장음표시 사용
211쪽
I. Aliquis error elaea causam Analem Voti , illud non inuatisat 6 Satis es , υt eausa motiva, tempore executioni ub Mat.
8 Etiam in Dispensitione, si is est, Ut eam sub Diat, tem
pore eomessionis. o Vouentis intentio, est, se OhB-gare pro tempore executionis axo Causa, exisere potos tempore executionis, licet non exui attempore emi onis Voti. ii Error circa eanfam pro tempore executionis ,reddit Vorum inualidum .
I 2 Per Caus es a tionem, Votum non extinguitur, se uspen
a Vamuis error circa causam finalem intrinsecam opera tionis,eam regulariter re dat inualidam , quia tollit consensum qui ad eius valorem necessario 1equiritur , Adhuc tamen superest difficultas ἰ an quilibet error circa causam finalem, tollat intenti Ovem, ad operationis valorem , requisitam . Et eam quidem tollere vide tur; sicque Titi j Votum nou tenere . Ita Nauar. e. I 8. num. I. ivsae. Molina tom. a. d. 27 a. Fren-
Votum emisit, Foemina non habi- tabat in illa domo; Titii autem intentio fuit, obligare se ad non transeundum per illam viam , non absolute, sed sollim conditionale s&posito , quod Foemina habitaret in illa domo . Cum ergo Foemina ibi non habitaret, quando Titius Votum emisit,consequenter Titius intentionem non habuit simpliciter se obligandi; seque, ex defectu Cox
ditionis, ac consensus, Votum non fuit validum. l. Secundo,' Quia error circa ea uissam finalem Voti, reddit Votum sinuo Iuniarium , & consequenter nullum, Titius autem, Votum semisit, ex errore circa causam finale N ; illud enim emisit ad vitandum peccandi periculum , imminens ex habitatione Foeminae in tali domo; quod periculum , verε non imminebat, dum votum emisit , cum Foemina ibi tune non habitaret. Cum ergo Titius, Votum emiserit, ex errore cause finalis consequenter Votum fuit inuolun
RESOLUTIO.s D L spondetur tamen ; Titium .
o teneri, per illam viam non transire, & Votum ab eo emissum, fuisse validum . Saneb. lib. q. .cap a. num. 63. edi IIb Io. matris d. 9. num I6. Suar. rom. a. de relig. lib. q. de Voto c. I9. ntimis s. Aor. tom. I . lib. II. cap. 1
212쪽
. II. & alii apud istos. Primo; Quia ad hoc, ut Votum, G erroro causae sinalis emissu no ,
n sit validum , nec obliget non sufficit, quod tempore emissionis
ι Voti; causa non subsistat, sed necesse est, ut non subsistat, eo tem pore,quo votum est exequendum ;Si enim tunc subsistat, iam res per Votum promissa , tunc est utilis ad finem illum obtinendum ; Uouens autem , dasn uouet, intendit se obligare ad rem promissam ponendam, si tempore, quo est ponenda , ad finem intentum consequendum sit uti Iis; non vero, si sit utilis tem pore, quo Votum emittitur; Quod enim tunc sit utilis , vel inutilis , parum refert, dummodo fit utilis tempore, quo ponitur;ad hoc enim ponitur a vi per eam finis obti
Secundo; Quia, Si quis audiens; . . ab Amico , Filium suum esse in
ad eius sanitatem obtinendam, vO-ueat peregrinationem lauretanam
post tres menses ponendam; licet tunc, quando vovit, Filius in eo periculo constitutus non esset, si tamen tempore, ad Voti executionem praefixo , Filius in eo periculo existeret, Votum teneret; Quia pro eo tempore causa finalis Voti existeret; ideoque peregrinatio , esset tu ac medium , ad sanitatem Filio obtinendam utile . Hoc autem solum requiritur, ex intentione Vouentis, ut Votum obliget.
