De natura, et effectibus amoris sensitiui, tractatus philosophicus. Authore Augustino Vlmio sacrae theologiae, ac I.V.D. ..

221쪽

Midnam renuenires prudentiam rvidelicet, aueas , Virtutes φωνα-rerum Poeω omnes genit sum .' qui quis ergo Iur eurum lauti modi nar a plenus grauidis est , ideos diu n aetate deiam mminentelarere, ramo generare. sed si irco passim magatur,quaerit pulchrism,in quogeneret; miurpi nam Minime generaret: quapropter eorporibus θω eissis magis quam deformibusgratulatur, pote praegnans Ps od si anima straeter capulchram generosiam,docilemi re riat maspulchritudine concurrente, rifice delectatur, si reoram homine illo con tim de Virtute loquendo, facundia. pollet qualis Me debeat vir bonus edisserens , quod est ei us Pium,atque hae doctrina imbuere illum Hudet radhaeren Pinepulchra,eoquefamiliariter rem,quae quondam conceriperat larit, sestgignit; ' in , o et eum, qui ad hoc recto tramites progressi rus statim ab adessentia, pulchra corpora contemplari, rnimum quidem si modo recte ducatur. ἀnum corpus amareobique rationes pulchrad producere: cogita re deindepulchritudinem,quae cuique corpori inest,alterius corporis esse germamam: de in Phaed anquit. A t uero piachritud sola hanc habuit hortem t maxime omnium perspicua fit, amabilis qui ergo non ent m terjs nuper initiatus , aut totius est d prauatm Uaud ce niter hine alluc ad ipsem pulchritudinem excitaru silmssitudinem hic quandam, qua ab illa denominatur, asticiense quapropter non meneratur dum

aspicit, sed quadrupidis ritu,delius uoluptat aggredi,fst c

cumbere nititur,petulanto que congrediens, nec timet,nec em

bcFitiuoluptatem praeter natura fictari Id qui nuper expiatus est sacris, inue aliquando est plurima conremplatus,quam do multum diuina forma detarum uideliapteque ipsam pμ

222쪽

mo quidem borre metusque uelim aliquis mSeum reuolusim deinde inIpiciens, tanuam De m colu,ac nisi uereretur uiae mentis inseniae crimetri ra Amatis non aeuo ,quam

-gic itaq; ex sententia Amiuplex est Venus,dc duplex consurgis Amor, coestis . lo corporalis, unus in Vin alter in voluptate si datus Punus diurnus alteriai natis,.-m bonus, alter veror lusin damnanduet Vim de dc D. Augustinus de Cistate Dei lib.' i . capi vici Ba

in psalm. 6 paulis post principium inquit , quod dul

ore litas ecerunt Cntitates . . Ag st Caelestu Coelestim facit finitarem errenus autem in mam, en siquis isera

misit silm,quid est illud quod amat sal 'fleui . unde sis ciuis;& solum c testem, & diuinum magnificit Pla

to, alterum vero maxime damnat, &'ab eius Philes phia est alienissimus. Unde idem Plato r Prauus autem es Amator ille mulgaris, qui corpuν magis, quam animum amat teque enim bilis est, cum rem timet mimine Habile. fmul enim it corporis flosquem cupierat,deforestu, abit umque avolat, nihil eorum,quaepromistrat, ruans: Bonarum mero morum Amato per omnem Iusta in Amicitia perstet uerat. Utpoia qui rem stabilem siectabatur. t 3 Ex quibus omnibus tande colligitur Amorem hunc Platonicum, quamuis sit pulchrorum iuuenum, esse in men honestum, & in hoc nos iuuare, quod per illum possit mus exercere virtutem, ad virtutem per nostras virtutes eleuari,&ad contemplationem veri virtutisὰ veri pulchri, Amoris veri, & omnium celestium,& in

223쪽

lis corporis,eo utanquam memoriae maetrumento, satis habet, gyntaretur. εon uetudine iant aque inde percepta, magisonam intellectus ipsis inflammatur, qui mini uere est Amator rus, eo ofectu, se quantum fab eis, pulchrorum usus con Detudine . alatus rLL6'. regi mitiatus, por orca Themi demuer rituri sursumi rem tacens,atque una circum Aebdon ec rursus in Lunae, est veneris,prata ueniens, s r obdormnmens nouum ortum auspicetur: quod zciam explicat ri icatus; in rebus Platonigis versatissimus, dum in libro de Anima,& Demo. inquit9nc θν animae, qm unam amato riam elegeruntumo tur quidem a Deopulchrorum Praefide,ia curam animaram ingenioseum: a pulchritudine uerosnsiabus astyarente ad diuinam pulchrettudinem rediguntur, sicumque in is oonuocant 7 Amatos: sicut.n. anima more descedit; ita etiam Amore ascenditi descendit e Caelo in Terrar Amore, ac propensione terrenarum; ascenssit e Ter

