장음표시 사용
551쪽
os Disenos pangat modos Lati patens vox arboris lSuam subito citharas, ct organa, Chorique voces, ct tropos Sperneret ιndocilis mortalitasAUsueta rati eantibus lHarmonicis dissultant motibus, ii u/ sub Hiant eboris
A Lira polo lucentra, dum vago . Coelum rotatur ambitu . Sic elementa animum dulcedine Auro ue eomplent eantibus , Dum modulia resonant auioribus, nosque acutos temperant..i Aethere te ιιrrea consonas Canora miro musca. i Respondetquo recurso erum .il Mundisonoris motιbus . . Omnis ab harmonicosssemate i. Eι terra pendet, ct polus.
552쪽
Sese igitur veris coneentibus, - , Suosque mores imbuat ,
Psallere qui dignas laudes eapis ,
DVpi eis orantiam modulas Deus Cum moribus vox dissonat .s Ioannes Gerson triplici tractatu de canticis, itemque duodecim tractatibus super Magnseat totius musicae praximmoraliter, & anagogice explicat distu fissime, quem studiosus lector non sine magno animae prosectu percurret. Quid aut .& quot uplex si e musica morum, & virtutum, si de qua disson at fgram Deo musica vocum, & instru mentorum vir prae clarissimus Absalon Abbas his verbis exequitur. Plane mu- si ea ista vocalis ad laudem Dei satis congrua est, sed est alia . quam docet supernus ille musicus, & illa nosti ae saluti mastis est necessaria. Sed quae est illa musica, quam docet Deus
ipsa profecto triplici specie subdistinguitur, alia in enim animalis, alia spiritualis, alia coelestis. Animalis est musica, quando sensus exteriores nillil superfluum appetunt, & i ductu rationis nequaquam discordant, ut vises non aspiciat vana, non auris audiat detractiones, vel iudicium sanguinis, no odoratus quaerat suavia, non gustus superflua, non manus extendatur ad illicita. Istae sunt quinque vocales animalis mu-ticae facientes harmoniam, quq dicitur diapente: constituitur enim de quinq te corporis sensibus ordinata constitutis. Spiritualis musica consistit in prosectu virtutum, in gaudio spi, ritali, R morum suauitate, in timore Dei&amore fraternitatis, perquam harmonia essicitur, quae diatessaron est appeI- lata. Matuor ergo virtutes principales illam emciunt, ut sitIn Omnibus benὰ agentibus sortitudo ad auxilium, iustitia ad directionem temperantia ad solatium,prudentia ad con sibii. oeleltis vero musica consistit in contemplatione Dei,in adeptione aeternitatis, in mentis iocunditate, & immortalitate corporis: & facit haec musica harmoniam, quς dicitur diapason, siqvidem octo beatitudines eam efficiunt. Hactenus ili'. Haec e musica, inquit Chrysostomus, quae Deum & Angelos ι .etificat, hac totum in coelo spectaculum ex eitat, haec daemonum furorem compescit, &affectionum impetum demulcet . Nam dum charitas citharam pulsat,omnes a Sctio. nes silent, omnia quieta, omnia tranquilla sunt. Nos autem
553쪽
cap. I . De Cantu Ecclesianicia 46
his generibus musicae iugiter exerceamur, in co cordia vois cum Ze morum laudes diuinas in hoc exilio decantantes, donec mereamur diuinae musicae consortes fieri, & ad eonsummatissimos cum sanctis Angelis hymnos eleuari.
De varijs ritibus , quibus utitur Eccl esia
Catholica in recitandis diui- nis ossiciis . .
