장음표시 사용
391쪽
3 48 Disput. III. De Maleficis, ut causa Maleficiorum.
& incantatores utuntur: Vel signis determinatis, &pactis quibusdam a malefieis
veraetendis a daemone constitutis in tesseram suae Opis, ocemcientiae. Haec autem multos complectitur modos, prout daemon divinae revelationis
Ioset '' dos imitando, varie invocari, &respondere consuevi
Solemnis in lege veteri divinorum responsorum modus erat, cἀm Deus in publicis necessitatibus1Judaeis trepidantibus interrogabatur, & de propitiatorii medio edebat oracula. Nam cum in templo Ierosolymitano nihil esset auguisse ius arca faederis, dicebatur super illam sedere in aureo propitiatorio desuper e tenso; & ex eo tanquam ex solio Maiestatis Pontificisciscitanti divinam voluntatem suam sensibili voce manifestare consueverat. insem morem diabolus imitabatur, dum ipse per idola celebriora in templis erectar ut Iovis Dodongi, Ammonis. Apollinis Delphici , Clarii, Delii Sminthaei, Ueneris Gazensis, de aliorum anticuitus responsi fundebat . itemque per tripodes, pelves, quercus, & reliqua subellectilis diabolicis institutis servientis vase, ex quibus voces diversae prodi-hant ut tradunt S. Theodoretus M. IO.rima an .c qc. ectron. Caelius Calcagni lib.
deor acui. Iulius Sirenius lib.9. de Fato. x Porphyrionis Gaxensir uisiopi, Iamblicus lib. de Zoster Plutarchus libe des et Uzaeuli, Pomponatius lib. de Buamat. Aponensis insect.3Ο. Problam. Levinus Lemnius lib.2. de occultis naturae Fernelius lib. I.dem1ιir retum erim. Codro us T. demin bis male tabe. 8. Natalis Comes Meae. Io.&Psellus Iifpι oraea I .se 26. Licet aliqui dixerint ex peculiari quadam loci illius e terrae exhalatione, quae sinaticos emciat, provenire. g. II. HUnc alius non minus celebris apud Judaeos subsequebatur, cum Potitifex super humerali, seu rationali iudicii duodecim splendidis, & pretiolis Ia. Didibus intertextis gravi,& venerando indutus si cras illuminationes, &perlectiones recipiebat a Deo, & receptas populo consulenti fundebat r Vel minores bacerdotes Ephod Sacerdotale sibi applicantes, fiebant ad di ginas illuminationes antiores, quibus caeteros perficiebant: ut erudite notarunt Tolistus, α Lipoma nus in ExοLe.28. Franciscus Ribera in lib.3.de templo eo. I 2. Nic.Serarius Thesb.de Fosan. Sacerdotibus. Similis inveniebatur apud Gentiles, cum idolorum Sacerdxtes a daemone afflati post litatas multiplices hostias, & peractas lustrationes alias-ouelathanicas caeremonias oblarvatas, indicabant, quid in propositis dubiis ellet agendum, de quibus S.Isidorus lib. 8. Ethy I. p.9. Rabanus lib. de magari prae e. I. Eratiam I vo&Burch. 1n Decresum 266.3.
s. I I I. so Ic utrique Sacerdotes tum Dei, tum daemonis futura ex
annuntiabant, quamvis diversimode. Illidi vero, cum de rebus gravioribus malestatem eius consuleballi, orationes acceptas esse nis externis experiebantur. Ut cum ignis de coelo dilapsus his ves oblatos, ligna, aquam circumquaque per altare n
i V, 2 tantibus eunetis, absumpsit. Isti veri solicite observabant victimam
cum producebatur, sistebatur ad aram, attrectabatur ab aruspicibus, dc vinum insundebatur. Solicitius vero postlitationes, & immolationes, cum exta, lecur maxime considerabant, in quibus Operante daemone , apparebant Imotus insoliti, ex quibus tuturae rei quae litae eventus agnoscebatur . Iaeo I,Qu
392쪽
Quales sint, quoad Speculativam Divinatr 3 9
voeata, teste Isidoro proptereὶ circa aras idolorum nefarias pre-ees emittebant, funesta sacrificia Offerebant 3 iisque celebritatibus daemonum te. sponsa accipiebant: Haruspices vero, seu Gazareni: quia prima divinatio crat ex visite adhuc victimae observatione, dum Producebatur, dum ad aram sistebatur , attrectabatur, & vinum ei infundebatur: ut docec Hieronymus in Op.47.