224쪽

' odi Te e mare Trit in Coelum per Amorent hunc extemum ad veniri Amorem caelestium: Undς putarin Platonici duas in Cet

Ioadesse ianuas, unaquaru descenderet Anima,' altera . - vero astenderet, harumq.ianuarum claues penes Amox rem esse,sine quoidescenderet, nec ascenderet Anima. Vnde noni sinE aliqua ratisne rorem pinxeriant n Inulli dua, claues inanibus benente 'aut docet Vincenta icharti Chartar. de Deor. antiq. lina n. de in .Cupid p- pe finem his verbis. P tonita quoque in ea sunt sintenti xem putent, animos νψbrose γο in mortalia, haec corpora dei

labic um Amore, quopiam erga ra teneantur eossemque si minculis exutos ad Caelum confodere is remmram e mo- , re iam orasse ad oris amanda eonuertun&er. Gιώ- etiam aβeruerunt, duas in Caelo ranuas esse per quarum uua , Animi e μι perioribus ad Inferiora dfenderent, per alteram eontra ab his ad illa conscenderem: hanc deorum liam haminum dixerunt: ambarum ianuarum claues penes Amose essen. Orpheus uolebat, ita ut ans eius arbitrio nemini transitus ex uno in alterum locum daretur, quare non ab seria Amorgem, minas in manibus claues habens d in posset, a a: a , . I ,

Π Hic mihi tamen insiugit dissicultas, quod iste Amor Platonis non videtur ita honestus, de omnino castus, prorsus ab omni delectatione corporis alienus, prout ip-le explicat, S: hactenus vidimus; immo mihi videtur, quod in Phςdro permittat Amante, etiam ita bonum, & diuinum, &-ccelestem. posse quandoq; stui aliqua

delectatione corporali,& copula etiam inquit enim, cu- tu ergo ferme, ut ille, quamuis moderatius,. uidere, tangere, ὲκmare, scutim, considerare, utpar eri, post hac protumsi

i haec

225쪽

iure frans Aurigam compellans, breuem, sagitat pro 11Miltis laboribus uoluptatem. Sed tamen hocs non est veruin, quia est appetit ierisitium, qui ham: luptatem edi prata ibi Amacioris equus intemperans : sed equus rationis, & mentici titim aduersatur, nec patitur huiusmodi voluptatem:& ii secundum hunc vivant, beatam vi tam agunt, ut patet ibidem in de ientibus verbis . Restat m6do,ut ordine, .re modu con fide finalia,quo iii nobh generatur iste Ambri de media, quibus per tale in morem deuentur,Platonica ad contemplationem veri A moris, ' veri pulchri l. Putat igitur Plato, ut etiam Capra dictum est, animasprqextitere ante generatIonem corporis, id animalis,& tuticcsse praeditas cognitione omnium rerum, sed perdeseelisum, dum uniuntur materiae,&corporibus, con

taminantur, obliuisqvntuaq; cognitionis, & scientiae ommium illam interum, quas antea cognoscebant; semper rimen secum retinent quasdam species; quas vocat impressas, quib Animae cito valent: dum excitantur, re cordari illarum rerum, quas prius erant solitae intueri. Itaq; dum Anima in hoc corpore exulans, videt aliqua Pulchritudinem, quaequς tamen sit, esse simile,&ia

elam ad iniuginem' illius pulchritudinis, quam prius

erat solita milieri, antequam descenderet; & propterea hac existimatione excitari, & eleuari incipit, &. recor' dari antiqua illius pulchritudins corporum coclei tum, Et ideo quo magis eleuatur, magis etiana amare incipit,

