장음표시 사용
751쪽
mino damnatur. 3. Hopbanitas, quae est totius religionis, cultus Dei interni & externi, aut etiam alicuius partis diuini cultus, remisso voluntaria, seu contemptus Pugnat etiam ista prophanitas cum toto Dei cultu in primi secunda tabula nunc paulo plura desuperstitione. Eihelothres a multis Scripturae locis reprehenditur a Domino. Sic per Mosen aYon facissis ibi, quae nos h7e facimim hodie, singuli quod sibi rectum videtur. Et ibidem non multo post 1 odpraecipio tibi, hoc tantumfacito do 'ux mino, nec addata quicquam, nec minuas. Reprehenditur 'per Isaiam, cuius verba ante citata proferuntur&ab Isa,9. 1 ipso Christo ad damnandam superstitionem, Velethe Mat. 13. 8.Athres an Eadem damnatur se Paulum: Videte ne Mar.7. 6. Di sit, qui vos depraedeturpe Philosophiam, o inanem de CQὶ δ 3.ceptionem,secundum elementa mundi, nonsecundum Chris . Obiect. Talia dicta loquimtur de mandatis hominum impiis, deque eeremoniis Mosaicis o Iudaicis. Rest. Hoc esse falsum, additae quibusdam locis demonstrationes declarant, quae reiiciunt illas leges humanas, quae aliquid, gratia cultus diuini praecipiunt, quod a Deo mandatum non est, licet illud sit res genere suo non a Deo plohibita Sic reiicit Christus traditionem Iudaeorum, de manibus lauandis, de qua dicit: P on quod inis greditur inis, po ii hominem,sedquod egredistir ex homine, Mat. Is II. hoc ponit hominem. Huc referri poterit4 illud γγ το- bis, Scribae edi Pharisaei hypocritae, quoniamprirgatis ext riorem poculi patinaeque partem, intus a tem illa plenaseun 'υpinior intemperantia. Haec similia piis, extra opi- - - nionem superstitionis,esse licita, docet variis locis Α- '
stolus sui curat diem, Domino curate edimi non cura I, Domino non curat. Ei qm eis, Domino edit, atras e
vim vir Deo ei qui non edit, Domino non edix bgrariovis Deo. Item . Gicquid inmaeelu venditur, edite, nihil in
interroganses,propter conficientiam Domini enim est ierit k ' enitudo eius. Non igitur ita damnantur simpliciter, sed quatenus praecipiuntur ut diuini cultus Eodem re
752쪽
spectu damnaturin coelibatus, Maxime cum sit ille non nisi coiit in eiulae dono praeditis, res indifferens, iuxta illud Christi micunqrie pol capere, capiat nem peno nomne cui ibid. Christus capi ι hunc sermonem;
Mat. 9- τα ρdqu bis datum est. Atque haec e icisserent ἱ inter res medias , ct inter illas res quae proprie. it cultu Dei. Oportet autem nos hanc differentiam diligenter obseruare: I. Quia cum gant homines cultus Dei, in his singlint aliam voluntatem vel 'd yἶsingere alium Deum. . si a confusis cultibus, eonfunditur veriumetu cum Idolis, quae humanitus ex 'cogitatas cultibus coluntur. 3. Qiicquid ea fide non est, peccatum e=. Cum autem aliquis colendi Dei causa quid facit, nesciente conscientia an Deu Shoc modo coli velit, is non agit ex fide, sed ignorans an placeat, an vero displiceat illud opus suum Deo.
