Exegesis in epistolam divi Pauli ad Colossenses juxta textum Graecum et vulgatam editionem instituta a sacerdote J. Borlini

51쪽

in charitate se; et in hoc eodem capite v. 1 9. ubi eadem serme verba occurrunt. Sensus igitur est: Cum ad instar partium unius aedificii, seu membrorum unius corporis apte conjuncti suerint, et cohaeserint inter se per charitatem, veluti quoddam unionis vinculiani. Et in omnes diυitias plenitudinis intellectus, in agnitionem sterii Dei et Patris et

Christi, id est et introducti in largissimam C piam plenae ac persectae intelligentiae, qua fidei

mysteria cognoscere possitis. Vocem πληροφορι 'eie Budaeus, Hentenius aliique plenam ac certam persuasionem interpretantur, deducentes hoc vocabulum a πληρος Plenus, et φωραω de rehendo, comperio. Verum auctores hossalli apertissimum est: g ραρο enim per ω, πληροφορι α vero per ο scribitur. Vox πληροφορι α descendit potius a πληρος, et a praeterito Ionico verbi φέρω porto, non secus ac multa alia verba similis formae, ut e. g. καρποφορέω fructum sero, δωροφορεω dona sero, δωροφορι 'α munerum oblatio, ὁπλο-

φορεορ arma gesto etc. Πληροφορι 'α igitur in primitiva sua significatione sibi vult plenitudinis apportationem, id est uno verbo impletionem Seu expletionem. Quemadmodum vero intellectus plenitudo nihil demum est, nisi plena ejusdem persuasio, quia sicut crumena impletur pecunia, stomachus et appetitus expletur cibo, ita intellectus et cognoscendi lacultas impletur probatione tali, quae plenam illi laciat fidem, remque omnino persuadeat; inde iactum est, ut Graeci vocem

52쪽

πληραγρι'α intellectui et actui mentis tribuentes a primitiva significatione ad plenam persuasionem

indicandam transferrenticum tamen vocabulum χμηροπορνα in primo suo significatu sumptum aptum det Sensum, Cumque talis interpretatio a Summis commentatoribus probetur, non est, cur ad persuasionis explicationem recurramus, et per Plenitudinesmintellectus plenam seu completam intelligentiam accipiemus. In agnitionem sterii Dei se Patris et

Christi. Explicat his verbis Apostolus, de qua scientia superius sermonem habuerit, quasi dicat: In cognitionem, inquam, illius mysterii, quod est de

Deo, et Patre, et Christo. Hahemus hic variantem lectionem. correctio Romana, versio Syriaca, et nonnulla exemplaria Graeca legunt minatorii Dcti Patris et Christi Iesu. complures C dices habent sine conjunctione: Dei Patris Christi Iesu, id est Dei, qui est Pater Iesu Christi.

Lumdem sensum praesesert aliorum quorumdam codicum lectior Dei et Patris Christi Iesu. Recentiores denique codices Graeci conjunctionem geminant τοῖ Θεου και' πατρος και' του Αριστου Dciet Patris et Christi, ita ut Dei m sterium dicatur, quod est de Deo ac divinis attributis; Patris, quod ad divinas spectat Personas, quarum prior est Pater; Christi, quod est de tota Redemptionis oeconomia. IIne autem Omnes Variantes lectiones, licet specietenus diversae, quoad substantiam tamen conveniunt; intelliguntur sci-

53쪽

licet praecipua Christianae Religionis capita Symbolo fidei comprehensa, quae partim de Deo, divinisque Personis, partim de Verbi Incarnatione,

nostraeque Beparationis mysterio pertractant. M. 3.u In quo sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi. n ' In quo scilicet Christo sunt omnos th satiri Sa lentiae et scisntias absconditi. Pulchprrime

Chrysostomus in hoc loco Apostoli verba expendit. Quum dicit thesauri, ait, copiam et multitudinem ostendit: quod addit omnes, nihil omnino esse quod iguoret: quod autem subjungit absconditi, ipsum solum omnia scire declarat. Sapientia vero a scientia in eo juxta d. Thomam distinguitur, quod illa rerum divinarum, haec

autem sit creaturarum cognitio. duaeritur modo, num his verbis divinam an humanam Christi scientiam Paulus commendet. Communis est tum Latinorum cum Graecorum tuterpretum sententia, aermonem hic haberi de scientia divina, quae in Christo est ut Dei Verbo. Non defuerunt tamen nonnulli, qui existimarunt, ad humanam quoque Christi scientiam hunc Pauli locum facile accommodari posse, cum ex increata sapientia in animam Christi, cui hJ- postatice conjungitur, influat creatae sapientiae Persectio ac plenitudo. Nos priorum interpretum expositioni adhaeremus ex eo, quod meus Apostoli est eam scientiae persectionem Christo tri-

54쪽

buere, cui nihil accedere possit, quaeque Pror sus inexhausta sit atque infinita: talis autem eg- se nequit scientia humana, quae ut ut plena ac Persecta, simpliciter tamen et absolute infinita dici nequit. Ergo Paulus loquitur in hoc loco non de humana, sed de divina Christi scientia; quod

confirmatur in m.ex iis, quae veluti rationem reddens v. s. subnectit: - Quia in ipso inhabitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter is, tum ex loco parallelo ad Rom. c. XI., v. 33., tibi nominat τον