1 Tertio; Quia, Dum Roman mittitur pro dispensatione aliqua obtinenda ; quamuis falsa causa
expressa, viti et dispensationem; si
tamen causa , sit falsa solum eo te-- pore, qlio ad dispensationem obtinendam , Romam mittitur; sed severa tempore , quo Pontifex d spensationem concedit, valet dispensatio, quia ad valorem dispei sationis, attenditur solum tempus concessionis, & non aliud.sed etia, ad Voti valorem, attenditur solum tempus executionis , & non aliud. Ergo, quamuis causa finalis falsa , Votum vitiet, si tamen causa est falsa solum tempore , quo Votum emittitur , sed non tempore , quo Votum est exequendum , valebit
D rationes autem in contrarium respondetur; Ad primam ς Titii intentionem fuisse ; obligare se ad non transeundum per illam viam, posito quod Foemina
ibi habitaret, non eo tempore, quo, o tum emisit, sed eo tempore, quo transeundum illi erat per ilI m aviam, quia pro eo tempore , abstinentia a transitu per illam vi an L ,1 erat medium utile ad peccatum vi tata dum,' tempore autem , quo Timtius per illam viam transire pote rat, iam Foemina habitabat initI,
Errorem circa causam finalem Voti, vitiare Votum, si detur tunc, eum Votum est exequendum; quia, deficiente fine, media tunc ad illum sunt inutilia . At, si detur solum , dum Votum emittitur,no sufficere
213쪽
ad Votum irritandum ; quia, cum eo errore , dari potest causa finalis , tempore executioniS , sicque res per Votum promissa , esse medium utile ad eum finem consequedum . Hoc autem suffcit, ut Votum vim habeat obligandi; non enim spectatur tempus emissionis ,red tempus executionis; sicut, in dispensatione , requiritur veritas cause, non tempore petitionis, sed
ac ' O Iligitur ex dictis primo ;
cutioni praefixo , causa finalis non subsistit, Votum tunc esse innalidum ; posito autem , quod semel sit inualidum , semper est inualidum , etiamsi postea superueniat causa finalis. Sicut , s semel, tempore a quo Pontifex dispensationem con cessit, causa erat falsa, etiam si posea cesset falsitas causae, non pr pterea fit valida dispensatio ; quia, quod ab initio fuit inualidum, tractu temporis conualidari non potest .ra Secundo: Quando, tempore e Xe-cutionis Voti, causa finalis vere subsistit, & consequenter Votum est validum 3 Quamuis postea , ea
dem causa cesset, non propterea
'vorum omnino extingui, sed sol tunsuspendis ideoque, redeunte eausa finali,etiam Voti obligationem redire . Tum quia, alioqui, si quix, dum est sanus, uoueat,singulis m tis ferijs,ieiunare in pane, & aquas
Et postea emciatur infirmus, ac malae valetudinis , ita ut a ieiunio excusetur . Si deinde ad pristis nam redeat sanitatem, dictum iei
nium seruare amplius non tenebitur ; Hoc autem est contra communem sensum Fidelium . Tum
quia votum semel validum , per
materiae mutationem de bona in
mala, vel de post bili, in impossibialem , aut maius bonum impedientem , non extinguitur , sed suspenditur , si mutatio illa, sit tal tum temporalis, & non perpetua. Ergo etiam suspendetur solum , si cessa; tio causae finalis, si tantum temporalis , di non perpetua . Vne εqui vovit , non transire per aliis quam viam , eo quod ibi habite e Mulier,quae illi ess occaso pecca di ; si illa domicilium mutet., illac transire poterit . At, si ea Mulier ibi postea iterum habitare incipiat ad Votum tenebitur;quia, per ces sationem temporalem causet finalis, Votum fuit tantum suspensum, ni nextinctum; sicut suspenditur tan
tum , R non extinguitur, per mu- , talionem temporalc materiae.
214쪽
NAn error circa quamlibet causam finalem riora tionem inualidar
r 71 π VLIER qugdam, post contractum Matrimonium let cum Seio, falso putans, illum esse leprosum; ad
LV a lepre periculum vitandum, ante intrimonij consummationem: Μonasterium ingressa est, ibique, posit annum professionem emisit. Postea vero comperit, illum verE no suisse leprosum. Queritur ; Vtrum professio illa suerit valida . SUMMARIUM.a Erro eirea eausim nalem Professionis, illam reddere Oidetur inualidam . 3 . Videtur error et ea subsantia lia Professionis .s . Sicut , si est circa materiam
Professionis. ε Eι β ut est, in Voto simpliei.
