장음표시 사용
71쪽
1 8 Disput. I. De D eo, ut causa Maleficiorum
beatificos visionis, amoris, &possessionis interminabilis, quibus ita Divinae Majestati adhaerent, ut ab ea separari per aliquod peccatum nequeant' Unde putas , Irocedit illa impossctibilitas ad peccandum λ Λn sorte, quia non habent liberum ar-itrium, ut possint velle bonum, &malum, & operari justitiam, aut iniquitatem p Sed quis dubitat, illos libera praeditos esse facultate, & per consequens p
tentiam habere remotam ad peccandum ' Non tamen peccant, nec peccare possunt ullo modo: quia eorum voluntas proxime prae enitur a causa superiore, nempe, 1 voluntate divina eam determinante ad unum oppositum, nimirum, adactum beatificum visitonis, & dilectionis divinae, ad quem Deus continue concur- ,rit, &agit; nec vult agere, & concurrere ad actum oppositum, scilicet, peccaminosum, ideo non possunt amplius peccare t quia cessare non possunt ab iis actibus beatificis : ut subtiliter probat Scotus in .'ntamclu. 5. ac D. Bona v. IO.
s. II. DEstendamus nunc in Insernum viventes, ne mortui deveniamus in hune Iois
cum tormentorum: Quam horrenda daemonum sors, & quam deplorandus satus damnatorum, cum super utrolaue pluat Dominus laqueos, ignem, suuphur, &spiritum procellarum ι & turbati timore horribili desperatae salutis aeterno torqueantur supplicio, in quo positi quid agunt, quam Deum ultorem scelerum continuis lacescere convitiis, di excrescente superba malitia, nova crimina veteribus addere: ita ut non possint, aut peccatorum fructuose poenitere : aut
actum meritorium elicere bonum ' Quaeris, cur illam impossibilitatem habeant ad poenitendum, & bene merendum ' Certe non ex privatione libem arbitrii, cum illa facultas in eis insit,&per consequens potentia remota ad utrumque, sed ex desectu propinquae . Operativum enim non emn potentia propinqua ad operandum, nisi quando nihil extrinsecum deficit, ut operetur. Extrinsecum autem principaliter requisitum est divina voluntas concurrens cum causa secunda ad omnem effectum, tanquam causa universalis, actualis, immediata, quae ex decreto divinae Iustitiae non vult cum illis concurrere ad actus poenitentiae, & dilecti nis divinae: quia sunt in termino, & extra Omnem merendi statum. Quare de potentia Dei ordinaria impossibile est eis peccata deflere: aut uid simile operari, quo possint ad Deum accedere, a quo sinali sententia irrevocabiliter sunt separati, ecflammis aeternis addicti: ut Ialc docet Scotus loco citato.
F. I I I. R Egrediamur ab his extremis in terram viventium, quae ab utroque aliquid
participat, quia media est; pomunt enim ejus habitatores, & converti, &perverti, operari bona cum Beatis, &mala cum damnatis peragere: quia quocunque severtant, vel bonum, vel malums eo se Deus convertit suo concursu, a quo non determinantur ad unum oppositorum, cum ad utrunque libero se pol smi ferre arbitrio 3 nec magis ad unum compellantur, quam ad aliud. Si ad bona severtunt, operatur cum diis, & suo concursu naturali, &supernaturali gratia, teste Paulo Philipp.2. Deus es, qui operatur in vobis Delia, Ope cremo bona v tantate. Si ad mala, & maleficia se convertant, omnibus ordinarie cooperatur , non gratiae auxilio; sed concursus naturalis ministerio. Omnia enim secundum Joannem c. I. pnisiui actasint. Qualis autem sit iste concursus, quem in malemciis impartitur Deus, patebit in sequenti articulo.
72쪽
Dum committantur, Permittente &c.
. Cooperando cum qualibet ca sa seeunda.
