Psallentis Ecclesiae harmonia tractatus historicus, symbolicus, asceticus ... Opus nouum, & curiosum, ac multiplici eruditione illustratum auctore D. Ioanne Bona ..

발행: 1653년

분량: 683페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

Suet. in Caesare. Ambros de ossi

Quibus de ea usis certae quaedam horae ad psallendas Deo laudes fuerim institutae.

Varia nomina horarum canonicarum explicantur .

occultarins ani qui .ERTOS hymnos, certamque rationem publice laudandi Deum primi patres Ecclesiae diuinum ossicium nuncuparunt. Vocant enim ossicium latini idio maris professores, id quod quis' te debet eff-cere, habita ratione locorum, temporii,&personarum. Inde titulum de Ussicii acceperunt libri tres Ciceronis, totidemque Ambrosij Praesulis Mediolanensis. Est etiam ossicium apud Suetonium honor, vel Obsequium : Assidentem, inquit, coniurati specie ocficij circums feterunt. Dicitur autem officium una immutatalitera ob decorem sermonis, quasi effetum ab essiciendo, ut notat finibrosius. Quia vero in diuinis laudibus id omne continetur, quod nobis faciendum est erga Deum , easque statis horis persoluentes debitum seruitutis obsequium supremae

maiestati impendimus, ideo sub hac dupli ei acceptione Dei laudibus ossicij nomen imposuerunt antiqui. Alii horarias

preces cursum diuinum vocarunt, vel a cursu solis desumpto vocabulo ; vel quia legendo, & cantando percurruntur. Sanctus Columbanus regulae suae caput septimum inscripsit docursu e S. Bonifacius epistola I p. specialis horas , & cursum . Ecclesiae custodiant: Gregorius Turonensis, exurgente Abbate cum monachis ad celebrandum cursim : Fortunatus Pictaviensis Episcopus in vita S. Germani, S. Germanus iter agos semper nudo capite cursum recitauit, etiamsi nix, aut imber urgeret: Idem in carminibus: Cur m ine Dauidica diuina poemata pangen ι

112쪽

cap. a De eausis institutionis.

Carsibus assiduis dulce reuoluιι opus.

A Grecis ossiciu canon diciturigasilius in regulis breuioribus ,ree ..... Si quis non occurrat adesse canoni psalmodiae: Io. Moschus in Prato spirituali,post canone, quod latinus vertit post ossicium e 4o. S. Antiochus, Psalmodia nostra canon appellatur e sicut agri- Cola nisi suum canonem plenum, dc bonum reddiderit, in carcerem conijcitur, donec integrum persoluat debitum; ita co . tinget monaco, si per oscitantiam sibi praescriptum canonem transmiserit. Dicitur etiam synaxis passim apud Cassianum cs Q -xaearata verbo e. ἀνειν quod est colligere , seu cogregare,quia ad psal- 'Iendum colliguntur in unum,& congregantur Religiosi . Eodem sensu a S. Pachomio in regula diciζur collecta &iu vitis in, , , Qui Patrum narrat Russinus pulsat te Diabolum aliquando noestu no tempore ad ostium cellulae Macarij iunioris, & dixisse;Surge abba Macari, Ac eamus ad collectaria, ubi fratres ad vigilias congregantur: & infra; Nulla sine nobis collecta agitur, nullaque congregatio monachorum. In concilio Agathensi Missa nuncupatur his verbis, in conclusione matutinarum,vel ve

spertinarum missarum post hymnos capitella de psalmis dicantur . Ab alijs Psalmodia, Agenda, de solemnitas dici solet.

Sanctus autem Benedictus insigni praenomine vocat ossicium Re e4.μg.. Ddminum opus Dei, opus nimirum, quod erga Deum cleuotata 'g' mentis actione praestare debemus; opus illud , de quo scripta

est, istis iusi ad vitam , de alibi a Maledicttis qui facit opus

Domini fraudulenter. Et quia maiores nostri tempus, 3e ho- ras, quibus praedictum ossicium persoluendum est, Ecclesiasticis canonibus diffinierunt; ideo canonicas horas appellamus constitutis horis regulariter celebrandas. inam inititutione non temere, no inconsulto sancita secretiores causς. symbolicae rationes, ac solis sapientibus reuelata mysteria cosecrariit.

