Doctrinae Christianae compendium : seu, Commentarii catechetici

91쪽

am una cum miserteordia in operibus suis declarare velit, partim quia remedium in filio suo proposuit, ad

quod confugiens , ab haereditaria nece si aria corruptione,&damnationis periculo liberantur nec ab eis ius bonitate alienum est, potitis ex peccato& morte.

per Fili unigeniti mortem liberatos, quam in haec

mala nunquam prolapsos, seruare. Neque ahsurdum est, naturam siue temperamentum corporis, erιamsi brmtim sit ad mala esse pronum, o naprum animae ad bonas a mones instrumentum animam vero in rectitudine puritate, in qua condita est, non confirmatam, sequi in-elinationes 4emperamentum corpolis vitiosum, a sua integritate deficere, quam primum corpori impuro unitur: cumque corpus ex parentibus peccatoribus&reis propagatum sit pars altera hominis, Deum toti homini, propicr partem eius ream, irasci, gratiam sui Spiritus subtrahere, ut etiam pars altera, videlicet anima, donis spiritualibus priuata, in piauitatem&maledictionem Iuat. Sed etiamsi obtinere totam Minorem possent, tamen alia est responsio ad Maiorem sussiciens, ut neque de traduce, neque de modo propagationis peccati originalis, aiaxie disputare sit necesse. Etsi enimammas singulorum hominum,cum vivere incipiunι, Deo creatri concedamus e tamen non e stringendum esse aliquamdiu animas, antequam corporibus inserantur. Simul enim xcreantur, uniuntur corpori Sicut dicitur, Inspirauit infaciem eiiu spiritum vitae. Sicut autem corporum etiam substantia, quamuis ex parentum substantia sumitur, tamen a Deo creari, hoc est formari recte dicitur,in hominum pariter ac Diabolorum peccantium substantiae a Deo conseruantur, neque tamen propterea Deus peccati aut malitiae ipsorum autor vel conteruator existit ita&animarun x substantiam naturales facultates, Deus si- milvi creat,& priuat donis suis: quae Adamo ea conis

ditione dederat, ut etiam posteris ipsius daret, si ipse

illa

92쪽

illa retinere id non autem darer, si ipse sua ingratitudine illa abiiceret anima vero, spiritu& luce diuina destituta, etsi ad appetitionesin operationes inclinata est, tamenc caest, non ad tales appetitiones actiones,quales lex Dei requirit,inclinata' Atque hac ratione inest nationes rectitudine sua spoliatae, sua sponte existunt malae cum lege diuina pug nant Defectus autem illi in mente& voluntate, ccorde primorum parentum , quatenus a Deo infliguntur ipsis,&ipsorum posteris, iuste sunt, peccati a parentibus Ma sobole in parentibus admissi, poenae: inclinationes autem his defectibus vitiatae, ipsi defectus, quia faciunt ut homo diuinae legi neq; sit conformis, neque possit esse, quatenus ab hominibus, sibi&soboli, peccando attrahuntur, ab ipsis, Sasobole existunt, peccata sunt. Obies. 2. Quod non habent amentes, nonpossunt insobolem transimis terri Peecatum originale in sanctis tolliti prErgo saltem hi non propagani3llud in poneros. Resp. Nec eatum Originis rosiitti in sanctis quoad reatum , hoc est , ita ut remittatur ipsis propter Christum . Sed manet quoad vitium pugnans cum lege Etsi enim regenerantur simul Spiritu sancto , quibuscunque condonatur Peccatum tamen ea renouatio in hac vita non

perficitur. Propagant itaque etiam sancti talem na- ruram in posteros, qualem ipsi habe nr, nimirum vitiolam, defectibus malis inclinationibus obnoxiam. Si instent,saltem ergo reatum non propagari in bobolem, siquidem ab eo parentes liberati sunt. Res'. Id non propagari ex parentibus in posteros, quod parentes natu

ra non habent area tu autem eos non natura , sed,

per gratiam beneficium Christi immunes existere. Non igitur iustitiam gratuito imputatam, sed iniustitiam&damnationem, cui natura sunt obnoxij,in posteros propagant. Causa vero, cur non iustitiam, sed reaturn propagent, ea est , quia non secundum

gratiam, sed secundam naturam nascuntur ex ipsis

posteri

93쪽

posteri, neque carnali propagationi, sed liberrime Dei electioni gratia&iustificatio alligata est,sicut dicitur lolian. I Q i non εχ D'rguine,neque ex voluntate carnis, neque ex votantare viri,sed ex Deo natisunt.

