed eos iudicio Dei relinquere, ut monet Apostolus ad Tir. . maereticum hominem post unam atque alteram ad monitione rie,sciem quod euersus tu, qui talis est, edi peccet perseipsum condemnatus. Et T. Car. Iq.Sι quis ignorat,
unoret. Et Apocal vltimo: Qui sordidus est,sordescat magis. Neque vero is, cui verbum Dei non satisfacit, hominum authoritati acquiescit, quemadmodum res ipsa docet. Caeterum ut haec ad obturanda veritati contradicentium ora, vel saltem ad manifestandam si Pi ςςςλ eorum impudentiam sussciunt ita ad singulorum piorum conscientias muniendas inreligionis dismi diis, praeter curam discendi doctrinam ex verbo Dei, a dens&assidua Dei inuocatio requirit ut, qua doceri
nos gubernati a Spiritu sancto petamus . Id enim si D secerimus
68쪽
fecerimuS, non satiet nos Deus ei seuerare in errore, qui nos auellar ab plo: sed de Onanibus ad salutem nostram necessariis, cram ac certam verbisui senten-riam nobis aperiet, ut fides nostia non humana , sed diuina aut horitate nitatur, quemadmodum promitti'tur, lat.7. Perise, eo dabitur vobis: qua rite, o intiemetu: Asrte, o Paperi rur vobis abiisquis enim petit, accipIr: est cru conciueqMaerit, inuenit: pru amiaterietur Luc. II. uani3 magis Pater vester ciris; dabit Spiriti m S LIMG pete ιιι bio ab ipsis Iacob. I. Si cui Deriirι- deo sapientia, perat a Deo, qui dat omnibus simpliciter, ne exprobrar, o dabitur ei, stupetAlei cum iducia, nihil haesi-
Addunt his argumentis, ignum se, si Spiritus
Sane λιι loquens in Ecclesia examini iudicio alterii stib--ciatur: ideoque reuocandum ad Scripturae regulam non esse.
Sed cum idem Spiritus in Eccletia Sc in scriptura loquatur dum vocem Ecclesia secundum scriptura in xaria inamus, non alteri Spiritum Sanctum subiicimus sed eum sibi ipsi conferimus. Atque hoc pacto primum ei veritatis ac constantiae laudem tribuimus, dum sibi perpetuo similem esse, nu:quam a seipso dissecdere agnoscimus, ac testamur Deinde, supremam de volui; tale diuina pronuntiandi aut horitatem penes ipsum esse fatemur, dum non inquirimuson vera certaque sint, quae ipse locutus est, sed an ip satis ciba sint, quae homines illi ascribunt: idque facimus eo quo ipse praescripsit modo, & postquam ab eo prosectum aliquid ex regula verbi scripti cogit ouimus.
ei sine controuersi a mentes voluntates nostras subiniicimus Cointra vero, cuδει nos accusant in Spir tum sanctum comtιmelios, ipsos aduersarios esse reos facile e intelligere. Dum enim de Scripturaesensu pronuntiandi, controuersita decidendi authorirasem, non penesscripsuram,
sed henei se esse υο i hoc ipso rapitatum sanctum a seipii, dimidei posse fingunt, &iudices Sp. S.& verbuDci superiores, sescipsi constituanti . Postrem ri
69쪽
Postremo, cum dicat Pan lubet. Cor. 3. Ministrat e I e ui Testamenii , non herae, sed piritur: heramentis occidere Spiritum viviscare: quidam inde colligunt, mri quid erbum Deiscriptu sonet, sed q: id biritus d cIea per Ecclesiam, vel in cordibi , a diendam ese QEinctiani inualuit ante haec rem pota Iunio,sementiam verbo ortim ,ipturae grainmaticam 'nicio inesse, θῖomnia in allegorias an Ormenriir. Sed mulcipi 2 in hoc argumento paralogismus facit capparet; si consideretur, quid literio spiritur apud Paulum signiscet Literam enim nominari a Paulo omnem de Deo doctrinam, ac notitiam, lagis Obseruationem externam in non rc natis Spiratiis vero primum quidem ipsum Spiritum Sanctim secundo, veram doctrinam de Deo, quaado Spirituι sanoia peream e lassicax terra O, sdem o conuersionem , ct motas Deo placentes a Spiris usau Io per verbum accenses, apparet ex vel bis antecedentibus.