a Visibilibus enim imaginibus ad diuinas intelligentias

pro virium nostrarum modo conscendimus , telie Dionysio Von. re p. de Hreopagita. Neque aliter fas erat infirmitati nostrae lucere diuinum radium, nisi sacrorum varietate velaminum opertus p. 1.& his quae nobis familiaria sunt vestitum , quia iuxta Domini

sententiam illici ruin est proiicere ante porcos mundam,& lucisorinem venustatem inuisibilium margaritarum . Negabat Plato secretiora mysteria iis communicari debere, qui animo purificati non essent, ne immunda multitudo eorum lanctitatem contraria, aut falsa interpretatione corrumperet. Hip paschas Disitiroc by corali

113쪽

as Diuina psalmodia i . . '.

cIem hi , i , p rchu Pythagoricus, teste Clemente Alexandrino,expulsus mori. 'T' ' e schola fuit, quod magistri praecepta aperte scripsisset, eiquQtamquam mortuo columnaim imposuerunt. Lysidis hac re elegantissimam epistolam ad ipsum Hipparchum refert

Besradu.e alumn. Bessarion Cardinalis,eamque commemorat Iamblichus. Quottius . . ta 'ς fabulae, & allegoriae ab antiquis fuerunt inuentae, ut earum .

th g. ivb c. . . inuolucro sublimiorem philosophiam occultarent Θ Metrodorus Lampsacenus, de quo Diogenes in Anaxagora, & 4 alia innus Oratione contra Graecos meminere, totum Homeri pCema adat Iegorias traxit, quem Proclus,& Eustathius sunt imi- Strabo 3. Geoeta tali. Strabo autem libro primo Geographiae aduersus Erator ut . ib. de aud. sthenem id euincit: idemque prudentissimus scriptor Plutar- Iseo' dialol. 1. de chia S, & Leo Hebrae iis eroticus doctor asscuerant. Heraclides Vς. . quoque Ponticus initio libri allegoriarum in Homerum , sit fur.in Homerii quis, ait, citra philolophicam contemplationem, Je allegoricusensum Homeri carmina accipiat, non alius utique fuerit Ho- , , merus, quam Salmoneus,& Tantalus, intemperantia linguae,

qui morbus est turpissimus, laborans . Legendas item de hac re Porphyri j libellus de Antro Nympharum, quem latinu secie vir clarus de abstrusiori sapientia singulariter praeditus LucasM . Tyri sitiis Holstentus. Aenigmatum sunt omnia reserta, inquit Tyrius,

tam quae Poetae, quam quae Philosophi e nunciant: Quod enim humanae imbecillitatis captus manifeste percipere non pote th, i eius est fabula modestior interpres. Heraclitus Ephesius, ut Laertius testatur, librii de natura ex industria obscurius scri- psit, ne si a vulgo passim legeretur, contemptibilis esset. Do-

Ma th 13. minus Iesus, cum esset sapientia aeterna , loquebatur in parabolis ad turbas, & sine parabolis non loquebatur eis, ne

diuina secreta passim omnibus paterent, & facile intelle et L. vilescerent. Scribit Ignatius ad Trallianos se abi rusiora illis

non scribere, metuo enim,ait, ne vim mysteriorum minime capientes strangulemini. Sacra mylleria , inquit Gregorius μὴ i/ψα. r. 4. Nari an rentis, apud abiectos non sunt explicanda: idem enime it, ac si quis imbecillae auri tonitrui sonum, & solem infirmis oculis, & Iacte adhuc vientibus solidum cibum committat. R. M., ἡ, i s Rabbi Moyses Aegyptius in libro, quem Directorem perplexorum inscripsit, siue de dubiis perplexis veteris testamenti,

docet sapientes prohibuisse. ne quis arcam legis patefaceret. Nic , ad pr. o. lui cetas in fine commentarij ad orationem 4o. Nazia naeni, Fidei, inquit, mylteria, quae magis recondita sunt apud profanos

