Doctrinae Christianae compendium : seu, Commentarii catechetici

671쪽

DE HOMINI GRATTV D. 13 qtii necessitas hoc pacto fidem firmari, critatem stabiliri postulat, qu6ωgloria Dei illius retur, de aliorum salillic usulatur. Nam eius generis iusiuran una,verbo Dei sancitur ideoque etiam a sanctis in veterid nouo foedere, P η

Non: Nam lepi timium iuramentum, est in F δ'

cordium inspector, testimonium det veritati, '

Primum ut Ministerium Euangelii Scholae ici bi

cipue fellis diebus, stucliose coetus diuinos fre , 'quentem verbuna Dei diligenter audiam ,- Ps.68. 26.&tar sacramentis , precibu publici meas quo Act. I. 1 . c. que preces adiungam',pro facultatibus ali Quid i ς ι .is. conseram in paupere '. Deinde Ut in omni Vi g. eo O. ata a prauis aetionibus vacem, Domino conce i Uri.-.I.λdens ut per Spiritum Sanetum in me suum o xxo. 14.1s.

pus faciat, atque ita sempiternum illud Sabba-l si -- thum in hac vita exordiar vces nobis iniungit Leto in Ginto pr. cepto' Vt parentibus, atque adeo omnibus qui nobis praesunt, debitum honorem, amorem, &f-dem praestemus,nosque ipsorum fidelibus praeceptis

672쪽

col. 3. 18. zo dientia submittamus':Tum etiam ut eorum vi-ihi, ia&mores nostra patientia toleremus', illud aer . I. -&q semper coetitantes meum nos illorum manu dicio. ΣΟ Velle ducere ac regere EXO 23, 7 Qui sagitat Deira in sextopraecepto 'hpi di proximum neque cogitatione , neque. ςn 9-ῖ gestibus, nedum factis, vel per me, vel per alic Eph 6. 6 Ula , contumella amclam, aut Oderim, aut lae-CQ ῖ 79 clam aut occidam': sed omnem vindictae cu-M: t. 11. dii piditatcm abiiciam 4 Adhaec ne meipsum lae-HM. x 'δ dain aut sciens in aliquod periculum coniici-Mat. 29. 32. am MUPcirca etiamne caedes Herent, Magi-

hόk I stratum gladio armauitS.

Mat. 3. 23. tqui ho praeceptum solam cadamprohibero eoi ., 3. '' At caedam probibendo, docet Deus sera hyr ς 3 z7 dicem originem caedis, iram scilicat inui Gen. . s. iam' odium vindictae cupidiatem odisse,

labI, Non est satis dum enim Deus iram, inuidi

ti 16', ' am, Odium damnat, postulat ut proximum in Mat i que ac nos ipsos diligamus',&vt humanita- η 7 te lenitate, mansuetudine. patientia,' mise

o Eph. . et ricordia' erga eum tamur, quodq; ei damno Mia. esse post ii, quantum in nobis est, auertamus' Rom. 32.i8. Ad summam , ita animo affecti simus vine

ae: j lv. inimicis quidem benefacete dubitemnus .

673쪽

DE . HOMINIS GRATI TV D. . 1σC. ectsententia septimi praceptis

Dcuna omnem turpitudinem eXecrari' ideoq; nos eam penitus Odi se&detestari debere O ij. r. ' 'traq; teperanter modeste caste siue in sacro udae. 3.

coniugio, siue ua Vita coelibe,Vluere oportereri . . s. Nihil ne anyphi prohibet Deus hoc praecep -d . eb. S. . to 6' - ulterium, ct iugenus turpit ines fCum corpus: animus noster templa sint S. S. vult Deus ut trunq; pure sancteque possideamus.Itaque facta gestus, sermones cogi. .Coh . it. tationes, cupiditates foedas,in quicquid ho- η'. et Q.

minem ad ista allicit, id uniuersum prohibet', e sp uelis.

in id olat Deus in octauo praecepto 3 3-CO. I 33- Non solum ea furta in rapinas quas a uii.Cos o. gis status punit sed surti nomine comprehen i . Co. s. Io.

dit, quidquid est malarum artium aucupio

rum, quibus aliena captamus, ad nos vi aut tirou. 14 specie recti transsc1re studemus' qualia sunt haiquum pondus iniusta vina, inaequalismen '&c. mura' fucosa merx allax moneta, vibra',aut a d hi 'dia quartis ratio aut modus rem faciendi a Deo uo 6 33.

