장음표시 사용
431쪽
Angelis portabitur . Signo Crucis nihil efficacius ad turpes effugandas tentationes asserit ex diuina reuelatione S. Elisabeth de Schonaugia libro viarum Domini. Seuerianus Gaba-Iorum Episcopus apud Damascenum: Percussit Moyses silice semel, di bis, non eodem modo , sed ita ut Crucis formania describeret, ut natura etiam inanimata Crucis notam veneraretur . Theodosius, & Valentinianus Augusti grauissima poena eos mulctari debere statuerunt, qui signum Crucis humi pingere , siue insculpere praesumerent . Anselmus , siue quisquis eli auctor Commentariorum in epistolam ad Romanos sub eius nomine : Non sine causa fianum sis una Christus
in fronte nobis figi voluit tanquam in secie pudoris, ne Christi opprobria Christianus erubescat. Audoenus in vita sancti Eligil: Prosecto magna res est signum Christi, Crux Christi . sed illis solis prodest, qui faciunt mandata Christi . Thomas a Kempis . In tribus locis praecipue statue signum Crucis,sua per cor, super Os , & super brachium . De eodem signo sieeanit Prudentius Christianorum Poetarum Ocellus. Fac eum meante somno CaHum petis cubile, Frontem, locumque cordis. . Crucii figura Agnet. . 'Crux pelliι omne erimen, Fugiunt Crucem tenebrae,
Mens fluctuare nescit. Proeuh ὼ procul vagantum Portenta somniorum, Procul oro peruleaei Hostiator anu.
Sibylla quoque de Cruce sic cecinit in fine libri sexti oraculorum Sibyllinorum. ol
432쪽
Non te terra capit, sed eat, tιrra vid/bit, Cum Nnouata Dei faeter ignita misabiι . Tityrus Christianus apud Seuerum Rhetorem signo Crucis a pestilentia seruatas pecudes astruit his versibus. Hoe signum mr a frontibias additum Cundiaνum pecudum errta fatui fuit. 3 Non desunt alij testes , & exempla multorum mirabilium, quae Deo dilecti viri per signum sanctae Crucis sunt operati. Nam quis liber, aut quae pagina Ecelesiasticae historiae, aut quae vita sanctorum hominum legi potest , in quibus non
statim inuenias salutifero Crucis signaculo expulsos daemones, profligatos exercitus, sedatas tempestates, fugatam Pestilentiam, soluta maleficia, cuae uatum virus; incendia extincta, intersectos dracones, erectos claudos, caecos illuminatos, curatas infirmitates, mortuos ad vitam reuocatos pHoc signam, inquit Chrysostomus, & priscis &nostris tem
Poribus clausas iana as reserauit , hoc venenorum vires extinxit, hoc cicutae vim dissoluit, hoc seroces bestias repressit, hoc lethales serpentum in orsus curauit. Etenim si portas in-Drni perfregit, si caelorum ostia reclusit, si paradisi renouauit ingressim, si diaboli neruos recidit, quid mirum est , si
Pestisera venena, atroces bestias, aliaque huiusmodi superauit8Sed his praetermissis illud magis quaerendum videtur, qua ratione ipsum Crucis signum exprimi debeat, & manu sermari . Sunt qui illud tribus digitis dexterae manus effingunt,sub sanctissim g Trinitatis inuocatione di sunt qui duobus ad duas Christi naturas contra Monophysitas , & Monothelitas in dicandas. Sunt qui signantes sed superiori in inferius descedunt, & a dextera transeunt ad sinistram, quia Christus de coelo