114쪽

ranos homines, tecta, & occulta habebis, atque inuiolata custodies non aliter atque ea , quae impressa sigillo seruantur. Ipsi reges maiestatem imminui, di vulgari olim putabant, ut verbis utar Latini Pacati, nisi eos intra repositum palatinae

aedis inclusos, tamquam aliquod Vestale ne cretum, vcneratio occulta consuluisset: nisi intra domesticam umbram iacentes solitudo prouisia, &sillantia late conciliata vallassent. Solet nimirum ignoratio addere rebus auctoritatem, eaque est humanae mentis imprudentia, ut quae palam exposita sunt minoris faciat, quae abstrusia vehementer admiretur. Hinc Phalaris Agriget inorum Tyrannus ad Ariphae tum scribens; opera tua,aitra his quae misimus,& longe maioribus praemijs digna sunt, mea autem perscrutari noli; nihil enim in his potius,

quam silentium ducimus. Synesius ex philosopho Platonico Episcopus catholicus vetusti mum institutum esse arbitratur sub vilioris argumenti specie,quae sunt in philosophia magna,

atque praestantia dissimulare, ut neque quae dissiculter inuenta sunt ex hominum memoria excidant, neque in profanum vulgus edita deprauentur. Fabulis autem veritatem occultare, inquit Salustius Philosophus, insipientes prohibet, ne contemnant: studiosos ut philosophentur compellit . Narrat Iulius Firmicus, quod cum Orpheus sacrorum ceremonias aperiret, nihil aliud ab his, quos initiabatur in primo vestibulo, nsi iusiurandi necessitate in ,&cum terribili quadam auctoritate religionis exegit, ne profanis auribus religionis secreta proderentur: patiuntur enim hac omnia iacturam, cu

perditis, & desperatis δnimis in eruntur. Ideo Aegypti l in

ingressu templorum, teste Synesio, Sphinges collocarunt, ut admonerent mystica dogmata a profana multitudine inuio data cullodiri debere . Nam nec lippiens oculus, ait Isidorus Pelui tota, in solis orbem aciem defigere poteth, & si eam defigat, stunt ra id agit: nec sordida mens sanctarum rerum quic- qaam utiliter perscrutari potest. OZias rex, cum sacris rebus profanas manus inijcere praei impsisset, lepra percussitis extra templum eiectus est. Gentiles quoque sacris arcere solebant prosinos, vi poetae passim Ostendunt. Virgilius enim sic canit..-- Procul, o procul eseprofani, Conclamat vates, totoque abest ιιe luco. Et Silius Italicus:

Parcitepollutu contingere vincula palmis,

115쪽

Sacramentis.

o Diuina Psalmodis

Ethroeu I bine, moneo, proe I bine quacunque profanae Titus quoque Calphurnius r

-- --Ite proeia,faceres Achorte profani Ouidius item in Fastis rInnocui Uemanι, procul hine, procul impius esto . Et Statius Papinius in Siluis r - Proeul hine, proeul ite nocent ea. Quo etiam pertinet illa Mimoi um Sordere vis diuina 8 Gusto De palam .

sunt, quod nequaquam reuelari debeant his, qui sacris non sunt initiati. Omnibus autem mystersis silantii fidem olirri adhibitam Tertullianus in Apologetico , & initio libri contra Valentinum demonstrat. Aristides in EIeusinio eos arguit, qui indigne mysteria e uulgant. Apuleius in Milesiis; Sacri; pluribus initiatus nosti, ait, sanctam silenti, fidem. Mgstorium , inquit Chrysostomus, est quod nemo nouit, quod est admirabile, quod est absconditum. Ambrosii sententia est ineffabilibus mysterijs nullam rem magis quadrare , quam fr- lentium . Cui adstipulatur Basilius siesicribens. mi in primordiis Ecclesiae certos ritus prςscripserunt Apostoli, de P

tres, in occulto , silentioque suam mysterijs siemaverunt diagnitatem. Sanctus quoque Ioannes Abbas Raythu docet Cli macum obscvrd narrasse contemplationem, quia noluit omnibus mysteria reuelare. Qui vero ab ethnicis admittebantur ad sacra mystae, ac mystici dicebantur: unde est illud apud Clementem Alexandrinum , & Itilium Maternum Firmicum', Ieiuna ui, potum consectum bibi, de cista accepi, factus sum mysticus. Nos autem vi mysty euadamus, Ie sv m prius inta e mus , qui est vera luX, quae illii minat omnem hominem venientem in hunc mundum, di sic pergamus ad contuendax pro viribu Macrarum precum interligentias, pro ut illas a Patribus accepimuS; & quas illi nobis vel per signa, vel per intelligentiae fac ratioris arcana tradiderunt, in qu intum pos si inaus, speculemur . Levemus velum, faciem Moysi revele- naus, di ingressi sanctuarium videamus spiritum vitae, qui est in rotis Veniant qui altiori mysterior i commercio digni sunt, & sollitis terrenorum affectuum calceamentis accedant ad Widendum, & audiendum Deum e meminerintque scriptis, Secretum meum mihi es In corde meo ab Gondi eloquia tua rite