Quod ad Haruspicium revocandum, de quo genere divinationis postea. g. I U. N Ee absimilis erat modus ille, qui fiebat per Prophetas diversis temporibus eos
a Deo missbs ad ejus mandata proponenda, di ea annuntianda, quae ante Vates. α'.eo inspirante cognoverant. Quem etiam apud suos imitabatur Dei simia per va- ὶ ο ς . . tes pythonicos, scit pythios, ventriloquos, aliosque abreptilios , obsessos, ex laticos, & fanaticos nomines, qui extra se rapti, dc motu, sensuaue privati futura enuntiabant, voce ex immo ventre prodeunte, redaemone sub pectore infra cutem se manifestante: ut docent Origenes lib.7.contra Cessium, Chrysost. in I. asCor.e. Ia. Oecumenius in c. I 6.Actor.& CaeliuS Rhodiginus lib.8.e. . Io. Ideo ventri-Ioqui dicti a ventre, ex quo vox prod ibat: sicuti pythones vocantur a stiscitando, quodam Eurycle sic obsesso juxta Suidam, & Aristoph: vel ab ipso daemone ob sidente, ac loquente. At quandoque etiam per umbilicum sutura enuntiabat: Aut, si mulieres erant per Partes pudendas. Dignum arὸor asinamis ait Oitigeries loco citato.
Vocibus Prophetarum jungendus est alius responsionis divinae modus, qui sorfiebat per symbola, figuras, &enigmata sensibiliter oculis Prophetarum , Pleurat && Sacerdotum oblata, per quae divina voluntas significabatur. Hae namque spe- i,inb Ἀ- cies non solum in imaginatione eorum sermabantur 3 sed etiam exhibebantur potentiae visivaei ut ex signis exterioris affectionis in interioris signati agnitionem de- , venirent . Cuius modi aemulator existens daemon etiamnum hodie, dum occulta valefacit, figuras ostendit varias in igne, aere, aqua, Lerra, ligno, lapide , ferro, annulis incantatis, phialis vitreis, pelvi aqua pleno, dum variis immitatuntur characteres, speculis politis, chrystallis, cribro forcipibus imposito, securi palo infixa, aliisque modi S, de quibus postea; qui omnes ad expressam ὸivis nationem pertinent, quando conceptis, dc expressis verbis invocatur daemon. ,
HIs adde somnia, quibus aliquando divina placita quaerebantur: ut proba- ηοῖ
tur ex illo Saulis Samueli I.Regum eap.28. alloquentis, dc reddentis ratio- somnia. nem: Quare illum suscitaverat, nempe, quia Deus eum exaudire noluerat, rque in manu Prophetarum: neque per somnia, quibus modis deficientibus tan- οῦ quam ordinariis, ad extraordiriarium suscitationis confugere coactus fuerat. Et iin Scriptura sacra multa somnia reseruntur: non ex speciebus in anima reconditis r ut volunt Platonicu Non ex affectibus , de cogitationibus r ut dicunt Ma - crobistae r Non ex imaginativa, vel phantasia componente, di dividenter ut sit tiunt Averroistae: Non ex constellationibus, ut putant Astrologii Non ex vaporibus, & pravis corporum humoribus,&affectionibus, ut tradunt Medici, qui inter se etiam dissident, volentes aliqui ipsa provenire ex corporis plenitudine , alii ex inanitate ipsius, alii ex antecedentibus curis, ut notat B. Gregor. IV. q. Dialog. eap.48. & Pererius adversus superstitiosas attes Eb.2. eirea medii-t Neque
tandem ex dxmoniacis sallaciis procedentias sed immissa a Deo, nivido tet
393쪽
3 so, DisputaII. De Maleficis ut causa Maleficiorum.
reme, & turbante hominem . ut Abimelech , & Laban : Modo hortante, de ine tante ad ardua subeunda; ut Gedeonem ,. &Machabaeum. Aliquando docente , di monente, ut Ioseph,&Magos. Aliquando revelante mysteria, sicut Iacob, de Danieli: Alias premonstrante futuram alicujus oriam, ut Ioseph, & Mardocheor Aliis largiente spiritum propheticum,. ut Salomoni, & aliis. Numo.II; Iora.a.
ut divina, di . divitio spiritu emanantia, sunt amplectenda, & observanda. s. VI L. εω modo apud antiquos daemon per somnia consulebatur ab iis , qui primo Ab AM'. invigilia illum invocabant: praemittebant jejunium,. templa a bant,. certovbst V - . modo, &ritust componebant ad somnum,. &dormiebant in pellibus, sinorum animalium, ut responsa acciperent. Unde Uirgilius: riuuar in Mit Ibaris, sic-n quo petis . . De quibus videndus est lius Rhodiginus lib.W-ιμι tra Iectis e .I oeMaerodius dessomnio AHis ita compoΓtis. apparere solebat daemon variisque illusionibus deludere dormientes. Quibus quis non videat plures diversim temporibus saepius illaqueari, dum illis versipellis hostis &mnia doti lentibus insidiose
immittit, vel ad perturbationes animi ciendas,. ut libidinem iram odium, vim dictam, desperationem 34 vel ad occultorum, aut futurorum continMntium si, gnificatisnem ι de quibus verum est illud Sapientis Eccles3q. Muuor emine fecerunt somnia, se exciderum ut reipsa probarunt, Qui super matrimonio ineundo statuam Veneris Gazensis conialentes, , daemone decepti in lamnis, ut refert Marcus historicus testis oculatus, tale contraxerund matrimonium, quod postea inter eos fieri divortia ς aut aegro, tristique animo simul cohabitare, necesse fuit. Plures alio reservinirius5MDi'. a 6 π.ρ SHinc iuremerito haec divinatici quae deonirocrita dicitur per lamniae adaemone immissa ,. ut illicita, & abominanda 1 Deo detestatur, ac prohibetur. Lev.I Me e re Dis somnia dc Dein.I me inmematur in te , q- ωμα sinum suum oro. Qui odori se ob mosiomniat. Qui enim ex .mniis sive 1 daemone immissis, sive ex naturali: ira bus causis ortis futuriaivinatcontintantia ,. quae pendent, liberis arbitrio,. vel 1 divina providentia, ut moriem futuram allaurus, bestivi riam ,. inimicorum extinctibnem, cujusdam submersionem , suffocationem, capitis ,runcationem, ad dignitatem evectionem, vel alterius cujuscunque felicem, aut tristem eventum,. dccerto, insallibiliter eventura credit, prout in mnio vidit gravisum V cat, . ut mox diceturin fine hujus articuli res eum non contiet ex quadam illuminatione animi ,, qua Deus mentem sic illustraverit tale somnium a Deo, vel ab ejus, . Angelo bono fulila immissum.