πλουτον της σοφlας καὶ της γνώσεως του Θεου dioitias Suientias et scientias Dei, increatam utique sapientiam et scientiam volens indicare. . 4. Vulgata. v Hoc autem dico, ut nemo vos decipiat in sublimitate sermouumn 'Graecus textus ad literam. u Hoc autem dico, ne quis Vos argumentando decipiat. in suasibili-hus verbis. Duic ad epistolae scopum jam propius accedens sacer auctor initio Elatim Colosseuses munire studet adversus Simonianos et Iudaigautes, a quibus eorum fides circumveniebatur. Verum de Iudaigantibus inserius. Ad Simonianos vero,

qui humanae philosophiae placitis tinbuti, a Christo ad superstitiosum Angelorum cultum homi-Nes a DCare satagebant, pertinet id, quod bic dicitur, et.alia quae sequuntur. Vox παραλογι μαι sibi vult salsis rationibusae argumentis aliqliem decipere. Apud Aristote.

55쪽

lem enim vero ac recto sJllogismo Opponitur paralogismus, qui vel ex apparentibus sed salsis salsum concludit, vel ex veris salsum per viti sam argumentationem deduciti ceterum hujusmodi verbum tum Latina apud Dialecticos, cum I.

tala civitate donatum esura siιasibilibus perbis. Vulgata vertit: in sum limitates s rmonum; Augustinus legit: in rerisimili sermone; Et textus Ambrosianus habρt: in subtilitato sermonis. Vox grae Ca πιλινολογὶ α indicat proprie sermonem aptum Et Commpositum ad persu idendum. - Sensus igitur est:

Quidquid autem superius de scientiae Christi excellentia ac persectione locutus sum, propterea dixi, ne allecti specioso scientiae nomine, quam quidam pollicentur, vos circumveniri patiamini persuasibilibus quidem, sed salsis humanarum rationum argutiis. Cum enim in Christo, quem fide

jam recepistis, sint omnes thesauri scientiae et sapientiae reconditi, et ab eo tamquam capite expectetis quisque pro modulo ac mensura sua repleri, non est, Cur extra eum humanae scientiae fallaci, incertae, inani faciles nimis aures Prae-heatis. o. 5.u Nam etsi corpore absum, sed spiritu vobis- Cum sum, gaudens et Videns vestatam ordinem et firmamentum fidei vestrae in Christum . nRursus suam sollicitudinem declarat, ne a pseudo-A postolis decipiantur. Licet nbsens sim Cor-

56쪽

pore, spiritu tamen vobis intersum, vestruinque ordinem ac fidem cum gaudio intueor.

Nam etsi cor ors absum. Graecus textus

habet τμ' σαργει' carne, quam opponit -πνευμαΠ, viritiai, quod immediate sequitur. Sed viritia mobiscum sum. AmbroSianus et

Anselmus de spiritu prophetico haec accipiunt, quasi per eum Paulus abseritia cognoverit, quae sebant colossis, eaque viderit eodem modo, quo Elisaei spiritus vidit Gieeti accipientem munera a Naaman. Si hoc enim, inquiunt, datum est Elisaeo, cur non Paulo 3 praesertim cum major collata suerit gratia Apostolis, et Prophetis N. Foederis, quam Prophetis V. Testamenti; et ex Actibus Apostolorum constet, hunc spiritum Petro assisuisse, cum Ananiae et Sapphirae fraudem absens Cognovit. - Non inficiamur, Paulum, qui tot gratiae donist a Deo cumulatus est, 'prophetico quoque spiritu donari potuisse, quo ea cognosceret, quae Colossis fiebant; quod vero Paulus spiritum hunc reapse habuerit, atque hoc medio colossarum ordinem fidemque resciverit, hoc deberent auctores supra Citati argumentis probare, cum a POssa ad ossct uon detur conclusio. - Sicut autem hoc ipsi tion praestant, ita eorum e X positio hujus loci possibilis tantum est, et praeserri debet alia explicatio, qua statuitur, Paulum hic Colos

sensibus dice e , quod metitis suae cogitatio accura circa illos versatur: haec enim interpretatio utpote simplicior, certior quoque e St.

Gaudens et oidens ordinem o striam. Coim

57쪽

junctio και in hoc loco causalis est, quod in Scripturis non raro occurrit. et vertenda est qtita, scilicet: gaudens, quia video ordinem vestrum. Ordinem au tym intelligit bonum et congruentem; unde Chr3sostomus, Theophylactus, et Oecum

niua ταξιν interpretantur ἐυταξιαν bonam ordina- Iionem, et recte, nam ordo incompositus non ordo, sed confusio e fit.

Et firma montum fidei Mestrae in Christum, id est quia video firmitatem, soliditatem atquct constantiam fidei, qua in christum credidistis.