116쪽

Cap. 2. De causis institutionis. 4r

itemque ; Sapientiam loquimur inter perfectos. Sed quo ausu r. ad cor. .ω occulta reusare potero ingenio pauper, affectu iners; nisi tu, Iesu bone, qui potes omnia, emittas manum tuam de excelso habitaculo tuo, & introducas me in domum tuam, in locutabernaculi admirabilis Dedecet enim, ut Arnoldus Abbas Ar rela.de Avetis scribit, corruptum incorrupta contrectare , & purificatorijs muneribus manum apponere impurum . Tu ergo , qui potes facere mundum de immundo conceptum semine, purifica me potenti illapsu gratiae tuae, dc clarifica me claritate interni lu- . . minis, ut supernae tuae lucis splendore perfusus incerta, & occulta sapientiae tuae percipere valeam; sacrarumque precatio num mysteria explicare . Graecorum quidem scriptores, ait Epiphanius, ubi fabulosum aliquod scriptum aggrediuntur, Epiphanius ia, Musam aliquam inuocant, non Deum. Nos autem inuocamus sanctum uniuersorum Dominum , ut adiuuet paupertatem nostram, de inspiret Spiritum sanctum suum, ut nihil adsci-titium in promissum scriptum comportemus,atque hoc ipsum petentes nostrae inlassicientiae nobis conscij, iuxta fidei me uinturam, ac proportionem ipsium nobis Iargiri obsecramus .

METRUM III.

ΜΥsticasacrarum pιnetralia pandere rerum , Atque ac=ton referare poli, perfusa formo

S mesaque rιmgio, pietasque, di NuminaIpectant; Pareite sollutis bae fripta euoluere dextris, Pareste lgus iners, dira plebs conscia cu*ae, Cui Iaum flat corde nefas, quam vulnere foedo In Bueehi, Veκorisque luem malus impunt error. Non hie obf υνι, mrum primordia pando

Naturae e ι Lur ris: non bie auesa Per annum Tempora, non Tribos, non alti sidera earli Coneιno diuersos hoαι num Oariantia casus a

Non fretasati icae prim . ulcata carina, Nossi ν raptoris equos, non forula Greces, Non clarum Aeaei eis, formidatam rue uouercae

117쪽

4x Diuina psalmodia

Amphitusnidem, miseraque inrandia Troia. Non refero bie variassubeuntia corpora formas, Non Bluas, viridesque plagas, Veneresque, ioco Me . Hac, pereant, quicunque eorun . Mιbisplendida ab alto Lux nitet, ct vivo iam cor perfunuitur aestu. Ecce Deus, Deus ecce venit, procul se profani: Ese proeul, nocuos procul bι ne auertite vultus. At vos fandiae animae, fotidae pietatis alumna, ctuas amor, ct summi perfrιngit Numιnis borror, Vos precor hic faueas perιturi tιmporis horas Conterere, ct mecum Ceterum votigia Patrum Certa sequi . Dignas, Dens est, ctii pangere laudes Legibus bic doceo Iuris, quem iussi per orbem Terra cotis, celebratque polus, manssiquc tremiscunt.