D Eus maleficia pro materiali dicitur permittere, cum non impedit caulam sysecundam suum actum physicum producentem, ei suum subtrahendo a Cuilibet ea u. xilium; sed una cum ea cooperatur, suum illi impertiendo influxum, & concursum Generalem, Indifferentem, & Purum. Unde in malorum, ac maleficiorum permissione rutilanti Soli merito comparatur. Sol, ut mundi oculiis omnes suum esu partes e summo coelorum lustrat, cum omnibus generaliter lucem infundit de calorem, quibus omnes sublunares creaturae vegetant, sentiunt, generant,m ventur, q& agunt, Deus, ut primum principium generalem suum concursum, de
influxum omnibus creaturis impariitur: quia omnes ab illo dependent homines praeeipuὰ in triplici dependentia, nempe, inesse, vivere, & operari. In esse , quia illud, quod est tale participative, est ab eo, quod est tale essentialiter, cum ergo omnes sint entia per participationem, quis neget, omnes dependere a Deo qui est ens peressentiam ' In vivere ι quia, cum a Deo sint, propter Deum , &in Deo esse debent; sicut entia, quae cum sint ab alio, sicut a causa efficiente, sunt propter aliud, sicut propter finem; In operario quia cum causae secundae in omnibus causae primariae iubiectae sint, ab illius actione dependent, sine qua ne miniamum quidem digitum movere possunt. In eo enim, ait Paulus Actuum II. vivi mus, moυemur, eis sumus: Ex quo, per quem , dc in quo sunt omnia . . re , cum sic dependeant ab illo primo principio, necesse est, ut existentiam, vitam, &motum mutuentur ab ejus concursu,qui ordinarie eis non denegatur ι sed co mmunicatur abunde, sicut&caeteris creaturis , dum quolibet momento cooperatur omnibus actionibus, quae amisquoquomodo fiunt. Unde talis concursus vere dicitur generalis. Eodem enim concursu, quo Deus cooperatur cum caelestibus
sphaeris, ut moveantur: aer ut agitetur : mari ut aestuet: terra, ut germinet et herbis, ut crescande avibusi,ut volent: Piscibus, ut natent, animalibus, ut m
veantur: eodem concurrit cum hominibus, ut operentur, sive bonum, sive -- Ium3 cum in iis omnibus agat ut causa universalissima. S. I.
Sol omnibus sublunaribus aequalem conseri lucem, quae tamen pro diversa re- ωrum conditione varia operatur . . Aliae vegetant Ialiae crescunt: aliae sentiunt: Initister
induratur lutum, liquescit cera, echuJusinodi. Deus aequali concursu cooperatur cum omnibus creaturis; quia ab illo, tanquam a primo principio dependent. Etenim in omni ordine essentialiter uno, oportet, qu3d omnia illius ordinis redueamur aes unum aliquod , a quo dependeant secun m rationem illius ordinis , teste Aristot. Io. Metaph. puta, secundum rationem causalitatis 3 alioquin non esset ordo per se unus. Quare, cum omnium entium sit ordo essentialis per se unus, necesse est, in ipsis dari unum ens, quo omnia secundum realem Orainem esse tialiter dependeant: quod aliud non est, quam Deus t. max. a quo omnia es sentiam, vitam, & operationem sortiuntur mediante illius concursu, qui, ut
ab illo tanquam a primo principio procedit, indisserens est, de indisserenter tribuitur omnibus hominibusue sed determinatur ab unoquoque juxta proprias incli
nationes: cum eodem concursu, quo quis brachia movet, ut proximum percutiat, possit porrigere eleemosynam Unde quando concurrit cum Veneficis, non
illos impellit ad maleficia peragenda suom ursu , quo, utpote indifferenti uti possent ad bona praestanda, si malitia sua non excaecarentur.
73쪽
Ideo dieitur maleficia permittere pro materiali,it quantum illuinfluxum Om nibus largiis
ius non debet diei maleficia velle, nisi improprie.
Deus malemcia pro sor mali dicitur Proprie Perin
rendo ad ma iitiam. Non cohibe. do malitiosa operationem.
3U DEput. I. De Deo, incausa Maleficiorum
Sol denique pura ni rebus sensibilibus exhibetiuo i, qua etsi omnia ilIustret ,
&aequaliter diffundatur super amqnas hortorum ariolas, &lutuosaspaludes, ut Gendes lacunas, non tamen d&k- Deu&purim largitar c cur itin mortalibiis, quam seno ad mala, &maleficia peragenda a peccatoribus deletin netur, non tamen insea, aut contrahitinalitiam.: qui ad amones tuas, inquantum santencia positiva, ut Maerati&cautaconcurrue nonveno inquantum ara sunt, &desectuosae, utro di num.