v II L. ero I T On est tamen denegandum lamniorumex naturalibus eatas procedentium
Uri ς' aeo eatenus licitam esse observationem, do interpretationem, qu3 ςnM C la naturales effectibus causae suae conjunctissune adequatae disi causa seria , Mint νο dum . ctum certum producat,. somniorum praedictio certa erit: si causa Probabilis , orobabilem producat effectum, praedictio probabiligerit: si sonuito, fortuita, di fallax. Ideo si lamniorum causam attendimus naturrim, duplicem invenimus , aliam intrinsecam somnianti alteramextri ec' eidem . . . se . Intrinseca vel est anima, quae dicitui usa animalis, aut ut quidam loquumur moralis. Vel est corpus, quod.vocatux Caysa. corporalis ab aliis strictὰ Io- quendo naturalis . . Intrinseca animali est,. quando Bmnia. obveniunti de rebus ,
quibus cogitatio vigilantis valdὰ fuit intenta iuxta illud Salomonis EM. 3. I tar
394쪽
Quanti sint, quoad Speculativam Divinatr. 3 si
curant ,&vident; quMue saepius agunt vigilantes, ea in somnis sic illis ut plurimum eveniunt. Ex quibus somniis sive bonis, sive malis potest quis observare, ut imposterum studia, exercitationem, locutionem. Conversationem , vitamque suam melius, securitis instituat. Corporalis vero causi intrinseca nascitura praesenti aispositione, ae temperamento eorporis, quod veI inedia exhaustum ι vel crapula repletum 1 vel humore aliquo nimis praedominante aegrescit: vel alio interiore vitio laborat. Exinde vel pacata, vel turbida, vel multiformiter varia semnia nascuntur. inibus enim pret- dominatur humor sanguineus, idest, sanguis est copiosior, rosas somniant puniaceas, crocum,'horios, convivia, choreas, comesexus, aeremo volatum, & laeta omnia . Phlegmatici, mare, aquas, balnea. Cholerici, colores flavos, rixas, pugnas, occisiones: vulnerationes, incendia. Melanchblici,sumos, caliginem, tenebras, vagationes per loca sola, nocturnas oberrationes, tetra spectra, mortes, tristiaque omnia. Quibus vesca humore plena, somniant de lacubus, fluviis, imbribus , de somniando nonnunquam impluunt ipsi superstratum. Qitibus dominantur si ceri, puriquesucci, putant in somnis volutari se inter odoratos, suavesque nosculos. Contra in sordidis caeno, cloacis, caZaveribus versari sese, quorum in corpore humores faetidi, putriatque coacervantur. Quibus viseido humore assectae ,
obstructae sunt partes cerebri posteriores, illi comrimi, ac stabeari sibi videntur
insomnis, quem morbum Duisum latini vocant. Unde Arist. δε M, O vigilia ait: Sἰ mmmasunt ex his, q-λυω--- : runcii τιsigna μάιMire via Agrimatirscundum inra differotiar. Hinc Medici hujusmodi somniis non parum iuvantur ad dignoscendam corporis dispositionem. notitia usus est Hippocrates dein mixtis, &praecipue Galenus, lib. dat arragio, quod exsom. ritu cribist quendam, cum somniasset alterum crus sibi factum lapideum, mox ea corporis Parte paralyticum extitisse. Extrinseca vero somniorum causa naturalis est vel aer ambiens, vel impressio , sive influxus corporum caelestium; a quibus dormientis imaginatio, seu phantas amovetur: exem. gr. Somniatur quis esse in aquaue quia aer , vel caelum influens est in proxima dispositione ad pluviam, vel somniatur comburi: quia aer ambiens est calidus, de humiditate exsers, vel coeli influxus est calidus, & secus. Sicut
enim corpora caelestia suo in materiam corpoream influxu varias formas lapidum, metallorum, plantarumque gignunt et sic inquendo in phantasiam, quae org nis corporeis est immersa, Posse e celestibus corporibus produci, vel sartem excurari, di componi species imaginabiles effectui a corporibus illis caelicis promananti conformes, non eis denegandum. Quam veritatem sustinent Amrius Surn.fons.1 Iib.9a. II. SuareΣ ιαI de Resi A a superae. I3 A.6. Sanchez De gi
ULtimus modus divinationis expressae fiebat certa verborum forma, certis carinminibus, deserimisque circulis, figuris, literis, aut characteribus a daemone mediate, vel immediate acceptis, fere semper adiabito sanguine per homines mortuos a Magis fictὰ suscitatos. Nam cum per mortuos vivis apparentes Deus suam voluntatem sepius notam faciat ι ut ex scripturis, & eccleuastica probatur historia: hoc daemon aemulatus let per mortuos suscitatos eo modo, quo supra
docui dv.l as.33. sua promere oracula , resque occultas, aut futuras prinuntiare. Quod divinationis genus Myomantia vocatum apud Gentiles summosere viguit . Fueruntque quondam apud varias gentes Ioca ejus usu nobilitata, in quibus ade-iunetis Oracula, diresponsi petebantur, ut Avernus Campaniae locus , &Thes Drotum in Epiro, in quibus manes ab inferis ad Superos vi magici carminis i irrito iaci conatu accersebantur. Insuper, ut ex Apulaeso docet Λugust. lib. Ibi Cm .
