장음표시 사용
101쪽
D VII. DE LAUDIBusast.Norib. meritiss.sua cum approbatione confirmat. Post beatissimi Viri obitu scriptum est demum contra Verum Christianismum, sed iis artibus, ut contra Veritatem assolet, quarum prima: dolus, an virtuS, quis in hoste requirat ' Et vero cum duobus modis, aut vi, aut fraude, fiat injuria, ac licet utrums alienissimum ab homine sit,ia- mens ιιι odio digna majore, uti praeclare in
pudoremChristianorum inquit Cicero os hc. l. I. heic quidem, tot scriptorum Apo--ytisorum, quae ab agente inter vivos edita caeteris Theologis cumulate satis cerant, auctoritate post habita, utraque est ratio incusationibus atque insidiis Sophisticis tentata, ut Virum Dei in invidiam falso crimine adducerent: ast Deus, MI ex tenebris luci novam affundit gratiam, eo ipso palmam Arndii immortalem inter mortales illustriorem facere, ejusque si ceris propugnatoribus, qui victa vi&detectis fallaciis ante ora omnium adhuc triumphant, ejusdem obtinendae occasionem permittere constituerar. Dictarum Apologiarum epitomen desiderantibus edit. Hanc. A. 1686. vel Rigensis A. I679. usiam praebebit accommodatiSsimum.
Quando ergo ita accidit per DEI grat,
102쪽
mo a minimis maximi probati atq; adamati semper sint, nec impiorum coetu' qui multa exsiaspicione, ex veritate nihil
aestimat, quidquam Heterodoria quam Vel error voluit assingere, vel invidia conflare, in hunc usque diem tueri possit, quin sucus detrahatur facillime; familiaris eorundem lectio, struentibus fundatissimum Theologiae habitum non minus, Quam, quod cuique primum esse oportet, de sola fetate Blicitis haud scio an manis etiam, si instituatur simul accurata )Profuerit. Quod quidem ipse non celavit Auctor, Serenis . Augusto Juniori Duc. Br.
& Lun. ita respondens: Finis sopu me rum librorum talis es: L. Volui mentes sudio forum s contionatorum amocare a Theologia nimis distulatrice quae insecholasticampene abiit. n. Animus fuit, populum Christianum avocare a fide mortua, reducere ad fructificantem. III. A nuda scientiat theoria, adpraxin dei spietatis. IV. Ostendere, quid sit vita ariere Christiana, fidei verae consona; es quid i iL
go, seduivit in me Christus. Ec quisnam merit Theologorum , qui talia improbare ausit, Theologiam reputans disciplinam
103쪽
haberi practicam ἶ quam qui disputando
exhaurire satagunt inmedus quidem Ue nantur in Mundo, a dorem vero Johanni licum, tantopere a Domino commendatum , in hac sola sit insistatur via, assequi quenquam posse, experientia tot secula rum usu edocta negat.Hinc illae lacrymae, illae querelae de orthodoxi, periculo,st quis secundum ipsam Scripturam & Spiritum,
Guae per mam, veritatem ac vitam in Chrissso expertus sit, coram Ecclesia testetur,
reluti Aradius noster i de quo longe aliter judicare doctos , qui doctrin m sanctita
te collustrarunt, aliter contra doctorum quosdam, qui ista, quae Spiritus sunt, apud animum eXperiri gravantur, mirum is circo non est. Itaque apud eos commiserationem hi quidem merentur, exercentes; nulli vero iram Dei effugient, quippe cujus spiritum in se nonasmii tunt, in alio persequuntur, Quae cum ita lint, rectius cie primo seculi nostri Jο- laame sentiatis velim, Auditores meis quem quotidie vobis praelego, cujus genuinum sensum enucleo , exemplum ac Vivam methodum inculco. 'ου-ε-κω- ώ
