장음표시 사용
371쪽
ponitur hic numerus ex denario,quaternario,&binario ratii; huic computationi recte fidelium vita post peractam poenit tiam comparatur, quia utrumque testamentum custodiens, Scpraecepta seruans, quae in quatuor Euangeliis, &in legis decalogo continentur ad persectionis culmen velocissi ino conatur ascensu peruenire. Propria eius inscriptio est, Psalmus David, addidit Latinus interpres , 2 sando persequebatur eam Absalon useim. Non vacat autem mysterio, quod in hac postrema deprecatione filij impietas commemoratur, qui iniana percitus dominandi libidine ausus est contra proprium genitorem Pr=lium concitare. Ne forte putaret poenitens disinissa culpa se iam securum posse quiescere,exempM monetur opportuno, debellatis hostibus externis, acrius a propriis filiis instare certamen , certamen inquam intestimim, praelium anceps, & tumultuarium a prauis affectionibus, quae militane aduersus animam . Vis audire Qrtissimum athle tam huius militiae discrimen fideliter enarrantem Inu mo, inquit,aliam oram in membris meis repugnantem legi mr tis mea, ct captiuantem me inrige peceass. Hic est Absalon co-tra parentem infirgens: hic est filius, cum quo vix possumus pacem habere, cui merito vulgatum illud possimus occinere, Nee tecum possum vivere, ne mete. Hunc igitur hostem multo vigilantius cauere debemus . Saepe securitas incautos reducit ad transacta peccata, & cum dixerint pax , & securiatas, tunc repentinus cis superueniet interitus. Orat Dominii poenitens in hoc psalmo; ut sibi periclitanti opem conserat s lutarem r deinde precatur, ne cum seruo suo velit intrare in . iudicium,sed potius vocem illam dulcissimam cum faciat audire , His remittuntur tibi pereiata tua. Petit tandem notam sibi fieri viam vitae, ut Dei voluntatem edoctus. &'deductus in terram rectam, atque ab insidiis inimicorum liberatus selici tranquillitate potiatur.3 Desino in hac saluberra ma admonitione , ut poenitentiam agamus, dum dies salutis lucestit, dum tempus acceptabile est. Irascere peccatis tuis, inquit Bachiarius vir doctrina,& eloquentia insignis, ut ultra non pecces : praeueni ultricis gehennae saeua tormenta, di ipse tibi tortor existe; ut cum v
nerit , nihil inueniat, quod in te possit punire inimicus . Sit tibi fames pro gladio, sitisque pro flamma, ut manu carnifi-
372쪽
Cap.ro De Psalmis Pettulentialibus. ux
eis voluntatis per ah na nudata visceribus sit, di pro sereJcicini igni ὐπη ---m ni dullas durae sitis depasicat incendium . Sit tibi ψgilia vel unossiciorum custodia publicorum, ac sici t caten3 rigentis ser- . t in se M 'ri, sic duriori consuetudine & lcge constrictus sub imagine martyrii veniam misericordiae caelestis expecta.. Poenitentiam differre res magni periculi est. Momento enim vivimus, nihilque incertius est hora nostrae migrationis. Quis scit an hac ii nocte a nobis repetat supremus Dominus animam nostram p i ,- - .s Quis scit an prolongando iniquitatem, naisericordiae nobis ianuam occludamus λ Ego sane totus inhorrui, si serte legens sit. incidi in illud, quod de Antiocho rege scriptum est, Orabat ire. Fic scelestis Dominum, a quo non e at misericordiam consev-rtiruit itemque in illud quod de Esau scribit Apostolu , Non Hςbr. - 7. inuenit poenitentia locum, quamquam cum lacrymis inqui ιι eam. Scio quidem remissionis gratiam semper illis esse pN- missam, qui ex toto corde convortuntur; sed vereor, ne quidum potest non vult, iis Dei iudicio cum voluerit,non possit. Dicit enim Scriptura, Nν tardσι conuerti ad Dominum , Mesi.s.s.