395쪽
a s et Disput.III. De Maleficis, ut causa Maleficiorum.
Discasto. In Boetia Amphieraus: In Africa Mopsus: In AEgypto Osiris di alibi
Ni eander assirmat. Et modo nullum divinationis genus tam est in usu, quam eleia 2 g mones , qui se deiunctorum parentum animas simulanto quo facilius inserant: im2 hominum profanos Gentilium errores. Sic enim noliri generis hostis 'ivis mTuorum terrorem immittit, ut eos tanquam libiTxio2 di terrificos variis s merstitionibus placare studeant Aut tanquam beneficos, & sibi amicitia atque neis Ossitudine conjunctos superstitiosὰ diligant, & colant: Aut tanquam beatas animas non humanis modo; Ied etiam divinis honoribus Prosequantur. Sic facit, ueta es putent, animas post mortem habere corpora, in qua nigrare, seq. trans- ,em,te Id libi is possint ι& ita inspirat errorem pythagoricum de transmigratione --zarum, quo fides christianae resurrectionis labescit. Sic persuadet, insernum Iez eetem perpetuum, quo liceat aliquando egredi nec adeo graves, &metuas enhrinas in serni, sicut ameritur . vel similes opiniones salsas, quas sa- Rriminum mentes instillat 3 cum se simulat esse animam parentis, cognati,,ut di defuncti. Quis enim non libentius,& promptius iis, quos diligit,' 1 ovibus se diligi putat, quam daemoni, quem quis e naturaliter horret paeane de aqui ous 1c riti S P citis. He. Il.d medio. D. Chrysosto & alii. Exemplis probat Crespetus M. toriosaιbanae dira. I 2M .
D hoc etenus divinationis reserendus est ritus magἱcus eorum, qui petunt a
pertractate aut per caninum, δε; . istolutes hodie, qui illa craniomantia utuntur 'Iis vero septem modis ad occulta, euec futura praecognoscenda qm 'uno sicut&alii similes ad daemonomantiam , & necr antiam revocantur graVIDeum injuria assici, certum est. Nam sic cum eius hoste perpetuo Iet tribuitur, quod proprium Dei est, nempὰ , futura praecognoscere o fieri
tissimo periculo apostasiae a D*0 . . eoniuncta de quibus a Cori ut plurimum, immo iς ς Qxd ''Uς h ἡ odiridi ii, qui pacto explici O dAE fessariis, Ju 'Fibu'd yyῖς duiridis imonem adorant cultu latius moni sunt addicti vei Idolodulia, quae contraria est Dei, adorant solo Sanctorum cultu pro virtutiduliae, qua Colun My δ'' =l: -hibendum illum propitium. Ap pter exeelle a m laxm humanitatem, esus fidem; re rhasia: quando ζηPyςi0ς αύ-bh .-eὰteris saeramentis; eaque conantur instriunxi Πx . Blasphemiae in Deum, in Christi humanit xς ν
396쪽
Quanti sint, quoad Speculativam dcc. 3 3
utuntur rebus sacris, & interdum oleo sancto, &sacra Eucharistia. Luxuria quando secum daemone nefarie commiscent. Hypocrisiis sacrilega, si intentio iit ad conciliandam opinionem Sancti, aut Prophetae. Scandalum: si ex hoc sequatur divinatio, de inductio aliorum ad credendum divinata 3 di juxta illa operandum . Damna proximorum in bonis animae, corporis, &fortunae: & alia abominanda erimina, de quibus tota secunda huJus disputationis parte late pertractavi. Sed p iissimii in haeretis, ut confirmant Suarce tom. I. de reti ione lib.2. desupersissene e.8. an.22. usque ad finem, defusilia, O iuret .a c.q3. dubitatione s. an.27. que
