장음표시 사용
721쪽
Hac igitur verborum transpositione, satis per Mosen Spiritus sanctus deicaratine velle unum duntaxat esse
praeceptum.quaecunque una periodo coniunctim comprehensa indecimo praecepto leguntur. q. AMςho visas admodum loci pira est, quia haec decalogi diviso con ,-
mattir Iudaei enim eruditissimi, Philo, Iosephus, ita partiuntur decalogum. Eodem modo decalogum diuidunt Graeci scriptorcs Ecclasiastici. Vt Zonaras, Origines, Athanasius G rcgorius a Zian Zenus, Chrymsbito naus Nicephorus. Huic idem sententiar subscribunt&Ecclesiastici scriptores Latini, ut Hieronymus, Ambrosius. Sulpitius Seuerus, Augustinus. Ergo a nobis restituito est facta, non immutatio Decalogi. 3. Diui ur Decalogus secundum materia subieciam,
visecundum res ipsus, quae iubentur aut prohibemiar in De- ealogo Porro generaliter in Decalogo pr cipitur cultus Dei,& contrarium diuino cultui vetatur. Cui Asar rem Dei eJ vel immediatus, cum opera moralia ina mediate Deo pr stantur vel mediatus, cum opera moralia proximo pristantur propter Deum Amnudiatus Dei culsus est velinιernus, vel externus internus in eo consistir, par -νim, et vertim Deum colamus, ac vero Deo praestetri , quod
sancitur in praecepto primo partim, v mcc o seu forma et linum legitima sit siue fuerint cutius interni, siue externi. Haec forma in secundo praecepto docetur. Extemus essor priuatus, aut tibiicns. riuatus comines opera moralia
singulorum priuata, quae ab unoquoq,semperpraestari Cebenn&cultus hic priuatus in tertio praecepto traditur. I sab
hcus consistiti an tricatione Sabbathcs traditur in quae'
t praecepto Mediatus Dei cultus, qui continet osscia erg ι'mines vel proximos, traditur in sec&nda tabula ars, hic fimiliter est vel externus, vel interntis. l. Mediatus tilius externus consista parrimino eiu supe-r-rum erga inferiores, o contra e de quibus ossiciis vede ordine etiam politico sub iis comprehenso lagitur in quinto Praecepto Paraim, de ista, troaimo Am
722쪽
. ga proximos , que reliquis praeceptis stabiliuntur eaque vir vel vitae ct salutis hominum conseri alio , quae in prscepto sexto vel consere tioia ritatis, ct coniugiον um, quae in si timo. velyerAmseu possessiontim, quae in octauo et Peritatis conseruatio, quae in nono preceptoc intinetur me iratus cultus internus, vel interna officiacuoius mediati constarunt in interna cordiri se Zione : namgeastini issa a se Bonum hominum erga proximum rectitudo, quae includenda est omnibus prqceptis praecedenti, bus, ac pr cipitur in decimo praecepto. . Guae sisententia Decalogi, singulora eiusdem
Vae sunt hic partes. I. Defententia Decalogi in geriere. 2. De sententias Alorumpraeceptorum in Oeete. Regula de sententia decalogi in genere. I. Lex moralis vel Decalogis est intelligendus seecundumpnterpretationem Scripturae, hoc est,secuta itim declarationem Prophetarum,Christi,& Apostolorum non autem secundum iudicium humanum, aut Philosophi cum tantii m.Coniungenda est explicatio passim sparsa in Scripturis,non autem est haerendum in breuibus illis pr ceptis nec philosophia moralis lassicit ad interpretationem, cum non contineat illa nisi particu iam Legis r atq; hoc est unum discrimen Philosophia ac doctrinae Euangelij, que traditur in Ecclesia.