Interdictus. His adde omnem auaritiam ',in I.Co.6. IO'. multiplicem diuinorum donorum prosi isto ' 'nem labusum O sunt ea quae Deus hic iubet Θ Vt commoda istilitates proximi, quantum possim adiuuenam augeam cum eo sic agam, ut mecum agi cuperem J: sedulo: fideli qua .si,. xeropus faciam, ut aliorum quoque egestatia calamitati subuenire queam . s r

674쪽

s vro 7'. monium nullius verba calumnier ,nulli obtrebi '' em,aut conuitium faciam neminem tem crevi vel indidia causa condemnem': Verum omnis, generis mendacia, fraudes, ut opera diabolid Rx propria nisi in me grauissamam iram dei con-

of by terisq; nego iis veritatem secter,&id quod&i,., res est ibere S constanter profitear g Ad haec

3.ςDr, 3 6 famam aliorum S exstimationen Quantuin

Qui prohibet decimum prcceptum. Ne vel minima cupiditate, aut cogitatione aduersus ullum Dei praeceptum, corda nostra unquam sollicitentur. sed Vt perpetuo &e X animo omne peccatum detestemur, contraquestio 7,&ς 7. omni iustitia delectemur'.

Possa mine autem it,qui ad Deum conuersisut pr*ceptaperfeci eruare Minime: verum etiam sanctissimi quique, quandiu vivunt, habent tantum exigua initia huius obedienti: Sic tamen, ut serio ac nona simulatost udio, non secundum aliqua tantum, 33. ς sed secundum omnia Dei praecepta viuere in-

1 f. λ. a Q. Cur igitur vult Zem legem suam adeo exactae osuere prae dicari, cis nemosiit in hac vita, qu eam seruar possitλPrimum, ut in omni vita, magis magisque agnoscamus

675쪽

agnoscamus ' quanta sit naturae nostrae ad pha ' , 'peccandum propensio, tantoque auidius re- inissionem peccatorunain iustitiam in Chri

1to expetamus '. Dem de ut haec perpetuo aga dis .mus, i lud emper meditemur gratiam p. sancti a Patre imploremus, quo in dies magiSac magis ad imaginem Dei renouemur, O nec aliquando tandem , postquam ex hac vita decesserimus, propositam nobis perfectio

nem laeti altequamur . Thi. i 3. i. ia

PT PREGATIONE.

1 re Christianis necessaria est precatio' Quia praecipua pars est eius quam Deu a 2 Coo i . nobis postulat gratitudinis . Tum quia illis tantum suam gratiam di Spiritum sanctum Mati. .

Deus largitur Qui veris Demitibus continenter 'ς λι ' Maec ab eo petunt, prous ipsi gratias agunt Ps.so. s. Quae a eam precationem requiruntur se

Deo placeat, quael ab ipsi exaudiatur Iaoiue Vt a solo vero Deo, qui se in verbo suo pata ψ' - -ῖ-:

affectu petamus rex intimo nostrae indigentiae 'pi, ac miseriae sensui', nos in conspectu diuinae Mara .i9.

i statis supplices abiiciamus'. huic firmo fun-

damento innitamur', nos a Deo, quanquam I. s.

indignos, propter Christum tamen certo ex b i. audiri inuemadmodum nobis in suo verbor &rs. λὰ sunt ea tia a se peti iubet mM 7. t.