Prima ratio thsitutionis horarum ex Diuo C priano Secunda ex Amalario Fortunato , O Honorio Augustodunensi.

linem.

i H Rimam rationem mysticam , ob quam horariae preces ih si sit ut institutae, eloquentissimus Cyprianus aing Dat nis p is verbis in orationibus celebrandis inuenimus obseruasse cu

Daniele tres pueros in fide sortes, & in captiuitate victores horam tertiam, sextam, & nonam sacramento scilicet Trinitatis, quae in nouissimis temporibus manifestari habebat.Nam N prima hora in tertiam veniens consummatu numerum Trinitatis ostendit. Itenaque ad sextam quarta procedens declarat alteram Trinitatem . Et quando aleptima nona conantetur, per ternas horas Trinitas persecta numeratur. Quae horarum spatia iam pridem spiritualiter deterivinantes adoratores Dei stat utili, & legitimis ad precem temporibus seruiebant: & manifesta pol tmodum res est, sacramentum olim fuisse , quod ante sic iusti precabantur. Nam super discipulos hora tertia descendit Spiritus sanctus, qui gratiam Domitu-cae promissionis impleuit. Item Petrus hora sexta in tectum sit ver ius ascendens signo pariter, di voce Dei monentis instructus e st, ut omnes ad gratiam salutis admitteret, cum d: i

118쪽

cap. i. De eausis institutionis: 43

emundandis gentilibus ante dubitaret. Et Dominus hor .

sexta crucifixus ad nonam peccata nostra saguine suo abluit.& ut redimere, & vivificare nos posset, tunc victoria sua passe sone perfecit. Sed nobis, praeter horas antiquitus obseruatas, orandi nunc & spatia. dc sacramenta creuerunt. Nam dc mane orandum est, ut resurrectio Domini matutina oratione celebretur, quod olim Spiritus sanctus designabat in pnalmis dicens , Rex meus, ct Deus metis, quoniam ad te orabo Domine manὰ, er exaudies voeem meam , manὰ assi iam tibi,& contemplabor te. Recedente item sole, ac die cessante ne cessarib rursum orandum es. Nam quia Christus sol verus,& dies verus est; sole, ac die seculi recedente,quando oramus,& petimus, ut super nos lux denuo ven iat Christi, precamur aduentum lucis aeternae gratiam praebiturum. Et post paucade nocturnis precibus . Quando mundi lege decurrens vici. bus alternis nox resoluta succedit, nullum de nocturnis tenebris esse orantibus damnum potest, quia filijs lucis & nocte dies est. Mando enim sine lumine est, cui lumen in corde estὸ Aut quomodo sol ei, & dies non est, cui sol, &dies Christus est 3 Qui autem in Christo, hoc est in lumine, semper sumus , nec noctibus ab oratione cessemus. Haec Cyprianus Christianae eloquentiae Princeps. a Secunda ratio Amalarium Fortunatum habet auctore. Christi enim sanguine, magno,& inaestimabili pretio, a diabolica seruitute redempti Iam nostri non sumus, sed Redemptoris nostri, quotquot Christiano nomine centemur, quem debitis gratiarum actionibus prosequi,ac iugiter glorificare debemus, ut quoniam sinsulis horis, ac momentis eius beneficio vivimus, & sumus; ita etiam, quantum praesentis vitae necessi tas permiscrit, ab illius nunquam laude cessemus . Hoc pro modulo nostro praestamus, dum in nocturna sy naxi duodecim psalmos cantantes, diurno etiam tempore quolibet horarum ternario tres psalmos modulates singulis horis per huiusmodi psalmorum repetitionem Deo praesentes viginti quatuor diei horas diuino famulatui consecramus . Sic enim fit, quod in re simili Sanctus Leo Magnus obseruat, ut anima quae terrenis adhuc desideriis implicatur, & curis secularibus impeditur, ex interuado saltem ad diuina respiret. Consonat huic doctrinae Honorius Augustodunensis in Gemma animae. Sol totum mundum viginti quataor horis perlustrat , &stellas

E a quidem

119쪽

Diuina psalmodia

quidem sibi In die praesentes lumine suo obscurat, absentes

vero in nocte illuminat. Sol autem Christum iustitiae solem perfigurat, qui hunc superiorem mundum quasi in die illα- strabat, dum illum praesentia sua doctrinis, & miraculis illia minabat . Inferiorem vero quasi in nocte irradiavit,du morte sua sedentes in tenebris, & umbra mortis visitauit. Ste. Iasvero praesentes velat in die, dum sanctos in gloria suae praesentiae a mundi tenebris ccelat. Stellas in nocte absens illuminat , quia iustos in nocte huius vitae t Ilustrat. In nocte er ciduodecim psalmos, & in die totide psallimus, quot horis liel Iasa sole undiqueuersum illuminari diximus, quatenus nos Christiani in baptismate stellae facti ab aeterno sole in omni hora illuminemur, si Dominum in omni tempore benedicerites veneremur. Optime S. Eligius; Cui dicendum est,oportet semper orare, & non deficere, nisi et,qui canonicis horis quotidie, i uxta ritum Ecclesiasticae traditionis, psalmodijs precibusque consuetis Dominum laudare, & rogare non desistit p& hoe est quod Psalmista dicebat, Benedieam Dominum it