descendit in terram. & a Iudaeis transiuit ad Gentes. Vsus tamen communis occidentalis Ecclesiae est, ut dextera manu Crucis expressio a fronte ad ventrem , dc a sinistra ad dexteram producatur. Dicimus autem; In nomine ad significandam trium Personarum indistinctam Diuinitatem. Pater in fronte collocatur tanquam principiti sine principio, prima Persona Deitatis. Fili j nomen pronunciatur, cum Uterum tangimus, quia ex utero ante Luciferum genitus, &in plenitudine temporis in utero Virginis incarnatus salutem operatus est in medio terrae. Spiritum sanctum exprimimus, cum xx manum
433쪽
manum i sinistra parte ad dexteram protendimus,quia vide
licet a Patre & Filio utriusque nexus, & mor Procedit: & sicut Christus de morte transiuit ad vitam , ita nos de miseria transire speramus ad gloriam secundum spem vitae aeternae. Da Crucis signo diffusissime scribunt Ionas Episcopus Aurelia-nenfi s.& Dungatus aduersus Claudium Iconoclinam Epist pum Taurinensem, itemque Chrysostomus homilia quinqua-ge sima quinta in Matthaeum . Extant quoque de Cruce doctissimς lucubrationes Iusti Lipsij, &Iacobi Greiseri . De eius lem veneratione antiquos canones refert Antonius A mastinus , de qua re plura etiam habent Baronius in Annalibus, & Iacobus Bosius in Cruce triumphante. Arnoldiis Abbas Bonae uallis hoc apposito signo muniri ait & quod Patet, & quod latet, ut habeant caro, & spiritus secura praesi dia. Etiam in nummis Crux imprimi solet in testimonium,& iusiurandum bonitat s monetae in pondere, & materia, ut Nicolaus Oretatus Episcopus Lexoviensis testatur: vel in testimonium Christianae religionis, ut scribit Anastasius Abbas initio libri contra Iudaeos . Quod autem in prauiis Crux aduersus Crucem congrediatur , portentum est , quod primo apparuit in expeditione Constantii aduersus Magnetium mecenim alijs auspicibus tantum nefas debuit inchoare , quam cum haereticus Imperator aduersus Tyrannum decertaret.Nucolaus Primus in responsione ad consulta Bulgarorum, eos hortatur exemplo Constantini, cui dictu e stin hoo Agno ς-- era, ut Crucem serant in signo militari, cum prius caudam equi portarent. Finio, si Crucem prius humiliter salutauero. Salve bona Crux, splendidior stellis, luna micantior, rotilantior sole,quae tanquam vernantibus gemmis membris ornata Saluatoris, de pretioso Dei sanguine purpurata super astra caeli selices ramos expandis. Salue lignum electum germinans vitam, fructificans iucunditatem, oleum stillans laetitiae, balsamum sudans spiritualium delitiarum. Tu salus mundi perditi, tu portus periclitantium, tu iustitiae norma , tumorum disciplina, tu pugnantium virtus,tu vincentium gloria , tu praemium, & corona. O Crux amabilis , de dilecta salua nos omnes tremendo tuo signaculo munitos, Ut qui te
fieri voluit nostrς redemptionis primarium instrumetum, perte quoque sanctificatos ad suae gloriae consortium nos transse rat: quatenus in hac nostra qualicunque poenitentiae Cructi silia
434쪽
Cap. ib. De g. eius panibus. 34I
seliciter eonsummati per ignominiam passionis eius ad resurrectionis gloriam perducamur.