porr&mani sest in plane sit illud di rimen cubiis
Divini, operum indifferentium,notast in is quatuor esse genera eorum quae homines praecipitini. I. Praeceita diuina. Q de vult quidem eis τι homines proponant aliis obseruanda verum non seuo,sed ipsius Dei nomine , nempe tanquam ministri 9 internunc i, non tanquam Deli.r . io mihores. Sic ministri do strinam coeleslcm proponunt prou. c. ro. auditoribus & Ecclesiae, parentes liberis, praecepto-M ζ δη λῆ res discipulis,magistratus praecepta decalogi subditis., Thist 48 .moi ut a praeceptorum obedientia est Mappellatura Thes i. cultus dei, quia sunt prscepta non humana, sed diuina quibus fraedire neccsse est , etsi nullus creaturae authoritas, vel iustio intercederet,imo etiamsi omnes creaturq preciperent contraria. 2 Praece ta humana politica, quae Hemonstrationes eircumstantiarum necessariae ct tibi adseruanda praecepta
morali ecum e sabul. . Tales sunt Leges postiue ma E 2 gistratuum
753쪽
gistratuum, parentum , praeceptorum. Harum Legtam obedientia, quia ad gentis attinet, est cultis eici quia genus ipsius est morale,& prsceptum Dei, scilicet obediencia erga magistratus Malios qui praesunt. Pod autem ad Jeciemfacti, quod legi utis istis praecipitur, id quidem nes cultus Dei quia culius Dei sint illa opera.: quae Oportet mandatum Dei facere, necesse est. Nisi -Vero tale quodpiam factum a gubernatore, vel ma gistratu praeceptum esset, fieri aut omitti sine offen- sone Dei id ipsum posic die vel untamen conscientiam
obligant ciusmodi prscepta politica magistratuum aliorumque gubernatorum id est, illa necessario de-bemus exequi, nec sine offensione Dei negliguntur, eoq; propter haec ipsa mandata magistratuum, obligamur&ad opera nobis iniuncta mandatis iis etiam i extra causam scandali modd puram sanamque reti' nere velimus obedientiam θ praestanda. Sic gestare arma per se non est cultus Dei, scd sit cultu sic per accidens, quando Magi fratus illud praecipit Vani obedientia,quae debetur magistratui est cultus Dei. Per ac cidens igitur hae species fiunt cultus Dei, propter mandatum scilicet magistratus.
' 3. Praecepta hominum Ecclesiasticaseu ceremonialia, quae 'funt determinariones circumstantiarnm necesariae, vel I aes adseruandapraecepta moralia primae rabulae Nertinens, .nim veladordinem est decorum seruandum in congressibuae incclesiae, diis fumina εγῆ Ecclesiastiei, velad exercisia . pietatis externa, siue publica, ne priuata, vel ad vitandum sciundatam infirmorum , ct adducendos eos ad Ecclesiam ct 'gniti . num at s. cuius generis sunt, tempus, locus, forma, series concionum ire cum, .ieiunia, modus solligendi cleemosynas Hartim quidem legum geniu est 'vorale acproinde crilius Dei: ur,cultus dei est, audire ver- 'εum Dei, Deum tam publice cum fidelium coetu, quam priuatim precata, fratribus egenis eleemosinassonserre pauticipare sacramenta. Ipsae vero cerernoniae raron modo enitis Dei non Ilim, sed etiam conscientiam non
754쪽
Ob Cant, neque extra causamscandal; necessaria es earum o ortiatio. Sic non est cultus Dei, sed res indifferens,& non Obligans conscientias , hac vel illa forma preces concipere,hoc vel illo tempore, hac vel illa hora, hoc vel illo loco audire verbum dei, precari, administare sacramenta Sc. Nec tantum Ecclesia potestatem habet constituendi, abrogandi vel mutandi sua autoritate: ec praecepta, prout conmmuni aedificationi sui ex -- pedire iudicat: scd singulo tum etiam conscienti et hae Iibertatem retinent,ut sine offensione dei haec omittere aut al; ter facere possint, si scandalum non accedar, hoc est, si neque ex contemptu aut neglectu ministerij neque ex petulantia, aut ambitione, aut contentionis nouitati sue studio, neq; cum offensione infirmorum faciant Ratio est,quia tum recte servantur leges, cum iux-αὶ uiatorumentem securim seruantur. Debet autem Ecclesia de rebus mediis statutam propter suam autoritatem aut iussionem, sed tantum propter ordinis di decori conseruationem scandalorum vitationem obseruari velle. Dum igitur dccorum aut Ordo non violantur, scandalum non praebetur, liberam cuius.. que conscientiam relinquit. Non enim propter man-
datum Ecclesiae vel ministrorum, scd propter iustas
mandandi causas, facere aliquando aut omittere res adlaphoras iaccesse est ac non mandati alicuius hu-- inani, sicut inpoliticis, sed causarum neglectu conscibentia violatur. Huc pcrtinet pr ceptum Pauli. I. Cori' Ο. Quodsi quis sidelis vos vocat, ovultis ire,quisquidam pomi r vobis,edito nihil in:errogantes propter conscientiam. Misiquis dixem 1 Hoc idolis mactatum est,ne edite,propteri tam, qui indicauit, propter conscientiam Domini enim sterea replenitudo eius conscientiam autem dico, nonariam, sed alterivi Cur enim libertas mea damnatur ab alia conscia
