장음표시 사용
801쪽
cunque nobis praesunt. Hos enim deus in Actim Parenti mnobis dat, rei parentum misere junguntor, lim quagvisari Dei in nobis regendis , ac tum demum ita locum parentum substituti sunt nobis a Deo magistratus, quum crescere malitia hominum coepisset.
Sunt autem superiores. I. Tarentes ipsi. . Praecep-
rores, dosiores, miniJri. 3. Heri, scri Domini. q. Magistratus s. Seniores. His omnibus praecipiuntur in hoc praecepto quinto officia erga inferiores est sibi subiectos, eaque primit in commi,nia, deinde stristaria propria aliquorum. Nam cum praecipit officia inferiorum erga superiores, etiam econtrario praecipit officia superio xum
erga inferiores. Et cum praecipit ut honoremus parentes , Vult etiam tum ut sint parentes , tum ut sint
honore digni. Inter hos autem gradus officiorum superiorum primus est praecipuus. I. Quia reliqui seruiunt,& adiuuant illum. 2 Quia in genere humano fuit primu S. Obies. Detu hoc praecipi tanti, iussit honorari parentes, quod ego secium inferioram Erno hic nihil iraecipitsup rioribus. Re p. Nego consequentiam. I. Quia cum tribui s Ferioribris nomina, tributi iis c rem ipsam, aut id a quo nomen habent. 2.Si titii et Pipsos bonore assci, tali etiamissos honore dignascere. Et si autem interdum praestant etiam mali, ac proinde honore indigni, tamen Ossacium a personis discernendum,&quorum vitium detestari debemus, eorum officium propter diuinam Ordinationem honorandum est. Quoniam ergo propter officium honorandi sunt superiores, manifestuiri est illis non nisi eatenus parendum esse, quatenus sui officillimites non egredruntur. pomi ponem huic praecepto Deus addidit. Irim O, Vt igni cet quanti faciat eam obedientiam, qriam gra- tibeν velit Enire aduersum hanc obedientiam facientes. Secundo, Vt significaret quam necesiaria ' hae obedientia, atqtie eo magis nos ad eius obseruationem innitaret.
Uandoquidem obedientia erga parentes ad totam
802쪽
reliquae legis obedientiam praeparatio est causa , . impulsiva. Hanc promissionem allegans Paulus, ait, ' 'φ' quinium hocpraeceptum seprimum cumpromissione, si illi-eet speciali, seu certi beneficij, quod promittit Deus
obedientiam praestantibus.Beneficium vero quod promittit, est longaeuitaS. Obie r. Atqui longaeuitas propter miserias huius vitae non videtur se beneficium. Res . Hoc fit per accidens: per se enim long uitas est beneficium licet coniuncta sit cum miseria. Inj. Propter haec accidentiapotius depre- eandum, quam optandum videtur Eudbeneficitim I p. Bonum est deprecandum, si mala ipsi coniuncta sint maiora. iis autem promittit Deus cum longaeua vita mitigationem calamitatum,& fruitionem diuturnam benedictionis diuinae. Praeterea celebratio Dei diuturna in hac vita est tantum bonum, ut calamitates huius vitς cum eo conferri non debeant. Si porro queratur, cur igitur etiam impii ct inobedientes snt longaevi, Responsio prima est Paucorum exemplorum diue sitate non euerti regulam Plerique enim inobedientes, male Mimmature pereunt. Prou. 3O. Oculum , qui
subsannalpatrem, effodianr corvi torrentis. Altera, quod piis beneficia corporalia dantur ad ipsorum salutem, ac proinde sunt ipsis diuinae beneuolentiae argumenta impiis vero, partim ut ipsi ad poenitentiam inuitati fiant magis inexcusabiles in iudicio Dei, partim, ut
his pij electi, qui ipsis admixti sunt, fruantur, Quod
autem non omnes ij obedientes liberi sunt lota gaeui, id non pugnat cum hac promis ione, quia illis translatio in meliorem vi inm,est longaevitatis amplissima compensario. Partes obedientia huius precepti sunt duplices Alie sunt aut superiorum, aut inferiorum propri Virtutes Alis communes utrisque. Virtutes huiu/ intἱpraeceptipropriae, vel gulares.