De Gloria Patri Varij errares Oeensentur, O consurantur de huius bymni origine, ei ininturione. βuid μ Deum glorificare. Vera gloria qua μς. Inanis gloriasugillatur ,
laudatur humilitas . 3 λ,l Agnus Basilius incomparabilis Ecclesiae Doctor, qui
I 1 seb Valente Imperatore floruit, libro de Spiritu san Baron. ann. 37ticto , quem in sui defensionem ad Amphilochium Iconii Epi- η-7 - α mri, scopum scripsit, huius versiculi: Gloria Patri, er Filio, e Spiritui sancto, quem Patres antiqui hymnum glorificatio. nis vocabant, duobus Iocis mentionem facit. Primo, capite septimo his verbis; Proinde quod a maioribus nostris dictum est, & nos dicimus, gloriam esse communem Patri cum Filio, quapropter & glorificationis hymnos Patri simul cum Filio offerimus. Clarius deinde, &sufius capite vige simo septimo. prosessionem fidei velut initium quoddam glorificationis secimus . Sed quid faciendum est Nunc enim doceant nos, ne baptizemus quemadmodum accepimus, aut ne glorificemuS quemadmodum credimus, & paucis interiectis. Dictum
est igitur nihil referre ad sensum, siue dicas; Gloria Patri, ct Filio cum Spiritu sanctor siue dicas, Gloria Patri, ct Filio, o Spiritui sancto . Maonus item Athanasius Archiepiscopus
Alexandrinus , qui triginta de amplius annis ante Basilium florere coepit, libro de Virginitate, siue de Meditation none disertis verbis hunc hymnum commemorat Z Cum, inquit, surrexeris a mensa,rursum gratias agendo trinis vicibus dicas: Miserator,& misericors Dominus eseam dedit timentibus se:
Gloria Patri, ct Filio, ct Spiritui sancto, rursumque postpe actam glorificationem preces tuas absolues. Ab nisce insignibus insignium virorun estimoniis ordiri libuit, quo plura errorum sapita uno ictu rescinderem. Nam in primis lapsi Xx a sunt,
435쪽
Ys hiat, a s , sent 1 qui Thζodo reto, ox Sozomeno, ex Tripartita, & cla s es' ia..,t rius ex Nicephoro Flauianti Monachum Antiochenam hymnii, Tu huius faciunt auctorem. Cum enim Catholici imperante con-N2 ph. iii: stantio Patrem cum Filio pari gloria celebrarent, Ariani ve- π ro ambiguis locutionibus Filium Patre inferiorem ostendere conarentur, Flavianus ve isti aiunt 2 coacta Monachorum caterua primus omnium clara voce cantauit ; Gloria Patri, ct Filio, o Spiritui sancto . Sed hunc hymnum Flauiano antiquiorem esse Athanasij, & Basilii citatae auctoritates conuincunt. Errarunt & alij, qui post V valfridum Strabonem ivvalseid. de reb. magna Synodo Nicina compotitum suisse assirmant: idque Mi inrita l. Η Crini SSOZOmenus indicare videtur,cum agens de Leontio in o. Episcopo Antiocheno ait illum, tametsi Arianus esset, eos tamen qui hymnis fidei Concilii Nicgni consentientibus Deum
laudarent, prohibere noluisse, ne populus seditionem conflaret . At vero glorificationis hymnum non esse a Nicaenis Pa- ron. ad 3,3. tribus inuentum Baronius Ecclesiasticae antiquitatis instructissimum promptuarium concludit tum cx allato Basilij t stimonio; tum quia fideles cum ab ipsis Apostolorum temporibus in nomine Patris, & Filii, S spiritus sancti baptizarenetur , tres casdem personas iam dicto hymno conglorificare