2. Decalog, postulat in omnibus praeceptis obedientiam internam ct externam perfectam,non tantum partibus sederiam gradibus, id est, ut non tantum inomibus ossiciis, sed etiam in ossiciorum gradibus deo obtemperemuS. Dev. 1 .16. Maledictus qui non manserit in omnibus. Gal. 3 Io. 3. Primumpraeceptum debet includi reliquis omnibur id est
obedientia primi praecepti debet esse causa impulsiva de finalis obedientiae erga reliqua pr cepta, alioqui non ea cultus Dei, sed hypocrisis, quicquid agamus: omnia siquidem quq traduntur,ac praecipiuntur in reliquis pr ceptis, agere debemus propter dilectionem Dei. Hac nempe sola de causa, quia D cum amamus,
723쪽
ti quia agimus omnia, ut ipsum colebremus. Praelucere igitur primum Decalogi praeceptum caereris omnibus tam secundet quam primae tabulae , quasi in illis includi oportet. Hanc regulam Paulus tradita. Cor. Io. Saue igitur editis , siue bibisis, De qui acius, omnia ingloνiam Deifacite . Ex his duabus regulis multa sunt manifesta videlicet, quod nemo in hac vita praepes integram Obedientiam Mi quod virtutes non renatorum sint peccata coram Deo, quia neque cum interna obedientia coniunctae sunt, nec ex primi praecepti obedientia proficiscuntur,&ad illud reseruntur, cum Vcrum Deum non agnoscant, ac proinde sunt umbra obedientiar&hypocrisis quam Deus seuerissime condemnat Ies. 29. Propterea quodpopulus Hie appropinquaroresuo, labiissuis honora me, cor aurem suum Angefacis a me, Ego addo, mi faciam inpopulo isto Roma. q. Qicquid non est exside, peccatum eis. Item, quὁd vera o hedientia nonpossis inchoarin persidem, agnito Mediat re is dato S.S. Act. 1 Iidepurificans corda eorum Gal. 1. Vitamquam nune viso in cone , tu per dem Filii Dei. Non enim vere agnoscitur aut diligitur Deus sine fide in Christum Ioan. s. Qi non honorat Filium, non honorat Patrem. Item, quod obedientia nolisa in hac vita. eum tantamsi inchoata, nonpostplacere Deo, nisipropter imputatam nobis Christisattifactionem Eph. I. Gratis es' est nos in atos in lita dilecto. Deniq; quod in vera connesone inchoetum Obedientiasecundum omnia praecepta qui enim vere diligit Deum , is sine exceptione omnibus ipsius praeceptis sese subiicit. I. Ioan. 3. 3nanu est ex Deo, peccatum nonfacit.
. Vt recte iudicemus de sententia cui que praecepti, seu legis , oportet ante omnia scopum an sinem eius considerare Finis enim Legis ostendit eius sententiam atq;
ex fine de medio rege&facile iudicabimus. Regula haec etiam de Legibus humanis valet. Intelligendum est autem hoc de fine legis proximo: Non enim qu ad ultimos aut remotos,sed qu ad sub Y ordinato
724쪽
ordinato fac proximos fines consequendos necessari ascit,in legis unius sententia comprehendi debent,quod
nisi observetur, aut omnium, aut multarum legum sententia in unam conferretur. Vltimus, ac proinde totius legis fritis, est celebratio nommis dei, totam igitur obedientiam legis requirit. Secundae tabulae finis est, societatis humanae conseruatio: haec omnia secundae tabula officia requirit. Quinti praecepti sanis est, ordinis politici conseruatio complectitur ergo superiorum erga inferiores, Minferiorum ci ga superiores officia quia sine his ordo politicus conseruari non potest. . Eadem virtus inpediuerso respectum diversispraecep
si spraecipitur, id elr, eadem virtus requiritur ad obedientiam erga multa pr cepta. HOC tenendum, ne nos
frustra torqueamus in illinguendis, collocandis virtutibus ut fortitudo est virtus sexti praecepti&quinti praecepti quia requiritur in magistratu suscepturo defensionem aliorum. 6. In fimatiuo praecepto negat m, O contra, in negariuo affirmativum complectitur legislator id est,in praeceptione virtutum, vitiorum contrariorum prohibitio continetur vice versa. 7. Cauendum ne nimis angu le accipiamus praecepta. 5ic enim accipienda sunt praecepta, ut in genere contineantur omnes species: in specie praecipua cognatae species: in effectu causae: in uno correlatorum alterum laicum castitas praecipitur, pr ecipi tutetuom temperantia, sine qua non est iste effectus. Quiana relatiuum subiectio, praecipitur, etiam praecipitur eius correlatum, nempe magistratus. 8. Obedientia seeu praecepta secundiae tabula cedum obedientiae velpraeceptis primae tabuia obiect. Atqui secun is
praeceptumsimile est primo Res . Est simile quod adgenu/
cultus moralista. Quodadgenuου poenae 3 suod ad cohaeren-riam quia cohaeret utriusque obedientia necessario.