Obedienti superiorum proprie partes, aut stipe
803쪽
riorum virtutes propriae, secundum officia distinctae
Parentum offici, sunt. I. scire,ac mirareliberos.2. De , i . V . fendere eos contra iniurias. g. Eos in Iruere, veli truendos Eph. 6. . aliis tradere. q. R ere eos disciplina domestica Non tan De v. s. rum parentes oportet suos liberos docere, sed&con PVL R, S. 1,
seruare in iis doctrinam, non quidem scholasticam, γ' 'sed domesticam. Praeceptorum seu doctorum est T. Docere fideliter. cumsintlocoparentum. 2. Regere disciplinascholastica. Magistratuum ossicia ad haec capita redigi possitiat. I. Mandare obseruationem Decalogi , ve scilicet subditi vitiant secundum utramque Decalogi tabulam, hoc est, secundum totum Decalogum, quod ad disciplinam externam. 2. Exequi decaltati eu Decalogi praecepser ira, hoc est custodire eius obedientiam, puniendo ni dici mirum peccantes contra disciplinam siue in bonis, siue infama, siue in corpore , siue in vita. 3 Condere aliqua leges positivas, ad conseruandum ordinem politicum, qui alias non consisteret. Sunt autem leges positivae determinatio circumstantiarum quae sunt necessaris, vel quae seruiunt obseruationi seu obedientiae Decalogi Exequi etiam i assuas leges. Herorum&Dominor si est. I. Mandaresamiliae iusta Ephi. s.f. o possibilia iustas ac licitas operasprqcipere, non illicitas, non impossibiles,non nimis graues,&nonnecessarias. 2. Mercedem dare pro aboribus. 3. Regere discnlina domestica Cibaria, ctiirga, ct onus asino lanis, O Syr. 31 a a. sciplina, edi optu,serV0. Seniorum autem qui aetat prudent in Mauthorita e praestant, ossicium est, alios exemplo virae,consiliis,mo Tit. 1.1.
Propria inferiorum officia nomine Honoris eXprimuntur. Honor enim significat Primum & complectitur Re--, entiam inferiori erga superiores,quae est. I. Agnitio κρbmiatis Dei, qui in ossicio& gradu superiorum velit Rom-I3.r,' ste talem ordinem, eum constituat, ac necessariis
804쪽
donis ornet 2. Approbatis huius ordinis diuini ac donoram. Si enim non agnoscamus hunc Ordinem esse bonum, non assiciemus eum honore. 3. Subiectio erga hunc ordianem propter Dei votivitatem. 4. Declaratio huius iudicii externa twn dictis, factis, tum ceremoniis aestibui, qui locis differunt. I eueren:ia in animo es: non autem tantum consistit in externis gestibus. Stibi mo obedientiam,non coactam, sed, tomptam complectitur. Se cundo Amorem propter osticium. atque is a reuerentia separari nequit. Quos enim non amamus, illos non possumus reuereri. Tertio Obedientiam in legitimis cirpo sibilibus, quiebecundi i ctici, rationem superiores iubent,rph.6. I.I. quidem voluntariam obedientiam,sic visibi laesenti rara-rafacientes paventibus. Quarto, Gratitud nem ergasve is-- ω, quae reqinrit ut ipsis unusquisque pro suo officio,ia, cultatib.&occasionibus pro sat s Minto, Equitatem ergasileriores,quae est tolerare Vitia parentum, ac supe riorum, quae sine nominis diuini contumelia tolerari possunt, aut que eum Lege diuina non pugnant. Ex
his facile colligitur, quae officia in serioribus mandata,&rpibrum ossiciis conuenientia ipsi singulis edinibus debeant Viliasingularibus huitis quintipraecepti
I. ID Eccata, quae obedientiae superiorum propriae parti l litis; epugnant Officio parentum Opponitur. . Vρn quaerere ostis peditare alimenta necessaria liberis vel
eos educare dua u. 2 2 consueri liberos contra iniurias, aut
peccare etelo imprudenti, propter lenes, ait ntillas iniuriasiis, aras. 3. Hon assii acere tiberos ad patientiam edima erudinem, aut educare eos initio obcentia peccatorum. .M. erudire libero pro Masacultate, aut malis Aemplis eos cor mmpere. 4 opaca Hare liberos pro necessitate, velpraerer osticium, aut pecca:i modum, in eossaeuire.