Uere tamen illam non vitiat. 9 Professio, in contractus ne refusa et o Sieut eis Matrimonium . II In eontractibus onerosis, erroretrea eaufam motivam a non tollit eorum voluntatem absolutam. 11 Hae voluntas, datur in Pr
16 Tam Professo , quam Votum Amplex, debent esse Iibera.
Error eirea eausam motitiam Professionis , non es circa subsantialia. is In Contractibus onerosis, ea D motiua , ad eorum sub Iantiam non pertinet. ..
18 Disserentia intre eontractus
a Vamuis huius Quaestionis re solutio, colligi fortasse posisset ex resolutione 2Das. in Qui tamen, in professione religiosa, est specialis dimentias ; & ut elarius appareat, in quo Professo differas a Volo simpliςu & praesertim, ut
215쪽
in eontraehibus , causa finalis exintrinseca, melius disti Quatur ab tu trinseca ,' Quaeritur, an Mulieris professio , in easu e roposito, sue
rit valida uim videtur non fuisse valida . Vt Re v. p. z. de Oblig. ius lib. I. de eontrata. in
3 Primo; Quia, Prosessio Religio- 6
nis; non minus liberum consensumi uixit dari votum simplex, cum Presessio, sit votum solum ne . Sed votum smfex, ex esebre causis finalis, est irritum,propter defectum consensus ad illud ne eesiaru ι nihil
enim est magis contrarium consensui, quam error . Ergo etiam
pre M . Sed Professo fuit facta
a Mul eje , ex erro e circa causam finalem, & motinams fuit enim facta , ad uliandam Iepram , quam Nulier putabis, se contracturam in eonsertio enm Seio leprosi ; in quo de e ta est .Ergo fuit inuolui taria, & consequenter irrita . ' Seeundo; Quia error circa substantialia alienius disposti onu , i Diam irritat, eum reddat inuoluntariam; Sed error circa causam finalem pro essionis , est error et rc a Tsubstantialia Professionis , sicut est aere spe hi voti smplieri E eo edixor circa causam finalem Prose si fio rus, illam vitiis , die Hddit inaisluntariani; ideoque Professu la-Muliere, simili ector stult inualida .
s Tertiis; uita, si Mulier decepta
suisset eirea materiam raetionis, di putaris, se profi reri' in Religione Sancti Augusim, professa esset in Religione Sanm Behedicti; Professio fuisset nulla , ex defectu v duntatis in consensus . Ergo etiam, reni pro sepa sit, ex erroτε circvio causam finalem, Professio fuit BuIIa ; Non istinus enim error circa causam finalem , quam circa materiam Professionis, est error circa
substantialia Professionis. Quarto. Quia, ideo Votum sm pre2 , ex errore causae finalis em G um,est nusum, quia qui illua emittit, habet interitioriem is ud emitte, di solum tuti e Atticinis , quod exui, finalis subsistat; fiue, illud e- inittit dependenter solum a ta Ite ausa finali; Sed etiam, qui profi
tetur , Professionem emittit solum dependenter a causa finvii motiva, habetque intentionem profitendi
fiatim conditio natam , posito, quod tulis ea a sub di ; Nulla enim
est ratio . cur haec intentio habeatar in Volo, & non in Professode;
Ergo etiam Professio , ex erroreia ei rea lausam finalem emisia , erit nullἔ- .
216쪽
deciditur; Professionem dolo Monae horum factam, e se validam alipsos tamen priuandos esse haeredi tale illius Professi. Et, in e. ex parte: de eonuers coniv. dicitur; loquendo de Muliere, quae falso existimans, se posse a Viro leprosa recedere , Monasterium ingress
erat; stuamuisfamast ea a , per, quam ad septionem Oeli praeduecta mulier est inducta; eum sine qualibet tali eatis, id ipsum , religionis obtentu facere potuisset .