Q πω reconcludindum est, Deum dici mala Permatere, &malefic , pro regeneralem, indisserentem, &pumamillum concurseminaliscis non denegat. . per quem sic concurrendo non magis instud in nralaficium, quam in naturalam xliam hominis operationem, motum bestin, matarboris iacuius augmentum . Attamen per hunc concursum generalem, infinierentem, re purum non estati rendum, nisi improprie, Deum veve maleficia dicendor De vest hunc vexari daemoner voluntas Dei est, uitalispersiana sit maleficiata, a vemiu aedaemoner haec: vexatio est a Deo, dis miles locutionesquorundam spiratualium hominum, sud simplicium: sunt enim impcopris hae locutiones. Nam actiones, repas fiones, lema scunque Mneris operationes attribuuntur causis propriis, &hnis mediatis, Sc non umorialibus: Combustio namque igni, dc non caelo attribuiatur etsi caelum ad combustione concurrat: Deus sua generali permissione, de concursu non ut causii particularis, de priraria; sed utcausa umversalis,dcindis renxconcurrit ad maleficia, ideo ei attriuui non debet talis vexatio. Sol, dc homo concurruntad generationem hominis: non tamen homo durituriui s Iis. Deus, de Leo concurrum ad generationem Leonis 3 nontamen est dicendiunt Deus generat leonem, sed Leo. Dinominatio enim Nonis non fit 1 cauti uni versali, de indisserente, sed Ecausa propria, dc particulari- .Ex quibus omnibus patet manifeste laurina Dei dignatio, qui ut causa versa iis, indisserens, depura, concurrere non dorinam amo uatis hostibus, dc daemonum mancipiis in illis eisiem actibus, quibus Maiestinem suam ramgraviter ossendunt. Maxima e contra hominis munia, qui comitino Dei concurrentis beneficio existens, vivens, dc operans, sine quo non posset nec moveri, nec vivere, necessistere, non veretur illo abuti ad peccata committenda; quibus suum benefactorem provocat. De qua detestanda ingratitudii in juste conqueritur per Prophraam Isaiamc. y Servise me filia peccatis rares, praesinsi mihi ιι rem hariam Quin non Iubens, sed dolens cum P carum materialiter com
ommum maleficia , ac mala pro substrato , siti materiati sumpta Deus dica
tur Permitrere, cum quali et creatura ad actum physicum , ac positivum Concurrerino, ac cuilibet causae secundae suum influxum , ac concursum generalem, indimerentem, de purum i moeniendos Attaisen cum actio mes ea asiab strato inlitiae non detinmineturuesta serenaliter ab ipsa voluntatis malitia odesorismitate nomen sumat, Deus dici non potest proprie maleficia, ac mala pennitte. re adactum physicum, de materialam concurrendo, it cooperamdos sed non Concurrendo ad malitiam, ac deformitatem et Nec cohibendo, ac impediendo actionem maleficam: ut duobus articulis notum fiet.
74쪽
Dum committuntur, permittente α - 3 i
SAnὸ ἄ---um, quod inus dicatur Concinere ad maleficia peo mateis se
hi sumpexi cum illa acti malitiae substrata saetis reala, &quid PMulviina, De e mno cocis emerquia musta nuncupandum. At malaficium pro sormali sumptumni aliud est, iviam deformis malitia, seu malivasa deformiras. Quis autem ne is et 'dedivi. seiri, totam tiram actionis peccamin malitiam, tam nota habeatcausam essicientem, sed deficimitem, ut loquisur Λ Istiiravissi. IM Get t. mico non is, ius heposse procedere a Deo mina ipse sitiumme ser nec possum alias deficere , non eoia r- nec male operari, eram posse Peccare, α polledeficere oro eodem a D. Augusti accipmutue. Quam minatem tanquam videntem rimetur D.Paulus Roman.9. dicens: Nun id quitar apud Deum 8- -- non uem tinxinisminam uer . Sed provenire ab homine, qui natura fragilis, &converistibilis ad bonum, de ad malum relicto bono prava sua voluntate admalum ae tur , vel a Daemone, ut late probatur ama.
LIcet enim Deusconcurrat adactionem positivam substratam maIitis, non tamen potest dici simpliciter,ac proprie concurrereat maleficia, seu ad quascunque alias actiones malax: quia actici mala non de muratur formalitet a re po-