Preceptorum, eadem quae parentum, institutioni Sc disciplinς, contraria sunt.
805쪽
uia, Tyrannis Ignavia in Magistratu est,uel non requirere asubditis disiciplinam rotius Decalogi vel non ordinare, qu ad conseruationem o decorumsocietatis ciuilis requirum rur vel non defendere innocentes contra iniurias; vel non coinercere, aut nimis leuiterpunire, contra Lys lunam Decalogi, ars contra leges p tivas peccantes Tyrannis est, vel ini a praecipere subditis, vel non peccantes punire, Hatrocis , quavitro delicti modo punire. Domini item auto: ignaui e licenti e concessione, aut imperiis iniustis, comercedis fraudatione, vel asperitaι nimia, peccare possunt.. Etate autem , vel quavis alii thoritate praestanter, contra ossicium suum peccant, stultitia edi contiliorum pratiitate, aut morum leuitate, exemplis malis, aut neglectu iuniorum, aut aliorum inferiorum, quo peccare Vl-dent, suo consilio vel authoritate poterant corrigere. In eriores, contra honorem superioribus debitum, peccant, vel non eo loco, quo diuinitus conseratisiunt, eos halentes, vel plM, quam hominibus convenit, illis tribuentes vel magis amantes quam Deum vel recusantes obedientiam
erga iustio legitima ipsorum mandata e vel obsequentes in speciem,aut iniusta edi impiapraecipientibus: vel eos dentes iniuriis, aut non imantes, quibus possunt inciis e vel gratificantes Uentatorie is iniust e vel exagitantes ipsiorum insi
mitates vel per adulationem latitantes errat , vitia aut non monentes eos suo loco, cum debita reuerentia, de vitiis
enormibiu perniciossis. Virtutes huius quinti praecepti commtines.' 0mmunia omnium ossicia, seu virtutes qui omnibus gradib. tam superiorum. quam inferiorum prqci untur,sunt. I.Iustitia uniuersalis,quae est obedientia secundu omnes leges ad omnes pertinentes, propter hiuscuiusq; vocationem.Eam hic precipi, manifesta est, quia superiores hanc postulare debent ab inferiOrissi. nos suo eΣemplo ad obtemperandu prouocare,
806쪽
&inseriores omnibus iustis imperiis iubentur obedire. Nec obstat, quod etiam honor ministerii totam obedien-riam legis complectitur , Ibi enim tanquam obedientia erga vocem diuinam, hic tanquam erga homines, qui praesunt nobis, exigitur. 2. Iulii liapartisularis distributiva, quq seruat propor-E is tionem in distribuendis officiis, vel qu est virtus suum cuique tribuens. Suum autem uniuscuiuIq; est aut officium, aut honor, aut prqmium ei competens. Re is dite omnibus quod ebetis cui tribui Um debetur tributum
3. Sedulitas seu diligentia, seu delitas inue est vi
tus recte ossici,sui partes proprias intelligens, eas inquirens, iuxta mandatum Dei propria faciens constanter, assidue, studiose, libenter , alacriter, item tum conatu recte faciendi sese continens intra limites ossicij sui, omissis alienis a sua vocatione ionne cessariis: hoc fine principali,ut Deo proximo scrutamus : ac Deo quidem grata, hominibus autem salutaria faciamus. Contendatis quieti esse, res vestras a- ' ger . Qii praeest, ctim diligentia Seruite viseerui Christi,'
P ph 6.5 cientes exanimo, quae Deim vult. Dodcunquefacere potest Eccl.9. Io. manus tua, constanter operare . Sedulitas a sedendo dicittir.