ris Augustini sententia de his, qmvsque ad mortem protra- Aug.hou .4'. in
hunt poenitentiam: Agens pinnitentiam ad Utimum, S re- ' conciliatus, si securus hinc exit, ego non sunt securus. Numquid dico damnata αξ Non dis u.. Sed 4 KR .etiam liberabitur Z Non . Et quid dicis mihi λ Nescio non Praesumo, non promitto, nescio. Vis te dubio liberarς, vis quod anςertum est euadere λ Age poenitentiam dR I sinus es..Siςnim tunc vis agere pinnitentiam , quando iam peccare non potes, peccata te dimiserunt, non tu illa . I. molibi. Quomodo pinniten- U. se .s . de tiam agere possit, qui nulla ia pro se opera satisfactionis opeia Temp. rari potest Z Et ideo poenitentia, quae ab infirmo petitur, infirma est, poenitentia, quae a moriente tantum petitur , timeo ne ipsa moriatur. De eadem re sic stribit Salui/nus Malim sit viii, i , .. a. Iiensis, quem dicit Baronius suisse nouum sui temporis Hi uersus auar iam remiam. Peccare non desinit, quem in extremis litum recedere a criminibus sola tantum facit impossibilitas, non vpi tas. Qui enim a malis actionibus tantum morte discedit, noni relinquit scelera, sed relinquitura steteribus. Ac per hoc necessitate exclusus a viiijs, & tunc puto peccat, quando cessis
373쪽
uerit . quia quantum ad animum necdum desiit, qui actus velit peccare, si possit. Non bonis itaque spebus innititur.
qui ad hoc tantum peccat in vita, ut peccatorum molem re- Aenim ho a. dimat in morte. Item S. Asterius; Tunc, inquit,prodcstp nitentia , cum poenitens emendandi facultatem habet: su lata vero copia rectὸ faciendi inutilis est dolor, & irrita pα-e,... nitentia . Quidam usurarius in extremis constitutus, cum eat.histor. cap.3. eum Sacerdotes ad poenitentiam hortarentur, negauit te poliari s. tri s exclamans dixit. o poenitentia ubi es t Nonapoitam amplius poenitere, quia cum possem nolui. Et sic e Piussus epist. ad pirauit. Inimica videlicet persuasione mentitur, ait Faustus M vir v Rhegiensis Episcopus , qui maculas longa aetate contractas subitis etiam inutilibus abolendas gemitibus arbitratur: quo tempore consessio esse poteli, satisfactio esse non potest.Nam quia Deus non irridetur, ipse se decipit, qui mortem multis temporibus vixit,& ad quaerendam vitam iam semiuiuus adsurgit, ut tunc ossiciosus appareat, quando Dominicae seruituti omnia corporis, & animae subtrahuntur ossicia. Hanc autem sententiam Alcimus Auitus Archiepiscopus Viennensis his versibus explicauit.
l . P aesentis spatium nobis dum creditur aeui, Dum patulam eunctis Grificumentiast Prabra, praeterita plangamus crimina vitae , Poeniteatq; olim negligenteν temporis acti, Dum Beer,ctomo ingenioque, animoque Nahanias .
Nam quipeccatum morsens dimittit; ct ima Inserum tempus disrt admissasteri, Non tam dimittit; quam dimittatur ab illis. His accedit quod securitatem diu vivendi nemo habet.Qnata enim, inquit Eligius Noviomensis Episcopus, qui se ad e tremum vitae sus poenitentiam accepturos esse credebant,aut subita ruina oppressi sunt, aut sortό naufragio demersi, aut , . apoplexia ita percussi, ut non solum poenitentiam petere, sed etiam signare se, aut orationem dominicam dicere omnino possent Z Ergo poenitentiam agamus confitendo peccata no stra, & dignἡ pro illis satisfaciendo , dum tempus habemus, nam omnis dilatio in hae re pessima est. Sed iam multa de Tartull. ita fim poenitentia dixi,quia,ut Florentis Tertulliani persona induar, 'Me πι- .eccator omnium notarum cum sim,nec ulli rei nisi poenite
374쪽
Cap. I . De psalmis Paenitentialibus. 18
riae natus, non facile possum super illa tacere. Ne vero ab e r lectoris patientia, de Litanijs, quae psalmis poenitentiali. 'bus subnecti solent, nunc loquar ; si prius dixero cum sancto Ilaacio Presbytero illum ponere terminum delictis suis, qui cognoscit terminum huius vite.