4 Sicut ergo accepistis Christum Jesum Dominum, in ipso ambulate, is Hortatur ad perseverantiam doctrinae Christianae, quam jam acceperant. Sensus est: sicut ergo fide, quam vobis Epaphras praedicavit, J. Christum tamquam dominum, caput, atque unicum mediatorem ve8trum recepistis, ita pergite eum retinere et adorare. Nemo vobis pro Christo Angelos obtrudat mediatores. Christus enim via est, qua itur ad Patrem, non Angeli: in ipso igitur ut in via ambulato.

M. T.

M Radicati et superaedificati in ipso, et confirmati in fide, sicut edocti estis, abundantes in ipsa in gratiarun actione. ΜRadicati et superaedificati in ipso. Triplex hic occurrit metaphora: primo enim Christus

58쪽

comparatur viae, in qua ambulandum : μ Ego sum via ri Ioau. c. XIV. V. 6.): secundo radici, cui nos inseri et firmiter inhaerere oporteat: -M Erit radix Iesse is Isaias c. XI. V. 10.): tertio denique sundamento, cui superaedificari debeamus: si Fundamentum aliud nemo potest ponere praeter id quod positum est, quod est Christus Iesus. is I. ad Cor. c. III. V. li., Et confirmati in fide, idem, quod superius, modo repetit sine tropo. Sicut edocti estis, scilicet ab Epaphra.

Abundantes in illa, id es, Christi side, iii,

videlicet cum, gratiarum actione. Haec autem omnia una cum praecedentibus participiis ad verbum περιπατεῖτε a'abulate reseruntur, et sensus est: Non solum volo, vos esse firmos in fide, verum etiam tu eadem proficere, jugesque Domitio gratiarum actiones persolvere, qui lauti hi jusce boni, fidei nimirum, vos participes essecit.

Vulgata. - Videte, ne quis vos decipiat perpbilosophiam et inanem sallaciam, secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi, et non secundum Christum: is Graecus textus ad literam. - videte, ne quis sit vos depraedans per philosophiam et inauem deceptionem, secundum traditionem hominum,

secundum elementa mundi, et non secundum christum. NRedit Apostolus ad versiculum hujus capi-

59쪽

tis quartuna, ubi praecipuum epistolae argumentum tractare coepρrat, ut a novis Philosophorum et Iudaigantium commentis Colossenses dehor

Ne quis sit Nos d Praedans. In verbo συλαγωγέω dura dor metaphora desumpta est a praedonibus, qui cum sortunae bona vi rapere neoqueant, fraude ea surripere Conantur; eadem ratibne salsi doctores et haeretici cum doctrinamilia am palam proferre non audeant, per insidias quasdam et Verborum artificia auditorum meu tibias eam instillare student. Por Philosophiam et inanem decePlion m.

Vocabulo φιλοσοplα eos perstringit Apostolus, qui vel philosophia abutebantur, vel qui philosophiam praesertim Platonicam cum Iudaeorum religione immiscentes plura de Deo, ejusque Filio, de Angelis, mundique creatione inania olfalsa tradebant. Cum tamen philosophiae nomen tunc temporis magnam apud omnes auctoritatem obtineret, subjungit Paulus est inan in decepti nem . quibus verbis spei lissime ostendit, se de

illa tantum loqui philosophia, quae plura docet

inania et salsa , quibus creduli homines misere decipiuntur. Secundum traditionem hominum. HaΡC Verba ad philoso hiam reserenda sunt hac ratione: duae philosophia est sescundiam traditionem hinminum, id est non est a Deo revelata ac tradita, sed ab hominibus conficta.

Haeretici contendunt, Paulum per hujusmodi

60쪽

traditionem hominum quidquid est extra sacram Scripturam, speciatim vero divinam traditionem

prorsus reiicere et Condemnare. Vehementer tamen errant haeretici. Si enim hic sensus superioribus Pauli verbis tribueretur, suas quoque traditiones reprobasset Apostolus, de quibus tamen I. ad Cor. c. XI dicit: - Laudo vos, quod, sicut tradidi vobis, praecepta mea tenetis; m et II. ad I hessal. c. II.: M Tenete traditiones, quas didicistis sive per sermonem . sive per epistolam nostram. is Non divinas igitur Catholicae Ecclesiast traditiones Paulus tu hoc loco respicit, sed praecepta, doctrinas, et instituta a corruptis hominibus, ac sine Deo auctore tradita, praesertim vero placita philosophica scholae Simonianae.

Secundiam Elementa miandi. Variant hic interpretes in Statuendo genuino hujusce loci se ti-su. Alii enim per τοὶ στο - α του κοσμου intelligunt initia seu rudimenta doctrinae alicujus sive divinae sive humanae, seu verae seu salsae, et dicunt, Paulum his verbis perstringere saecularis ac mundanae philosophiae rudimenta, cujusmodi a Platonicis et Simonianis tradebantur. Existimant alii, τοὶ στομεια ταυ in eodem omnino Sensu hic usurpari, ac eadem haec verba adhibentur in epistola ad Gal. c. IV., ubi per s&menta mundi uosaici ritus et caeremoniae intelligi debent; proindeque contendunt, Apostolum

hic agere adversus Iudaigantes. Alii deuique arbitrantur, Paulum his verbis insurgere et CoiI