quae virtus cstion tantum intelligere qussant ossici j sui partes, sed inquirere, si quae nesciat ad ossicium suum perrinere. Qui nescit,inquirere debet alioquin que bene reddet rationem ossici neglecti, quia ignorantia fuit affectata. 4. Gravitis que est virtus ex agnitione ossicii, seu seruans conuenientiam persisnq, constantiam indictis, factis, gestibus, ut tueamur honestam existimationem vel aut horitatem, ne ossicium contume, Ita assiciatur. Quia Deus vult honorari superiores,etiam vult ut ipsi suum honorem tueantur. Glorici verὸ,
qu est approbatio nostr Rahens conscienti rectὸ iudicantis, cum sit virtus ad gloriam Dei,&salutem hominum
807쪽
hominum necessaria, dummodo ne hi spectentur,
omnino est appetenda. Melius est nomen bonum, quam diuitiae multae. Meliis est nomen bonum, quam presios avn Eccle7 3. guenta Curam habe de bono nomine hoc enim magis perma Hy0 r.
nebit tibi quam mille thesauri pretiosi magni. O'is su o,1ὸ um probet uni siquis I, o tunc nsemetipso gloriationem a Tit. 1. . bebit, o non in alio ire omnia tei sitim praebens eXemplar bο-norum operum, in doctrina, integritate, O grauitate. s. Modestia est virtus grauitati cognata, quae ex agnitione propriae imbecillitatis, consideratione loci ac siicij, in quo stimus collocati a Deo, seruat modum conuenientiam personae in opinionibus sermone de nobis, Sc in factis, gestu hoc fine, ne plus quam oportet nobis tribuamus, ne plus splendoris ostendamus in vestitu gestu, sermone d vira, quam opus est, ne nos aliis praeferamus aut eos Opprimamus, sed ut pro nostris viribum modulo nos geramus, cum agnitione donorum Dei in aliis 3 nonrorum defectuum. IIodestia grauitas affnis A. Grauitas enim cum Modestia non coniuncta degenerat in ambitionem e fastum. Humilita est modestia disseretinas, te, atque haec est erga homines agnoscens sua vitia,S dona in aliis humillitas est erga Deum. Siquis,ideiursibi aliquid, quum nihil' huncDiu is situ animus a s. 3. fallit.
6. Sto Te, De Amor erga sanguine iunctos, ut erga J Tin' -- parentes, liberos, cognatos cum Deu iubet Vilio imim a DoremuS . parentes, etiam eos diligi vult ut parentes&cum parentes vult esse, liberos etiam vult ab ipsis
7. Gratitudo, quae est virtus ex veritate iustitia. constans, agnoscens a quo, qualia. quanta beneficia acceperimus, istudium seu voluntatem habens praestandi pro iis mutuam operam, aut mutua ossicia, honesta& possibilia. iredditMaia pro bonis, non rece. r. φη i 7 33 se malum de domo eisu. a. AEquiras, quae est virtus propter causam probabi Ie
808쪽
leniens rigorem sis icti iuris inpuniendis&taxandis
aliorum erratis, patienter ferens aliquos errores vel defectus non enormiter is dentes salutem publicam aut priuatam proximorum,&huiusmodi vitia aliorum regens&corrigens, seu fanare studens. Subdiu e rotectim omni timore dominis , nsolum bonis . aequis, sed etiam prauis. Huc pertinet exemplum filiorum Noae, Genes 9. Item praecept de moderationeis benignitate paren:umisua liberos in disciplina obseruanda. Eph. 6. Patres ne prouocate ad iram liberos vestros, sed nutrite eos in doctrina monitis domini Coloss.3. PS irritate liberos vestros, ne δε-1pondeant animum. Et cap. q. Vos Domini aequitatem Oaequabilitatem seruis exhibete, scientes, vos quoque Dom-κtim habere in coelis. Vitia communibus halu praecepti virtutibi u
1. V litiae uniuersali repugnant. I. omnes neglectis od officii, quod iustae leges asingulta requirun , siueβι- periorib.siue inferiorib. 2. Contumacia omnis inobediensia saeuitia. 3 simulatio Ossicii, ct hypocrisis. Σ.Iustitiae particulari distributiu aduersantur, I. Error, qui ossicium, quod alicui debetur, ei detrahit, illud alteri dat, qui non debet illud administrare, vel cui
id non conuenit 2. Temeritas, antpersonartim acceptio in
distribuendis ossiciis vel deserendis honoribus, vel tribuendis praemiis. 3. Sedulitati opponitur. I. Negligentia,velignaui quq res Vel non inquirit, vel volens omittit, partes ossicii vel non libenter, vel non integre assidue facit. 2.Π-mulati diligentiae,quq ossicium principaliter se gloriquet commoditatis causa facit. 3 curiositas, quae ingerit se ossiciis alienis Arrogantia, quq sibi tribuit que non habet, vel que habet ostentat.