a Sane Ariani sicut baptismi formam , ita glorificatione corruperant ut dicerent, Gloria Patri per Filitim in Spiritu sanctor cum Catholici more usitato,& antiquitus tradito uterentur psellentes, Gloria Patri, ct Filio , ct Spiritui fancto. . Cumque iidem Ariani ore sacrilego blasphemantes assereret suisse tempus , quando Filius non erat cum Patre , aduersus huiuscemodi sceleratam loquelam decreuit Nicsna Synodus, ut illa appendix, Stetit erat in principio, ct nunc er seuere , o in scula seculorum, Amen, ad antiquam glorificationem adiungeretur. Testatur id Concilium primum Vasense , seu Vasatense, verius Vasionense in Gallia paulo post Nicgnum tempore Constantij Imperatoris sub Iulio Papa celebratum ., licet eius canones confusi existant cum Vasionensi Secundo sub Leone Magno, hac sanctione edita. Quia non solum in Sede Apostolica, sed etiam per totum orientem , & totam Asricam, vel Italiam propter haereticorumastutiam, qua Dei Filium non semper cum Patre suisse, sed a tempore coepisse blasphemant, in omnibus clausulis post Gloria Patri Fiho,
436쪽
cap. I 6. Des Vullis eius partibus'. 34 qct Spiritui Iuncto; Sieut erat in principio, ct noe, et sem
per , et ιn secula seculorum, Amen , dicitur : etiam nos in uniuersis Ecclesijs nostris hoc ita dicendum esse decernimus. Sicut autem diximus solemnem doxologiam non fuisse a Ni- ocaena Synodo adinventam; ita etiam asseueramus no fuisse ab ea statutum, ut in fine cuiusque psalmi concineretur. Nam cum fuerint postea hac de re diuersae diuersarum Ecclesiarum consuetudines, consentaneum est credere nullam sirisse communem uni tersalis Ecesesiae praeceptionem, a qua proculdubio nullus fidelium deuiare praesumpsisset. Multi scriptores 'alioquin fide dignissimi hac legem canendae doxologiae in sine balinorum ad Damasum Papam referunt, a quo de hac re
editam sanctione matut Diuo Hieronymo suadente, M procu - rante . Decepti sunt isti ob eptilolam Hieronymi ad Damasum , quae habetur primo tomo Conciliorum in rebus Damasi, in qua haec leguntur ; Precatur ergo cliens tuus, ut vox ista psallentium in sede tua Romana diu noctuque canatur,&in fine psalmi cuiuslibet siue matutinis, siue vespertinis horis coniugi praecipiat Apollo latus tui ordo,Gloria Patrict Filio, et Spiritui sancto, & quae sequuntur. Decepti sunt, inquam, nam ut in calce praedictae epistolae in Conciliis Coloniae editis
ex Baronio notatum est , ab eruditis Hieronymi res accuratius expendentibus ea tanquam adulterina , ac plane commentitia exploditur.3 imposturam detexit Ioannes Cassianus, qui de institutis coenobiorum disserens ait; Illud etiam quod in hac prouin-
'ia vidimus, ut uno cantante in clausula psalmi omnes astanes concinant cum clamore Glori a Patri, et Filio, et Spiritui Cancto , nusquam per orientem audiuimus; sed cum omnium silentio ab eo qui cantat finito psalmo orationem succederera ac vero glorificatione Trinitatis tantum odo solere antipho-pam terminari . Ex his verbis quis non videat nullam fidem
epistolae praedictae esse adhibendam λ Si Cassianus sagacissimus
sacrorum rituum obseruator nusquam audiuit gloriam post psalmos in Oriente cantari, quomodo potuit Hieronymus, qui quinquaginta sere annis ante Cassianum foruit, usum qui non crat in Occidentem transscrre λ Vigilius Papa in finia, V si ι pist, . omnium psalmorum dici ab omnibus ex more Gjoria Patri asseuerat: atque etiam quorumdam reprehendit errorem,qui subducta una syllaba coniunctiva persectum conabantur mi
437쪽
n uere vocabulum Trinitatis dicentes, Gloria Patri, ct Filio , Spiritui sancto. Apud Baronium extae canon Narbonensis Concilii, quod celebratum fuit aera si . anno scilicet Christi s89. centum sexaginta, & amplius annis post obitum Hieronymi : Vt in psallendis ordinibus per quemque psalma --
gloria dicatur omnipotenti Deo, per maiores vero psalmos sprout suerint prolixiores, paulationes fiant, &per quamquet pausationem gloria Trinitatis Domino decantetur. Ex qui bus omnibus colligi potest usium canendi gloriam in fine psalmorum non tantam prε se ferre antiquitatem, Auantam vul gus scriptorum existimat. Scripsit de hoc hymno tractatum Ce Gn. .m i. M an*gQgiςum Ioannes Gerson mysticae Theologiae prosessori-