stiva substrata; sed a malitia, es desomutate uoluntatis, aqua procedit, quae iis actibus humana est, vel diabolica, &non divina. Ita non potest Deus dici simpliciter, ac propriemaleficia peruriture coneurrendo, ac influendo sed non concurrendo, nec influendo ad malitiam, idest, non volendo malitiam, seu nullum faciendo actum volitionis respecta malitis. Ratio est e uuia concurrendo , non permittit solum id, ad quod concurrit; sed etiam illud vult. Si enim non verulae, non concurreret. Uri, quia concurrit ad actionem illam positivam malem cit, illam vult: &quia vult, sequitur non simpliciter, ac propriὰ illam per-tere: cum simplex permissi nullum habeat actum directum voluntatis emacis . Non concurrere autem ad aliquid, idem est, quod illud nonvelle, seu nullum Facere actum vorantatis respeetu illius: fic non volando, nec approbando illud pro id, ac simoiiciser dicitur permittere Quare ces m Deus ad malitiam non con Currat, aqua denominatur actio, sequitur, quod illam, quando fit, non vult , nec approbati &cum non velit, nec approbet, simpliciter, ac proprie illam permittat . Quod erudite docet etiam Franciscus SuareZ pari.a. traei. de Angelis lib.8. cap.2O. num.i. ubi loquens de daemoniacis obsessionibus, ac vexationibus, quibus homines a daemone affiguntur, ait: Geuissa sint--An--- pisiva
sate, quam d/emon ad nocendum habet: seminis atraque licensia eadem rasis. Est infra exponens sententiam Divi Anselmi lib. I. Cur Deus homo p.7. asserentis hujusmodi poenas a daemone inflictas nunquam fieri Deo jubente, sed tantum permittente ait: suando poena est tantum adprobationem, Er exerchium, licis suppomaroue Iem νεα- marina hamae, cum trimen nomi ponat μορ--τ- - tatis pinnin me propis , ae perminia nee sa ea reae , non o aDeo volenu, ac μ' μαιε, μου ---eter quia i ta Meretri sic iliam adipa Mons inmmιν is ,
75쪽
Disput. I. De Deo, ut causa Maleficiorum
s. II. lHoc magis, ac magis probatur ex cap.I. Dan. ubi ait: Sine ipso factum os nμhil. Quid enim significatur per illud, nisi peccatum, ac malitia actio-
a. 4h. quae fiunt sine Deo volente, oc approbante, ut exponit Origenes rom. 2. δQuae malitia, seu peccatum nihil es, ideli, non ens: quia δε ensesset , a Deofactum, dei, qui omnium ensium es caesa prima, in generata Erincipium; sed quia non esens, a Deofactum Mnes. Eo actum es, ut supponit Evangelista, Adaem e , meI ab hominefactum es , qui illud faetendo defecerunt: eumfacere sis entium, deficere non entium. Nec defecerunt solum s sed non entia factisunt moraliter loquendo: . quia qui peccat, facit non ens, idest, meearum: cir fit non or, idest , peccator equiapeccatum insuo formarii non es quid reati; sed deordinario, deformitas, eis pura 1 ivatio ordImr, eonformisatis, O rectisurinis ad suam regulam . Unde recte S. Augustinus, ac D. Bonaventur. in Joann. cap. I. sc legunt : Sine ipso factum es nia hit, idest, peccatum, WEa pereatum nihil es : iis nihil fiunt nomines , eum pec- eam. Quocirca a Sapiente Regina Hester es.q. vocantur non entia, cum dicit em tradas Domine siceptrum tuum his, qui non timi. Unde oc Verinus Poeta canit his versibus. Peccatum es defo)ma malum tra ego legis Divinae, se estius dixeris, esse nivit. are cum maleficiuro formali sumptasnt non entia, seu nihil, ae purae privationes rectitudinis, Deus dici non potest simpliciter, ac proprie illa sermiti re concurrendo, volendo, & approbando; sed non concurrendinetron volendo, non approbantur per actum positivum volitionis.
Non Ghibendo. 68 TYErum eum nihil in rerum natura videatur evenire posse, quod illud Deus V non velit, &si illud velit, quod etiam non approbet, & non cohibeat, n se a per-va oritur dissicultas, ac ratio dubitandi: Λn Deus dicatur maleficia permittere , miriere, qu ea cohibendo, vel non cohibendo ps 'se'az.ε Procujus dissicultatis explicatione sciendum ex Moto in I sent.ῶm 2 47. Guil- maluiosam. helmo Vorili. Tatareto, & aliis Scoti sectatoribus, In omni Dei permissione tria in volui. g. I. DRimum est scientiar Deus enim praevidet, &scit, quod sunt mala, puta , furit szentia i maleficia; Si enim nesciret, non diceretur permittere. Sicut Praelatus, dum Dci, ignorat, quod subditus malum iacit, non dicitur permittere eum malum facere sed cum scat, & non prohibet, nec impedit. s. II. Wφη ς' μ' CEeundum est non velle, mala fieri, idest, non velle illa vel approbare: Velo cohiberes & impedire. Nam actus divinae voluntatis Primo vel accipitur per modum volitionis ι & sic dicitur volitio . Secundo aut per modum nolitionis, ut dicatur nolitio; & ambo sunt altus positivi ad modum duorum contrariorum in nobis; sed in Deo sunt unicus actus voluntatis simplicis; &est ibi disterentia tantum ratione objectorum. Tertio vel accipitur, ut lignetur per modum non voli
76쪽
Dum committuntur, permittente ex M. 33
tionis. Et dicitur non volitio actus purae negationis, nihil ponens. Unde nolitici opponitur contrarid volitioni, sicut odium, dc amor. Non volitio vero contradisctorie opponitur volitioni.