Ergo , ex mente Pontificis, Mu, .lieris Professio fuit valida. Ex hoc tamen textu, hoc elare colligi non potest; ut dictum est. 9 Secundo, Quia Prosessio , est contractus onerosus , initus inter Professum, ac Religionem , quo Religiosus traditur, ac obligatur Religioni; & e contra Religio o
bligat se ad ipsum Religiosum alu
dum, ae retinendnm: Omnes autem contractus onerosi , celebrati , ex errore , vel dolo , dante causam Contractui, siue ex errore cire a
causam finalem contractus , spectato solo iure naturet , sunt validi
dummodo error non contingat cirisca substantialia Contractus . Cum ergo, nullum extet ius positiuum squod Professionem dolo emissa a irritaverit; dicendum est, eam fuisse validam . 1 o Tertio; Quia Matrimonium , ex
errore circa causam inducentem ad contrahendum, ellebratam, non
est , ipso iure , irritum , nisi error sit circa substantialia contractus, ut est error Personae . Ergo neque Profestio , ex eodem eristret δ , erit irrita, nisi error contingat ciris ea substantialia Prosessiunis, ut est error circa Religionem I Nam etiam Professio, est Matrimonium quoddam spirituale , dc contractus
Io quarto , Quia , i a Contractibus
onerosis, error circa causam induinctivam ad contrahendum , non tollit voluntatem , siue intentione a
ab Iutam contrahendi , ut patet in contractu Matrimonij, Empe ionis, Venditionis, & alijs similibus; in quibus, intentio contrahendi, est omnino absoluta , & independens ab omnibus circunstantiis accidentalibus , ac extrinsecis, Sed Professio, est contractus onerosus ;Ergo error circa causam illius ia- ductivam , non tollit voluntatem absolutam profitendi; alioquin hoe idem asseri posset etiam de Matri . monio , & alijs contractibus one rosis. Adde; quod, cum contractus isti, sinit, ex se , irrevocabiles, ac perpetui, hic modus illos volendi absolutε, est illis magis connuu-ralis, ac conformis, quia est modus illos vo Iendi irrevocabiliter .
I 2 Quinto ; Quia , ideo in Matrimonio , Voluntas contrahendi, est absoluta , & independens ab omni bus , que ad ipsius Matrimonij es sentiam non pertinent; Quia, si dependeret ab alis s rebus extrinse-cis, sequeretur, plurima Matrimori . ni a censenda esse irrita, neque ullius Matrimonij valorem, fore unquam certum; Semper enim dubitari ponset, an intentio contrahendi, fuerit
217쪽
e ire unstantia accidentali, ac ex trinseca I Hoc autem cederet in
graue damnum Reipublieae a Sed hoc idem prorsus dici posset de
Professione , si intentio profitendi non esset absoluta, cum ipsa sit Matrimonium quoddam spirituale . Ergo etiam, in Prosessione, Voluntas profitendi, erit absoluta; ideo inque independens a veritate causae - inducentis ad profitendum . 13 Sexto; Quia Error , vel Dolus, quando est cirea substantialia Proin. fessionis, non tollit persectam libertatem , ad substantiam Proses sionis requis tam , se ut nec illam tollit ad Matrimonium, cui aequiparatur; unde Eeolesia, Professionem dolo emissam , non irrita uit; Sicut nec irrritavit Matrimo Dium , quando error non est circa substantialia . Ergo nec tollit eius valorem , sicut illum non tollit , in Matrimonio o
enim, respondetur; Tam Votum smplex , quam Professionem relis giosam debere esse simplieiter libera, ac voluntaria , ita ut non interueniat error circa substantialia IIn Voto tamen simplici, cum sit simile contractibus gratuitis ; est. enim promissio facta Deo de re aIiqua facienda, vel omittenda ; Error circa causam finalem, cense tur error circa substantialia , quia proeedit ex intentione virtualiter
conditionali , si videtieet ea fa, 4
qua indueitur ad premittendums . DU at . At vero in Professione
religiosa, eum sit similis contractibus onerosis , ut dictum est ι Error in causa finali, non censetur esse error circa substantialia , quia causa finalis, siue inductiva, non est intrinseca,nec ingreditur essentiam contractus onerosi. Hinc ergo fit, ut Votum simplex, ex errore circa causam finalem, sit irritum , Pro fessio vero non sit irrita . Is Ad secundam respondetur a negando , errorem circa causam fi-naIem Professionis, esse errorem ei rea substantialia illius , sicut est in Voto simplici . Ratio autem disparitatis est; quia Votum simplex, est contractus quidam gratuitus; Professio vero, est contractus One rosus , de cuius essentia non est , causa inducens ad contrahendum , ut patet in Matrimonio, & caeteris
x6 Ad tertiam respondetur; negando similiter consequentiam; Nam , in omnibus contractibus , materia contractus, est de illius essentia; At causa finalis, in contractibus onerosis, non est de illorum essenti rased est illis extrinseca,& accide talis, eum in illis , sit potius finis operantis, quam finis operis, di sit potius eausa impulsiva , quam finetis; est enim variabilis ad libitum
Contrahentium, cum idem contra
eius, sit indifferens, ut fiat propter illum, ve I alium finem . Si autem est extrinseca , error ei rea illam , non est error circa substantialia .