omni tempore, semper Dus eius in ore meo. Septenario enim Frinas. lib. t. ia numero, inquit Primasius , uniuersitas figuratur, proptere

62 P canitur; Septies in dia laudem dixi tibi, quod alibi dicit, Bene- dieais Dominum in omni tempore , femper laus eius in υre meo .

s. III.

Tertia ratio ex Hugone Victorino . auarta ex communi Scripiorum jensenti a ob Dominica Passionis

memoriam.

x r Ertiam rationem tractat Hugo de S. Victore. Octo k ras sancti Patres prae caeteris ad laudandum Deum . elegerunt, mediam scilicet noctem, diluculum, primam , te tiam, lex tam, nonam, Vesperas , & completorium. Quia dignum est, ut homo , qui corpus gei it ex quatuor elementis, quater respectu noctis, & quater tespectu diei pςr diem naturalem Deum sibi placare satagat. Et cum omni tempore lal

dandus sit Deus , potissimum in praedictis horis laudatur ab Ecclesia , in quibus opera prae caeteris insignia dignatus est iacere . Nocte enim media natus est de Virgine, dilucul

120쪽

Cap . 2. De causis innitutionis. 4s

surrexit, hora prima mulieribus ab Angelis nunciata est Rea surrectio, hora tertia Spiritus fractus inflammavit Apostolos,

hora sexta crucifixus est Dominus, hora nona emisit bpiritu pro salute mundi. In vesperis commemoramus aduentum Domini in mundi vespere. In completorio completum crit gaudium sanctorum in die generalis retributionis. Haec Hugonis sententia cuipiam subobscura videbitur, dum orationem a nobis fieri commemorat quater in die ,& quater in nocte. Sciendum proinde est, ex his, quae infra dicentur,pri mam dumtaxat, tertiam, sextam, de nonam horis diurnis: lau-dcs vero, vesperari & completorium cum nocturnis noctiirno tempori ab illo a signari. Nam de laudes ante solis ortum, vesperae autem , & completorium , vel post circa eiusdem occubitumiolim celebrabantur, ut suis locis ostendemus. 2 Quarta ratio omnium scriptorum calculo approbatur, quam eleganter explicant Rupertus Abbas, de Gemma animae. Ad conseruandam enim copiolae:Redemptionis me O em lib. .ss.

riam septies in die laudem dicimus Domino, iuxta vulgati iasinos glossis versiculos. Hacsunt septenis propter qua Uallimus horis . Clos in eap. r. de Matutina ligat Cbrisum, qui erimina purgat. -- ιον Ruin vina Prima replet inutis. Caryam dat Tertia mortis. Sexta eruei nectit Latus eius Nona bipertit. Vespera deponit. Tumulo completa reponit. Plurimi auctores e Canon istarum populo alios recitant versus, sed his loricae veritati non omnino consormes: nam Resurrect io ante primam horam facta est de quod de hora duodecima dicunt, in Evangelio non legitur . . In matutιno damnatur tempore Cbrastus. Luando resurrexit Primam eanis o do fidelis. 'Tertia eum canittir itine es cruciamin s passus. Sextasunt tenebrae per mundi climata facta .

Emissus Nona es diuinus Spiritus hora. Vespare clauduntur Christi saera membra septi Iebro.Cb isto bissena custodia ponitur hora. Haec potissuTa ratio est, ob quam his horis diuina celebrantur ossicia r haec praecipua musteria sunt , quibus , dum pulli L . t , imus, insistere debemusr Nihil enim , iuκta Magni Leonis Dium sententiam, inter omnia opera Dei, in quibus humana admirationis satigatur intentio, ita contemplationem mentis no strae Diqitiges by Go ste

SEARCH

MENU NAVIGATION