entia' Etsi ego pengrariam cibum partiespo, cur ob id impiis iudicor, pro quo ego gratias ago Item,decretumsenodi ομ poliet Act. I . de triui ris,sanguine suffocaro. Item praeceptum de vesandis moeribus. I Corinth. I. Item die
755쪽
Ob Si dic Ia II i irat mibiagant conmentias, cAr non etiam traditiones Ecclesilla e Resp. Dcus hanc potesta- tem, Rauthoritatena condendi legcs politicas dedit magistratui, aliiq re hoc vinculo muniuit, viminetur ram suam Irges illas violantibus Ecclcsiae autem vel ministris talem authoritat cm non dedit. Verum Leges, constitutiones, quas ministri&Ecclesia sua aut horitate praecipiunt, Obseruari etiam Deus voluit, non quidem ex necesiit a re obediendi praeceptis istis ab Ecclesia legibus sed cet rcgula charitatis, id est,su. dio vitandi scandalum . Haec respo1 so tradita est in his dictis Mati et . Scitis, pr ncipesgentia taetrem dominari ct qui magnisunt, liccntia vitin eas: cp; m non ita erit inter vos, sed et ictinque volnerit inter vos magia inferi, sit vesterminiiser, estc. I. Pet. s. eg se ut dominantes uris,
sed υ quisitis exemplaria gregis. Moss. 2. 'mo vos iam . ne ob cibumvelpoti , aut respecti Dieifesti, aut no ιi mi , aut Sabbathi, e c. Gal. s. In libertate, tia Chri ius vos liberauit, perstate. Nec obscura sunt cauta, cur Deus hoc discrimen sanxerit nimirum ut conspicnum sit discrimen i inter magi ii artim politicum,cui:s est imperare scibilliis, vacorporali coercere non obtemperam es , omini ros Ecclesiae, quibiu imperii ctpotestas talis non est concesia, sed man- catum est ossicium docendi homines de voluntate Dei. Item, quia viola:ione legum Ecclesia picari sinescandalo, non iolatur prima tabAla decalogi ctiiseri ire debent:
at violatione equm politicarum etiam extra scanda , violatorsecunda tabula, quia vel reipublici aliquid detrahitur, societas politica I ditur, vel aliqua cam laedendi occasio praebetur. Nec valet instantia Maiori siue digniori officio deberi maiorem obedientiam. Ita que mi-lnistrorum Ecclesiae constitutiones non minus nece arioseruan
da esse,quam magi ratus politicissi ebetur enim digniori maior obedientia in iis quae sun ipsius ossici j propria. Iam vero propria magi Irati politi io petam e i condere
756쪽
leges propter ipsum mandatum obseruandas:nfinisteri Ecclesia proprium est, sonare praecepta diuina: Et Eeclesiae o triuini est ordinare ceremonialia, quae seruentur non propter mandatum humanum, sed propter vitanda scandala. . Praecepta humatia, prinantia Hm praeceptis diuinis.
His obtemperari Deus prohibet, siue a Magistratu politico,saue ab Ecclesia aut ministris Ecclesiae praecipiantur. Act. s. Oportet Deo magis obedire quam homin/hus Mar. Is mare transgredimini mandatum Deipror.
His quatuor generibus eorum quae ab hominibus praecipiuntur, consideratis, facile est respondere ad
obiectionem Iuber Deus obedire praecepιis hominum pri mo bonis hoc est,non pugnantibus cum verbo Des.secundo. sepraeceptis per hominet, ut ipsi praestetur cuisusu tertio, praeceptis ex authoritate hominumpendentibus, politicis, nox quidem enitus diuini causa, tamen propter conscientiam quar to Ecclesiasticis siue eremoniabbus, neque cultus, neque
conscientiae, sedlicandali vitandi causa. Q xya b. r. Quae instinfra Spiritussancti praecipii Eccusia,si,cox 7 4o cui Ecclesia,siunipraecepta diuina ad cultum Dei pertinentiae Bonas autem O viiles constitutiones Ecclesiasancit gubem
nante Spiritu sancto. Ergo bonae constituιiones ab Eccloasancitae pertinent adculium Dei. Ress. Ad Maiorem Gemnus quidem mandatorum, quae instinctu Spiritus Sancti praecipit Ecclesia, pertinet ad cultum Dei Genus hoc complectitur, Leges diuinas, de non violat da charitate: De vitanda offensione De seruando Ordine ac decoro in Ecclesia. Ac respectu huius generis constitutiones, instinctu Spiritus sancti sancitae ab Ecclesia, sunt etiam diuinae,seu dei constitutiones quatenus nimirum sunt pars istarum Legum diuina
Tum, quarum cura&obseruatio nobis ab ipso coli verbo suo commendantur. Humana veryvel hominum sunt illae constitutiones Ecclesiasticae bone,qua
tenus specialiter designant, quod in genere diuini istis
757쪽
istis legibus sui indicatum magis quam X positum.