et Rama vox Litania, si genuinam nominis significatio Nar nem spectemus, seriam omnem , & ardentem precationem significat, a verbo λιτανευ- , quod ardentem oratio. nem importat. Apud Homerum qui aliquem enixe precan- tur M- οντει vocantur,& in quodam epigrammate Graeco infernus idest inexorabilis, non ineleganter nuncupatur,quod nullis precibus flecti possit. Vsu tamen receptu est, ut pro certa quadam Ecclesiasticς supplicationis specie, qua Dei misericordiam, sanctorumque patrocinium inuoc i il .mus, litaniae nomen usu rpetur. Accipitur etiam quandoque pro solo serie Heson, tum in Graecis sanctorum Iacobi,Basilii, α Chrysostomi Liturgijs; tum aD. Benedicto in regula dum 3ς ηψα aera: ait, Supplicatio Litaniae, id est 'ris eoisbn, oc sic finiantur viagiliae nocturnae: itemque Litaniae, & completum est, Monachi enim post versum dicunt ter Druelessen, deinde sequitatur oratio Dominica, postea collecta , de sic finitur tam n cturna, quam diurna synaxis. Hanc autem supplicati nom. H. elison commendat Epictetus Stoicus apud Arianum et Arian lib. .a ἀα Virgilius preces Turni ad Faunum describenhait, ne virgi . librua 'preeor miserere. Quia vero multoties solent Litaniae proceusionaliter cantari, ipsa multitudo, λιταν- ων, di procedentium ab ordine Romano, & ab alijs Litania vocatur. Abbas - . Ioannes in prato spirituali narrans cuiusdam Episcopi humi- litatem; Pertransciante, inquit, litania, id est processione. Nos hic de illis Litani js loquimur,quibus lanctorum inuocatio cointinetur, quarum usum multo ante Gregorij Magni tempora
viguita libello primo de Litaniis eruditissime probat Nico.
375쪽
Marius tom. laus Servius tot antiquorum Patrum sententiis, tot veteris tria m. historiae exemplis, tot validis rationum momentis , ut nec eius diligentiae quicquam addi possit, nec sectarii nouatores tam insignia antiquitatis testimonia vlla valeant exceptione submouere. Nullus certus auctor proferri potest, qui sanct rum litanias primus inuenerit ; quamuis speciales quasdam ,
' nempe maiores, quas vocant, in die S. Marci a B. Gregorio Magno : triduanas verbFogationes ante Dominicam Ascensionem a S. Mamerto E pisco po Viennensi circa annum D mini ψ a. inlii tutas fuisse non contemnendi auctores affirmet. SErarius lib. . de De utraq ie institutione legendus Serarius libro de Processior ' μ' γ' - ' nibus Et si ergo Litaniarum quarumdam, qua processionς sunt, auctor aliquis ex antiquitate proserri possit, non tamen
qua pγcationes, nec qua in us sancti exorantur; sed illae ab Apostolicis viris inductae, quouis etiam vetustissimo auctore vetustiores reputantur Quin docti plerique sentiunt, inter 3 se ora. quos Iansenius, ct Baronius, Christi Domini tempore iam vii-ἶMoa.-.3 π.f. tatas Hierosolymis supplicationes, in quibus frequentissime suum illud Osanna repetebant. Extant Harthmanni, Rat perti, NotΚeri,& alterius Anonymi Monachoru S. Galli apud Helvetios versus quidam, & rithmi, quibus Litaniae continentur in Bibliotheea Veterum Patrum Editionis Coloniensis.Plalmis vero poenitentialibus sacras litanias recte adiungi quis neget In his enim primo misericordiam Dei supplici confessione imploramus. Tum Reginae coelorum pedibus prouoluti miseriam nostram potentissim g mediatrici commendamus. Non omittimus Angelorum principes,& omnes sanctos beatorum spirituum ordines suprema naturae dignitate sublimes,nom Patriarchas diuina familiaritate illustres, non Propheta; futurorum stient conspicuos, non Apostolos Ecclesiae Principatu gloriosos, non Martyres charitatis ardore succenses,
non consessores virtutum omnium splendore coruscos , nor ,
virgines illibati pudoris eandore praesulgidas, non omnes de nique coelestis curiae eiu es, amicos Dei, & principes uniuersae terrae. Petimus autem in litaniis pro omni statu hominum
uniuersi generis bona, humana, diuina, publica priuata, quπad animam, de quae ad corpus spectant.