676쪽

quae Dominus noster Iesus Christus ea precatione, quam nos ipse dqcuit,complexus eii. . ei' illa precatio 3 ter noster que es in calis, Sanct Peturn

men tuum: Veniat re in suum: tol--- LV ς ι, - tui, quemadmodi m in coelo, sic etiam in terra:

Panem nostruin quotidianum da nobis hodie. Et remitte nobis debita nostras cest nos remittimin debitorjbus nostr dine nos inducas in tentationem se libera nos a malo.Qura tuum est regnum, 2potentia, digloria, Uaecula. cn.

Curpraecepit c hristus, ut ita Deum compeialemus, Pater noster Ut statim in ipso precationis exordio, conuenientem Dei filiis reuerentiamin fiduciam erga Deum in nobis excitet quae nostrae precationis unda1ruentum esse debet nimirum, Deum propter Christum nobis patrem factuni esse, 'us cra fide ab eo petimus nobis mul, b se minus negare, quam parentes nostri nobis

Luc. II. z. bona tenena denegant .

'S' Cur additur Zjies is coeli λdser Σ3.1; Ne de coelesti maiestate Dei humile quipet ' piam aut terrenum cogitemus ' simul etiam.

dis. 17. ut ab elu omnIpotentia, quaecunq; animoru

' corpori sunt necessaria,expectemus Iur 9 et 3 2 sprimapetitio Θ M ' ira toti irtur nomen tuam, hoc est,Daprili Iac. i. s. cipio vite recte agnoscamus &lucentem

677쪽

omnibus operibus tuis omnipotentiam, sapientiatar bonitatem, iustitiam, misericordiam, asscio. ii:

diveritaten quam Veneremur, praedicemus. LI ς. . 6.ccleb rc musti Deinde ut uniuersam Itam no DL . . e stram, cogitationes, sermones lactione cd ῖς 6 7 de semper dirigamus ne sanctissimum nomen tu s. o.li: ii una propter nos contum clia assiciatur, sed Ino io 31. 3.

verbo: Spiritu tuo, ut nos tibi magis magis ' SS que subiiciamus e conserua de auge Ecclesiam' i .: tuam destrue opera diaboli, omnem uesci ' -

tem cirrita sic omnia consilia, quae contraver 'b i cibum tuum capiuntur' quoad plene tandem ac iar. . perfectere senes cumeris omnia in omnibus'. '

ae es tertia petitio' sepo.22.I7. Fiat voluntas tua auemadmori miscetio sic e- ζ' Danu in terraeno est, Da vi nos omnes, homines, voluntati propriae renunciantes' ', tuae ο ρ .co.1 et .luntati que sola est sancta orompte sine ullo Mat. Us a

tum nobi amunus fideliter alacriter exequa λι- ψ-7- ω mur', quemadmodum faciunt angeli in coelo. a est quarta portitioΘPaπem noΠrt m quot iuranis da nobis hodie'oc

est uppedita nobis omnia, quaesum ad hanc

vitam necessaria it per ea agnoscamus, te 'D 'unicum sonte esse ex quo omnia bona emanat Ps I I. s.

678쪽

ac nisi tu benedicas,omnem nostram curam industi iam, atque adeo tua ipsius dona nobis inlaticlavi noxia esse , apropter da ut sidua Deil. 3. 3. iam nostram, ab omnibus creaturis auersam

Remitte noba debita nostra sicut di nos remitintimus debitoribus nostris, hoc est, nobis miserrimis peccatoribus, omnia peccata nostra, atq; eam etiam prauitatem,quae in nobis etiamnum haeret,propter Christi sanguinem ne imputes, 2 quemadmodum nos quoque hoc tuae gratiae a. Ioa. 2.I. et testimonium in cordib.nostris sentimus, quod: yy q Τ 'firmiter nobis propositum habemus omnib. qui nos ostenderunt,exanimo ignoscere t.