Pio co enim quod hic Vicit , se fictum a Deo ministri . non literae,sed piritus, dixit supra, subministraromacte eepistolam Christi, non atravitnto medJiritu Dei seraptam in rabulis cordii , id est, non inanem, sed emcacem in cordibus hominum fuisse prΣdicationem suam.
gente per eam Spiritu sancto R. in candem sententiam Roman cap. 2. Circumeisionem in litera nominat ceremonia .a sine conuersione Circi cisionem ero cordis inspiritu, ipsam conuersionem. Et Roman. 7. IIibfβnos ambiulare in nouitatessiritis, non in vetticta e literae, id
est, in vera sanctitate, qualis inchoatus in renatis per Spiritum sanctiim non in peccatis: hypocrisi corum, qui norunt quidem voluntatem Dei, ac pr stant etiam exicrnam discipimam, sed manent sine fide&co:iuersione. Primum igitur, quemadmodum doctrina non suo, sed hominum vitio antlim istera manes: sic et ram non sua natura, sed propter hi 'minum prauitatem occidit, hoc est, iudicio Dei mentes terret, ac fremitum odium contra Deum irritat, ut diser te capite. 7. ad Roman docetur: Lex Ua quidem san-
70쪽
cta: O praeceptum est sanctum, iustum, bonum rus quod bonum erax, mihisactum est mortifero 'Absit. Imo
peccarum, ut appareret peccatum.per id quod bonum est,mihi mortem genvir, ut peccaσum'reisumme peccati per praeceptum Scimiu enim quod lex stiritualis est at ego carnalissum , venditissub peccarnm . Effectus vero cliptiirqproprius cli, vivificare homines hoc est, vera dei agnitione illustrare,&ad dilectionem Dei flectere: sicut dicitur'. Cor et Christi bonita odorsumus Deo in his, qui saluantur, o in his qui pereunt: c.
Secundo, etsi litera, hoc est, doctrina sine spirituali
motu, occidat, Spiritus Sancti tamen operatIone a ciscedentricum non iam litera, sed spiritus potentia Dei sit ad salutem omni credenta,nequaquam occidir, sed vivificat, ut psal. II ' dicitur, Eloquium rutim vitii- sicat me. Ne itaque Occidat nos aera, non oportet scripturam, sed contumaci am cordis abiicere; orare Deum vi do et rinam suam in nobis& in aliis non hicram, sed Oimam esse velit, hoc est, efficaciter petiam corda nostra moueat, . ad se conuertat. Jertio, quod a itur, 'trittim iuificare; id nona scriptura,ad alias opiniones aut reuelationes, nos auocat spiritus
enim illa viviscat, a qua Scriptura non dissentit sed eadem docet ac sapit, quae in Scriptura prodidit ille autem Spistitis, qui a scriptura homines abducit, non vivificat: sed multo verius quam litera, videlicet non per accidens, sed sua natura,occidit.Est enim Spiritus Antichristi mendax homicida, ac proinde nobis sit
Quarto autem,procul a Pauli mente aberrare illos, qui periiseram, vel characteres literarum , vel propriamin Grammaticam sententiam, siue scripturae totius, siue allegorice .sgurate dictorum; perspiri
eunet, eorum interpretationem intelligunt; tum ex iis,
quae de sententia Pauli sunt dicta , ium inde manifestum est , quod non solum omnis scripturae sententia, siue propcta, siue figurata, sed omnis etiam eius inrerpretatio