Exegesis in epistolam divi Pauli ad Colossenses juxta textum Graecum et vulgatam editionem instituta a sacerdote J. Borlini

81쪽

quosdam perstringere, qui ex Platonica philosophia et ex Corinthi haeresi supErstitiosum Angelorum cultum Colossis ac Laodiciae introduce ore Conabantur docentes, nos non Christo, sed mediantibus Augelis purgari oportelle. Assectata igitur ac perversa horum humilitas in eo conis sistebat, quod latreutico cultu, qui naturae div

Nae tantum adsertur, Ee submitterent iis, quibus et quomodo non debuissent. duibus semel statutis, manifesto apparet, hunc Pauli lociam nihil prorsus facere adversus Sanis torum invocationem in Catholica Ecclesia is quentatam. Non enim latriae cultus eis tribuitur, nec Christi loco mediatores constituuntur, Sed intercessores ad Christum, qui unus est mediator Dei et hominum, ex parte nostra adhibentur, sleut docet Ecclesia multi licatis intercessoribus.

In cta, quae non ridit, ingerens se. Vulgata vertit participium ἐμβατεύων ambulans, Augustinus legit inculcans, Ambrosianus saetolisna s Hieronymus ad Algasiam, et Masmus: in iis, quae nos Midit, fastussias ineadens, id est dolis, quae non Vidit, cum fastu ac supercilio disserens, Perinde ac si vidisset. Verum Budaeus

ex Graecis auctoribus probat, verbum ε εατεμιν

idem esse, ac pedem in aliquid ponere, immuscere se alicui rei, inire possessionem. Et sensus erit: ingerens se, immittens se in ea, quae non vidit, scilicet sequens Aomnia Sua, quae sunt de rebus numquam visis. Quibus verbis insinual sa-

82쪽

eer auctor, hos haereticos arcana quaedam a stupenda de natura, officiis, variisque Angelorum ordinibus tradidisse, quarum rerum nullam poterant adserre rationem, et nihilominus, non secus ac si vidissent, erecto supercilio affirmabant. Frustra. Adverbium frustra in hoc I ob sibi vult ne, sinis causa. Frequens BSi autem in ss. Scripturis haec adverbii εfκη frustra significatio; ita Exodi c. XX., et Deut. c. v. in

eodem omnino sensu usurpantur frustra, et in panum nomen Dei assumere, .et Iob. e. II. legitur: is ut affligerem enm frustra is, id est i merito. Frustra inflatus, sim causa in superbiam erectus, cum salsa sit scientia, quam juctat. A m te camis suas, a cogitatione, seu scientis sua carnali. Vocat carnalem rim σαρκdς hujusmodi sesentiam, quia humano carnalium hominum spiritu inventa ac tradita juxta illud, quod in Iacobi epist. c. III. v. 15. legitur: - Non est ista sapientia desu sum descendens, sed terrena, antis malis, diabolica M. Cus autem insatiam cpiψιούμενον modo vocat, cui paullo mis tribuebat humilita-tεm p Illic non simplex, sed assectata et falsa humilitas intelligitur.

p. 19. Igata. M Et non tenens caput, ex quo totume pus per nexus. et conjunctiones subministra- lum, Et constructum crescit in augmentum Dei. Graecus textua ad literam. M Et non tenens

83쪽

eaput, ex quo totum coi Pus Per commissuras et connexiones subministratum et compactum augescit augmentum Dei. . Et non tenens caput, id est non inhaerens

capiti, quod est Christus, sed in Christi locum

Angelos sufficiens. Ex quo totum comus etc. Bationem Xedisdit Apostolus, cur Christus sit Ecclesiae Caput, quasi dicat: Quemadmodum in corpore organicost naturali caput singulis membris Vitam, semSum, et motum Suppeditat per nervos, articulos, et iuncturas, quibus iidem artus cum Capite et secum invicem cohaerent, eadem omnino ratio. ne in mystico Ecclesiae corpore omnia ejusdem membra a christo, tamquam divino capite, vulam et augmentum accipiunt illarum rerum Ο-pe, quibus cum christo et secum invicem conis junguntur. Hujusmodi autem commissurae, quihus Ecclesiae membra divinoscapiti cohaerent,