Proinde non sunt cultu5 Dei, quae ad alendam mutuam inter nos charitatem Mordinem, decorumque se uandum, scii quae ad vitanda scandala consulit, statuit, recipit, aut mandat Ecclesia, ctiamsi in his eligendis,&constituendis ductu Sp. S. regitur. Dictat enim. Ecclesiae S. S. virumque, tum quid sit utile ad vitanda scandala, tum quod ea quae vitandi scandali causa Praecipiuntur, neq; cultus Dei sunt, neque extra causam scandali obseruatu necessaria,eoq; quod Ecclesia retineat libertatem de iis deliberandi, aut illa mutandi, aut extra scandalum omittendi. Ob. 3. Quae ad gloriam Deisiunt, iis colim Deis Detem. minata ab Eccl. sitin ad gloriam Dei. Ergo haec etiam stinaculius Dei. Rey'. Ad Maiorem quae ad gloriam Dei fiunt scilicet per se.i.quae ab ipso deo praecepta sunt, in hunc finem,ut obedientiam nostram erga ipsum his operib declaremus, ea sutar cultu Dei non autem qui Per accidens seruiunt gloris dei,id est quaesiis pr standis, quae sunt adeo praecepta, seruiunt aliquando propter causas accidentales quae si non occurrant, hono ore deus assci potest, tam a facientibus ea, quam ab Omittentibus,modyfiant vel omittantur ex fide.
Ob. .Exenipla eoru qui deram coluerunt ab A mandato,conmmant homin/λ sepermisium colere deum cultu a semetipsis titilo. Res Samuelis factum sacrificanti Sin Ramoth .sam ν. iv tabilire nequaqua poteris ethesithres ian. Nam quod I sacrificia attinet, cran cultus det,quia erant a deo et cepta:deinde quod ad 'ca attinet destinata sacri ictis,erant libera, cum nondu arcs foederis erat desti-itus Iocus. Vnde Samuel oppidum ubi habitabat sanisciis destinabat tanquam maxime commodum. Iouerat optime. S.Propheta in hac circumst. loci, li- era piis relicta ante conditum a Solomone templumion positum fuisse cultu dei. Deniq; quod attinet ad ersonas,etsi prophete non essent ex familia Aaronis, imen habebant propter ossiciu extraord .sacri scandi
758쪽
facultate in Manoath porro vel ipse non sacrificauit, rad 3. ip sed Angelo, quem Prophetam es e putabat, sacrificium offerendum tradidit vel ipse itissu Angeli obtulit, atque ita nihil praeter legem diuinam egit. Sic etiam ad alia exempla quae congerunt, facilis est responsio Abel et Oa Gen. q. I. sacri'ant sed non sine mandato et,quia sacrificariaut ex fide, deb. II Fides autem sine verbo Dei nulla cilla potest, Rom.
o. cbabitae, Ieremiae 3s.abctcnerit vim agris fotira ex praecepto patric sui Ionadabi, propterea laudantiora Deo:
Sed Ionadabias non voluit nouum Dei culium institu-Cre, verum praecepto politico a posteris luxum 'eccata, ac poenas luxum comitantes, auertere. Sic Dan.