hymno Gloria. bus maxime utilem. Illud autem certissimum est hymnum
glorificationis ab Apostolis compositum , a Patribus Nic
nis auctum, ab uniuersa Ecclesia receptum omni reuerentia cantandum esse. Gloria omnium Deus est, ait Hermes ille
ter maximus in Pimandro, ac propterea ipsi soli debetur gloria, ut fiat quod scriptum est, Asserte Domino gloriam, et bonorem, asserae gloriam nomini eius. Ut vero docet Fulgentiui, Quemadmodum non est aliud iustificare, nisi iustos sacere; sic non est aliud glorificare nisi glorioses facere: Ideo quando Deus nos glorificat, facit nos gloriosiores, facit honoratior*s: at vero cum nos ipsum glorificamus, nobis prodest, non illi. Nam quomodo eum glorificamus p Gloriosum dicendo, non faciendo . Proinde cum dixisset in psalmo. Sa risicium D ', dis bonori abit me, ne putares te aliquid praestare Deo Oise rendo illi sacrificium laudis, protinus addidit, Et illic iter ς ostendam illisalutare meum. Neque enim consistit glorifica tio in nouae gloriae adiectione ad eum qui glorificatur , sed in gloriae iam habitae manifestatione. Recte gloriam describit Romanae eloquentiae princeps: Gloria est solida queda in res, & expressa, & non adumbrata :cihes. i.τ.seui. ς δ ς i ς00 senti QR laus bonorum, incorrupta vox bene iudicantium de excellenti virtute: ea virtuti resonat tanquam
imago. Q od si veritas,& stabilitas verae gloriae necessario attribui dzbent, quaenam vera gloria censenda erit, nisi illa dumtaxat, quae perpetua est, & immutabilis3 Quantum enim Κόώ. hq 7 43 inter gloriarn, & ignominiam, ait Chrysiostomus, tantum inter coelestem illam gloriam, & hanc humanam est differentit
438쪽
cap. Ibi De sing. eius partibus.
Aestiunt ipsi de vanitate in id sum. Et unde tibii gloria putri-
de Verinis Z Nonne scriptum est; Sine me niοιι potesis facere t ibis.,,.s. Si ergo accepist omnia, quid gloriaris quati nonaee ιν ιὸ Quare quod alienum est usurpas tibi Z Do Deo bonor, Iloria, a.Tim. i. i'. inquit Apostolus. Et ipse Dominus per Prophetam quid di- cit λ Gloriam meam alteri non dabo. Non ergo glorietur sa- Io t. M. piens in sapientia, nec sortis in sortitudine, nec diues in di- viiij s. Omnis enim qui se exaltat humiliabitur, S. qui se humiliat exaltabitur. Vera, ct secura gloria io est in Domino gloriari,sicut ille Dei pisco nos hortatur dicens, ctui gloria in s.cor. . II. tur in Dominoglorietur. Quae verba explicans speciali sermone Bernardus ait: NOuerat Apostolus gloriam propriam esse
creatoris, non creaturq: sed considerauit ratiooalem creaturam adeo aifectare gloriam , ut aut vix, aut nunqua ab hoc
compesci desiderio pollit, quippe quae ad imaginem facta est
creatoris Propterea secundum datam sibi a Deo sapientia saluberrimum adinvenit consilium dicens: Quandoquidem persuaderi nobis non potest non gloriari, saltem qui gloria- ur,in Domino glorietur. Enimuero,ut ait Hieronymus, si ab hominibus quaero gloriam, vitium est: si a Deo, virtus est. R ' Ρ' Haec meminisse nos decet, cum gloriam Domino cantamus, ut iuxta verbum propheta: Benedicta sit gloria Domini is loco Exe ius, Mitio, de corde scilicet humili, & pacifico, de corde mundo, &recto, quia ut dicit Chrysostomus, Cum Deum glorificamus, Ch Chom 1.νι sed non recte vivimus, tunc maxime in ipsum contumeliosi
439쪽
De Alleluia. Huius vocis praeonia ex Patribus. Cin ex Hebraico in
Gracum, vel Latinum idioma non ea translata. Cur certis diebus intermittatur. Cur prolixiori modulation8 cantetur. A quo primum cauta=i coeperit. Eius multiplex usus .
quaedam ex Hebraico fonte de decem praecipuis nominibus Dei.