218쪽
sesionem emittit , illam emittit absolute , siue erretur, siue no , in causa inductiuau Cum enim sit voluntas eligendi statum perpetuus consequenter est voluntas illum eligendi in dependenter a quibuscumque circunstant ijs extrinsecis , & etiamsi erretur in circunstantissillius status quam tumuis magnis IAlioquin de quacumque Professo ne dubitari semper posset, an esset
valida , sicque oriretur magna confusio. Haec autem, non oritur,
ex eo, quod in Voto simplici,volu nistas illud emittendi , sit dependensa causa finali, & virtualiter condi
tionalis ἰ si talis causa sub stat;
Cum enim Votum simplex , simile fit contractibus gratuitis , & promissioni ; & Promistio nullam haheat ex se causam finalem determinatam & intrinsecam , sed sit in- disterens , ut fiat propter hunc potius finem, quam alium, fieri debet dependenter a causa finali motiua; alioquin nullum haberet finem ; &consequenter per voluntatem vir eualiter conditio natam; i talis cau
Hanc esse differentiam inter contractus onerosos, di gratuitos ;quod in onerosis , causa finalis in trinseca , est identificata cum eo-xum materia i cum enim sint essentialiter mutui , illud, quod respectu
unius Contrahentis est materia, respectu alterius est causa finalis . Sic in Emptione, ac Vendita ac , PIς tium , quod, respectu Ementis , est materia, quae traditur ad rei emptet dominium obtinendum I respectu
Vendentis , est causa finalis.' Venditor enim tradit rem, ad eius pre lium obtinendum . Similiter in Matrimonio , unus Contrahens
tradit proprium corpus alteris ad alterius dominium obtinendum in ordine ad generationem ; & sic in omnibus contractibus onerosis. At in contractibus gratuitis; cum non sint proprie mutui ; causa finalis , non est necessario identificata cum eorum materia ς Qui enim promit tit peregrinationem , vel calicem , nullum habet finem determinatum, qui cum peregrinatione , vel cali-ee sit identificatus I sed haec promittere potest propter quemcumque finem voluerit. Hinc ergo fit primo, ut in contractibus gratuitis,
intentio, ac voluntas contrahendi, sit virtualiter conditionalis, & dependens a causa finali motiua; tu a onerosis vero, Voluntas contrahen
di , si absoluta , R independens a
causa ad contrahendum inductivi. . Secundo, ut, in gratuitis, causa finalis , pertineat ad eorum substanistiam ; in o ne rosis vero x sit solum scircunstantia extrinseca , di accidentalis; quia non est sinis operis aled Operantis.