neritis, qua solicitudine illum secundum i . f Locos
104쪽
B JoΗ. ARNDII. 93Locos nostros Theologicos eXaminare . soleam, horumque in ipso ductum frequentem velut in speculo commonstrare, praesertim ex ipsis dogmatum praxi, quae, ut ibi ex instituto proponitur, peculiari' doctrinarum momenta recludit sepe at-'que expandit: ut equidem non dubitem fore, qui ex institutione istiusmodi,modo 1equantur eam fideliter, in utraque The- , ologiae parte, tam dogmatica quam prani
τί, non lucem modo, Verum etiam ardorem,
Joannitici aemulum, Spirirus Sancti ope Conceperint, nunquam restinguendum. Quemadmodum enim cum diluculo sensim res omnes multo praesentius exhibentur, quam noctu,caetera notissimae 0.Pet. I. I9. seu peregrinanti urbes ac provinciae pleniorem conceptum ingerunt , quam antea nondum frequentatae ; seu insomniis, si quando aegrotantes potui inhiant, sitis non sedatur, sed auctam potius excitati illi sentiunt: similiter experti no rhiat, quanta caligine laboret intellectus, nisi una in animo nastratur eXperientia. me. autem qui admiratur aut negat, is se, quae vera sit rerum divinarum cognitio, nescire fatetur. Neque vero vel ego a d j-cto, quod vobiscum mihi est, negotio pri-
105쪽
vato; vel ab illa vos mente desistetis et exiguum nobi= enim vitae curriculum natura circumscripsit, immensiam Pater Coelestis destinavit gloriae, si c-λύ-
κωομενον μονυι ψωνοντα lucernam Joannis asedentem s iacentem constanter imitemu .
Nequid autem hac in re desiderio deesse
vestro patiar, nunc Mimadversion meaS, . quas calamo excipere temporis causa
non potujstis, denuo vobis, & quidem lectionum publicarum loco ad dissutandum, auxiliante DEI numine, proponam; in id potissimum incumbentes, ut, quantum vivida eiusmodi praxis, quam libri Arn-diani circa plerosque Fidei Articulos tradunt, ad ipsam eorum intelligentiam, ex usu interno distinctissima accuratione firmandam augendamque, Spiritus s. prae sidio conserat, nemo non exploratione secum instituta possit animadverter . Augustana Conse nis Articuli , quos siningulis septimanis, partim praesegendo, partim disputando , publice enarravimus , ad finem prope sunt perdo Ai , ut propediem institutum illud novum aggredi bono cum DEO liceat. vestrae pietatis erit, quomodo & hac &aliis in rebus opera nostra sutura vobis sit commo-ι ' dior,
106쪽
dior, etiam atque etiam mihi significare. Quod superest, caVete a Seculo, valete in Dominoi P. Pin iv. Ersuri. A. M DC
O Ractamus illud Sacrarum Literas rum genus, quod futtiro Verbi Mi-κ nistro est proprium: cuius facultas doctrinam fame summam non commendat modo, sed interdum quoque superat; cui gratia divina est praesentissima, quod-qhe Filius ipse DEI, o cramώιας ει - α- exercuit;a quodenique omnis Christianorum salus pendet, mentesque DEO deditae nectuntur, atque ut Poetae verbis, naturae vim designantibus,de gratia utar, . ,. Vertuntur Jecies animorum , s pectina
ne alios, alios dum nubtia ventus agebat, concipiunt.