q. Gravitati contraria sunt. I. Leu;tas non seruanseonuenientia, aut constantiam, aut non habens studium
809쪽
dium retinendi famam existisnationem honcstam. 2. Fasim aut ambim, quae est propter ossicium aut dona sua se efferre, aliosque contemnere,in negligere, ac quaerere loca alii oraci applausus hominum, non studio gloriae Dei aut salutis proximorum, sed cupiditate supra. eminendi. s. Cum modestia pugnanta. Immodestia, que in dictis,
habitu, vestitu , non cruat conuentcntiam 2.Arrogan-ria, quae in Opinione , ac sermone tribuit sabiis mora viribus, aut sua dona vel admiratur,vel sine necessitate praedicat. 3. Sisnulatio Mode Aiae, quae est in admonitione sui seipsum extenuares detrectare ossicia, quae aliquis expetit, ut laudem sui,& opinionemamo
6. Amori aduersantur. I. AHorgia , quae vel odit, vel non amat sanguine iunctos nec est solicita de corum salute. 2. Indulgentia quae propter ipsorum amorem, ad peccata, vel ipsis, vel aliis perniciosa conni-uct aut ipsis gratificatur in rebus prohibitis. 7. Graiitudini repugnant. I. Ingratitudo , quae non agnoscit, vel non profitetur authorem magnitudi-ncm benefici,accepti, vel non studet praestare mutua officia. a. rati scatDissicisa, vel Gnathonica assentatio.
8. Equibati repugnant. I. Rigor immo iam ct Eliarm in censura peccantium ex infirmitate sine cnor mi laesione salutis sus, aut aliorum. 2. Lentitudo non puniens aut reprehendens suo loco peccata enormia. 3. Uentatio,quq gratia, di commodorum suorum stu .
di laudat non laudanda, vel tribuit alicui maiora, quam illi conueniunt.
810쪽
Scopus Alsinis lavus praecepta ea conis seruatio irae edi incolumitatis corporum atqtie adeosalutis tum nostrae tum alioris. Prohibentur quae ad destructionem vitae nostrae laliorum pertinent. Et in prohibitione nominatur homiciditim, ut uni cum effectu au sq,4 peccata cu effectu, videlicet hon licidio cohaerentia tollantur, labillis tanto emcacius nos absterreamur. Praecipiuntur omnia quae spe et an ad incolumitate nasi te nostrς aliorum Smientia summapraecepti essint neque nostram neque alterius vitam aut salutem corporis externo opere lar-
damus, siue id fiat vi, siue dolQ,siue negligentia, neque
affectu aut oluntate laesionem eius expetamus. Hic probandum est. I. Quod etiam interna hoc praecepispraecipiantur,o prohibeantur. 2. Od defensio praecipiatur.3. Quod simno riprohibeatur. I. Interna praecipiunturin prohibentur: I. quia cum praecipi ur, aut prohibetur es sectis, praecipitur antprohibertiretiam causa.a. Ex suo. Non vult Deus ut laedamus: ergo prohibet etiam media, per quae laedere possumus.3 sui temere irascitur ratrisuo, rem est iudicibet. snsio roximipraecipitur. Q ua praecepta negativa includunt assirmativa. Non occides. Ergo iuua-
3. Laesio talo nostri quam aliorum prohibetur, quia causae cur iubet Deus nos aliena vitae rationem habere, eae dem sunt. I. Imago Dei in homine 2. Similitudo naturae, origo ex primis parentibus. In carnem nostram saeuire non debemus. atqui sicut omnes homines ex iisdem,
nempe primi parentibus, propagati sentixsunt caro nostra, sic potissimum nos ipsi. Ergo minus nos, quam