Ad propositum autem proprid loquendo Deus habet velle rei u bonorum ι de
habet nolle respectu malorum, quae ex toto cohibet, &impedit, ne fiant . Mahabet non velle, idest, nullum habet actum volendi respectu malorum, quae perinmittit. Unjecommunis est non velle, quam nolle: quia est respectu malorum tantum, quae omnino cohibet, & impedit. Sed non velle est respectu tam malorum , quae omnino cohibet, quam eorum, quae permittit: quia tam respectu istorum , quam illorum nullum habet actum volendi. Idcireo quemadmodum album, di nigrum iant contraria ι sed album, & non album sint contradictoria; Et non album communius est, quam nigrum: quia omne nigrum est non album; sed non omne non album est nigrum: quia rubeum est non album, nec tamen est nigrum . Ita dicendum est de actibus divinae Voluntatis: Nam si Deus haberet simplex nolle, ne hoc malum, puta, maleficium fieret, nunquam posset fieri r quia illud cohiberet , Hoc autem non habet respectu malorum, uuae evenire permittit; sed habet non velle , idest, non habet aut velle: aut nollet vel dicamus lab aliis verbis e ea non approbat concurrendo ad formalitatem ipsorum, ut probatum est praecedenti articulomec cohibet, illa impediendo, ne eveniante sic proprie dicitur permittere maleficia alitat illa non velit fieri ι idest licet illa non approbe t per actum positivum volitionis rnec cohibeat per actum positivum nolitionis. Tertium est quoddam velle, quo vult, se non velle mala fieri, nempe, aliquod Quodam τε velle divinum rellexum silper huiuscem ui non velle. ις-- Et illa permissio tria dic in Deo : unum in intellectu, videlicet, scientiam,& duo in voluntate,scilicet,non velle;& velle non velle,iderivelle non approbare, nec C hibere.
s. III. EX quo patet evidenter, quod cum in maleficiorum permissione in non eoncur- ωrendo, re non cohibendo non reperiatur aliquod velle, vel nolle e & in concurrenjo iunctum sit velle concurrere, Deus dicendus est simpliciter mala, & maleficia permittere, non quando concurrit 3 sed quando non concurrit, Ec non cohibet, seu non impedit actionem malitiosam, circa cujus malitiam nullum rectum habet actum volendi. Quamobrem concludendum est, Deum mala permittendo, ut tot maleficia a stati,is est
quae quotidie Malefici patrant, nullo modo illorum esse auctorem, nec Cooperato auctor nee
rem malitiae, ideoque nec posse dici, nisi improprie, Deum maleficia velle, litat ea permittat. Sicut quando quis lassocatur in aquis: vel caait in puteumr vel occiditur ab homine, non dicimus, Deum haee velle, aut operari, quamvis illa permittat concurrendo ad actionem Physicam, ut causa universalis; sed dicimus, hune ex inadvertentia cecidisser illum ex inertia fuisse sutacatum: alterum ex malitia insemici ocetiam 3 semper in causas secundas proximas, & particulares effectus red centes . Sic vexationes diabolicae non sunt Deo tribuendae nisi permissiud , quamvis Deus earum sit causa universalis r cum potius per voluntatem signi manifestetur Deus, quantum est ex parte sua velle oppositum, nempe, liberationem a malefi- Cio,&a quacunque daemoniaca vexationer cum spiritualia tradiderit remedia , quibus huiusmodi destruuntur daemoniacae operationes, daemones ex liuntur, dori deles eum fiducialiter invocantes a quacunque vexatione daemoniaca liberantur , ae praeservantur. Solum ergo daemonem, vel hominem mali causam esse nemini esta mbigendum, qui talento optimo, nempe, generali, indisserenti, & puro illo concursu in suam perniciem abutitur, Miamvis tam liberaliter illa donatus sit a Patre familias, ut eo utatur ad salutem: rataeo tanto gravius esse plectendum, quant ingratius suum benefactorem offendit.
77쪽
De Deo, ut causa Maleficiorum.
Quare Dςus maleficia permittat pN a ex utialeficiorum Urmissione tot mala quotidie humano generi inferantur, D v males ' L quibus iniistinctim videmουs innocentes eum noxiis involvi: cur Deus, qui est ob bo inde pituimus, bin istunus, ac clementissima non impedit , nec cohibet, sed permit-Prodeuntia . tum ita dies. hominibus inserri: Nonne seu esset, talem denegare permissionem , humili Di, ' qua uam concedere etiam lituitatam Z Respondit S. Bonav. an Isent. di T. ε 3., velim, ac in hoc ordinatissime fieri propter bona , quae ex illa procedunt sive ex ordine resum i-. ' Universis; sive ex ordine rerum in eiur sequentes sectiones declarabun
De ordine rerum. in vives . . . .