sunt fides et dilectio J. Christi; sicuti mutua

charitas, et Sacramentorum participatio fiunt coninnoxiones, quibus iidem fideles cum inter se, tum etiam cum Christo arctissime obstringuntur. Augoscit augmentum Dei: haec phrasis Con

et sibi vult: crescit augmento, quod a Deo est. Hic aliquis animadvertere posset: Si totum Christi corpus in augmentum Dei, et in charitate augetur, ergo peccatores, qui hujus augmenti nou sunt participes, et charitatem non ha-heut, in Christi corpore, hoc est in Ecclesia non

84쪽

sunt. Respondemus, Ecclesiam esse moralem quamdam personam, quae humani individui ad instar constat ex anima et Corpore. Corpus Ecclesiae sunt ipsi fideles, qui apte inter se dispositi, et arcto invicem nexu consociati eamdem Christi fidem externe et visibiliter prositentur, eadem participant Sacramenta, legitimisque Pa-atoribus, Romano Pontifici praesertim subjiciuntur. Anima vero Ecclesiae est interior iustitia, seu gratia sanctificans, qua justi intime Deo cohaerent. Peccatores propterea, qui justitia ac famctitate, quasi supernaturali vita, actu destituuntur, ad Ecclesiae animam non pertinent. Verum. tamen si externam ac visibilem verae fidei pr sessionem, aC superius allatam Communionem re tineant, licet non ad animam, ad corpus tamen Ecclesiae pertinent, et quamdiu in Ecclesiae compore sunt, spiritu christi vivificari, et per veram poenitentiam ac contritionem vitam gratiae recipere possunt. Quibus positis, cum de divino ac supernaturali augmento hic Paulus loquatur, clarissime patet, illum de justis tantummodo sermonem ha

M. 20. - Si mortui estis cum christo ab elementis mundi, quid tamquam viventes in mundo edo

Si mortui estis cum Christo ab elementis

85쪽

86 imundi. Hic rursus dividuntur interpretes, quorum alii per olom nia mundi legales Caerem nias intelligunt, quae erant tamquam prima hominum rudimenta, quae ad veritatem in Christo adimpletam adducebant. Alii vero haec eadem

verba de principiis et dogmatibus philosophorum interpretantur. Verum si integer contextus accurato examini sui,jiciatur, haud obscure patescet, Apostolum hie inctores suos ab Iudaismo dehortari, prout vel ex subsequenti versiculo El. colligi potest, proptereaque per flamenta mundi ritus Mosaicae Legis indicari, sicut affirmat etiam Hieronymus. Porro mortui ab ci m ntis juxta ejusdem Hieronymi sententiam' idem est ac momtui sem ntis eadem ratione, qua ad Rom. C.

VI. qui baptizati sunt mortui Peccatis dicuntur. Hic igitur erit hujus loci sensus: Si per J. Christi mortem Iudaicis caeremoniis et legibus mo tui estis, et earumdem jugo omnino liberati, ita ut nil commune cum ipsis amplius habeatis,

Quid tamquam pioentes in mundo ccm ni 3 verbum δογματί σΘε medium est, et potest etiam active sumi decernitis, quemadmodum Ue tit Vulgata, et legunt Ambrosianus, Hieron mus, et Augustinus. Sed Graeci omnes, Praeeunte Chrysostomo, passive inponunt, activum Sensum prorsus excludentes; quod sane convenientius videtur; non enim Colossenses decernebant, vel

juxta verbi graeci significationem dogmata sta tuebant, sed ab aliis potius accipiebant: Sensus est: Cur igitur, perinde ac' si Iudaicis caerem