Ne nos inducas intentationem sed libera nosa malo hoc est: quoniam ipsi natura adeo debi-. 61.1 4. les infirmi sumus, Ut ne momento quidem 'ε f. subsist ere possimus: insensissimi autem hostes

i Max. z rituali certamine succumbamus' sed tantisper i .c. Tillis sortiter resistamus, donec integram tan 33.&s, 3 dem victoriam obtineamus . O modo concludis precationem tuam si maturemestregnum, o potentia, gloria insecula, hoc est omnia haec a te petimus, quia cum & rex noster,in omnipotens sis , omnia

679쪽

DE HOMINII GRATI TV D. scrnobis&vis potes largiri . Atque in aec qui a socio. H. dein ideo petimus, ut ex iis non ad nos, sed ad x,

lanctum nomen tuum omni gloria receat b Io. t . 1 Quid sibi vult particula, o men. I sa. , . . Rem certam ac ratam elle. Nam precatio

mea multo certius a Deo est exaudita, quam esto in corde meo sentio, me illud ex animo 2.co I. zo.

Cupere .

EX Varia multiplici doctrina Partis utriusque prs-

cedentis didicimus,nos nullo nostro merito sed cxmera Dei gratia per & propter Christum redeinptos esse a peccatos morte, atque adeo ab omnibus malis, culpae scilicet&poenae . Inde consequitur nos debere gratos esse pro hoc summo benencio nobis per Christum collato Clterum nos gratos Deo probare non possumus,nisi simus vore conuersi. Primum ergo quae de conuersione dicuntur paucis explicanda sunt.Sequitur deinde locus de bonis operibi iis enim gratitudinem nostram erga deum declaramus,&vera conuersione qui absque bonis operibus consistere .Postea subiun-fitur doctrina de Lege,ex qua nimirum opera bona cognoscuntur.'nam vere bona opera, quibus Deum recte colamus, isos esse gratos ostendamus, illa demum sentiquae ex fide ad legis diuin duntaxat praescriptum fiunt. Quia vero Deus principaliter a nobis coli vult,&celebrari inuocatione,ac proinde gratitudinem potissimum declaramus precibus, gratiarum actione, eandem ad extremum subiicietur Locus deprecatione.

Haec breuiter ὀ ordine deinceps explicanda susci-riinus.

680쪽

i aestiones pr aecipuae . a. siti id sertim conae si disseratasa

PImmo de ipsa Conuersionis voce nonnihil dicenduin Conversi vel et generale nonnen sicut A mutatio vehpecialiter Am. : Am Latinis iden est quod Graecis metanota, querna In: oduin emae breum 6c a. PorrJ mepandiar optam ctiam Latini interpretantur resipiscentia 'i, clani sic utriusque nominis eadem ratio. Nam ut eli piscentia derivatura resipium id est, post facturn sapere incipio:scsitudiose a PMFρξω,hoc est,post facta sapio, retracto sentcntiam, .malum consilium immuto A nonnulli Stvetanota vertitur&poenitentia: ac dicitur Osrnitentia, vel 2panitet, vela pana, qudddolor in poenitentia sit quasi poena. Vcrum Tanit enariae nomen ena obscvrit sicinine Conuersionis. Nam Poenirentia non complectitur totum terminum Aquo, ad quem Comiersio autem totum complectitur, ut quae ad dirmutationem, quam inchoatio nouae Vitae sequitur Pornitentia vero tant tun significat dolorem post factum vel peccatum Deinde latituspatet nomen ornitentiae, quam Conuersioli. Nam conuersio rantum diciti εἶ p is, qui nimirum soli ad cum conuertuntur , at

que Cadem ratione metamia seu resipiscentia de piis xantum dicitur, quia tribus hisce nominibus signita catur noua piorum vita. Verum aeuisentia de impiis O etiam disitur, ut de Iuda,quem quidem poenituit suis .e Ieris,at non est conuersus. quia impi dolentes non conuertuntur deinceps, aut corriguntur. Vnde et iem

Parci quam necessari sit conuersio piis, aut iustifi-