obiec3.3. Neque illud Ron II.obstat Siradix est ancia, sancti erunt rami. Sanctitatem en ina hic non in- relligit remissione na Peccatorum regenerationem se hanc posteritatis Abrahami dignitatem , quod Deus propter foedus cum Abrahamo initum , semper ex ipsius posteris aliquos conuertere dc vera atque interna sanctitate donare constituerit. Obis I. . . Dicitur sanctis parentibus . Liberiυe Irisanctiseunt. Sed Paulus in eo loco, neque omne S sanctorum liberos remissione peccatorum donari, aut a Spiritu Sancco regenerari, ne aue sanctitatem liberorum excarnali propagatione, prosicisci docet. Nam de Iacobis Esau dicti est, amtequam boni aut maliqrιidquam iecissent, Iacob dilexi, Esau odio habui. Est igitur sententia Pauli, piorum parcntum libercs, etsi alter parens infidelis sit, tamen lanctos esse, quoad exteris nam societatem Ecclesiae . i. habendos esse pro membris, seu ciuibus Ecclesiς Christianae, ac proinde cliam pr0 elactis minterne sanistificatis, nisi incredulitate 3 impietate sua alios se esse ipsi probent Neq;eta terna autem, neque interna sanctitas ex natura parentum, iam neutra in ea reperiatur sed utraque

ex gratuita misericordia, foedere, seu promissione diuina tam soboli quam parentibus contingit.

Obiect. s. In quos peccata omnis maiorΠm transeunt, referiores sim iis , in quos tantum aliquorum peccata propaganrt r. Assi eccatum ea parentibus transit in liberos, in postremos homines omnium maiorum in priores tantum eorum

peccata propagantur, qui antecesserunt. Ergo posteriores sunt miseri res omnibus aliis, quod absinrdumforet, rectim tacti-ria Dei pugnans Resson toprima es 2 on absurdum ne , iniustum fore, etiamsiposteriores Dem hominesgranius quam priores punimiae magu desertris. Quanto

94쪽

Quanto enim plura peccata a genere humano com' mittuntur cumulantur, tanto ira ipsius vehemen tius accenditur, poena magis exasperatur. Vnde sunt illa dicta, Gen. Is Mndum compleries Omquis Wos Amorrhaeorum,oc. Mati. 23 veniat super υοι omni angui iustuε, c. 2. Priorum parentum peccatum

transire Deus sinit in omnes posteros, quoad vitium naturae4 reatum, ut iustitiae ipsius satisfieret,in misericordiae suae in Filio exercendae, occasionem ipse

haberet.Rom. s.& II De actuabbius Go singulorumpe earia dicitde visita re iniquitatempatiis in filiis in tertia quotageneratione , hoc est , ex iustitia sua punire peccata parentum in plasteris, tamen ex misericordia metas peccato figere, ut non semper maiorum peccata luant, vel imitentur posteri, neque sit necesse malorum parentum malos, aut deteriores, aut miseriores liberos exister quemadmodum misericordiam exercet in mille mam generationem eorum qui diligunt 'stum,in tamen electionis suae libertatem re tinet, ut non semper bonorum parentum bona sitio steritas . Ratio discriminis huius inter originale e actuale peccatum est, quod iustitiain vita aeterna non per posteros,sed per primos parentes primum est amissa, Obi I. Atqui Deus non vult punire posseros propter peccataparentum.RU H.Scilicet,nisi perseuerent in iis . 3 2. Si parentes non acceperint conformitatem cum Deo pro se posteris, ut si retinerent, etiam&posteris retenta sit ris si amitterent, etiam posteris amitterent. Hinc potest intelligi,duabus de causis Deum iuste in posteris, propria ipsorum4 maiorum

peccata punire primum,quia parentum peccantium tota naturaest rear soboles autem tanquam pars parentum est, cum de ipsorum substantia siue massarie propagata Non potest igitur non ipsa etiam esse rea, earn post, quam ante propagationem ex parentibus,oisi singulari benesieio ipsi contingat remissio culpae, quam

95쪽

DE HOMINIS MISERIA.