376쪽
D a triumpbali vid procul agmina pompa
Atque hilarer, placidostio eboros . Plurima para nititis, vava pars altera fulget sibus, auratisque mos. Iam uos leues rapuerunt emmata venti, Iamque micant pia signa erucis. Nar as Cbrikii propellit imago phalanos, Etsuperi properaut elues.
Ordo Sacerdotum venerandaque turba eam risCarminibvis pabsim exultant. Iam deuota Deris aperitur sena viratis, Iam uncta resonam voces . . Alternis pHeibus pueri, innuptaeque puella, Atquεμει, iuuenesque canunt. Ter tintim viridi tremuerant vertire eoiatis ITer Iove tremuit teuus. Zi f. Terque repercussas resonMihi edidit Echo L. Voces, tersonueres pecus. ix. : iAudio diuina dotes, titulosque parenus i Audio virgineas Iaudes. riSed prius Ing niti, Geniri 6 9 me malis almi PDearunt pνecιbus Numen. Tum uinas, celeresque canunr sine corpore mentes, Tre triplici agmine disjιnctas . Nec veteres reticent Patres, mundiqua parentes, Et seros recinunt Uates.
Iusti er Apostolicisquitur sarea turba snMur Magnaque Disipulorum acies. Et purri insontra, rabies quorsaeua D anni sttilit ὸ gromio matrum. Vos quoq; commemorant, partam qui morte eoronam Vertis aerato geritis. Et vos Pontisses, ct quos Vanguine virtuι limcinos dedit esse Deo. 'seafoemin i celobratur candidasexus i Virginitas, ea fiusque pudor. l. ASic omnes eorti pro ceres, patriaque beatοι Sollicitant precibus ciues.
377쪽
sit protul omne malum, detprospera euncta serens Respiciat populum vnltu. Vsque Dei mitis, mundi quι trimina tollit, Agnussiι miseris elemens. Ista ur sati reiiemt:sed multa perorat Prontis hum acer Antistis. Et com ancta preees pubssinuti atheropulsant
Pin.:que tolluntur Chria, voxilla, recediι Hinc chortis, O rephtit ramplum . Tum subito Atigerum manibus eoilecta seruntur Ante Deum populi vota . . Annast his Numen, diuinaquo munera urris Diuite Iargitur dextra.