3αctem. dubq. n.27. & Sancncaelo. I. rn praec ρι a Decalogi lib.2. cap.38. n.26. cum credunt, diabolum non subiturum paenas externas: aut non esse damnatum, & miserum: &eos, qui ipsi adhaerent, non esse damnandos: Vel ipsum aliquid pos Ieabsque Dei permissu : Vel quod saepius evenit m. iis divinationibus, si divinando crediderunt, daemonem futura contingentia, si uae a lioero pendent arbitrior vel 1 divina pro utilentia, certitudinaliter praescire, ac praenuntiare posse, quia si sic rtune sunt haeretici excommunicatione prima in Bulla Coenae Domini lata contra haereticos ligati. Hoc enim modo quantum est ex se, tollunt libertatem a libero arbitrio; &voluntati, quaelibera est, imponunt necessitatemue queque soli Deo competunt, daemoni attribuunt. Quo errore quid pejus Ratio di tae. Nam sicut voluntas humana non est decerminata ad unum 3 sed manet semper libera ad diversos, & contrarios actus producendos: sic eventus futurus ab ea procedens semper est indeterminatus, donec actus fuerit productus. Similiter divina Providentia necessario necessaria, &contingenter contingentia evenire sinit, teste August. Γb.7. de Civ. Deie.3O. Rer, ait, quas condidit, A administrat Deus, ut eas snat proprior motur agere. unde AH rex se habet adesse, ita se habet ad erenosi, teste Arissotele, idcirco quae necessario eveniunt, possunt a creaturaicertitudinaliter praecogno-1hi; sed quae contingenter, non nisi contingenter, & indeterminate praecognosci queunt. Nam si certitudinaliter Possient praecognosci, certitudinaliter evenirent: sic contingentia non essent contingentia, nec a libero arbitrio provenirent; vel si provenirent, liberum arbitrium non esset liberum, quod implicat contradicti nem. Solius ergo Dei est, liriusmodi futura contingentia certitudinaliter praestire, cujus oculis omnia nuda sunt, &aperta, cum omnia praeterita, dc futura illis ni praesentia, ut dicitur infra n.523. cum ipse solus noverit corda hominum e ut ait Apostolus iss2. I. Romβ. 6M NAE, Sic quae pendent a Deo nemo novit, nisi ipse Deus: ut ait idem Α pqit. I. r-a. δε- onoetnt, quae sunt Dei, ni Diritur Dei qui in ipsos. Quare dum liti divinZtores credunt, daemonem certitudinat iter praesciare, est praenuntiare posse effectus pendentes a libero arbitrio, & a divina Providentia, tollunt ab eo libertatem; di quod solius est Dei, daemoni patrono suo ascribere non verentur; illumque ut Deum omniselentem, ac sapientissimum suspiciunt, ἐκ venerantur juxta illud Uriae e. I. Ansentiate qua ventura sunt in futurum ,
Osciemur, quia Dii olivor. Quo quid Deo injuriosius, ae Reipublicae Christianae Ierniciosus P
ΙMplieita divinatio continet invocationem tacitam, tacitoque pacto sundatur , clim& dividitur in Augurium, &Sortilegium. Rivinatio Prima capitur ex sola inspectione dispositionis quarundam rerum absque alia ii minis actione d cum aliquis quaerit mediis indebitis, hoc est, a divina Providentia Au*iis &ad hoc minime institutis, cognitionem soli Deo reservatam. Nam hoc ipso, quod .orulearum vanitates illas observat, tacitὰ velle censetur edoceri a daemone, qui se hujusinodi observationibus libenter immiscet. Ergn. Alexicachon. Z S. I.
397쪽
3 s Disipui.III. De Maleficis,ut causa Maleficiorum.