Is Secundo; Ex prima illa differen
tia, oriri etiam aliam differentiam. Nam in contractibus onerosis, elim causa finalis, sit identificata cum eorum materia , non est variabilis ad libitum Contrahentium, sed est essentialiter determinata , sicut est determinata materia. ita vi; qui
219쪽
eumque talem eone ractam telebra
re velit, illum e elebrare necessarici debeat propter talem finem in trinis secum, nee possie illum celebra fine tali fine; Esto , moueri etiam possit ab aliis finibus; Sie enim, qui vult aliquid emere, nec effaris vult eradere pretium ad rei emptae do minium obtinendum I de qui vult
Matrimonium contrahere, uIt tr
de re proprium corpus alteri ad alisterius dominium obtinendum, in Ordine ad geuerationem; Alioquia neque illa e siet emptio , neque hoc Matrimonium . Contra Vero, in contractibus gratuitis , eausa finalis, cum non sit necessario identificata , cum eorum matellia , non
est essentialiter determinata, sed est variabilis ad libitum Contra hentium ; Qui enim Calle em Eeclesiae promittit, nullum habet finem determinatum, propter quem illum promittere necessario debeae sed illum promittere potest prompter quemcumqne finem voluerit Hinc ergo fit, ut intentio promittendi,debeat esse dependens a causa finali motiua , & inductiva adeontrahendum; Quia, si ab illa non
penderet, nulIum, haberet fine , ad quem intrinsece terminaretur quod tamen est contra naturam vomluntatis, quae per omnes suos actus, serri debet in aliquod bonum per . . se expetibile, & consequenter in aliquem finem; Intentio vero emen di, non debeat esse depe dens a caussa inductiva ad emendum , quia aeum si essentialiter determinata ad dandum pretium , ut rei emptae
dominium obtineat,iam habet susefieientem causam finalem ad qu3m
terminetur. Secundo fit, ut intentio promittendi, debe t esse virtuδ.
liter eoaditio nata , s ea a subsi
stat , Quia causa finalis intrinseca
cum non fit, ex se, determinata ised pro libito a voluntate dote minabilis, potest esse vera, vel fabia , Intentio vero emendi, debeat esse ab Iuta. Quia,eum causa fina lis intrinseca , sit, ex se, essentialiter determinata , non potest ess ovariabilis ; Ideoque debet esse necessario vera ; Qui enim dat pretium , necessario rei emptae dominium aequirit; neque in hoc contingere potest error .ao Tertio; Hinc de sumi posse hane
regulam uniuersalissimam . Primo in omnibus contractibus onerosi . . eausam inductivam ad contrahendum , esse regulariter ipsis contractibus extrinsecam ἔ ideoque errorem circa illam, huiusmodi contra. ctus non vitiare ἰ In contractibus vero gratuitis, causam inductivam esse intrinsecam, ideoque errorem circa illam, eos vitiare. Secundo. in omnibus contractibus onerosis spicausam inductivam, esse motivum, non ipsius latentionis contrabea di, sed actus, per quem contractus oneros a voluntate imperatur ideo.
que posse variari ad libitum voluntatis, di appellari posse potius
causam impulsivam, quam finalem, eum sit proprie finalis solum respe- ctu actus imperantis. In gratuitis veros esse motivum immediatum ipsius voluntatis promittendi , vel
donandi , quae alias nullum haberet inetivum , ad quod vitimo
220쪽
terminaretur ἔ ideoque a pes- . eractuum a causam finalem intri lati debere, respectu istorum cou secanias is
An error, circa qualitatem Causae materialis , ' Operationem invalidet.
i TERCATOR quidam, moriens, plures merces In hereditatem. Filio reliquerat , singulisque merci-1 V R hus,propria nomina appositerat. Inter alias autem ,
erat etiam Arboris cuiusdam Sinensis Cortex; Virtutis, contra febres, praesertim quartanas , admirabilis. Filius, Patro mortuO,merces omnes cum suis nominibus, vendendas exposuit, Corticis virtutem ignorans ', Titius vero. illac casu transiens, & Corticem videns , quia eiuS virtutem optime nouerat, illum tribus aureis emit: Sed Paulo post , quia virtus. eratiam communiter nota , ea patefacta, eundem Corticem statim
vendidit aureis septuaginta. Quaeritur i Vtrum Emptio ill , suerit vati .
SUMMARIUM. 2 Et eae pommuni ammatione ς quam Rn habet, in illo loco. a 'Gado mitionis siu antram . , s Error e mamirtuιem Rei Uen- pe thnt, non solum is,sed . ' donia k irritat Genaisionem . etiam materia . Io Illam rediat Amplioiter inm 6 In emptione, M venditione,non tima iam . si in res Uen da ,sa eius II AEu Nonditionis subsantiam, netiam qualitates perrinent ad minus pertines qualisas. Rei, materiam . . qNam Res. I Rei mrior, desumit Ἀ- eius Ia Nee - Η, qvam rans a Q ifilate in ordine ad Uum , sis r ad quem νε-ώβω. i I3 aualitas Rei vendenda , cons turt