86쪽

niis adhuc subjecti essetis, aliorum praecepta et dogmata quoad eosdem ritus patimini

- Ne tetigeris, neque gustaveris, neque com

vectaveris. M a

ssaec verba ab Apostolo reseruntur tamquam pseudO-doctorum ore prolata. ne tetigeris e. g. morticiuum, neque menstruatae mulieris vestimenta, aut scabellum in quo sederiti μηδὲ γεύση neque gustareris carnem suillam stola rinam, aut de anguilla; μηδε' nequct Contrectareris emendo aut vendendo quicquam talium.

Vulgata. μ duae sunt omnia in interitum ipso usu, secundum praecepta et doctrinas hominum: is Graecus textus ad sileram. - Quae sunt omnia in interitum abusu secundum mandata et doctrinas hominum; is Quas sunt omnia in interitum abum. Amgustinus, qui una cum Vulgata legit: - quae omnia sunt in interitum ipso usu is, haee vertava intelligit: Iudaici ritus ac leges ad mortem aeternam eos adducunt, qui eisdem modo utum tur, qui scilicet in Christiana Beligione easdem eaeremonias ac institata tamquam necessaria ad beatam vitam adipiscendam observanti Hieronymus autem et interpretes Graeci haec verba P

sexunt ad cibos, de quibus superius dixerat: Ne

87쪽

tetigeris, neque guStaperis, neque Contrect Meris. Quae sane posterior expositio genuina esse videtur. In textu enim graeco occurrit VOCab Ium απο πινις, quod proprie sibi vult abusum, et iis rebus tribuitur, quae usu consumuntur. Quinimo vox abusus vel latine de usu consumptivo apud iurisconsultos usurpatur, ut testis est Cicero in Topicis: μ Non debet ea mulier, cui vir bonorem suorum usu fructum legavit, cellis vinariis et oleariis plenis relictis, putare id ad se pertinere. Usus enim, non abusus, legatus esti Ea sunt inter se contraria. in In quem locum ita Boethius: M Utimur his, quae nobis utentibus permanent; his vero abutimur, quae nobis uintentibus pereunti se Sensus igitur Paulini hujus loci erit: Cur justitiam et sanctitatem ab iis rebus quaeritis, quae corporis usui inserviunt, ipso

que usu pereunt et Consumuntur Secundum mandata Et doctrinas hominum. Hisce verbis novum continetur argumentum ad

Versus pseud Apostolorum placita, quasi dicat: Haec ciborum distinctio, nec non reliqui omnes ritus et caeremoniae nou innituntur amplius dbrinis praeceptis atque doctrinae , 1 quia Legis

Mosaicae instituta licet Deum auctorem habuerint, Christo tamen adveniente, penitus abrogata sunt; hinc haec praecepta, quibusdJudaigantes vos subiicere student, non a Deo, quemadmodum in V. Testamento, sed a privatis quibusdam h minibus nulla missione, nulla auctoritate Praeditis vim et momentum suum modo mutuantur; Duiligod by Cooste

88쪽

2ὶ quia isti salsi doctores Mosaicam Legem nouintegram et puram, prouti primum a Dei ore prosecta per Moysem accepta est, sed humanis

commentis atque adinventionibus corruptam aut aggravatam vobis suadere Conantur. p. 23.