a Dissicillimum Q ret varios, & admirabiles Litaniarum essectus e probatissimis Eeclesiasticae historiae monumentis
collectos recensere. In tanta enim exemplorum Vbertate
quid potissimum seligere, quid omittere debeam ignoro. Di cam tamen aliqua, quae satis suerint,ve maximam supplic tionum utilitatem Ecclesiasticis viris commendent. Litanijs Magnum Basilium obseratum Nie eae templum sine clauibus aperuisse magno Catholicorum applausu, magna Arianorum Amphilψς,. i confusione Amphilochius , &Zonaras testantur. Lix vij l: λα- Theodosium Imperatorem una cum clero,& plebe perpetuis μ ' imbribus imposuisse finem, post quos rei frumentariq ingςnai
N. ceph Call. l l . copia sequuta sit, Nicephorus Callistus affirmat. Litan ijs pe- -P 3 stem, ac famem vehementissimam S. Heribertum Colonie . . . sem Archiepiscopum submouisse Abbas Tuitlanss aQuerae.1.Heriberti. Imperante Theodosio Proclus Constantinopolitanus urbem senestissimis terrae fragoribus concussam litaniis, & supplic rixos. nu. M. tionibus liberauit, ut Baronius,&alij narrant. Omni enim Theodor. DTa- populo cum Patriarcha orante sublatus in aera puer , di moa d n . a. in terram reuersus sacrum Tritagion se ab Angelis didici on Io. ' testatus est, quem hymnum cum psallerent uniuersi, terrae quassatio cessauit. S. Mammertus a Viennensi sua ciuitate, ut 'Vi AE A Ado item Viennensis refert,grauissimos depulit terraemotu , ignes cce litus delapsos, serarum irruptiones, aliaque plurima
pericula Litanijs ad S. Iuliani basilicam institutis . Gregorius
378쪽
cap. i . De Psalmii poenitentialibus. 231
Magnus serpentum virus, dc inguinariam pestem, qua Roma quotidianis cadaueribus complebatur,non semel litaniarum precationibus auertit, ut in eius vita Ioannes Diaconus scribit. Aduersus bellicos incursus idemmet Gregorius lita. nias indixit, ut ex epistolis ipsius constat. Occasione magni terraemotus,de quo Agathias, actas quotannis Litanias anno 27. Iustiniani Imp. docet Baronius E veteri historia. In creatione summi Pontificis cantatas Litanias apud eum de Bar nium commemorat Anastasius Bibliothecarius. Exundantis Tyberis alluvionem Litaniarum munimine repressam idem . narrat ex eodem auctore. Easdem pro salute Vrbis a Stephano Papa tertio frequentatas ipso mei Baronio narrante didi cimus. Quibus vero praesidi js Adtianus Papa ad petitionem Caroli Magni barbaram olim , & ferocissimam Saxonum gentem ad Christi fidem perduxit nonnὰ litani js pro eorum couersione in tota ditione Romanae Ecclesiς celebratis , ut scribit Rhegino Abbas p Quibus artibus impurissimi Daemones ab humanis corporibus multoties expulsi sunt λ nonne essicacissimo litaniarum exorcismo Qua ratione pluuiarum illuuiones submotae, procellarum sedata tempestas, viruIenta .sulgurum vis repressa, de uastantium fiammarum extinctum incendium, conclamata muloorum salus postliminio restituta, fideles animae die terrimo Purgatorii ergastulo eductae nonne litaniis intimae deuotionis sensu recitatis Quid ni istitur studeamus hoc saluberrimo poenitenti lium psalmorum additamento cliuinam nobis i - , misericordiam conciliare Misericors, t. ι de miserator Dominus ad beneficia humano generi prastanda sua
omnium Sanctorum sampliorem nobis tribuet donorum suorum largit
379쪽
uindecim psalmis adualibus totirim gradus Chrisianae persinonis indicari . Vitaspiritualis triplicem 'es latum.' De Ascensione mentis in Deum Quindecim anima dignitates eae abba. te Cellens. V1NDECIM Psilmi graduales a ir'.