I. 1. π T Te autem inspectio dispositionis rerum, quae Augurium dicitur,veIAuspi-Av v ium ei uitii vel etiam Avigerium, seu Avigarium, Considerat in eis vel motum. ς denumerum: Vel voces, cantus, &sonos: Vel figuras, Colores, line mentat sed tot, tantisque modis, ut sese nihil sit in orbe, ex quo aliquam non hauriat divinationem. Astpiseali. Excaelorum altris, &maximὰ planetarum ortu, Occasu, conjunctione, oppositione, varioque aspectu inter se,tum ad stellas fixas Genethliaci judicant de uniuscuiusque constitutione naturali, conditione vitae, matrimoniis, nonoribus,opiti infortuniis, inimicitiis, praeliis, exi io, carcere, morte, aliisque casibus humanis prout causiatur a benignis, aut malignis constellationibus. QDd an juste, licite, vel illieitὸ faciant, mox infra diceturnas I9. Osquens. orn.622. O . 1ine . Ex igne Pyromantici, seu Pyroscopi prosperos, aut infelices eventus praecogno-seunt, si ignis in unam coeat Pyramidem, aut varie dispergature si silet, aut cre4pitati sis endet, aut obscuratur: si extinguitur, aut incalescit a scalor ejus imtensus est, aut remissus: si ascendit, aut flectitur: si faces cito comprehendit,aut lambit: si fumum spissum emittit, aut rarum: si assurgit tricuspis,&his similia et ut docet Glycas ex Theodoreto, dc Musa Aphor. A. e. aere similia rimantur Aer mantici, Observando, cum tonitru Iongiorem , aut breviorem: acutum, aut obtusum sonum edite fulmen ad levam sertur, nutabes diverso colore, cursu, forma, tempore agitantur: spectra intolita in equitum, armorum, & animalium sorma apparentia: α fulgetra conspiciuntur, quae juxta illorum mentem dividuntur in bruta nulli rationi innixa, & prorsus vana, & fatidica, quae rursus sunt, vel auxiliaria, vel consiliaria, vel pestiferar de quibus Plinius lib.2. p. 2. q. lib.23. cap. a. S.IhΟ.2.2.q. 93 π.3. ne ιh.de Graniantia ,& Pictorius de Ret tis cap.Io. α Dusa capcls. Aph. s. II. 'ΠX aqua quid non divinant Hydromantici λ Ex tribus lapillis projectis, gyris,
que se trisariam amplexantibus. Ex ictibus annuli de filo suspensi, &vast ii latera constitutis ictibus pulsantis. Ex colore, seno, motu, agitatione, & circumvolutione. Exspontaneo motu, cum pronuntiatis carminibus effervesci tr sic Venetiis plures mulieres ad cognoscendum, an aliquis sit maleficio affectus, ponunt super caput infirmi mappulam plicatam, dc super eam vasculum .aqua plenum , suae si spontaneo motu ebulliat, divinant, aegrum esse maleficio affectum, & aquam ἱn Euripum, seu canalem proiiciunt: ut egomet audivi ab ipsis aegrotis, quibus t ita fuerunt adhibita . Ex guttula pariter olei immissa in aquam, in qua tanquam in Deculo mira cernuntur. Ex nominibus inscriptis inpillulis, & in eam conjecti . Ex cera, vel plumbo liquatis, de instillatis aquae guttatim, est figuris inde Griisse conjectare futura jactant. De quibus S. Thom. a. a. q.os. -.3. Antonius Musa lib. I. caps horismorum, Si vero hujusmodi motus, vel actus fiunt in vino, aut in vasculis vino plenis dicuntur nomantici, ut docet ΛZorius lib. 9. Insi, tui. moria. cap. I
S. III. V. tan X terra Geomantici per varias punctorum protractiones, diversasque figuras
Ua se occulta inquirere, &sutura praecognoscere profitentur: ut tradit D. Thom& ιο ias. Se Torre ibida Gaoniamtiar Souis loco cit. eapq3.
Ex mixtis, di auificiatu Katoptromantici producunt sua specul a , is quibus
398쪽
Quanti sint, quoad Speculativam SQ 3ues
diversae imagines postfulas ad Deum preces apparent, si puero impolluto onera
tur : aut mulieri gravidae usque ad Cerium mensem e quae omnia repraesentant, de
ovibus fit consultatici: Hi ab aliis dicuntur in romantici, seu Capnomantiet.. tystallomantici sua vaseulachrystallina: Gastromantici suas phialas aqua plenas cum cereis accensis, ac vocibus obmurmuratis partim intelleius, partim non intellectis. Dactilomantici suos annulos ad certam caeli posituram. Parthenomaniataei achaten in potu hauitam ad explorandam puerorum, dc puellarum virginit tem . Cli domantici suam clavem carrulis inscriptis circumdatam inscripto nomine furis, &sacrae scripturae libro alligatam, digitisque virgineis sustentatam, cujus rotatione furtum indicare putant ausurratis quibusilam verbis. Coschinoman. tici, seu Coscinomantici suum cribrum per forcipem suspensum, de de eratione facta, seu adjuratione per ignota verba. Libanomantici thure igni addito felicem , vel abominandum conjectant eventum. Axinomantici securi, vel ascia assixa trunco, filoque suspensa perpendiculi more sub alicujus nomine, culpae alicujus reum agnoscunt, & ex motu significatur, innocensne, an reus sit: Alii dijudicant idipsum ex praedictarum motu in aquam Projectarum. Ceromantici facta evocati ne ceram per ignem in aquam decidere faciunt, ut dictum est numero praecedenti. Tephramantici ex cinere, additis exorcirationibus, & litteris in ipso cinere seriptis, quae in verba coesescant, suas divinationes exhauriunt. Tiromantici excaἀ1eo. Onomantici, qui& Arithmantici, seu Arithmomantici praedicunt mortem aut vitam aegrotantibus, prosperam, vel adversam fortunam , consideratis primis litteris proprii nominis cum suis numeris, die lunae, aut solis, dictorum n merorum additione, &subtractione, ac residuo totius subtractionis,& hoc fit per rotam, Quam Pythagorae vocant. De his legantur Mori lib. Iristitui. m a cap. L . Sousa lib. I. Aphor. c. o.
s. I VoEX herbis, deplantis, & fructibus Bolanomantici, verbenae, salviae, Iunariae, clietamaricis, seu myricae soliis, &ramusculis consignant quaerentium nomina , Herbis: αα quaestionem agitatam, atque ab eisi uris, vel rei futurae cognitionem petunt Chapnomantici grana sesamar vel papaveris nigri in ardentes prunas iniiciunt ;&inde surgentem sumum observantis Critomantici ex tritico, & ordeo ea, quae ab aliis ignorantur, enuntianz. Das mantici ex laurifoliis cum fragore obitrepentibus. Sycomantici fici folium pro basi suae divinationis habent verbis necr manticis λlium hoc imphiltratum. Ita ΛZorius loco cit. Musa Aphorau.I. e.ω.