quam in ipsis parentibus iam contraxit . Secundo, quia parentes acceperunt Dei dona communicanda etiam posteris, ea lege, si parentes ea retinerenti quod si hi abiicerent, atque amitterent, etiam poste ri iis priuarentur. Ergo postquam parentes iustitia gratia Dei se priuarunt, non possunt immundi mundos procreare, sed corruptos, sibique similes, ac proinde reos tam sui quam parentum peccati, quia huic in se propagato ipsi participanti ei siue actu, ut adulti, siue inclinatione consentientes, ut infantes,nisi singulari Dei misericordia haec innata ipsis prauitas corinrigatur. Additum est in definitione, quod haec avisas sumaeseeutamussium inprimis patrentibus. Nam de homine nondum lapso dicitur, quod ad imaginem Dei crearu fuerit, omnia,quaefeceras Detu, fuerins valde bonarde lapso autem eius posteris, Omnesigmentum eογῶ, LR J IJ

B ami tantum VI malam omni tempore Vbi simul doce 'tur, totam naturam hominis, hoc est, mentem, vois luntatem cor, omnes facultates sic esse deprauatas, ut nullas nisi vitiosas εἰ Deo displicentes actio. ne possint producere sine renouatione, iuxta dicta, Rom 7. Scimus enim legem esse spiritualem: At ego carna-ιissum, venditus visubiicerer peccato.Item e laui enim quod non habitat in me deII, in carne mea, bonum. Et 8. Ergo qui in emneseunt, Deo placere non possunt att.7. Non potest arborputrisfructus bonosferre, be. Et quidem ratio, cur ita fieri necesse sit, non est obscura. Quicquidn.non exacte ad legis normam congruit,placere Deo non potest, sed maledictionem Siram Dei aeternam meretur, sicut dictum est: Maledictus omnis, qui non manserit in omnibus, quaeseripiasiun in libro legis Iacob. 2. Quisquis totam legemseruauerit, ossentiri autem mino. 'nnis. renetur, edi c.Sed nulla hominum actio post lapsum integre est legi conformis. Ergo nulla potest placere Deo. Minor hinc est manifesta: quod lex in omni actione requirit agnitionem veri Dei, congruentem

96쪽

cum diuinis patenistionibus,&hunc finem principa Iem, ut verus Deus illa obediencia creaturae rationalis honore assiciatur, ac tale studium obediendi Deo. talemque dilectionem D ei, ut omnia malit homo amittere,quam a voluntate Dei vel in re minima dis .ccdere, neque ulla sit vel minina affectio aut cupiditas, aut inclinatio, quae a summo illo Mard cntissimo amore Dei.&obedientia erga legem Dei ipsum auo--

cer. I.Cor. IO. Omnia adgloriam Dei acite. De ut. s. Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde et o ct ex tota men-re 9 ex totis viribus iliis, De Non renati autem in omnibus suis actionibus , ne agnoscunt quidem verum Deum , nedum omnia ad ipsius honorem referunt,

aut ipsum supra omnia diligunt, sed ab ipso auersi tii psius hostes sunt. Rom. s. et inimici essemus, reconci atifuimus Deo , c. Et cap.8. Intelligentia carnis inimia citiae=aduersu Deum. Nulla igitur eorum actio, qualiscunque in speciem appareat, ad normam diu inflegis congruit.ut Rom. 14 laicum , Quicquid non est ex iis, peccatum est. Doctrina haec de peccato originis inEcclesia tenenda est. I. ut agnitio peccati sit integra. Σ. Quia Deus vultsciari rauitatem nostram esse tantam, ut ne obedientiamfrudem per nos inchoarephsm,sine ipsius gratii Spiritu Sancis.

3. 'sciamus quaepeccata in sanctis sint, suae discrimina

peccatorum in renatis reprobis. Actuale peccatum somnis actio interna ct externa pugnans cum Lege Dei, tam in mente, quam in externis actioisibus: Θοmi eorum, quae Lea praecipit , velle, cogitarὸ, prosequi,facere mala : nosse, iugere, omittere bona item motus

O passones Legi Dei contrariae Aucpertinet illa diuisi , iafacti omissionis peccata. Secunda diuise Peccati.

ALiud Regnant, aliud non RegnansMaec diuisio sumpta

est ex R. 6.Τ e regnetpeccatum in mortali vestro corpore. Peccati m. Regnans est omne peccatum quod non deplora-

97쪽

quod non tantum ex ordine iustitiae Dei, sedex re ipsa temnarum poenamum rei test, qui iliud habet vocatur autem' gnans, I. quia indulgetor/G. . quia imperi remi in hominem, o eum facit aeternae damnatioius reum Talia

sunt omnia peccata in impiis , qui non credunt Filio, suntque sine fidein poenitcntia. Illud est,etiam in electis ante conuersionem, etsi remissum est quod ad consilium Dei ipsi tamen nondum agnoscunt. Postquam autem conuersi sunt, repugnant, ne teneat imperium. Vocat ir Ismale, in quo qui perseuerar,&mori- . tur in eo, perit. Quifacit peccatum, id est, qui data opei rapeccat&cum delectatione,ex diabolo est.Vbi de pecca--, ο gnani loquitur.Γeccatum gnam est mne pecca tum an renatis ante conuersionem,in non tenatis semper: siue sint desectus, siue inclinationes, siue errores,

siue peccatum actuale. Peccatum non Regnans, eA quod deploratur, cui resisH-rur gratia Spiritus sanditi, cuivi remigmnem constrauimor: Ghoc peccatum est in sanctis. Si dixerimu , nospeccas m non habere, nolfallimus, veritas non est in nobis. Hoc dicit Ioan de non regnante peccato. Nona AIι ego idperpetro sedpeccatum quod in me habitat, id perpetrat. Pecca Amnon gnans, diciti retiam Veniale, non quod mereatur remissonem, aut quodsii indignum poena sed quia remi Osequitur talepeccatum. Ego tamen usurpare a

baim nomina regnan:Act non regnantis peccati I. quia nomina mortali O vematis peccatistini obscura, ambigi a. Nam omnia peccatasunt mortalia. Ioannes etiam vocat peccatum mortale. ser peccartim ad mortem,peccarum in Spiritum. S.2. Propter errores Pontificiar dicentium, Uenialia dici ρeccata, qtiae sunt leuia, nec merentia aeternas poenas: tam tamen dictum sit, Malidictiu omnis, qui nonpe 'anet in omnibi , cte. 3. Qia Scriptura non utitur his πο- ulis, maxime nomine tenialis peccati. Ob. I. Atelectimn excidunt gratia.Resp. Finiliter atinortaliter peccanterin non resipiscentes,pereunt.

98쪽

IJoc in electos quidem non eadit, sed ante finem labuntur cito xlaepissime.

Obiect. 2 olantra Dei e Pammutabilis. vult electori salutem o remissonem peccatorum.R p. Concedo, de Dei consilio, non de fiducia remissionis peccatorum. Consolatio enim non consistit cum erroribus contra sundamentum d peccatis contra conscientiam.Tunc au tem habere disimur remissionem peccatorum, cum haec beneficia nobis applicamus. Ephe. 2. I 3. Onc in chria

meum, erc. Obiect 3 2 a1us ex Deo non peccat. Ergacte. Resp. Non peccat ad mortem. Nam electi non in uniuersium a Deo deficiunt, etsi peccent contra conscientiam sedali. quot initia verae pietatis retinent,quibus ad poenitentiam rursus velut scintillis excitantur, ut David, et u S, Manasses. 2. non peccat,scilicet quatenus est renatus: peccat autem quandiu est in hac vita, peccate non regnante, aliquando etiam regnante quat: nus non ex Dei spiritu renatus, sed adhuc carnalis est. Non enim uno momento perficitur, sed in hac vita inchoatur tantum, in altera vero absoluitur demum regeneratio ,siue renouatio nostri ad imaginem Dei.Sie

enim ipse Iohannes de se & omnibus sanctis in hac vi

ta pronuntiat cap. I.Si dixerimus nos peccatum non habere, nos ipsio allimus, ct veritas in nobis nees. Si consite, amur peccata nostra delis est, ct iactus, tremittat nobis

peccata noctra,cte.

Est igitur haec sententia Iohannis, renatos pecem qitidem: sed non ita,ut indulgeant peccato, aut si aliquando cedant Sc assentiantur malis cupiditatibus, ut omnem pleratis affectu abiiciant,&non resipiscant. Semper enim in renatis aliquid naturae renatae a ne treliquum; quod aut luctam aduersus peccatum, aut poenitentiam veram efficita; hoc est, ad mortem siue exitium aeternum peccare seu a Deo in uniuersum deficere, ipsos non sinit.: Atque hanc conssili tionem

99쪽

tionem tantisper habent, dum se renatos esse sciunt,

hoc eit, dum fidem&bonam conscientiam retinent. Obie et . . Ioban cap 3 Semen ipἄius in eo manet,nec potest peccare, eos ode Deo natus eH. Et I. Pet. I. R nati non ex semine mortali, sed ex immortali, persermonem

Dei it ι manentis in aeternum, dic. Si igitursemen et embi Dein snqua I in enaus emori:D , semper manent renari, o semper retinenrgratiam, neque unquam ruunt inpeciscatAmre nans S es In ramitti potest gratia rapititus sanctus arenatis, saepe anaitti, quoad aliqua dona, aliaSplura, alias pauciora etiamsi non amittant eum quoad omnia Manet enim in ipsis aliquod initium seu velligium verae fidei reconuersionis, quod etiamsi, cu ra succumbunt malis inclinationibus aut cupiditatibus,ita opprimitur&obscuratur, Vt nequc ab aliis agnosci, ne i , ipsos de gratia Dei Iahue tua in praesentia confirmare possit e tamen eos a Deo&agnita veritate in uniuersum deficere in propositum ample istendi fide meritum Filij Dei abiicere , non sinit. Sic Dauid piaec ait Plat .sI.Cor mundum creauathi Deiu in Spiritum rectum innova in visceribus meis, c. Item, Redde mihi gaudiuta alutis tuae, die Amisarat igitur mundi piam cordis, rectitudinem,& nouitatem

Spiritus ,& gaudium salutis, quae sibi reddi a Deo peti tamen his non in uniuersum carebat alioqui enim non petiuiiset , neque expectasset a Deo hanc restiturionem Semen Dei, hoc est, verbum Dei veram fidem&conuersionem in elesti sessiciens, manet&non emoritur in renatis, quoad conuersionem Sc perseuerantiam finalem , utcunque ante finem saepe grauiter labantur. I. Iohan. a. Sifuissent ex nobis,permansissent utique nobiseum, oc.

Obiecit. s. on potest arbor bonasiti Ius malos sem. Res'. Scilicet quatenus bona est. Si enim simpliciter bona sit, onine fructus eius fiunt boni: id quod in vita coelesti futurum est:sin vero partim bona, partim mala sit, tales etiam sunt fructus, ut in hac vita experimur.

Dictum

100쪽

Dictum est omnia peccata esse 'anarura morialia pinponunt quidam huic sententiae dictum Psalm.32. Confitebarpeccata mea Domino, rei remisistiprauitatempeccara mei E PIO ver,2 .S piaes cadit in die iustius,ctre iurgi

Erc.IA de colligiarit eseati qua peccara, D committentes manentiis ii, ac proinde mortem arernam non merentur . Sed

male ratiocinantur ab eo, quod per accidens accedit peccato, ad illud quod perte inlat peccato. Virum euenim esse mi ita peccata, proprer quae Sancti non amittunt san- Eritatem o iustitiam, eos uni obnoxii irae Dei e sed hoc non ex leuitate, aut natura peccati, qualecunque il- Iud sit, verum ex gratia Dei, non impurantis, nec Volentis punire aeterna morte illa pecrata, quae tamen sua natura hanc merebantur. Id euidentasti me docet Propheta eodem Psal. curri ait e Beatius vir, cui rem f. spraeuaricatio, erc. Et Psal. I 3. veniac initidicium cum

Obie Let Math. s. Quicunque irascitur1ratri suo remere, renebitur indicio: Quicunque vero dixerit atrisuo, Racha. senebitur conses : quisqMu autem dixerit Othe tenebit; gehenna ignis. Inde con ludunt,cum Chr, pus ipse aiua gra

rales esse quaedam peccata minora, quam quaesopplicio veter-MO dignaJunt.Sed responsio ex ipsis verbis manifesta est. Christum non loqui de iudiciis scenis pol ticis,cum nominat iudicium consessum. Neque enim de politico ordine hic agitJedde vera legis diuini sententia. Et de iudicio Dei aduersus peccata interna Rex terna, contra Pharisaeor unicorniptelas disputat. Neque Poenis corporalibus a magistratu puniri possunt aut de bent, vel gestus acerbitatena ali quam aut contempta significantes, vel affectus vitiost, quibus non accedit conatus assicie adi aliquem iniuria.Tertio autem loco gehennam nominans, non eximit reliqua duo peccae genera aeternis poenis, sed tertium atrocius a Deo

punitum iri signiscati