Hinc etiam ad illud responderi potest secunda tabula cedere
725쪽
radere debet primae Ceremoniae igitur, quaesunt liciaprimae tabulae , praeferen sunt ossici; dilectἰοms erga proximum: Cedit enim secunda prime,in mora libitS, non autem in .ceremonialibus . Si igitur nec estitas salus proxinai omissionem eremoniae postulet, eremonia potius omittenda, quam solus proximi negligenda est. Os. s. Mat*Misericordiiana OA , ct non sacrisic irim Mat. IS . Dem mandauit, Honora patremis matrem, o qui maledixeri:patri aut mair morte moriar:;rodos autem dicitis, E L nq, dixeri; patri an Vmatri, Donum quodcunque a me erit, sibiproderit, etiambinfqΗaqua honoraverit patremsi rim,atis
matremsuam, insons eris: Et reiici ci istis mandatum Dei per traditionem vestram. Oblationes lacrificia erant praecepta a Deo sed i fiant neglectis parentum cognatorum necessitatibuS,non obseruationem,sed violatibneni precepti diuini eas esse dicit Christus: Sic laudatur factum Dauidis, quipanes propositionis contra legem. coemonialem editiosius,quam contra legem moralemse, his Osfame conficeret. Est igitur haec etiam regula ad recte intelligendam lagem necessaria.
i. 'T, Rima tabula praecipit de officiis erga Deum . Secunda 1 de Ospciis erga homines. Sic tamen, ut ilia immediatό, hae mediate ad Deum referatur. 2. Primnm praeceptum cis iubeat nossolum verum Deis omi in Ecclesia patefactum D eumpro nostr habere, cuia iam Dei internumpraecipue complerititur, qui hi mente, ο Antate edi corde con it. s. Huius cultis spraecipuae partes siue capita sunt, vera Dei agnitio, des, es, dilectio Dei, timor Dei, hi ilitatω- ram Deo, inpatientia. . cognoscitotest a creaturis rationalibis, quatentu nitri rum unicuique ipse ulrsepatefacere.
Auntiiqnis Dei alia est pliciter absolui perfecta.
726쪽
quaslus Deusseipsum.iaeternis Pater, Filius O Sphirus sanctim seipsos m inuicem cognoscunt infinitam sentiam, e
modum existendi uniuscuiusque personae rotaliter persectissime intestiunt.In iri n.cognitionem perfectam non nisii nitus intellectus capit. AEliis creatura um, Da Angelio homines totam quidem ct integram, utpote simplicissimam, Dei naturam os maiestarem cognoscant, sed non rotaliter, id est, eatenis tantum inrestetunt, quatenus ipse iliis
6. Quae in creatu, is est cognitissicum eadem qua Deusse ipsum intelligit,conferatur, imperfecta dicenda est. Sin autem gradus ipsius 'eflantur, etiam alia perfecta, alia imperfecta est, non tanetum pliciter, sed collarione, id est,respectu gradus anserioris edisuperioris Perfecta est, qua beati Angelio homines in vira caelesti Deum iEustri mentis intuitu cognoscunt, quantum ad conformItatem rationalis creaturae fa- sis est Imperfecta, qua homines in hac vita Deum cognose 3 minus, quam in creationis beneficio poterant,ac proptorea ex mandato diuino debeant.
. Imperfecta est duplex christianastu Theologica, ct
Fbilosophica. Ita 1 quae ex Doctrina Prophetarum
postolorum accipitrix. Haec quae ex principiis natura notis, o moestione verum Dei in rerum naturapercipitur. 8 christiana est duplex Spiritualis seu vera, visa, efficaa,salutaris, Literatis Spiritualis, est notitia de Deo in eius voluntate,mentibus a Spiritu Sanctosecundum verbum inper verbum accensa , espciens in voluntate O corde inclinationem studium ea magis magisque agnoscendi faciendi, quae Deus itasieri iubet. ιιeralis, est notitia de Deo, siue ex creatione,siue deinceps per verbum a Sta. ecta in mentibus, quam non comitatur qudium admandarase com formandi. 9. Spiritualis autem ei literasis alia est immediata quasi per instinctum Spiritu, Sanstrisine mediis ordi nariis Alia mediata,quaesita S. Ster vocem Doctrine cortitus audira sectam, cogitatam.
Io Ordina Deum cognoscendi motu, O nobis a
727쪽
De perscriptus est per doctrinae oelestis studium O med
sationem. Proinde ad Dei cognitionem hae viιa debemu/contendere, neque a Deo extraordinariam ct immediatam
Huminationem po utare,ct exspectare, nisi hanc vltro D. nobis offerat, restimoniis cerris consemet. II. to aurem quantum de se in hae vita con ure nobis
Deus voluit in verbosuo satis expostulti tamen sessimoniana ruralia de Deo minime superuacaneasunt, quia reproborum impietatem coarguunt, electorum aurem pietatem consir
mant deo ab ipse Deopassim in Scriptura commendantur, a nobis considerandaseunt. Ir. Sed hoc de ilia tenendum est, quod vera quidem O eum verbo Dei congruentia sint: sed adieram Dei cognitionem nonsu sciant. I 3. Praeterea licet naturalia testimonia nihil falside Deo
doceant,ramen hominessine accedente luce verbi Dei non nisi falsas opiniones de Deo ex illis concipiunt: sum quia haec te in simonia non tantum ostendunt, quantum verbo traditum σν sum quia ita etiam quae naturati iudicio intelligi possunt homines propter innatam ipsis caecitatem prauitatem, perpe.
ram accipiunt o interpretantuτ, ac varie corrumpunt.
I Prohibetur itaqueis damnatur primo Decalogi prae-eepto ignorantia eorum quae deus des cognscenda nobis insevo verbo reveribus suis iam creationis quam redemptionis Ec elegeproposuit. Omnes item erroressingentiu vel nutamesse Deum,υι Epicureorum: Uel plures esse Deos, ut Ethinicorum, Manichaeorum, inuocantium Angelos, homines mortuos, ausa lias creaturas: superstitiosorum fiducia caeterarum cyeaturarum nitensium. Deldiuersorum ab eo qui se patefecit in Eeclesia, ι Iudaeorum, Mahi metistarum, Sabessi, Samsarent, Arii, neumaromachorum, insimilium, qui Deum agnoscunquodsi Pater arern cum Fili O Spiritu Sancto coaeter-
Iam dicendum est de sententia decalogi in Specie, hoc est, e singulorum praeceptorum sententia.
728쪽
Huius praecepti primum duae sunt partes .Praefatio,&praeceptum .Praefatio praecedit, his verbis compre--hensa, Ego sum Dematius qui te duxti c. Praefatio haec pertinet ad totum decalogum: quippe quae describit ac discernit Deum legislatorem ab omnibus creaturis, legistatoribus, xfictitiis numinibus:&continet ratione tres,cur&primi,&sequentium prqceptorum obedientia erga ipsum praestanda sit. I. Dici eo Iehouam, quo sevcium Deum discernit ab omnibus creaturis, ut se summum ius imperandi habere ostendat. Ego=m Iehoua. Hoc est,Ego quem auadis lorientem,& ferentem tibi legem,sum vertis De iis, qui a se, atque per se es 4 existit S aliis dat suum esse,Creator omnium sternus, omnipotens, autor conseruator omnium bonorum. Ergo mihi obedias a. Dicisse esse Deum popu5su , ut promissione beneficentio nos ad obtemperandum alliciat. Dein quidem om
nium creatArarum de est,tum creatione,tum conserua
tione, tum gubernatione sed Ecclesiae Deus est commae nicatione sui S patefactione lacus ergo Deus est no- iter, quando cum agnoscimus talem, qualem se nobis in verbo patefecit et nempe qui ad salutem nostram conserat onrnipotentiam,iustitiam, sapientiam,& misericordiam suam vel qui nos peculiari fauore prosequatur in Filio. Deus enim illorum Deus esse dicitur quos praec steris diligit.Vnde etiam D dfaelicem prς--at eamgentem quae Dominiis habeat pro De uo, e populum iEum qium Volt d legeνit in hiereditatem. 3. Dicit,
mile eduxi de terra EDpii quasi dicat, Ego sum is qui patefeci me tibi, omnia tibi beneficia praestiti.