usque ad I 33. quartis Quadragesimae mrijs pia scripto in Breuiarijs ritu recitari debent. Quia enim hisce diebus deceanos solito sanctiores esse, psalmos istos ad consuetae seruitutis pensum adiungimus, quibus etiam inonemur ad vitae spiritua lis persectionem quibusdam veluti gradibus ascensem parari. Meminit horum psilmorum, eorum- ιο ph prpp. que ritus Radulphus Tu sigrensis. Graeci psalmos graduales ' 'eoncinunt omnibus diebus Quadragesimae praeterquam sab- . ς o. & Dominieis, de in die Annunciationis quil us utuntur mysteriis ante sanctificatis, de quare extat canon sextae synodi in Trullo. Post quos psallant Idiomelon diei& Martyrieum, & tria similaria Triodij, dc tria Calendarii, siue Menaei, ut habetur in eorum Typicis, dc Eucliologijs. Haec autenia distinctio graduum, siue a gradibus templi Salomonis desum. pta sit, siue ad vocem gradatim in cantu exaltatam pertineat, siue reditum de captiuitate Babylonica. in Hierusalem, aut aliud quidpiam secundum historiae fidem respiciat; quod sp ctat ad spiritualem intelligentiam, mysticis animae ascensionitia , his bus a sanctis Patribus Hilario, Augustino, Chrysostomo, Gre ' o ι.ci: gorio Magno, itemque a Cassiodoro, Remigio Antisiodoresi,
380쪽
cap. I s. De Psalmis Gradualibus. 293
& aliis applicatur. Ad supremum charitatis fastigium nonnisi per gradus peruenitur: motus enim, & conatus human qvoluntatis, sicut ad alia omnia, ita etiam ad persectionem . non repente fit summus. c. antica graduum, inquit Arnobius, cantica Ascension mia sunt: veluti si alicui, qui in foveam ce- parte i Op 'ciderit ponatur scala, ut inde ascendendi capiat facultatem . A 'ob μ' 2 Haec est scala, quam Patriarcha Iacob vidit in somnis, per quam, ut scribit Theophilus Alexandrinus, diuersis virtutum Theoth. ipgradibus ad superna conscenditur. Pulchrum spectaculum, P ait Richardus Victorinus, videre huius scalae scalaria modo Rich de exi. mali congruo, proportionaliterque locata, & vsique in summum V 3 ς p. 6
ordinatae distinctionis continuatione producta, ut paulatim se animus ad superiora promoueat, prouectionisque gradibus semper ad altiora conscendat, donec Dominus innixus scalae
a Nascitur charitas diuina operante misericordia, cum
nata fuerit, nutritur, nutrita crescit, & roboratur, roborata . 1.Th. . . tu. 33.
perficitur . Hinc Theologi comuniter post DionJ sium AreO- o; ori,ce. 3. Upagitam ex muneribus Angelorum, quorum actus hierarchici h er.
sunt purgare, illuminare, & perficere, vitae spiritualis statum triplicem faciunt, Incipientium, Proficientium ,& Persectorum, quorum primi purgantur, secundi illuminantur,postremi perficiuntur. Cebes s hebanus insignis Philosophus T bulam finxit in templo Saturni, in qua miro artificio tres ambitus posuit, per quos tres isti gradus non incommode intelligi possunt. Nam cum viiijs seductus homo in primo ambi tu describatur, in secundo post purgationem ad virtutes inotroducitur, ac deinde ad beatitudinem peruenit, a qua gloria, & honore coronatur. Ecclesia vero psalmos gradu ales recitandos proponens in tres ordines diuidit, qua partitione tres status vitae internae designantur. Et primus quidem quinarius incipientibus couenit, secundus proficientibus,tertius persectis. Robertus Bellarminus sacrae purpurae decus exi- , mium librum scripsit de Ascensione mentis in Deum , quem ad similitudinem quindecim psalmorum gradualium in toti-
dem gradus distinxit. Hic liber legendus ab illis est, qui inuisibilia Dei per ea quae facta sunt intelligere cupiunt, & mysticos ascensionum gradus non tam cognoscere, quam ascen
de re peroptant. Deus enim , inquit Basilius Seleuciae Epis
eopus, cum res creatas in modum scalae adaptauerit, per eas fili