Orthodoxam Eeesesiam varietatibus exornari . Varias Eurisarum consuetudine . stati Acinu- , non obesse. LilCCLESIAM Christi sponsa varietatibus circumamicta Regius Psaltes eo psalmo describit, quo verbum bonum eructans eiusdem cecinit epithalamium . . Eamdem hortii nomine censeri , quem discolor florum diuersitas ornet,Sponsus in Caticis asseuerat dum ait: Horitas cono elusui ei, soror mea Sponsa, hortus eonetustis. Nil aptius ad decus sponsae, quam pretiosum indumentum multiformi gemmarum, colorumque nitore distinctum. N il ad honestam recreationem magis idoneum, quam amoenissimus horti recessus omnium Borum venustate resple-dens. Sponsa igitur cum sit Ecclesia , decet eam varijs gemmis, de monilibus ornatam,variaque supellectile diuitem sto. Hortus voluptatis cum sit,eam debent omnium generum flores in varias areolas dimensi exornare . Quid autem vestes . quid flores multicolores sunt, nisi variet s sacrorum rituum, quibus ecclesiastici viri Deo Iaudes perso uunt Alias enim
consuetudines Ecclesia Romana, alias habet Udjplan pnsis ialijs
554쪽
alijs ceret niis utuntur Monachi, aliis Clerici, Lantclue diuersae dimetiarum Ecllesiarum in reeitandis ossicijs institu tiones. unam quidem Ecclesiam uniuersa Iem,& orthodoxam confitemur, at unius corporis pluta membra diuersa obire
munia in unum finem tendentia quis nescit aut quis adeo stupidae mentis est, qyem non rerum diuersitas oblectet Z Accedit ad delectationem omite serens lydncinam ἰtilitas. Nam Vt gentium ac nationum mores diuersi sunt , ita adactus religionis, cultumque diuinu diuersis utuntur institutis, quae salua Christianae fidei integritate vix possςnt ab eis vel omitti, vel auserri. Quocirca optinum est, ait S. Isidorus, ut grauis prudensque Christianus eo m6dRagat, quo agere viderit Ecclesiam, ad quam forte de lienerit. Quod enim neque contra
fidem, neque contra mores bonos habetur, indifferenter sequendum , & propter eorum inter quos vivitur societatem .seruandum est, ne per diuersitatem obseruationum schismata
a Extant in sacris canonibus multae de hac re sanctorum Patrum auctoritates. In hs rebus, inquit canon ex verbis D. Ausustini, de quibus nihil certi statuit diuina scriptura, mos populi Dei, & instituta maiorum pro lege tenenda sunt : & sicut praeuaricatores diuinarum legum, ita contemptores Ecclesiasticarum consuetudinum coercendi sunt. Item ; Catholica Ecclesia per orbem terrarum diffusa tribus modis probatur existere: quicquid enim in ea tenetur, aut auctoritas est scripturarum, aut traditio uniuersalis, aut certe propria &particularis institutio. Et infra,ex epistola Leonis Noni: Scit S. Romana Ecclesia, quod nihil obsunt saluti credentium diuersis pro loco dc tempore consuetudines. Nicolaus quoque Primus epistola secunda ad Photium sic scribit. De consuetudinibus, quas nobis opponere visi estis scribentes per diue fas Ecclesias diuersas e ste consuetudines, si illis canonica non obsistat auctoritas, pro qua obviare debeamus, nihil iudicamus, vel eis resistimus ..Item Gregorius Magnus ad Augustinum Anglorum Episcopum : Nouit fraternitas tua Romano Ecclesis consuetudinem, in qua se meminit enutritam e sed
mihi placet, vi siue in Romana, siue in Gallicana, siue in qualibet Ecclesia aliquid inuenisti, quod plus omnipotenti Deo possit placere, solicitὸ eligas, & in Anglorum Ecclesiam, qua adhuc in fide noua est, institutione praecipua quq de multis
555쪽
Cap. I 8 De varijs ritibus. 471
Ecclesiis colligere poteris infundas. Non enim pro locis res, sed pro rebus loca amanda sunt. Narrat Augustinus sibi dum Ahi εν ita iabitanti de his multimodis Ecclesiarum obseruationibus dixin I inrium. se Ambrosium, Ad quam sorte Ecclesiam veneris, eius morem serua, si cuiquam non vis esse scandalo , nec quemquam tibi. Fulbertus Carnotensis eleganter de hac re ad Finardum stri. Fiar t.viris. Dens disserit. Nouit, & vere nouit serenitatis vestrae prudentia quod in Ecclesialticis ossicijs plura sunt,in quibus orient Ies Ecclesiae & nostrae communi obseruatione sibi respondenti sunt vero alia in quibus alias ab alijs cultu clispari,& varia ob seruatione audiuimus dissonare. Nec tamen nos offendit obseruantiae diuersitas, ubi fidei non scinditur unitas . Porto in multis Graecia ab Hispania, ab illis Romana,ia Gallicana discrepat Ecclesia. Sed neque in hoc scandalizamur, si audimus diuersam Obseruationem, sed non diuersam fidem in Christi semper Ecclesijs extitisse ..Stat enim regina Ecclesia a dextris regis sui in vestitu deaurato circumdata varietate. Haec Fulbertus. Legendus de hac re vir doctissimus Ioseph Uicecomes toto libro secundo de antiquis ritibus Mi M. Olim consueuerant omnes Ecclesiς suae Metropolitant institutionem in diuinis ossicijs obseruare, de qua re habemus decre- .. ta Conciliorum Toletani,&Braccharensis. Sed ut solent humanae res paullis erroribus obnoxis deprauari plerumque , dein deterius labi; tanta paulatim licentia irrepserat, ut singuli Episcopi inscio Romano Pontifice priuatos sibi ritus assumerent, non sine magna diuini cultus perturbatione. Hanc nimiam orandi varietatem grauissime ferens sanctissimus Pontifex Pius V. Romanum Breuiarium magno studio emendatum , di iuxta decretum Tridentini Concilii pristino nitori restitutum diuulgari iussit, eoque sic correcto omnes Ecclesias uti prscepit: quςcunque alia Breuiaria abstulit, de aboleuit, iis dumtaxat exceptis, quq vel a sancta Sede Apostolica iam a prim qua institutione approbata, vel ducentis annis antiquiora fuissent. Sic pluribus Breuiariis antiquatis Ecclesiasti- ei officii diuersitates ad multo minorem numerum redactgsunt. Porro hoc capite eos ritus describere, qui adhuc vigent, . proposieuna milii est. Sed prς morieo,nequis mihi succenseat,
si Qq sorsitan Ecclesie peculiares in diu in is laudibus institutiones no attigero: nam nec totum Christianum orbem peragrare potui, nec omnes ossiciorum Codices nancisci , quo usus
556쪽
usus omnium Ecclesiarum perdiscerem. Ergo necessitati, non voluntati tribuendum est, si quid fortassis praetermisero,quod hanc tractationem illustrare potuisset.
et Ancta Romana, de Apostolica Ecclesia mater & firma- in mentum veritatisi, ecclesiasticae disciplinae magistrata. primum debet in hoc. tractatu locum habere, quae potestatis eminentia superoinnes excellens ab ipsb Christo primatum accepisse dignoscitur, cum B. Petro ligandi atque soluendi tradidit pontificium. Psalteriuml per hebdomadam diu n ct lique sic Romani distribuunt. Die Dominica ad Nocturnos duodeuiginti concinunt psalmosa primo usque ad ro.inclusiue, omissis quarto, de quinto. Reliquis diebus duodecim psalmos hoc ordine assignant. Feriae.secundae psalmum 26. D . minus illuminatio . usque ad 37. Domine ηυ in furare. Feriae tertiae psalm. 3 8. Dixi custodiam, usque ad F i. Luidgloriaris, omissis ini medio 1. Iudiea me Deus,& o. Miserere. Feriae quartae psalm. 32. Dixit insepiens, usque ad 67. Exurgat Dexi,
m ac Deus, usque ad 79. Qui regis Israel. Feriς sexis ps. 8o.
Exultase Deo, usque ad 96. Dominus Maenauit, omissis 89. Domine refugium, so. Rui habitat , 9 i. Bonum et I confiseri , 9 a. Dominuι regnauit decorem indutus es, de s . Venite exudiemus. Sabbato psalm 97. Cantate Domino, usque ad Ioll. Deus Iaudem meam ne tacueris.
Ad Laudes semper dicunt quatuor psalmos, & unum c-ticum ex veteri Testamento. Diebus Dominicis,& sestis primo loco ponitur psalmus 9z. Dominus regnauit, diebus profestis psalm. so. Miserere meimus. Secundo loco diebus se-stis psalm.99. Iubilate Deo. Feria a. psalm. 3. Verba mea. Feria 3. psalm.42. Iudiea me Deus. Feria. psalm. 64.Te decet. Feria f. psalm M. Pomine refugiam. Feria 6. psalm. ι a Domine exaudi . Sabbato psalm. ς I. Bonum ει eonfiteri Domino. Tertio loco semper dicitur psallavo a. Deus Deus meus, cum psalm. 66.
557쪽
Cap. I 8. De variis ritibus. 4 3
pnim.66.Deus misereatar sub unica conclusione. Quarto Ioco inseritur Canticum: diebus scilicet festiuis Canticum trium puerorum Bemdicite. Feria a. Canticum Isaiae ConfitHομ. Feria 3. Canticum Ezechiae Ego dixi. Feria φ Canticum Λnnae Exultauit. Feria f. Canticum Moysis Cantemus Domino'. Feria 6. Canticum Abacuc Domine audiui. Sabbato alterum Canticum Moysis Audite coeli. Quinto loco sub unica clausu la dicuntur tres vltimi psalmi Laudate Dominum de coelis, παιate Domino, de Laudate Dominum infanctis eius. Ad Primam diebus festis, & Sabbato dicuntur tantum tres psalmi , scilicet psalm. 3 3. Deus in nomine itio, de duae sectio ones psalm. II 8. Beati immaculati, & Rινibiae. Caeteris diebus quartum psalmum adiungunt, nimirum die Dominica psi II. Confitemini. Feria a. palin. 23. Domini est terra. Feria 3. ps. et q. Ad te Domine Feria q. psalm. 2DIudica me Deus. Feria ypsa a. Dominus regit me. Feria 6. psalm a I. Deus Deus meus respice
Ad Tertiam, Sextam, de Nonam semper iidem psalmi repeti solent: ad Tcrtia in Legem ponε, ad Sextam ' Defeeit, ad Nonam Mirabilia, quae sunt diuisiones psalmi 118. Ad Vesperas quinque quotidie psalmos percurrunt incipientes die Dominica a psalm ios. Dixit Dominus usque ad
psalm. i 8.exclusiuc: Omissis tamen in medio psalm. ii 7. Con stemini. ii 8. Beati immaculati. I 33. Ecce nunc. de I 2. Domine exaudi.
Ad Completorium dicunt quotidie psalm. inuocarim: deinde sex primos versus psalm. 3o. In te Domin perauit: tum
psalm. o. Suia habitat: demum psalm. III. Ecce nunc. Sic totus liber platinorum unica hebdomada psallendo percurritur, quem ritum, licet psalmis alia ratione distributis, etiam Monachi obseruant. Ambrosiani vero , ut videbimus, duplicis hebdomadae circulo psalterium explent. Omnes autem nationes occidentalis Ecclesiae in hoc conueniunt, quod psalirios nocturnos cum psalm. Io9. Dixit Daminus exesu siue te
minant, & exinde diurnos incipiunt. Romani autem otiicij series haec est.2 In Nocturnis dicunt secroto Pater, Aue, 9 Credo: d . inde clara voce Domine labia mea aperies, Doui in adimonia, Gloria Patri. Sequitur Inuitatorium cum psalmo Venite exul
558쪽
temus: & repetito Inuitatorio dicitur hymnus. Postea recitantur psalmi nocturni. Sed Nocturnorum triplex distinctio est. Aliter enim diebus Dominicis , aliter diebus festiuis, alia ter diebus ferialibus procedunt. Diebus Dominicis in primo nocturno duodecim psalmos cum tribus antiphonis psallunt per ternas diuisiones quatuor psalmorum. Post antiphonam ultimi palmi dicitur versu postea oratio dominicatis, tu absolutio, & tres lectiones cum tribus responsorijs,piae missa singulis lectionibus benedictione. In secudo, di tertio noct ut . no dicuntur tres psalmi cuin suis antiphonis, totidemque lectiones, ac responsoria modo praedicto.Tertio cuiq; resposorio
additur glorificatio sanctissimae Trinitatis. Post nonam lectionem agitur solemnis gratiarum actio per eaticum τι Declaudamus , atque hoc modo noctiirnae vigiliae diebus Dominicis terminantur. Hunc nocturnorum ritum,ut scilicet priustaeon .sν. n.. pulmi, deinde lectiones, & reliqua d cantur, existimat Bar is i. nius per ea verba Apostoli adumbrari, Cum conuextitis On - η ς*y' '' -Τ' quis in Coiνum Ualmum habet, ae ctrinam haber, & quae sequuntur. Per tria vero nocturna tria tempora denotari legis naturalis, legis scriptae,&euangelicae gratiae docet Bonaven- Roaavan ps . tura. Ideo in tertio nocturno lectiones legi solent ex nouo testamento. Eadem ratio in nocturnis festiuitatum obserta
tur, nisi quod in primo tres tantum psalmi cum suis antiph nis recitantur, totidemque in secundo, & tertio. Nocturnum vero seriale alio modo procedit: dictis enim omnibus ut supra usque ad hymnum inclusitae, mox duodecim psalmos cum sex antiphonis persoluunt, post quos tres lectiones sequuntur ritu suprascripto: & si dicendu sit Canticum Te D si laudamus, post ultimam lectionem omisso responsorio subsequi debet. In his autem vigiliis numerum duodenarium psalmorum Angelo reuelante stabilitum fuisse constans sanctorii
Patrum consensus apud Ioannem Cassianu in lib. a.de institutis coenobiorum asseuerat. Nec caret mysterio haec institutio. Nam duodenarius numerus, cum sit plenae dc consummatae virtutis, temporis & rerum exprimit uniuersitatem : rc quia Dominum omni tempore benedicere debemus,eo psalmmorum numero in eius laudibus utimur, quo temporis ple- . nitudo designatur. Verum, quia omne tempus sex aetatibus
mundi continetur, duodecim Psalmos sex tantum antiph nis
559쪽
nis coniungimus. Accedit quod horae noctis duodecim sunt, in quibus Dei custodia muniri totidem psalmorum modul tione postulamus. Finito Cantico Te Deum laudamus, vel si hoc non dicatur, post ultimum resposorium statim incipiunt Laudes, praemisso Versu Deus in adiutorium, post quem sequuntur psalmi cum suis antiphonis, tum capitulum, hymnus, versus, canticum Zachariae cum antiphona: deinde preces, si dicendae sint, salutatio, collecta, commemorationes, si occurrant, ac demum
antiphona de B. Virgine, & sic finiuntur laudes. Prima diei hora sic peragitur. Dicuntur primo Patre, Aue,
Credo, Deus in adiutorium. Tum hymnus semper idem Iam Iucis orto ere: pselmi cum unica antiphona,quibus die Dominica additur symbolum Athanasii: Capitulum, responsorium breue, versus, preces, consessio, oratio, ac denique Iectio Martyrologii. Tertia, Sexta, & Nona eodem modo persoluuntur. Dictis secreto Pater, & aue, sequitur diuini adiutorii imploratio, tum hymnus, psalmi, antiphona, capitulum, responsoriuin , versius , collecta, & finis . Per has horas repetitur quotidie
Psalmus It 8. in 1 a. octonaria iuxta numerum hebraicarum Iiterarum diuisus. Eo enim artificio compositus est, ut omnes versus primi octonarii incipiant a prima litera Almb, octo versus sequentes a litera Beto, & sic deinceps; quod factum
est literaliter memoriae iuuandae gratia: mystice veto ut que- admodum paruulorum ingenia primis literarum elementis legendi usum addiscunt: ita nos huiusmodi elementis usum discamus vivendi. Hic autem psalmus totus moralis est tanto profundior mysteriorum sublimitate, quo apertior est sa- perficie verborum. Feruens in eo studium ostendit Propheta erga Dei mandata,quare nullus est versu sui unum excipias Suscipe feruum tuum in bonum, in quo mandatotu Dei mentio non habeatur,vna ex hisce vocibus adhibita,quae sere idesignificant, lex, via, iustificatio,semita, mandatum, praeceptu, iudicium, testimonium, iustitia, verbum, eloquium, vetitas. Vesperae cum laudibus conueniunt, nam post orationem Dominicam , & Angelicam salutationem diuinum auxilium imploratur. Deinde quinque psalmi dicuntur cum antipho nis et tum capitulum, hymnus, versus, canticum B. Uirginis, preces, & caetera sicut in Laudibus . O o o 2
560쪽
Completorium a breui lectione incipit, postquam oratio
D ominica, consessio, Conuerte nos Deus, Deus in adiutorsum, psalmi cum antiphona, hymnus, capitulum, responsorium , versus, canticum Simeonis , preces, oratio, benedictio, antia phona B. Virginis cum oratione , ac tandem Pater, Aae, O Ge subsequuntur. Hoc est officium Romanum, cuius alle. goricas rationes curioso lectori suppeditabiit Amalarius Fo tunatus, Honorius in Gemma animae, Durandus in Rationali.& alii sacrorum rituum explanatores. Hic eas ego praete mittendas existimavi, tum quia omnes Ossicii partes supra seorsim explicaui, tum quia huiusmodi allegoriae curiosam potius subtilitatem continere videntur, quam solidam legentium utilitatem.
De ritu Monasico pro bis qui militantsub regula S. Benedicti. Praemittuntur quaedam de excellentia butus sanctissimi Monacbo um Patriarchae.
1 Anctissimus Monachorum Patriarcha, & legislator Beo nedictus, cum Magni Gregorii testimonio omnium i storum spiritu plenus esset, Monachos a Clericis ut conuersatione, ita & ossicio discerni debere existimauit. Itaque pro illis specialem ritum instituit a praefato Gregorio Romano Pontifice approbatum , cunctarumque monasticarum com gregationum longa & laudabili consuetudine confirmatum. Nulla laus est, quae huius ossicii excellentiam assequi possit . Ab eo enim compositum, ordinatumque est, qui non omniuiustorum tantum, sed&ipsius Dei spiritu plenus tantam in hac stagili carne gratiam obtinuit, ut raptus cum Paulo usque ad tertium,& archetypum coelum Angelorum psallentium choros audierit, &ipsum Dominum maiestatis viderit facie ad iaciem in momento supernae claritatis lumine gloriae illustratus . Est quidem inter Scholasticos diu agitata disputatio, an aliquis in hac vita videre possit diuinam ensentiam : sed ego ut eorum sanctitatem, & doctrinam ven ror, qui negantem controuersiae partem tuentur, nunquam