7I T certe hoc exigere illum ordinem,*atet ex eo, quod mala ad Universi cons . tant complementum, inquantuavillarum permissionem consequitur bonorum aggregatio, per quam rerum universitas pcrficitur. Verum quidem est , malum tim. Malum per se Irer se, neque per accidens facere ad pertactionet x, δέ decorem essenti xlem Univer- - - 1i, Illud enim per se confert ad perlectionem alicujus totius , quod est pars constituens ipsum; vel causa alicu jus perfectioniti in ipso. Et quia malum non est pars Universi, inim non habeat naturam substantiadi, neque accidentis; sed privationis p.,s Alohem tantum nec etiam per se causat aliquod bonum; ideo per se non poteti co nserte ad non infert. illius pulchritudinem 3 immo potius infert laeditatem, cum sit privatio boni, &euti di liri secundum S. Dionylium. QuarE Deus, qui bonus, & summe perfectus meliora , di perfectiora facere consuevit, sine malis mundum creavit ab initio: dc mundus an τ men ς η- te peccatum erat in bonitate perfectusjuxta illud Genes.I. Pidit cuncta, aescer- , Uz P a' or orant atri Mna. Quod ratio ipsa docete quia illud pulchrius, & melius est, quod Persectionem minus malo miscetur,ac purius in bono consi1tit.veruntamen in confessis est,maIum ς idς' ad Unive si aecidentalem perfectionem, de decorem occasionaliter conserta , i dum'or'di ' quantum conjungitur alicui bono , quod est de elus persectione: ut patebit, si consi-ης sederemus ordinem, quem habet ad triplex bonum Substratum, Oppositum, Oc iElp-:
Ta π Maroenim malum,ac malaficiumordi ludad bonum, quod ei subuernicur, ηψ'VM ivb' nempe, naturam defectibilami, qme., ut talis est, Universum decorax,& Permest zαζde- cn. Quis enim neget, magnumiaccedere illi decorem ex eo,, quot sic reperires stibilis, α tur creaturae liberat natura defcctabiles , nempe, homines , quibus xcumhk '' rit libertatem altatrix, quo libere possunt bonum, di malum aure, debuit, Perm tere, ut, illis agentibus ex praelariptio naturae strae, possent operari ., ne illa Itomyte Privarentur : qui dejus providentiam spectat, ut unaquaeque creatura nat uRIuae relinuuatur, nec semper impediatur inruis ossiciis obeundis 8 Pr in S. Dioninius αφ do davim nomin. -iae ins natων- ,sed EL Augustinum tibQ. de Civit. Drac. D. -min tritannis resiastres , in Dorsu rasconitas a-- gemproprios mat- is ins . . S. I.
78쪽
Dum committuntur Permittente eXM. 36
H Ee autem liberias est summum bonum naturae intellectualis, ex quo tanquam e fonte rivuli alia bona scaturiunt, omnes nempe virtutis actiones, dcom n ia opera meritoria, quae a mundi exordio facta sunt, dirierat usque in finem . Cur enim actiones sunt virtutis 3 &quarὰ mercedem merentur demtoralem , aut aeternam: nisi quia liberae factae suntmisi quia homines suo arbitrio,& libertati etelicti fuere quia si sui It amara necessitate compulsi ad illa peragenda, nec actiones vitetissae essent: nec opera meritoria ἰ cu m virtus c acta non si vi us, sed servatus: Et operibus necessario factis nulla debeatur rem incrati rut erudite docet D. na v. sua.ds.23 ara.2. . I Quantum ergo, putas, pultaritudinis cori fert Universo ut alia herias, ex qua tanta fiuit bonorum abundantia, ut nec cogitatione comprehendi
a re si mala non permitterentur,tollerentur a mundo naturarum diver has ab ho ne libertas r Sublata libertate, bona libeta iactat Sublatis bonis, meritar Sublatis meritis, praemia,&remunerationes. Ut econtra, Posita libertate sequuntur bona liberar ex bonis liberis procedunt metita, ex meritis honor, gloria, colonae in hoc saeculo, dc in futuros Ideo necessarium fuit,ut divina Providentia hommes non cogeret, sed sineret ununquenque spontὰ ferri vel ad bonum 3 vel ad malum sne Lmalum non permitteretur,&amoverentur natu defectibiles, subtraherentur tot gradus bonitatis, & pulchritudinis ab Universor ut MM testantur D. nava Guilhelmus Vorillon .ead. dist. Bernardus de lib. arb. Pelbar Sm I. Rosar. -ν. Premiso I. . dc communiter omnes Patres, & Theologi. s. I I.
pro deunt plura bona. Ideo ne toti latur illud bonum , o quo tot bona procedunt .sermittenda tuu astata .