Homiteticum istud est studium, cujus in
107쪽
exercitatione usque huc versati mecum, aliique ne propositi nostri rationem ignorent, paucis hane declarandam puto. Cum vero ante omnia spectandae sint parstes,quas satis cognitas finis sequatur tuus:& hic qujdem nobis haud alius commendetur, quam Christiani populi ad fidentavitamque nomine suo dignam e S. Scriptura inserinatio: illae sunt potissimum, coelest is Verbi interpretatio, ejusdemque ad usum salutarem accommodatio & ω - , cenS&Inovens. Itaque duo haec Evangelictoratoris ossicia quo plenius assequemur, eo rectius instituto contatum erit nostro. Caeterum quibus rebus debeat esse instructue, qui cujusvis enarrationem textus , sive brevis seu prolixior . sive Propheticus seu Apostolicus, sive hiastoricus seu dogmaticus ille sit, digne ex pedire, atque essicaciter applicare ad au ditores intendat, in eo curam ponamus omnem necesse eae Audiamus B. D
Hieronymum insierum, Praefat. in Explicata
Epist. & Evang. Domini Ostendi, inquit,
in his meis annotationibus, δε- esse rationes seu modos contionandi, quibus'Doctor Lutέ rus usis est. Una, quam licet vocare .HInooemitam in si es quosdam seupraecipuos locos exas
108쪽
STUDII HOMILETICI. 97 quo Evangebo excerpimuου, eosque accurate ac ordine tractamus. Axque hoc nemo feliciter agdextra facerepotes, nisi qui in uis declamatorio gener e strobe exercuerit. Alteram rationem contionandi recte σξον ικὼ vocamus,cum sextum Evangelii ordis ex uamus, es versorum pondera ac εμ ισ- ῶ lenter perpendiamus. Euam quidem tractationem seu rationem, eruditiores Theosis magis probant. Majorem enim scientiam sacrarum titerarum ac experientiam hic modus -onandi requirit. Me -- ro alter ρ ueli majus fere acumen ingeni m ωσι, tes autem is, qui Me generi m tur boces, qui textum Evangelii ordine enar- cruras facere aegressones, modo ut com--odae ac statae mi, nex nimis profisa , es mox Ad textum redeat. Atque in ea' re therin m rinfuit artifex, in que novisti contionatores
stendant. Hoc enim praecaestu- -Hiohm. dedit Liis herini, cum primum adcraeologiam applicuissem ammum. Haec res, inquit, mae ferit
109쪽
ita debere fias tantiones formare, ut terr rem securis injiciat, afflictos vero erigat s com fletur. Contionator suggestum consendens, cogitet duo genera auditorum se habere: α --m alii sunt homines securi ac impoenitentes, quorum corda quovis adamante hunt duriora: Istis severis me comminationes horribilia exempla via DEIprobe inculcet es acuat. Asimero sent aflicti ac tentati, quorum ment sum pavidae ac tenerae, es quovis oleo molliores':
qui dulcis semis conseiationibus Evangelii confir imandi fiunt. Item cogitet se habere flectatores
Christum, Angelos cae Daemones; quorum alteri I doctrina delectantur, alteri vero fremunt
ac frendunt. ι Nec difflendum idcirco , praecepta Rhetorica insigne momentum, uti ad omnem, ita quoque adE clesiasticae eloquentiae facultatem Comstrae posse j modo non meris verbis, aut rebus alienis defungatur oratio, sed tractandi atque amplificandi modos petierit ex iis, quae ad res, personaS , ac fa cta sacrarum literarum pertinent, illoS-que adhibeat easte prudenterque. Id conati nempe sumus habitis Collegiis Privatis ostendere, tam exemplis Scripturae & Patrum , quam methodo cedita, secundum quam conclusiones saCraeia i enthy
110쪽
STUDII HOMILEΤICI. 99 enthymematibus convenientibus firmandae sint.Nec tantum ipsis argumenta
nervis intendere docuimuS, Verum etiam moribus atque affectibus Commu- .
Nire. Orator enim, qui probitatem, qui prudentiam, qui auditorum fiduciam Perdit, eo ipso perdit omnia. Affectus autem, per Spiritus Sancti gratiam excitati , finςm sic obtinent, ut sancti ossicii sui fructum praesentem capiat Eccles, '
rimam in primis operam posuimus in monstrango elaborationis Homileticae . exercitio, quibus hic illicve proceden- dum observationibus, quomodo parteSpartiumque partes digerendae, quid Sc1electus verborum ac varietas in eloquendo Valeat, quantam denique non simulata, sed ex vivo animi sensu profecta actio, dignitatem prae se ferat. Et vero quo facilius fuerit, in iis omnia hus luxuriam quandam assequi, eo periculosius sane est hoc ipstim, & aedificationi adVersum, quam quod maxime. SanctUS Oprianus ep. a. ad Donatum, in ud ciis, ait, in concione pro rostris opulenta rundia votabiisambitione Iactetur: ctim de Domi-