de diligere Eane pulchritudinem exterior , dc qud mar. D A a gis

226쪽

i 84 De CAm regis amat, & diligit, magis etiam eleuatur,& quo magis cognoscit hac, & amat hanc exteriore, eo etiam magis recordatur illius antiquae pulchritudinis; Vnde fit, ut ptatem cognitionem, Amans vellet semper conuersari cuilla corporali pulchritudine,illiq; semper magis,ac magis adhaerere, quia paulatim, & sensim sentit se magis perfici, & eleuari; ex quo propterea fit,ut Amans Amato siit omnium molestissimus,& importunus; at ex nutilo alio melius valemus cognoscere hunc Amorem Plat. quam ex verbis eiusdem Plat. cum presertim tanta sit suavitas,& elegantia Platonis in dicedo, ut dicat Cicero quod si Iupiter humana lingua loqui voluisset, non alia, qua Plat. Lingua fuisset locutus; ergo tanto magis nos debemus, quando possumus,uti verbis illius, maxis me cude eius Philosophia tractatur;dicit itaq;in Phaedri Intuerem MVero ip*m melut ex hνrrore permutatio, seudori fuerardor insilitus occupati quando enim pulchritudinis in flux per oculos accipit, calesi quopennarum natura irrigatur; femuet ita , tune omnis, sist prosilit, auri ame quum de

res emittunt, pruritu, di doloregingiuarum exantur,ita sestpennas emittentis anima cruci, titillatione, molestiat afficitum; itai cum Pueri pulchritudinem intuetur, cupidine 4nde efflumtem imbibens irrigatur,calefitque,dolere iam δε- sinit,atque laetatur: tota igitur anima, inique saucia semmulo concitatur, si z angitur, rursusque memor pulchritudinis delectatur; ex trisque meropermixtis, passionis huiusmodi chimentia, Cy nouitate et exatur , se ardet, furit, atque insanit; sic asseriti prae Iurore, neque nocte dormire potest, nec

δι quam confinere, sed passim disturni desiderio pulchri

227쪽

mto,in 1 3 s midendi reul a , & infra . Hae mero quando hic similitudianem aliquam eorum , quae illic in texerant, intuentur,osu- pessunt, δ' quasi extra si ponuntur. Et supra dixit: Amans mero praeter quam quia n ius, est etiam sua consuetudine omnium molentis simus; praeterea dum amat, perniciosses importunus erit; hoc igitur modo amare incipit,& cleuari ad contemplationem pulchritudinis coelestium: in CPlumi ascendere dicitur. Pro quo asceolii ammae, Gngit plato ipsi animae duas Alas,Curium,Aurigam, Equin, Calcaria, Habenas, & quod tandem in dorso Cin adsit Mensa,& quod in fine Auriga sistat Equos ad Prascpe, illisq; obisciat Ambrosam,& post ipsam Nectar potandum inquit ibidem Plato: smilis eno cognatae potentiae seu alati Currus sedi Aurigae; deinde Equorum ali r bonus , sest pulcher, si Z ex talibus alter contrarius, ex contrarijs 1, quo

irae Equorum autem altor bonus,alter non , bonus excellenti ri habitu est,hpecie rectus, membris expressus, ardua ceruice, naribus moice aquilinis,nitido colore, nigris oculis, honoris cupidus, temperantiae, pudorisi particeps, ac mera Finionis Amicus, nullis Rimulis indigens,' cohortatione, solas ratione regiturii Alter intortus multiplex, temeri: delatus , fu-s que, si di confuse compositus, rigenti, sist dura ceruice, atque demisso collo,simo e liu usio colore oculis caesi', guine suffusis,morosiis contumax, hir utis auribus, atque surdis , nox flagello, stimulisque obtemperans. Hac mysteriosa Metaphora vult describere Plat.ordine,& Maiestate quibus Anima per virtutes, & Am rem dicitur Ascendere, & reuerti in Coelum, prout ex-

228쪽

Ys6 me streplicando vidcbimus. Marsi . Ficin. iii Phedr. & Franci Piccol. in s. grad. Moral. Philolbphiae . capitu. 2 I. ara' ho in rebus Platonicis vertatisti mi, declarant, quod Pla to per eas Metaphoras, Vuli denotarePotentiandi iacui,

l Per Aurigam .n. denotat mentem, quae est caput, &dux liiiiusmodi peregrinationis: per curru denotat Ahin mae vehiculum,ut omnes dicunt sed cum multiplex huiusmodi vehiculuI dc presertim triplex, ut elegamisssime docet Steph. Theu pol. lib. . Academ.'conten*bcnp. i idem Piccol. in lib. de rerum definition. cap. de vehiculis prope finem, aethereum T. .i. astrum &stella Animae; spiritosum .i. sanguis tenuis, vel spiritus per corpora nolira ditastis,& corpus hoc nostru Te fetium, & crassiim, quod non proprie vehiculum, sed quasi vehiculum dicitur a Plat. in Tim.& in Phaur. v

hiculum ostreaceum, & ab alijs animae sepulchrunta , vel carcer i cum itaque multiplex sit hoc Animae vehiculum, Marsi. in Ph r. ait quod currus , in quo Anima ascenderes licitur in Coelum, est corpus coe iuste, atque sempiternum , ibi': Singulis α ero anima bus otinus accommossat, idest caelicitia corpora, atque sem-