, Uod si ex illa libertate sequantur etiam plura mala quae totaliter non. consu-' munt bonum, in quo sunt tanquam in subjectos lina
O mum bonum, in quo sunt tanquam in subjectos led grave damnum inferunt Nee obstit,
non tamen aequiparanda sunt bono communi naturae intellectualis, ocrationalis nempe Iiberati arbitrii,&electionis, ex quo tot panicularia bona procedunt 3 requishi. 2 ideo ut bonum illud natum conservaretur, permittenda fuere mala: ac maleficia 3 is quia torali quia bonum universis speciei praeserendum est bono singularium, quod accidental i-hus iis malis imminuitur.' , , Humhu est, ast Aristotelis r. Politie. C.2. Nee sunt Mnam unius emtatis acquirere, edi consem re emn praeiud Dat uorum rituum, d ἐ-- rivi a valle eon Irea cum damno amiverse Giυitatis. Sic in creatione animae rationa- muni naturae. Iis, quia naturae ordo exigit in universo, Conditorem naturae appetitum naturae Deus
adimplere; cum illa in fetu hominis animam inpetat rationalem, ut hujusmodi bd I: ' appetitui , qui est de perse one ordinis Universi nat satis, in ultimo instanti perfe- plures essectaecprporis organirationis Conditor natu creat animas, etsi earum plures esse 'damnandas, certo sciat: quia bonum commune speciei bono privato individuorum est praeserendum, ut tradit D. Bonavent. in a.d.3ata. 3. qa. Quare praestat, divinam Providentiam mala,& maleficia ad interitum quorundam livi ividuorum permittere 3 quam illa impediendo totius speciei libertatem vel impedire, vel retardare t eum mala permittendo, ab illis homines avocare studeat, & ad bona provocare propositis praemiis, &suppliciis. Dignitas enim aeterni praemii tanta est, ut abundEciat ad inflammandos affectus ad omnem virtutem, & sanctitatem r Pari modo supplicia aeterna, si benE perpendamur, satis sunt ad steteratos ab omnibus flagitiis
deterrendos, ut G monet Horati - Oderunt peceam bovi Urastis amore . . iaὸ . Oderunt peccara mali formidine paenin. .
79쪽
DispuLI. De Deo, Ut causa Malaficiorum . .
M bonum Umum. ν, Eeundo malum habet ordinem ad id, quod est ea Oppositum, nen , bonum. Ex malo in- δε in quo non parum auget pulchritudinem, di persectionem Univeru, quae ex illa s. 'ri . isse oppositione consurgit, inquantum per eam bonum, & clarius agnoscitur, & alde .rchises ' tius appetitur. Hanc enim Deus stabilivit diversitatem in hoc mundo, ut unicuique
.ppofixu in rei contrarium aliquod sive in naturalibus, sive in moralibus assignatum videatur Mini,d ebri In naturalibus calor, di iri ὀus: humidum, disiccum: tenebrae ,& lux r ignis sursit. &aquar motus, &statio: vigiliae, &somnus r sanitas,&infirmitas: tempus,&aeternitas: immensitas, & circumscriptior infinitum,&finitum. serenum, α temia Clarius agno. pestas admiranda varietate, & Justa ordinatione opponuntur. si M. In moralibus malum bono adversatur, contemptus honori, penuria abundantiae, ignominia gloriae, paupertas copiae rerum, corruptio integritati,tristitia gaudio,disia ieentia voIuptati ,& odium amori. Denique virtutes, re vitia inter se mira contrarietate concertant, ut vere dictum sit a sapiente Eccus3 3. Contra malum bon- - . contra visam mora: AP, eontra Disumfusum peccasor. Et sic in inars in omnia opera missimi. Duo eoamra δεο ἡ ω -- contra unum. Ex quibus oppositionibus sicut ar
tior,& pulchrior resplendet iacies Universi: ita doni pulcnritudo ex mali detormitate clarius patet intuentibus: ut monet philosophicum emitum iidita de coelo, &mundo: in arama δε opposita magis elucescant. S. I.
NEc elaritis patet solum intellectui, sed etiam ardentius appetitur a voluntate, Nam carentia boni,& indigentia ipsius auget appetitum, praecipue quam do quis caret aliquo modo eo, quod alias havult. Ganta ansietate viator, ut alter Iob ruriam post te bras sterat lucem surgentis aurorae,& solis orientis p Λut qua tis affectuum ardoribus innrmus exardet ad sanitatem toties concupitam λ Non mianori desiderio homo fertur in bonum, cum malo opprimitur. Malum enim aerum. nis, anxietatibus, dispendiis, di amictionibus plenum eum provocat ad bonum commodis, consolationibus, & deliciis assiuens ardentiori studio sectandum, αConquirendum, ut conquisitum inveniatur, retineatur inventum, dc re .entum posisdeatur. Nec est ei aliquid pulchrius, aut gratius, quam spost malum anxie L Ieratum, tandem bono diu desiderato, soliche conquisito, gaudenter invento, di suaviter retento gaudere delicioia possit. - Consideremus unum, quem aspiritu immundo Delia permiserat obsideri, de quo Matthaei 8. e, M A s. Ecce hic miser habitabat in monumentis, quo quid magis no mini exosum p ita suriis agitabatur, quod neque catenis qui lauam poterat eum ibgare, quoniam fm compedibus, & catenis vinctus dirupisset catenas, re com Pedes comminuisset ι ita sevus, quod nemo poterat eum domare: nec Pinerateransire per viam illam. Hic videns Iesum a Iones cucurrit, adoravit eum, & cla mans daemon voce magna dixit: ρ--N, rim lib. I mi isti . . A M rora per Demm, nemo torqueas. Sin ecce Salvator Mundi illius hominis miserans eum liberavit a daemones quem cum vidissent incolae illius regionis sedentem, vestitum, tisant mentis praedicantem in Decapoli, quanta sibi fecisset Jesus, obstupebant, di admirabantur omnes. Sed unde his admiratio δ Cur prilis