Io. iei hem Danielis, Ionae 3 ieiunium P0nevitarum non erat cultus Dei, sed exercitium, seruiens precationi poenitentiae excitandar, qu perant cultus Dei qui in locis illis commendatur Mail. 3. in Iohanne Bapricta, non species victus vestitus, sed sobrietas ctem petantia laudatur, cultus Dei est. Heb. II. Non remictu ex os illis o caprinis pellibiis,oberratio in montibus,
est peluncis sed fides saltientia in calamitatibus, tanquam cultus Dei, celebratur. Obie Z. s. Q icquid exudesit, ac Deo placet,ect cultus dehHaec opera, ponte licet a b hominibu sfscepta, exside tamen fiunt, e placent Deo. Haec igitur opera ab hominibus suscepra ponte, sunt cultus de . Res'. Ad cultum dei definiendum hoc non sufficit: aliter cnim cultus Dei, aliter a iactiones adlaphorae Deo placent. Cultus dei sic Deo placet ut eius oppositum ipsi displiceare ac proinde
e fide non possit seri . Quae autem per se Adiaphora sunt , sic probantur Deo, ut eorum opposita ipsi noli
759쪽
formavit Deus merues corda, nunc format etiam externas actiones, id que in hoc o quarto. Due sunt parte brei, saeri prorcepti. Trohibisis, comminatio. Prohibet: ra: tem sus nominis diuinite V erarius: id est, in quacunquere falsa, Vana, alit leui, quaeve Idignominam, vel saltem non ad gloriam Dei spectat. 2Nomen Dei s nisitates Attributa ea ut CDγq: Leris nomen meum odest mirabile' Haec dices iliis Israel, Domin s . De tu patrum estrorum, em Abr bam, ' Dem Isaac, SV 4,od. .i 'Detu Iacob misit me a tot hoc nomen ,hi o in aeterm m.
cabo: id est, inuocabo Do timuim. Qui diligi A nowen tu P VII 6. I 3,Bm. i. qui te diligim LN a amno vini Dominiatu imitam. yl molabi in Phasi Domino Deo :ι de ovib. est de bobus, in loco De . . . iis em elegerit dominus Deus tu es, υι habitet nomen io tibi. Cogito aedificare templum nomini Domini dsi mei. 3. Volanta I .Reg. s. s. ratem trie mandalaum Dei, idci; vel pate a Sytimis erum,υe Due. S. s. simulatum ab hominibus. Ego venio ad te in nomine Domini 'exercisuum 4 Cryttim Deiosiduciam iis scationem,chlebrari 'onem, pro selyonem omnesp uti a inbulaboni nV ii 'ira 11se vimine Domi ii Dei no ri Baptietaπtes eos in nomine Patris, at 23 s. Filii, o Spiritus Sancti Ego non οἱ ἰm inciri,sedeιiam mo- Act. 24. 13. riparatus stim in Hie=Ualem pro nomine Domini Iesu. Astimere nomen Domini seu nominare, vel usurpare nomen Domini, non quidem deus prolaibet, sed vetat
illud falso aut leuiter usurpari. Prohibitio igitur in hoc Aa iij praecepto
760쪽
praecepto est,' usurpabis nomen Dei in vanum id est non tantum non peierabis, sed nec facies mentio nem Dei in honorificam; sicut contra vel praeter honorem ipsi debitum nec etiam leuiter, nec sine iusta causa Sicut autem in hoc praecepto prohibetur abusus nominis diuini: sic in eodem vice versa mandatur legitimus usus diuini nominis. Itaque mandatum huius praecepti est, honorifice usurpabis Nomen Domini quo mandato non nisi honorificam maiestate sua dignam sui mentionem a nobis omnibus seri, iubet: atq; Vt in primo praecepto cultum sui externu sibi soli deferendum postulat, ita hic externum sui cultum qui in vera ipsius consessione,& celebratione positus est, ab unoquoque nostrum mpublice, quandocunq;
id exigitur ad illustrandam ipsius gloriam, priuatim praestandum requirit. comminatio est adieeya, ut ostendat deus hanc etiam doctrinq partem ex iis esse quarum violationem praecipue detestetur ac puniat Cum enim celebratio Dei
sit ultimus& principalis finis ad quem conditus est homo, cumque summum bonum sit In homine celebra tio Dei, consequitur summum malum esse, deum aD
seere contumelia deoq; summam poenam huic malo deberi. Vir tussimis praecepi consistit in legitima, atque honorifica nominis diuini usurpatione cuius hae sunt partes. I. Propagatio verae doctr nae,non quidem illa,quet sit publice pcr ministerium, quaeque pertinet ad oss-cium de docendassicilesia,4 de qua dicitur in quarto praecepto: sed haec vera doctrinae propagatio est institutio pertinens ad singulos, quia priuatim quisque de- Deu 16 bet alios ad cognitionem recelebratione dei adduce
Dev.6.1I re, suo loco . Docebis easilios, ac nepotest s. Cum inter
rogaueris est tam ruus cras dicens, disidsibi volunt testimo. nia haec diceremoniae, at a iudicia, qti praecepit Domini Dei noster nobis mices ei serui eramus Pharaonis in E.