Sapace tanti Viri, to Ego eum in hoc pugnare cui principj Plat. Na si hoc ccleste corpus est astru,& astra debeat dici vehiculti animae, cu astrum sit in suo orbe, & Anima dum ascendit per hunc Amorem, si adhuc in hac masta corporali, di corruptibili, quomodo An ma dicetur ascendere, desedere in Curru, adest in stella,

229쪽

Piceol dicit,hunc Currunt esse aethereum Anim, up p ta hiculurviquod etiam torsis mileha pateretur drificulta tem,ndi cum Theupol. distingueremus , hoc vehiciliarum ae thereum csse duplex,& duo significare; accipitur enim primo pro Asbo desulla Altimae, &securido pro . quodam4 6em spuitu,qui radius illius Actaei dici potest, x habet similitudinem sui statae, quem Animae, dum

ab Astro in corpus descendunt licinitur secum ferro per hoc igitur aethereum vehiculum. Piccola possumus dicere citi miT hespol esse spruitum, & radium quem , damastellie,quem anima secum sex non autem, vise i' sum corpus stellia bl rellilli aT si cit Oh la' d. V. E' Vel possemus ditare , & sorte etiam melius, quod. ille Currus animae sit ille sanguis tenuis, & spiritus pedicorpora nostra usiis, ita quo dum iesidet Anima; est imagis apta contemptaetroni SI quo purior es spiritusin sangliis dociam milius;&uiuacius vel etiam subtilius contemplatur,& philosephatur anima, SI quia per contemplationem alcedere dici turi ideo oporaet illi estigia, . Lum currum,& vehiculum aptum contemplationi; tarn , cnim Anima ascendit per talem Amorem, est adhuc in hoc mortali corpore; ergo OportePIlli accomodare cum

rum,qui sit proportionatus illi statui Anime, tum conteptatur; talis cit ille spiritus,& sanguis tenuis;igitur rationabiliter possumus dicere,puriorem spiritum S sanguia

ne tenuiorem esse proporticinatum anime vehiculu pro tali

230쪽

et 3 8 ne mora tali ascensu; Unde & Plutarc.in lib. de Homer, ait: SEGelu δ' bat enim μnguinem es alimentum stiritur,ac diritum fisi , mel ipsam animam, mel animae mehiculum; sed quid , quid sit de ho transeamus ad aliariuriga ergo est mes, Currus,animae vehiculum: Alar, ae Pennae sunt faculta intelligendi,bum inhinctu ad verum,&facultas agendi, cum instinctu ad bonum: vel, ut breuius dicamus, Ala stat intellectus,& voluntas, Pennae uero instinctiis ad vαrum,& institustus ad bonu; Stimuli, & Calcaria sunt desideriit honoris,& praemij: Habenae vero, & Frena sunt

odium viiij,& timor infamiae,& poenarum. Duo vero Equi sunt duo appetitus, rationalis scilicet,& sensitivus ii ratumalis est bonus,pulcherinitidus, amicus,specie rectus,ardua ceruice , honoris cupidus, te perantiae, & pudoris particeps, nullis stimulis incisens, 1ed sola ratione regitur: cocupiscibilis vero, & sensitiuus est malus,turpis,niger,intortus,moros ,contumaX,nec nisi verberibus,& sti mulis obtemperat , rationalis sem per ad bonum,& honestum hortatur,concupiscibilis vero semper ad malum,de ad lasciuiam trahit,semperque

inter se pugnant isti duo Equi,& appetitus;Unde inquieD.pa,L D.Paulus ad GA.cap. s.quod spiritus concupiscit adue sus carnem,& caro aduersiis spiritum 1, &quod propterea ex sententia Plat.in Phaedresurus, & dissicilis. sit iste ascensus,& cursiis ad virtutem,ac dura,sst docilisfit η fra mectura. - Recuperatis igitur alis, & mortificatis sensibus, criterisque facultatibus animae bene compositis, anima i dem ad Praesepe, idest in Coelum reuertitur per rectam