non admiramur videntes eum iuriis agitari, vivemem habitare cum mortuis, humanitate praed hum bestialem praeseferre sevitiam, ac naturaliter ad bonum ρο
tensum seipsum lapidibus concidentem, sibique alia mala inserentem p Nonne ac potius miranda λ Curiguar nonnisi, cum a daemone liberum, quietum,
80쪽
Dum committuntur, permittente M. 37
num, pacificum, & tranquillum conspicium p Dicamus ergo, ex bono adepto poli tot mala perpessa hanc Ortam admirationem. Quid mirabilius, quam hominem insana mentis illico sanam possidere mentem y id gratius, ac jucundius , quim tivum, & crudelem, se totum mox exhibere mitem, humilem, pacificum, ae mansuetum: prius Iesu praesentiam aegrὰ ferentem, & abhorrentem: ae de adventu ejus conquerentem; de hinc illius statim aspectum gaudenter appetentem , ae sequelam conquirentem p Unde tam subitanea mutatio 3 Ex malo utique receniatet passis bonum oppositum ab eo caepit clarius agnosci, ardentius appeti, & suavius retineri, eoque dono melius, ac persectius uti. f. II. SI ergo nullum daretur malum, cujus oppositione bonum tam clare agno-
scitur, tam ardenter amatur, quanto decore mundus privaretur' Sic enim si is, i, no nec vitii deformitas, nec pulchritudo virtutis possent ab hominibus percipi ι & permitte o- per consequens nec vitari vitia, nec vinules coli e quae si darentur in mundo, quan- φ .. . eis, putas, malis deturparetur λ quanta bonorum seges, qua ja m ditatur,&perfi- privaretur.
citur, illi deesset λ Certe innumerat cum impossibile sit intellectu amequi opera
Omnia na, quae ex horrore vitii, &amore virtutis Processere. Quare conve-Ideo prastaeniens est a Deo mala, dc maleficia permitti , ne mundus talem , dc tantam μι M t
bonorum patiatur jacturam, per quae nova quotidie recipit decoris, de perse-'
TErtio malum habet ordinem ad bonum, quod ex illo procedit : & sic confert ad decorem Universi. Nam ex eo, quod aliqua malὸ operantur, multa Ex malo pr bona eliciuntur. Nunquam, ait Drexelius de consormat. Voluntatis lib. r. cap. 2. s. t. Borutas illa in ita tantam in Orbemaeisiam permitteret, nisi maiora inde b num,quod exua eliceret, reperta ad pernisem verteret ad salutem . Perm s Dor frateris lito p edit,
. nam inUriam in Iosephum innocentem saevise, sed quanto ἰου bono , non 'bi uisita si suum parentum, si fratrum , sed totius ingrati λ Permisit Deus isontem David ab impiis Saulo gravissimis inseriis magis ari , sed Davidis, solisnus Regni hae-Maei bono maximo. Permi t Deus Danielem iniqai Θ Meusarum in Lacinem v raginem praeeipitari, sed grandi Danielis ἐμπι, se plurἐmorum bono . Deus enim , ut ait S. August. in Enchyridion c. II. &IT. nullo modo sueret aliquod malum esse in suis operibus, ni adeo omnipotens epet, se bon- , ut benefaceret etiam de o. , -- , si . Unde ex malis bonum producitur Naturale: ut patet ex eo, quod sine co med eruptione unius non potest esse alterius generatior mors muscae est vita araneae r Bona Naxu& si non esset occisio ovis, aut alterius animalis, non esset vita Lupi, aut Le -- nis. Idem dicendum de Morali. Nam si nulla esset culpa, nulla daretur paenite tiar si nulla esset paena, nulla reperiretur patientia: Tolle calamitates , non erit fortitudo: tolle injurias, non apparebit humilitas: tolle peccata, nullum erit bonum misericordiae per remissionem 3 nullum bonum justitiae per punitionem. Maufers saevitiam tyrannorum, ubi gloria martyrum p persecutiones peccatorum , ubi Iustorum merita Si malum in mundo non erit, non erit humilitas , non temperantia, non misericordia, non justitia punitivas exultabunt ergo consta tia, perseverantia, longanimitas, quae in illo serendo praecipuὀenitent; amand huntur omnes virtutis actiones ut charitatis, obedientiae, resignationis , quae in
calamitatibus, & exterorum bonorum privatione, in infirmitatibus, & doloribus corporis, in angustiis, & vexationibus spiritus vel tolerandis, vel am vendis exercentur ι cessabunt orationes publicae, di privatae , eleemosinae , dc Brogu. Alexicathon. C 3 ope- OOste