Expilaibus Icothiomantici, precibus quibusdam additis, sumpta esca suas per Piscibus.ficiunt divinationes; ut antiquitus in Dina scissa,&in sonte Apollinis apud Miras, di apud Syrrhum vicum fiebat: qua divinatione usi sunt Polydamas bello Trojano , & Tyresias Thebanus: ut reserunt Caelius Rodigin. M.7. eao. Plinius M.O. eap.
16. se lib.32. ea. & PIin lib. de industriaanimalium . Ex avibus Λugures tanta, ditam varia praecognoscebant sive occulia, sive su- Avi . tura, ut nulli ex divinis apud veteres ipsisaequari viderentur: cum ob omissum
augurium Romani P. Claudii, & Lucii Iunii bello Punico primo; & Flaminii bello Punieci secundo clades accidisse putarint: ut tradunt Cicero lib. r. de dissiti triona, Festus inmis, O in oscinum, Polybius lib. I. & Valerius Maximus lib.I. cap-- Isti vero suas praedictiones sumebant ex garrisu, volatu, di tripudio avium, quarum aliae funebres: aliae cliviae: aliae arculae: aliae remores dicebantur. Dilia genterque notabant , si negligerent cibum; si avide depasceremur; si aliqua grana Iourodeciderent, di terramserkemo inem sonum pulsedebat cadendo: Ex quibus vel secundos, vel sini suos evemus praedicebant: ue reserunt Gellius libas.c.
Plini lib.Iαων. I-'I8- Idcirco dicitur Augurium, quasi Avigurium et - Λrigerium, vel Avigarium; quod nuncupatur etiam Auspicium. Nec est alia
399쪽
3ues Disput.I II. De Maleficis, ut caula Maleficiorum.
dissetentia, nisi quod Augurium dicit cognitionem habitam per auditum rAuspicium vero per visum ut docet S. Thom. a. a. q. 93.-L3. e T. Torre, &Musa lix I. Philior. e. 9. cum utrumque denotet Augurum Praenotionem , quorum stultitia refellitur ab Uvimpina lib. de ιώ-natioru-.3. q. eir IO.
S. V. sis TI X quadrupedibus Auspices seu Augures etiam suas praedimones aucupaban-Ziadrupedi-tur, quae auspicia pedestria vocabant, & sumebant ex lupis, leonibus, simiis, canibus, arietibus, asinis, capris, vulpibus, mustellis, ut probatur a Tiraques-lo ad Alexandrum ab Auxodr. lib. I. cap. 3. Sed praecipuὰ exanimantibus, quae in laetificiis offerebantur, ut antea dis umest. Unde Haruspicina nomen accepit
Non enim ab observandis horis dicitur, ut dicunt quidam; sed ab haruga veteri vocabulo, quod juxta Donatum, hostiam significat. Ex hominibus quid praedictionum non hauriunt ex homine nascente, crescem 61 te, vivente, &mortuo isti homines irrisores p Sinascitur, omphalomantici per
Mominibus, nodos umbilico adhaerentes coniiciunt quoties puerpera ι &quid postm dum paritura. Amniomantici ex colore rubicundo, livido tegiminis, re involucri, quo caput infantis, quasi galeatum tegitur, fortunam esus ariolantur ε de cujus vanitate legendus Levinus Liricaeus lib.2. de occult. natur. mirae. cap. 8. Si creicit et Onychomantici, seu onimantici ex ungue pueri impolluti oleo, ac fuligine illi nito, de solem versus obverso, ac varia repraesentante praedicunt. Si vivi tr Chyromantici ex inspectione linearum in manibus. Pedomantici ex signis pedum . Nothomantici ex dorso. Spatulamantici ex lineis, & signis in scapulis, seu a mo reperiis. Meto poscopi ex vultus, dc frontis lineamentis . Physionomici ex totius corporis statu, &dispositione futuros eventus enuntiant. Si moritur An- tropo mantici ex hominum occisorum fibris, visceribus, alvisque dissectis mulierum gravidarum: aut puerorum corpusculis suas praedictiones rimantur. Hac usus est divinatione Heliogabalus, monitrum, non homor usus etiam Julianus Ap stata, qui gravidarum alvos exsecabat: ut Antiochiae , &Carris deprehensam, i stantur Cedrenus in aI. dc Theodor. lib.3.αa I. Oaa. Aliae innumerae superstitiones includentes pactum cum daemone, quae fiunt per verba, characteres , aures aliquas naturales applicatas ad curationes, re effectus mirabiles dignosci possunt, consideratis regulis a S. Th. traditis a. a. q.96. quas Iatὰ exponit ibidem Raphael de Ia Torre per multas disputationes. Sed & nos Ialliis de his disputabimus infra toma. dis t. I. in fines Fere autem omnes praedicti divinationis modi ii concurrat aliqua ex illis conditionibus positis supra αωῖ. ad divinationem ex plicitam sunt reducendi.