Vulgata. μ duae sunt rationem quidem habentia sapientiao in superstitione, et humilitate, et non ad parcendum corpori, non in honore aliquo ad saturitatem Caruis. RTextus graecus ad literam. μ duae sunt speciem quidem habentia sapientiae in assectata religione et humilitate, et non indulgentia corporis, nouin honore aliquo ad saturitatem carni8. BQuae sunt 3ρeciem quidem habentia sapientiae. Vox λογος, quam vulgata vertit rati nem, Per vectem, imaginem ab Hieronymo explicatur, aeque ac si sensus sit: Quae hominum praecepta et doctrinae apud imperitos speciem quamdam et imaginem habent sapientiae. Chrysostomus hoc vocabulum interpretari mavult per perbiam Seu nomen, hoc sensu: duae nomen habent sapientiae, id est quae sapientiae nomine ab imperitis hominibus honorantur. Erasmus utramque expositionem miscere videtur, dum ita vertit: Quae verbolenus quidem habent vEciem sapientiae. Prior expositio magis convenire videtur, praesertim cum addatur particula

quidem, quae vim extenuandi habet, quasi dicat: Habent quidem speciem sapientiae illa pra

89쪽

cepta, sed non veritatem. vel denique haec sententia exponi potest juxta s. Augustinum et Thomam: Quae habent rationem sapientiae non Verae, sed ejus quae est in superstitione et humilitate. In affectata religiona et humilitate. Sicuti superius diximus, participium potens non Eolum ad τατεινοφροσυνην humiliealom, sed etiam ad Θ σκω 'οιν religionem reserendum esse, ita nunc dicimus, idem participium ad ταπεινοφροσύνην humilitatem quoque transmittendum, ita ut sensus

sit: Sapicistia, sen praecepta, de quibus loquor, in assectata et salsa religione, et in assectata et

cotificia humilitate consistum. Et non indulgontia corporis. vulgata Veserit: si non ad Parcendiam corpori. Ambroεiauu2 et Augustinus ad octxationem corporis. Era Smus Iaesionem cor oris; et codex quidam pervetustus monasterii Laudensis insulae Flandiorum vicini, trauspositis vocibus, ita legit: est ad non ParConcium comori: Cui lectiom lavet versio 'riaca et quod non indulgeat comori. Sensus est: Haec praecepta et sapientia sita sunt in pra postera atque insolita quadam abstinentia et comporis amictione. Hoc enim est Corpori non pa cere, vel indulacre. Non in honore aliquo ad saturitatem comnis. Per vocabulum τιμη' honor accipienda in hoc Ioco est sustentatio corpori debita tamquam Dei templo, sicut sustentatio parentibus, prest, teris,

viduis praestanda honor in Scripturis appellatur.

90쪽

Honor enim Hebraeis non lautum verbalis aut eaeremonialis, sed et realis est, necessariorum videlicet vel operis subministratio. Per omσμονη 'ντ s σαρκοs carnis saturitatom denotat Paulus eam

cibi, potusque quantitatem, quae corpori nece sariat est, ut spiritui inservire, suaque ossicia sine impedimento exercere possit. Ait igitur sacer

auctor, Pseudo-doctorurn sapientiam seu praecepta talia esse, quibus justa corpoIus resectio et sustentatio subtrahitur, dum scilicet immod ratis quibusdam et εtulte adinventis abstinentiis eoi pus exhauritur contra illud, quod Iegitur

ad Ephes. C. V.: nemo umquam Carnem Suam

odio habuit, sed nutrit et lavet eam..is Sensus itaque hujus versiculi est: Abstinentia a quihusdam cibis et potibus aliquam quidem sapientiae et religionis speciem praeseseri, quia nos ad meuLtentiam adducit; verum haec eadem abstinentia corrupta est, quia cum εuperstitioue ac sucata si militate conjuncta, et quia corporibus debitam renuit escam, qua indigent, ut suas vices peragere, et munere suo rite perfungi possint. Nonnulli autem alii Catholici interpretes vocem ε ΘοοΘρησκεIα explicant des montanea religione, per quain significari dicunt opera super rogatoria, qua consilia praeceptis adduntur, et ita constituunt huius versiculi se um: Haec abstianentia utilis quidem erit, et christianae sapientiae conveniens, duinmodo tamen l) sponte assumatur, 2ὶ cum modestiae et humilitatis sensu,

3, denique pro sine habeatur sancta corporis asin