729쪽
Ηoe addit ut commemoratione recentis, dein signis beneficij eos ad gratitudinem&obedientiam obligatos esse ostendat,& admoneat. Pertinet hoc etiam ad nos,quia Synecdochice complectitur omnes Ecclesiae liberationes, unius illustri benefici mentione. Deinde etia hoc typus fuit miranda liberationis per Christum facts Cum autem dicit,le Rhouam es hunc Deum O liberatorem Ecclesiae, opponit se creaturis omnibus& Idolis sibi mi obedientiam vendican S. Praeceptum sequitur: non habebis Deos alienos coram me. Finis huius praecepti est cultus dei internus, id est
video tribuatur honor debitus in mente, Voluntate,&corde hominis. Porro praeceptum hoc ita negati uum est,ut etiam contineat assirmationem. 26n habe.. bis Deos alienos.Ergo me Iehouam i mpatefactum in Ecclesiastum habebis Deum. Habere autem Deum est. I. Agno cere Deum,nempe quodH Deus quυdsit unus Deus: quod salissi Deus, itale e patefecis, primum inse, deinde erga nos a Soli Deo fidere. 3 Summa hi,militate, , patientia Deo sepublicere. 4. sola Deo omnia bona eupe Iare. I. Amare
Deum. 6. Deum reuereri ac colere.
2Pn habebis Deos alienos, Praeter me solum verum Deum Coram me, vel in conspcctu meo, ac proinde nec
deos habebis alienos in arcano cordis tui, quod videlicet coram facie mea non est occulitim, ed mihi co dium lenum scrutatori totum patet, ac prorsus est manifestum.
Facillima ratio explicandi singula praecepta est diis
stributio obedientiae cuiusq; praecepti in suas virtutes tanquam partes,adiunctis deinde vitiis, quae virtutib. iisdem sunt opposita. Narrantur autem hic in primo praecepto virtutes septem Agnitio Dei, fides, humilitas, patientia,'es,dilecti oei,timor Dei. Has virtutes ut ob dientiae partes primi praecepti paucis explicabimus.
I. Agnitio Dei est, ita sentire de Deo sicut se patefacit verbo,&operib. ea cognitione ad fiducia,dilecti.
730쪽
onem, timorem,&cultum illius veri Dei moueri, at-ibir 'i queeXcitari. Quomodo credent ei, de quo non audiverunt 'maee es vita aeterna,υι te solum cognoscan esse verum Deum, o quem misisti Ieseum Christum.
2. Fides est certa persuasio , qua assentimur omni Verbo Dei nobis tradito , qua statuimus promissionem gratuitae misericordiae Dei propter Christum ad nos pertinere,&est fiducia accipiens hoc beneficium Dei, S in eo acquiescens, accensa in mentibus, Voluntate recorde, a S. S. per verbum, cin illis efficiens laetitiam in Deo,inuocationem Dei,&obedientiam secundum/mnia praecepta. redi*e in DominumsPa. io. iet De/ m vestri m,osecuri eritis. 3. Humilitas est agnoscere,qudd bona omnia, quae in nobis sunt, per nos fiunt, non ex dignitate, aut facultate aliqua nostra , sed ex gratuita Dei bonitate existant Datque ita ex Agnitione Maiestatis diuinae, nostrae infirmitatis, ac indignitatis, se Deo subiicere, ipsi soli tribuere gloriam omnium bonorum, quae in nobis sunt, vere Deum timere, magnoscere, ac deplorare suos defectus ac vitia, non appetere altiorem locum, nec suis donis, sed solo Dei auxilio
confisum,intra vocationem suam se continere, non
despicere alios prae se, nec impedire eos in ipsorum officio faciendo, sed agnoscere alios etiam esse&fi, eri posse organa Dei salutaria, ideoque locum honorem ipsis cedere, non tribucre sibi maiora suis viribus,non affectare excellentiam supra aliosesed con tentum es e donis a Deo concessis , omnia dona aestudia conferre ad gloriam Dei. salutem proximorum,etiam inferiorum, indignorum nec fremere aduersis si fallamur spe, aut contemnamur, sed Deos Coz -ο sapienti iustitiaeque laudem in omnibus tribuere. Haeesigura quadam iranstuli ad meipsium M OB propter vos. ut in nobis discatis seupra id quodscriptum est nonsapere. ut ne alius ργο alio inflemini aduersus alium mis. n. re discernisi quod etiam accepisti, qui Ariari tu etiamnacc