cet. lib. 2. cap.M. b.7. desumsitione, haec omnia non inspici tanquam causas, aut effectus eventuum futurorum. Non ut causas. Nullus enim Chyromanticus, audHaruspex illas sic accepit, &intellexit. Quam enim vim habere possunt in tales eventus p Non ut effectus; quia illa eventus praecedunt 3 sed ut signa instituta, ω directa ab eadem caula, a lita praedicti eventus PrOVeniunt. Quare justu, licite raut illicite exercentur, prout vel a peculiari directione divina e vel a causa sola na-
Iuste . turali; Uela daemone procurante proveniunt.
Si certum sit, aut ethim probabris, aliqua signa provenire a Deo; vel a singulari
ejus Providentia dirigi ad aliquid praesignanduin ruitum est, ex illis praedicti
400쪽
Quanti sint, quoad Speculativam &c. 33
nem capere. Sie Iris signum est non amplius deIendi mundi per aquas Genes. s. Columba deferens ramum olivae virentibus soliis signum erat, Deum este placatum, &exhaustas aquas diluvii. Exercitus visi in aere inter se pugnantes, &C metes in forma gladii apparens super urbem Hierosblymam, signa erant vent rae cladis per Reges Graecos tempore Machabaeorum: & ultimi excidii status judaici tempore Titi, & Uespasiani. Quarὰ juste praedictio ex illis capi poterat; cum
Deus haec ita institueret, ut talia significarent; & videntes occulte inspiraret alimpendentia mala praecavendae ut in lib.2. Machab. c. s. de ex Iosepho IiὲJ.debeia Io sudaiso refertur. At rarissime talia signa videntur ω & superiora , quae tam multipliciter ex creaturis capi diximus, ad hanc speciem referenda non sunt. Si tamen daretur aliquid simile praecedentibus , & certo constaret ex divina procedere Providentia, quis non concedat , juste ex illo suturum aliquod bonum, aut malum eventum coni ici, cum ad hoc fuerit a Domino praemonente
institutum p6. VII. SI vero hujusmodi signa, ut naturalia inspiciantur, licitum est ex illis prae- λdicere omnes eventus, qui ab illis ut a causa naturali proveniunt: aut ab eis sequi solent. In hujus naturalis conjectationis classem refero quaecunque causis naturalibus vere innituntur; vel saltem eas non improbabiliter omnino praetexunt: . cujusmodi sunt agricolarum, pastorum, nautarum, architectorum, medicorum , ' chiromantarum, metoposcoporum, physionomorum, altrologorum , &astro
Astronomi enim, quorum scientia astronomica nititur universalissimis veris, de Astronomi incommutabilibus principiis, ac velut theorica, idest, speculativa agit in univerialide astris, videlicet de eorum quantitate, mensura, distantia, de situ, motu, & cursu, de aspectibus, de eclypsi, de polis, de hemispheriis, de circulis excentricis, &concentricis, de Gieiclis, de retrogradationibus, de accessibus, & recessibus,& de aliis similibus ad astra,& eorum motus pertinentibus, licite pomunt ex siderum aspectu, dc motu futuras Solis, aut Lunae eclypses, ac caeteros universales illos artis tuae eventus juxta canones tuae scientiae certὰ praenuntiare quia ad horum inseriorum enfectus contingentes non se extendunt 3 nec ad conclusiones de fide, ac de moribus descendunt; nisi tamen vel supputatio, vel initrumenta eos fallant: ut docet Deirius tibias. disquis agaia. I.
A Strologi vero, quorum astrologia est veluti praxis respectu theoricae astronomicae; quia agit de astrorum este tibus, influxibus, ac proprietatibus , licite possunt ex astrorum, ac planetarum cursu, motu, & statione varia conlectare 1ecundum ea, circa quae versantur. Si enim respiciant syderum revolutiones, licite possunt aeris salubritatem, annonae pretium, puta, abundantiam, vel caritatem, tempora ad plantandum, seminandum, &scindendum apta, ventos, tempestates, terraemotus, pestilentias naturales tam in hominibus , quam in jumentis, & alia id generis naturalia praenuntiare se ut testatur Thomas GarZonus
in sua Platea universis, ubi de Altronomis, de Astrologis discur 30. dummodo haec necessario eventura non praenuntient; sed contingenter, & cum sormiatne oppositi. Si autem hominum nativitates considerent, licite hominum inclinati nes bonas, aut malas conjectare possunt, & dicere, se suspicari hunc, vel illum puerum sore talem, & ad talia vitia, aut virtutes inclinatum: & isti appellantur Genethliaci. Si tandem attendant electiones: quid in singulis rebus consulto , & utiliter faciendum, quid omittendum, quando aedificandum, ouando navia gandum , equitandumve , quando egrediendum , manendumve ὀomi ν den, Gn. Psexicachon. Z. 3 que