x π Audem singularem apud eruditos inuenit in explican- dis diuinis oflatis vir doctrina,& sanctitate colpicuus Rupertus Abbas ruitiensis. Ab eius elegantissimis verbis libet hanc tractationem de catico Domini Ammia exordiri. Alutata, inquit , Latinae linguae peregrinum nomen est, cuius
mysterium velut quoddam gaudii stillicidium de diuitiis supernae Hierusalem primum in metem Patriarcharum, & Pr phetarum, post in Apostolorum ora plenius per Spiritum cinctum delapsum est. Significat enim aeternum Angelorum , &beatarum animarum conuiuium , quod est semper laudare Dominum, & praesentis, semperque videndi vultus Dei nouusine fine cantare miraculum. Quapropter non interpretatam hoc hebraicum nomen remansit, ut peregrinum ab hac vita gaudium peregrinum nihilominus signaret potius, quam ex primeret vocabulum. Quoniam igitur futurae beatitudinis quasi proprium est vocabulum , iure eo tempore magis frequentatur, quo resurgens Dominus eiusdem beatitudinis spe nobis propinauit, & proin sium. Hinc dum psallimus Alloluta, iubilamus magis, quam canimus, unamque breuem di gni sermonis syllabam in plures neu mas, vel neumarum distininiones protrahimus , ut iucundo auditu mens attonita
repleatur, & rapiatur illuc, ubi sancti exultabunt in gloria,
440쪽
Cap. I 6. De sing. eius partibus . 3 σ3
latabuntur in cubilibus suis. Haec Rupertus, qui & idem aragumentum susius alibi prosequitur. Beda quoque venerabilis omni disciplinarum genere sua aetate doctissimus,eiusdem cantici reserans arcana, Rectissime., ait, & pulcherrimὸ generalis sanctae Ecclesiae mos inoleuit, ut hoc diuinae laudationis carmen propter reuerentiam primae auctoritatis a cunctis per orbem fidelibus Hebraea voce cantetur. Qiodideo fit,ut per talis consonantiam deuotionis omnis admoneatur Ecclesia, quia &nunc in una fidei consessione,ac dilectione Christi consistere debeat, & ad illam in futuro patriam festinare, in qua nulla diuersitas mentium, nulla est dissonantia linguarii. Idcirco autem plures magistri Ecclesiae decantationem Aia Iuia tempore Quadragesimae intermittendam esse sanxerunt, ut noua eius repetitio maiorem, gratioremque paschalibus solemniis honorificentiam reddat, & splendorem. Sed & hoc' in mysterium maxime designare voluerunt, quod in huius
exiiij peregrinatione,sicut ex parte noli imus, de ex parte pro phetamus , ita etiam ex parte Dominum laudamus dicentes cum Propheta, Quomodo eantabimus eantieum Domini in terra aliena Cum vero nostram patriam, terram scilicet viventium, domumque regni coelestis nobis olim a Domino repromissam intrare meruerimus, tunc ut illu perfecte intueri, sic etiam perfecte valebimus collaudare. Ex his duorum praeciarissimorum hominum sententijs manet explicatum cur ABHuia natiui idiomatis primigeniam retinuerit vocem, cur certis diebus intermittatur, cur prolixiori notarum decursu cantetur. Alia quaedam adserunt alii haud contemnenda. et Augustinus: Nec Latino, nec barbaro licet AIDIuia in suam linguam transferret Amalarius Treuirensis Episcopus: Alleluia quod cantatur in recordatione aeternae laetitiae, tam 1aetillam electorum, quam laudem Domini ad memoriam reducit. Omittitur tempore Septuagesimae, de loco eius dicitur Laus tibi Domine rex aterna gloria, quia cum latina lingua humilior sit Hebraea admonemur nos debere informari ad humiliorem conuersationem in.tempore Septuagesimae, quam in alio tempore. Albinus Flaccus: Quia hac voce An-nIos in coelo Deum laudare cognouimus, huiu limodi voco iudationis creditum est Deum delectari . Hoc quoque ideo
canimus, ut eumdem Deum nos colere in terra ostendamus,
qui etiam colitur ab Angelis in coelo. Beatus Iuo Carn . Yy tensis: